Chuyeán vieáng thaêm Nga
cuûa Ñöùc Hoàng Y Pietro Parolin
Quoác Vuï Khanh Toaø Thaùnh
Chuyeán vieáng thaêm Nga cuûa Ñöùc Hoàng Y Pietro Parolin, Quoác Vuï Khanh Toaø Thaùnh.
Roma (REI 25-08-2017) - Trong caùc ngaøy 21 ñeán 23 thaùng 8 naêm 2017 Ñöùc Hoàng Y Pietro Parolin Quoác Vuï Khanh Toaø Thaùnh ñaõ vieáng thaêm Lieân Bang Nga ba ngaøy. Keå töø 29 naêm nay ñaây laø laàn ñaàu tieân moät vò Quoác Vuï Khanh Toaø Thaùnh vieáng thaêm vaø gaëp gôõ laõnh tuï Nga, sau chuyeán vieáng thaêm lòch söû cuûa Ñöùc Hoàng Y Agostino Casaroli, nhaân kyû nieäm 1,000 naêm nöôùc Nga ñöôïc röûa toäi. Trong caùc ngaøy löu laïi Nga Ñöùc Hoàng Y ñaõ hoäi kieán vôùi Ñöùc Thöôïng Phuï Kirill I giaùo chuû Giaùo Hoäi chính thoáng Nga taïi Matscôva , vaø gaëp gôõ toång thoáng Vladimir Putin taïi Sochi.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quyù vò baøi phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y daønh cho phaùi vieân Alessandro Gisotti cuûa chöông trình YÙ ngöõ ngaøy 25 thaùng 8 naêm 2017 veà chuyeán vieáng thaêm naøy.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, chaéc chaén laø Ñöùc Hoàng Y ñaõ chôø ñôïi nhieàu töø chuyeán vieáng thaêm naøy. Ñöùc Hoàng Y ñaõ trôû veà Vaticaêng vôùi caùc taâm tình naøo?
Ñaùp: Toâi tin raèng moät caùch noøng coát keát quaû cuûa chuyeán vieáng thaêm naøy tích cöïc, vì theá ñöông nhieân laø caùc taâm tình cuûa toâi laø caùc taâm tình cuûa loøng bieát ôn Chuùa ñaõ ñoàng haønh vôùi toâi trong caùc ngaøy qua. Chuùng toâi ñaõ coù theå thöïc hieän chöông trình ñaõ ñöôïc vaïch ra, vôùi caùc cuoäc gaëp gôõ ñöôïc döï kieán vaø toâi phaûi noùi raèng caùc cuoäc gaëp gôõ naøy vôùi caùc vò laõnh ñaïo daân sö vôùi toång thoáng Putin cuõng nhö vôùi ngoaïi tröôûng Lavrov, roài vôùi giôùi laõnh ñaïo cuûa Giaùo Hoäi chính thoáng vaø Ñöùc Toång Giaùm Muïc Hilarion, ñaõ dieãn ra trong moät baàu khí thaân tình, moät baàu khí cuûa söï laéng nghe, moät baàu khí cuûa söï toân troïng. Toâi seõ ñònh nghóa raèng ñoù daõ laø caùc cuoäc gaëp gôõ yù nghóa vaø xaây döïng. Toâi thaáy caàn phaûi nhaán maïnh treân töø naøy "caùc cuoäc gaëp gôõ xaây döïng". Dó nhieân laø cuõng coù cuoäc gaëp gôõ vôùi coäng ñoaøn coâng giaùo. Nhaát laø nhôø cuoäc noùi chuyeän vaø ñoái thoaïi vôùi caùc Giaùm Muïc taïi Toaø Söù Thaàn Toaø Thaùnh chuùng toâi hieåu bieát hôn moät chuùt töø ñoä gaàn thöïc taïi, cuoäc soáng cuûa coäng ñoaøn coâng giaùo taïi Nga, caùc noãi vui, caùc nieàm hy voïng cuõng nhö caùc thaùch ñoá vaø caùc khoù khaên maø coäng ñoaøn phaûi ñöông ñaàu. Ñaëc bieät laø caùc khoù khaên cuõng ñaõ coù theå ñöôïc trình baày vôùi chính quyeàn. Toâi xin ñôn cöû moät thí duï: ñoù laø ñeà taøi traû laïi vaøi nhaø thôø ñaõ bò tòch thu thôøi cheá ñoä coäng saûn, vaø vaãn chöa coù vieäc döï truø trao traû laïi tröôùc caùc nhu caàu cuûa coäng ñoaøn coâng giaùo caàn coù caùc nôi thôø töï thích hôïp. Vì theá toâi seõ noùi raèng sau cuøng taét moät lôøi noù ñaõ laø moät chuyeán vieáng thaêm höõu ích, moät chuyeán vieáng thaêm hay ñeïp, moät chuyeán vieáng thaêm xaây döïng.
Hoûi: Ñöùc Hoàng Y ñaõ coù dòp keå cho Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ nghe veà chuyeán vieáng thaêm chöa? Ñöùc Hoàng Y coù theå chia seû nhöõng gì Ñöùc Hoàng Y vaø Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ trao ñoåi vôùi nhau khoâng?
Ñaùp: Vaâng, dó nhieân roài, vöøa khi trôû veà toâi ñaõ gaëp Ñöùc Hoàng Y ñeå töôøng trình cho ngaøi moät caùch raát ngaén goïn toùm taét lieân quan tôùi caùc noäi dung cuõng nhö caùc keát quaû cuûa chuyeán vieáng thaêm, vaø dó nhieân laø toâi ñaõ chuyeån tôùi Ñöùc Thaùnh Cha caùc lôøi chaøo cuûa taát caû caùc phía maø toâi ñaõ gaëp, töø söï trìu meán vaø gaàn guõi cuûa coäng ñoaøn coâng giaùo, töø caùc lôøi chaøo thaêm kính troïng cuûa chính quyeàn. Toâi nhôù laø toång thoáng Putin - toâi tin laø ñaõ ñöôïc ghi trong phaàn töôøng trình coâng khai cuûa cuoäc gaëp gôõ - toång thoáng ñaõ nhaán maïnh kyû nieäm soáng ñoäng maø oâng coù trong caùc laàn gaëp gôõ vôùi Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ naêm 2013 vaø 2015. Vaø lôøi chaøo huynh ñeä cuûa Ñöùc Thöôïng Phuï Kirill. Dó nhieân laø Ñöùc Thaùnh Cha raát haøi loøng veà caùc aán töôïng naøy, veà caùc keát quûa tích cöïc maø toâi ñaõ trình baày. Ñöùc Thaùnh Cha - nhö chuùng ta bieát, vaø ngaøi cuõng ñaõ laäp laïi caû trong tröôøng hôïp naøy nöõa - laø ngaøi raát raát laø chuù yù tôùi caùc dòp ñoái thoaïi coù theå coù, ngaøi raát chuù yù ñaùnh giaù cao moïi dòp ñoái thoaïi ñaõ coù, vaø ngaøi raát haøi loøng khi coù caùc böôùc tieán tôùi trong chieàu höôùng naøy.
Hoûi: Ñaâu ñaõ laø caùc ñeà taøi chính ñöôïc ñeà caäp tôùi trong cuoäc gaëp gôõ vôùi Ñöùc Thöôïng Phuï Kirill I thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Moät caùch neàn taûng chuùng toâi ñaõ döøng laïi moät chuùt treân baàu khí môùi naøy trong töông quan giöõa Giaùo Hoäi chính thoáng Nga vaø Giaùo Hoäi coâng giaùo. Baàu khoâng khí môùi naøy ñaõ ñuôïc thieát laäp trong caùc naêm cuoái cuøng naøy cuõng laø nhôø cuoäc gaëp gôõ taïi La Habana giöõa Ñöùc Thöôïng Phuï vaø Ñöùc Thaùnh Cha, vaø tieáp theo sau laø bieán coá gaëp gôõ vöøa qua. Toâi ñaõ thaät söï ghi nhaän raèng töø phiaù caùc giôùi chöùc chính thoáng caùc vò ñaõ bò ñaùnh ñoäng bôûi kinh nghieäm chuyeán vieáng thaêm cuûa thaùnh tích thaùnh Nicola thaønh Bari taïi Matscôva vaø San Pietroburgo, trong nghóa caùc vò ñaõ bò ñaùnh ñoäng bôûi ñöùc tin vaø loøng ñaïo ñöùc cuûa daân chuùng. Ngöôøi ta cuõng ñaõ nhaán maïnh raèng coù nhieàu ngöôøi Nga thuoäc truyeàn thoáng chính thoáng nhöng khoâng soáng ñaïo, nhöng trong dòp naøy hoï ñaõ tôùi gaàn Giaùo Hoäi. Ñaõ thaät laø moät bieán coá lôùn lieân quan tôùi caùc chieàu kích - ngöôøi ta noùi ñaõ coù 2.5 trieäu tín höõu tôùi kính vieáng caùc thaùnh tích - cuõng nhö lieân quan tôùi aûnh höôûng ñöùc tin vaø tinh thaàn tu ñöùc maø bieán coá naøy ñaõ khôi daäy. Theá roài chuùng toâi cuõng ñaõ duyeät qua moät chuùt caùc böôùc ñaõ hoaøn thaønh vaø caùc böôùc phaûi ñi trong töông lai. Xem ra töø phiaù chính thoáng - cuõng nhö töø phía chuùng ta - ngöôøi ta khoâng muoán chaám döùt tieàm naêng maø giai ñoaïn môùi naøy ñaõ môû ra, vaø dó nhieân laø söï coäng taùc coù theå xaûy ra trong caùc laõnh vöïc khaùc nhau töø bình dieän vaên hoaù ñeán bình dieän haøn laâm vieän vaø nhaân ñaïo#Chuùng toâi ñaõ nhaán maïnh treân ñieåm naøy: ñoù laø caû hai Giaùo Hoäi ñang ñöùng tröôùc bieát bao nhieâu tình traïng xung ñoät treân theá giôùi, vaø coù theå thöïc thi moät coâng taùc nhaân ñaïo ñònh ñoaït vaø höõu hieäu. Chuùng toâi cuõng ñeà caäp ñeán moät soá caùc ñeà taøi hôi hoùc buùa moät chuùt trong caùc töông quan giöõa hai Giaùo Hoäi, vôùi söï toân troïng ñoàng thôøi vôùi söï thaúng thaén. Tuy nhieân, chuùng toâi ñaõ tìm, ít nhaát ñoù ñaõ laø caûm töôûng cuûa toâi, laø ñieàu toâi ñaõ caûm nhaän, nghóa laø ngöôøi ta ñaõ tìm caùch cho noù moät yù nghóa tích cöïc, nghóa laø thaêm doø caùc con ñöôøng chia seû ñeå cuøng nhau ñöông ñaàu, vaø thöû tìm ra giaûi phaùp cho caùc vaán ñeà naøy. Vaø dó nhieân laø caùc con ñöôøng ñöôïc chia seû naøy, caùc ñeà nghò cuï theå naøy ñaõ ñöôïc ñöa ra seõ ñöôïc kieåm thöïc vaø thi haønh sau moät phaân ñònh vaø ñaøo saâu.
Hoûi: Lieân quan tôùi caùc ñeà taøi teá nhò hôn nhö vaán ñeà cuûa Ucraina, laø moät trong caùc ñeà taøi teá nhò trong caùc töông quan giöõa Toaø Thaùnh vaø Nga. Ñöùc Hoàng Y ñaõ vieáng thaêm Ucraina caùch ñaây moät naêm. Coù ñieàu môùi meû naøo sau chuyeán vieáng thaêm naøy cuûa Ñöùc Hoàng Y hay khoâng?
Ñaùp: Ñieàu môùi meû thì cho tôùi luùc naøy ñaõ khoâng coù... coù leõ coøn quaù sôùm ñeå nghó tôùi vaøi ñieàu môùi meû. Chuùng ta hy voïng laø Chuùa seõ laøm naåy maàm vaø cho sinh hoa traùi, neáu ñaõ coù caùc haït gioáng toát laønh maø chuùng toâi ñaõ tìm caùch gieo. Nhöng nhö ñaõ bieát vaán ñeà Ucraina ñaõ laø moät trong caùc vaán ñeà lo laéng lôùn cuûa Toaø Thaùnh. Ñöùc Thaùnh Cha cuõng ñaõ nhieàu laàn leân tieáng veà ñeà taøi naøy... Ñöông nhieân laø khoâng theå khoâng noùi tôùi ñeà taøi naøy, khoâng theå queân trong hoaøn caønh naøy. Trong nghóa laø tìm xem vaø löôïng ñònh xem coù vaøi böôùc tieán cuï theå naøo coù theå laøm khoâng ñeå daãn döa tôùi moät giaûi phaùp laâu daøi vaø coâng baèng cho cuoäc xung ñoät beân trong caùc duïng cuï hieän coù moät caùch thöïc tieãn laø caùc Thoaû hieäp ñaõ ñaït ñöôïc giöõa hai phía.
Cuõng ñaõ ñöôïc bieát laø Toaø Thaùnh ñaõ nhaán maïnh raát nhieàu caùc khiaù caïnh trôï giuùp nhaân ñaïo, khôûi ñaàu töø saùng kieán lôùn cuûa Ñöùc Thaùnh Cha cho Ucraina. Trong nghóa naøy moät trong nhöõng ñeà taøi lieân quan tôùi vieäc traû töï do cho caùc tuø nhaân: ñaây laø moät trong caùc vaán ñeà nhaân ñaïo thöïc söï quan troïng coù theå taùi trao ban trôû laïi moät chuùt thuùc ñaåy cho toaøn tieán trình, keå caû treân bình dieän chính trò , giuùp ra khoûi tình traïng beá taéc hieän nay vaø laøm tieán trieån caû ñeà taøi ngöng chieán nöõa, ñeà taøi lieân quan tôùi caùc ñieàu kieän an ninh, vaø caû ñeà taøi caùc ñieàu kieän chính trò giuùp tieán tôùi moät giaûi phaùp toaøn dieän. Chuùng toâi hy voïng raèng moät caùi gì ñoù coù theå giuùp tieán böôùc trong höôùng ñi ñuùng ñaén, baèng caùch chuù yù tôùi ñieàu naøy: ñoù laø khi chuùng toâi noùi tôùi caùc tình traïng vaø caùc vaán ñeà nhaân ñaïo, laø chuùng toâi nghó tôùi daân chuùng vaø noãi khoå ñau cuûa hoï. Vaø toâi tin raèng ñoù laø ñieàu maø taát caû moïi ngöôøi phaûi löu taâm ñeå coá gaéng hôn nöõa trong vieäc ñi ñuùng höôùng.
Hoûi: Dó nhieân laø baùo chí ñaõ raát chuù yù tôùi cuoäc gaëp gôõ cuûa Ñöùc Hoàng Y vôùi toång thoáng Vladimir Putin taïi Sochi. Cuoäc noùi chuyeän vôùi toång thoáng Putin ñaõ nhö theá naøo thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Toâi nghó laø cuoäc gaëp gôõ vôùi toång thoáng Putin cuõng ôû trong vieäc löôïng ñònh maø toâi ñaõ noùi luùc ñaàu: ñoù ñaõ laø moät cuoäc gaëp gôõ thaân tình, toân troïng, trong ñoù chuùng toâi ñaõ coù theå duyeät xeùt taát caû caùc ñeà taøi maø chuùng toâi löu taâm, chaúng haïn nhö vaán ñeà cuûa vuøng Trung Ñoâng, ñaëc bieät laø tình hình Siria, vaø trong boái caûnh naøy cuõng coù ñeà taøi söï hieän dieän cuûa caùc kitoâ höõu: chuùng ta bieát raèng moät trong nhöõng ñieåm truøng hôïp giöõa Nga vaø Toaø Thaùnh ñoù laø söï chuù yù tôùi tình hình cuûa caùc kitoâ höõu, ñeà taøi caùc kitoâ höõu bò baùch haïi, vaø vieäc baùch haïi ñang lan sang taát caû caùc nhoùm toân giaùo thieåu soá khaùc. Chuùng toâi tìm caùch loâi cuoán caû caùc tín höõu hoài vaøo vaán ñeà naøy, chaúng haïn nhö vieäc toå chöùc khoaù hoäi hoïc taïi Geneøve hoài naêm ngoaùi. Theá roài coøn coù ñeà taøi lieân quan tôùi Ucraina nhö ñaõ trình baày moät chuùt treân ñaây, vaø ñeà taøi Venezuela. Toâi ñaõ thaáy laø baùo chí cuõng ñaõ trích laïi vaøi tuyeân boá trong nghóa naøy. Nhö vaäy ngoaøi caùc ñeà taøi song phöông nhö toâi ñaõ nhaán maïnh luùc ñaàu, chuùng toâi cuõng ñaõ trình baày vaøi tình hình khoù khaên cuûa coäng ñoaøn coâng giaùo. Nhaát laø toâi ñaõ tìm noùi leân ñieàu naøy, ñoù ñaõ laø söù ñieäp toâi muoán chuyeån tôùi: vì tình hình ñòa lyù, vì lòch söû, vì vaên hoaù, vì quaù khöù cuûa noù cuõng nhö vì hieän taïi, nöôùc Nga ñoùng moät vai troø lôùn trong coäng ñoàng quoác teá, treân theá giôùi. Moät vai troø lôùn phaûi ñaûm traùch. Vaø vì theá Nga coù moät traùch nhieäm ñaëc bieät ñoái vôùi neàn hoaø bình: nöôùc Nga cuõng nhö haøng laõnh ñaïo Nga coù moät traùch nhieäm lôùn ñoái vôùi vieäc xaây döïng hoaø bình, vaø hoï phaûi noã löïc thöïc söï ñaët caùc lôïi ích cao quyù cuûa hoaø bình beân treân taát caû moïi lôïi ích khaùc.
Hoûi: Ngoaøi caùc cuoäc gaëp gôõ yù nghóa nhaát ra Ñöùc Hoàng Y coù muoán nhaán maïnh luùc naøo hay khiaù caïnh naøo ñaëc bieät khoâng?
Ñaùp: Coù, ñaõ coù luùc ñeïp ñeõ cuûa Thaùnh Leã, cuøng vôùi coäng ñoaøn coâng giaùo. Nhaø thôø chính toaø ñoâng ñaëc tín höõu, vaø ñoù ñaõ laø moät ngaïc nhieân vì noù laø ngaøy thöôøng, ngöôøi ta ñaõ khoâng chôø ñôïi coù ñoâng tín höõu tham döï nhö theá. Theá roài rieâng ñoái vôùi toâi, toâi ñaõ luoân luoân bò ñaùnh ñoäng bôûi ñöùc tin vaø loøng ñaïo haïnh cuûa daân chuùng: hoï tham döï Thaùnh Leã vôùi söï chuù yù, kính troïng vaø thinh laëng raát lôùn. Vaø toâi tin raèng hoï ñeán nhaát laø ñeå dieãn taû söï gaén boù cuûa hoï vôùi Ñöùc Thaùnh Cha vaø dieãn taû söï kieän hoï laø thaønh phaàn cuûa Giaùo Hoäi hoaøn vuõ. Vì vaäy ñoù ñaõ laø moät thôøi ñieåm ñeïp. Coù moät thôøi ñieåm deïp khaùc nöõa ñoù laø cuoäc vieáng thaêm ngaén caùc nöõ tu cuûa Meï Terexa Calcutta laøm vieäc taïi Matscôva. Chuùng toâi ñaõ coù theå gaëp gôõ vaø chaøo thaêm taát caû moïi ngöôøi ñöôïc caùc nöõ tu giuùp ñôõ. ÔÛ ñaây nöõa hoï cuõng ñaõ bieåu loä söï trìu meán raát lôùn ñoái vôùi Ñöùc Thaùnh Cha. Theá roài ñieàu cuoái cuøng toâi muoán nhaéc tôùi ñoù laø chuyeán vieáng thaêm chuùng toâi ñaõ laøm vaøo moät buoåi chieàu taïi nhaø thôø chính toaø Chuùa Kitoâ Cöùu Theá, laø nhaø thôø chính toaø chính thoáng taïi Matscôva. Nhaø thôø naøy ñaõ bò chính quyeàn coäng saûn giaät mìn saäp. Ñoù cuõng laø moät luùc ñaëc bieät ñeå nhôù laïi lòch söû raát ñau ñôùn cuûa thôøi ñaïi, trong ñoù ngöôøi ta ñaõ muoán nhoå taän goác reã ñöùc tin khoûi taâm loøng cuûa caùc tín höõu, vaø loaïi tröø moïi daáu chæ söï hieän dieän cuûa Thieân Chuùa vaø cuûa Giaùo Hoäi treân vuøng ñaát naøy. Nhöng hoï ñaõ khoâng thaønh coâng, bôûi vì Thieân Chuùa cao caû hôn caùc döï tính cuûa con ngöôøi.
(REI 25-8-2017)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)