Haøng tyû taán raùc röôûi baèng nhöïa plastic
bò thaûi ra thieân nhieân
Haøng tyû taán raùc röôûi baèng nhöïa plastic bò thaûi ra thieân nhieân.
Hoa Kyø (AFP 19-07-2017) - Hoâm 19 thaùng 07 naêm 2017, taïp chí Hoa Kyø coù teân laø Science Advances, Tieán boä khoa hoïc, ñaõ coâng boá keát quaû moät cuoäc nghieân cöùu baùo ñoäng raèng traùi ñaát chuùng ta hieän nay ñang bò haøng tyû taán raùc röôûi baèng nhöïa plastic traøn ngaäp vaø tình traïng naøy ngaøy caøng teä haïi hôn.
Caùc nhaø khoa hoïc thuoäc ñaïi hoïc bang Georgia vaø California tham gia cuoäc nghieân cöùu noùi treân kieåm thöïc raèng coù khoaûng 8.3 tyû taán ñoà vaät baèng plastic ñaõ ñöôïc cheá taïo trong khoaûng thôøi gian töø 1950 ñeán 2015, trong ñoù coù 6,3 tyû taán ñaõ trôû thaønh raùc röôûi raát khoù tan raõ vaøo thieân nhieân. Trong toång soá 6,3 tyû taán naøy, chæ coù 9% laø ñöôïc taùi cheá. 12% bò ñoát vaø thieâu huûy, 79% coøn laïi bò choàng chaát trong nhöõng kho chöùa raùc hoaëc trong thieân nhieân, nhaát laø trong caùc ñaïi döông. Moãi naêm coù ñeán 8 trieäu taán raùc baèng nhöïa plastic bò ñoå vaøo caùc ñaïi döông.
Baø Jenna Jambeck, giaùo sö phaân khoa kyõ sö thuoäc ñaïi hoïc Georgia, moät trong caùc chuyeân vieân soaïn thaûo keát quaû cuoäc nghieân cöùu noùi treân khaúng ñònh raèng "phaàn lôùn caùc chaát lieäu plastic khoâng töï phaân huûy ñöôïc, khieán cho chuùng tieáp tuïc toàn taïi sau haøng traêm naêm daøi, neáu khoâng muoán noùi laø sau haøng ngaøn naêm. Nhöõng ñieàu chuùng toâi kieåm chöùng ñöôïc ôû ñaây buoäc chuùng ta phaûi nghieâm chænh suy tö laïi veà caùc chaát lieäu chuùng ta ñang duøng vaø caùch thöùc chuùng ta xöû lyù raùc röôûi maø chuùng ta thaûi ra.
Hoài naêm 1950, soá löôïng vaät lieäu baèng nhöïa plastic theá giôùi saûm xuaát ra laø 2 trieäu taán. Naêm 2015, soá löôïng naøy leân ñeán 400 trieäu taán, cao hôn moïi loaïi chaát lieäu khaùc con ngöôøi laøm ra. Giaùo sö Roland Geyer, chuyeân daïy moân khoa hoïc moâi sinh taïi ñaïi hoïc Santa Barbara ôû California, nhaân vaät chuû ñaïo trong cuoäc nghieân cöùu naøy, nhaän ñònh raèng: Hôn moät nöûa caùc vaät duïng baèng nhöïa plastic trôû thaønh ñoà raùc sau chæ treân döôùi 4 naêm xöû duïng. Ñieàu maø chuùng toâi coá gaéng laøm baây giôø laø ñaët ra nhöõng yeáu toá neàn taûng ñeå xaây döïng moät chöông trình quaûn lyù caùc chaát lieäu xöû duïng laâu daøi. Chuùng toâi nghó raèng ñaõ ñeán luùc baøn thaûo hoaïch ñònh nhöõng chính saùch caàn thieát cho laõnh vöïc naøy, döïa treân nhöõng con soá thu thaäp ñöôïc cho ñeán nay.
Nhoùm chuyeân vieân khoa hoïc thöïc hieän cuoäc nghieân cöùu noùi treân nhaán maïnh raèng hoï khoâng muoán loaïi boû vieäc cheá taïo vaät duïng baèng nhöïa plastic trong neàn kinh teá hieän nay, nhöng chæ muoán khích leä cuoäc thaûo luaän veà laõnh vöïc duøng vaø saûn xuaát vaät lieäu baèng plastic, ñoàng thôøi nghieân cöùu laõnh vöïc taùi cheá. Baø Karra Lavender Law, chuyeân vieân nghieân cöùu cuûa hieäp hoäi giaùo duïc veà bieån khôi, chuyeân tìm hieåu caùc ñaïi döông, nhaän ñònh raèng: nhieàu laõnh vöïc xöû duïng ñoøi hoûi caùc vaät duïng cheá taïo baèng plastic vaø coù theå keùo daøi quy trình xöû duïng raát laâu daøi trong thôøi gian. Nhöng caàn phaûi suy nghó laïi veà vieäc môû roäng laõnh vöïc xöû duïng vaät duïng baèng plastic vaø chuùng ta phaûi töï hoûi laø coù neân chæ duøng chaát lieäu naøy, hay laø coù theå duøng caùc chaát lieäu khaùc thay theá.
Vieäc taùi cheá chaát plastic coù theå mang laïi lôïi ích lôùn, chaúng haïn nhö giaûm bôùt söùc saûn xuaát chaát plastic môùi, nhöng ñoát plastic ñeå thieâu huûy laïi laø moät vieäc gaây nhieàu haäu quaû nguy haïi cho moâi tröôøng thieân nhieân vaø cho söùc khoûe con ngöôøi. Haàu nhö taát caû caùc theå loaïi plastic hieän haønh ñeàu khoâng theå töï huûy vaø seõ khieán löôïng raùc röôûi plastic seõ tieáp tuïc gia taêng trong töông lai.
Maët khaùc, moät soá chuyeân vieân khoa hoïc cuõng ñaõ leân tieáng baùo ñoäng vì hieän töôïng caùc vaät duïng baèng plastic bò ñoå vaøo ñaïi döông sau moät thôøi gian daøi, bieán daïng thaønh nhöõng maûnh plastic li ti chìm xuoáng ñaùy ñaïi döông. Caùc loaïi thuûy sinh thöôøng hay nhaàm laãn caùc maûnh plastic li ti naøy nhö laø thöïc phaåm, chuùng aên nhöõng maûnh aáy vaø tích tuï trong thaân mình, roài coù theå chuyeån sang loaøi ngöôøi.
(AFP 19.07.17)
Mai Anh
(Radio Vatican)