Möôøi ngaøy cho hoaø bình
töôûng nieäm caùc naïn nhaân bom nguyeân töû
Möôøi ngaøy cho hoaø bình töôûng nieäm caùc naïn nhaân bom nguyeân töû.
Tokyo (Vat. 14-08-2017) - Caùch ñaây 72 naêm trong hai ngaøy muøng 6 vaø muøng 9 thaùng 8 naêm 1945 hai quaû bom nguyeân töû ñaàu tieân ñaõ ñöôïc thaû treân hai thaønh phoá Hiroshima vaø Nagasaki beân Nhaät Baûn, khieán cho 200,000 ngöôøi cheát ngay taïi choã vaø 150,000 ngöôøi bò thöông vì chaát phoùng xaï vaø cheát daàn cheát moøn trong caùc naêm sau ñoù keùo daøi cho tôùi nay.
Trong söù ñieäp phoå bieán nhaân "Möôøi ngaøy cho hoaø bình", töø muøng 6 tôùi 15 thaùng 8 naêm 2017 ñeå töôûng nieäm caùc naïn nhaân cuûa vuõ khí nguyeân töû Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Nhaät Baûn khaúng ñònh raèng "Hoaø bình khoâng theå ñöôïc xaây döïng vôùi quyeàn bính quaân söï. Vì theá chuùng toâi keâu goïi chính quyeàn Nhaät vaø moïi ngöôøi thieän chí thöïc thi ñoái thoaïi chaân thaønh vaø laâu beàn ñeå thieát laäp hoaø bình taïi AÙ chaâu vaø treân theá giôùi, khoâng ñaùp traû laïi caùc ñe doïa cuûa caùc nöôùc laùng gieàng hay cuûa phong traøo khuûng boá phaù hoaïi baèng quaân söï. Chæ qua baát baïo ñoäng vaø tình yeâu thöông môùi vöôït thaéng ñöôïc baïo löïc. Giaùo Hoäi uûng hoä quyeàn coù moät cuoäc soáng hoaø bình, ñöôïc baûo ñaûm bôûi Hieán phaùp Nhaät ñaõ coù töø 70 naêm qua".
Giaùo Hoäi Nhaät Baûn cuõng nhaéc tôùi kyû nieäm 500 naêm phong traøo Caûi caùch do Luther khôûi xöôùng. Bieán coá naøy seõ ñöôïc cöû haønh vaøo ngaøy 23 thaùng 11 naêm 2017 taïi nhaø thôø chính toaø Urakami ôû Nagasaki. Ñaây cuõng laø nôi toå chöùc dieãn ñaøn ñoái thoaïi, do caùc Giaùm Muïc coâng giaùo vaø Luther cuøng baûo trôï. Thoâng caùo do Ñöùc Cha Joseph Mitsuaki Takami, chuû tòch Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Nhaät Baûn kyù teân, cuõng cho bieát: "Nagasaki ñaõ soáng kinh nghieäm Kitoâ giaùo bò baùch haïi vaø thaûm caûnh nguyeân töû cuûa theá kyû XX. Seõ khoâng phaûi laø ñieàu tuyeät dieäu hay sao, neáu giôø ñaây noù tieáp ñoùn moät cuoäc gaëp gôõ caàu nguyeän vaø ñoái thoaïi giöõa caùc kitoâ höõu, noù cuõng coáng hieán moät moâ thöùc hoaø bình treân theá giôùi?"
Ngoaøi ra, caùc Giaùm Muïc Nhaät Baûn cuõng ñeà caäp tôùi luaät môùi ñöôïc Quoác Hoäi Nhaät pheâ chuaån lieân quan tôùi phaït toäi döï tính khuûng boá phaù hoaïi vaø caùc thöù toäi phaïm khaùc. Luaät môùi cho pheùp caûnh saùt baét giöõ baát cöù ai bò tình nghi laø ñang chuaån bò moät vuï khuûng boá phaù hoaïi. Caùc Giaùm Muïc vieát: "Moät luaät nhö theá coù nguy cô daãn tôùi moät xaõ hoäi bò kieåm soaùt vaø haïn cheá caùc quyeàn cuûa coâng daân. Nhöng trong quaù khöù khi quyeàn bính cuûa chính phuû ñaõ vi phaïm söï töï do ngoân luaän, töï do tö töôûng vaø töï do toân giaùo, Nhaät Baûn ñaõ ñi tôùi chieán tranh. Chuùng ta coù boån phaän phaûi ñeå laïi cho con chaùu chuùng ta moät xaõ hoäi, trong ñoù caùc quyeàn neàn taûng con ngöôøi, bao goàm caû quyeàn töï do tín ngöôõng vaø nhaân phaåm, ñöôïc tuyeät ñoái toân troïng, khoâng ñi tôùi chieán tranh"
Tieáp tuïc thoâng cao caùc Giaùm Muïc nhaán maïnh raèng: "Naïn khuûng boá phaù hoaïi thöôøng xuyeân xaûy ra taïi nhieàu nôi khaùc nhau treân theá giôùi naøy. Nhöng bôûi vì caùc quoác gia daønh öu tieân cho caùc lôïi loäc rieâng tö, cho neân moái aâu lo ñoù laø vieäc caùc nöôùc khoâng coäng taùc ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà toaøn caàu, nhö soá ngöôøi di cö tî naïn gia taêng, naïn buoân ngöôøi lan traøn, caùc laïm duïng khai thaùc vaø taøn phaù thuï taïo, vôùi caùc haäu quaû nghieâm troïng cho caùc giai taàng yeáu keùm nhaát nhö treû em, phuï nöõ vaø ngöôøi giaø". Keát thuùc thoâng caùo, caùc Giaùm Muïc Nhaät Baûn môøi goïi moïi ngöôøi tha thieát caàu nguyeän vaø hoaït ñoäng cho moät xaõ hoäi hoaø bình vaø coâng baèng hôn.
Töø nhieàu thaäp nieân qua Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Nhaät Baûn ñaõ lieân tuïc leân tieáng keâu goïi chính quyeàn vaø toaøn daân tænh thöùc tröôùc nguy cô cuaû naïn chaïy ñua vuõ trang vaø cuûa moät cuoäc chieán haït nhaân coù theå xaûy ra baát cöù luùc naøo, nhaát laø khi tình hình theá giôùi caêng thaúng vì caùc tranh chaáp lôïi loäc giöõa caùc cöôøng quoác kinh teá ñoàng thôøi cuõng thöôøng laø caùc cöôøng quoác coù vuõ khí haït nhaân. Ñieån hình nhö tình traïng caêng thaúng giöõa Baéc Haøn vaø Hoa Kyø, giöõa moät beân laø Hoa Kyø, Nhaät Baûn, AÁn Ñoä, caùc nöôùc vuøng Ñoâng Nam AÙ vaø beân kia laø Trung Quoác, laø nöôùc duøng vuõ löïc laán chieám bieån ñaûo cuûa Vieät Nam, xaây caùc ñaûo nhaân taïo, ñöa binh lính vaø vuõ khí chieán löôïc tôùi boá trí taïi caùc ñaûo naøy, vaø xaác xöôïc veõ baûn ñoà löôõi boø cöôùp bieån Ñoâng, vi phaïm luaät haøng haûi quoác teá. Cho tôùi nay Hoa Kyø vaø caùc nöôùc trong Lieân Hieäp AÂu chaâu vaãn coøn buoân baùn vôùi Trung Quoác laø thò tröôøng tieâu thuï khoång loà ñem laïi raát nhieàu lôïi nhuaän cho hoï, neân chöa nöôùc naøo muoán maát ñi nguoàn lôïi kinh teá trong caùc dòch vuï laøm aên vôùi Tröng Quoác. Nhöng khi caùc quyeàn lôïi cuûa hoï bò xaâm phaïm, chaéc chaén Hoa Kyø vaø caùc nöôùc Taây AÂu cuõng nhö Nhaät Baûn, UÙc vaø AÁn Ñoä seõ khoâng ngoài yeân nhìn Trung Quoác moät mình muaù voõ treân Bieån Ñoâng vaø ñoäc quyeàn treân vuøng ñaïi döông loä trình chuyeân chôû 50% caùc loaïi haøng töø Ñoâng sang Taây.
Trôû laïi vôùi bieán coá hai traùi bom nguyeân töû ñaàu tieân do khoâng quaân Hoa Kyø thaû treân hai thaønh phoá Hiroshima vaø Nagasaki trong hai ngaøy muøng 6 vaø muøng 9 thaùng 8 naêm 1945, hình chieác naám khoång loà coù theå laø bieåu töôïng vaø laø hình aûnh taøn phaù khoâng theå queân noåi. Luùc 8 giôø 15 phuùt saùng ngaøy muøng 6 thaùng 8 naêm 1945 traùi bom "Little Boy" Thaèng beù ñaõ ñöôïc neùm xuoáng thaønh phoá Hiroshima khieán cho thaønh phoá bieán thaønh bình ñòa trong tích taéc sau khi bom noå, vaø ít nhaát 80,000 ngaøn ngöôøi ñaõ cheát taïi choã.
Cuøng caûnh töôïng naøy laäp laïi ba ngaøy sau ñoù muøng 9 thaùng 8 naêm 1945 taïi Nagasaki vôùi quûa bom mang teân "Fat man" ngöôøi maäp. Chính cha Pedro Arrupe, sau naøy laø Beà treân toång quyeàn doøng Teân, ñaõ keå laïi bieán coá aáy nhö sau, vì cha coù maët taïi Hiroshima khi bom noå: "Ñuùng luùc 8 giôø 15 phuùt saùng toâi troâng thaáy quaû bom nguyeân töû ñaàu tieân trong lòch söû noå treân thaønh phoá Hiroshima... Trong khoaûnh khaéc ñoù toâi ñang ôû trong vaên phoøng cuûa toâi cuøng vôùi moät linh muïc khaùc nöõa. Tröôùc heát chuùng toâi ñaõ troâng thaáy ngoïn löûa taøn saùt: toâi nhaûy choåm leân chaïy ra cöûa soå vaø trong luùc ñoù coù moät tieáng noå vang tôùi chuùng toâi, khoâng phaûi laø moät tieáng noå khoång loà, nhöng nhö caùi gì tuyeät ñoái khaùc, toâi nhôù nhö laø moät loaïi tieáng gaàm khoång loà... Chuùng toâi nhìn veà phía thaønh phoá. Hiroshima khoâng coøn nöõa. Thay vaøo choã cuûa noù laø moät loø löûa chaùy...". Caùc tu só doøng Teân ñaõ ñöùng tröôùc caùc thöông tích kinh khuûng, caùc thaân mình bò söùc noùng thieâu ruïi, caùc hình haøi quaùi ñaûn vaø kinh khieáp. Caùc tu só ñaõ tieáp xuùc vôùi haøng traêm thaûm caûnh theâ thaûm trong caùc ngaøy sau ñoù.
Cha Arrupe keå tieáp: moät trong caùc caûnh theâ thaûm ñoù laø cuûa moät nöõ sinh vieân coâng giaùo: coâ Nakamura San, thuoäc giaùo xöù do toâi troâng coi. Coâ coù maët taïi Hiroshima ngaøy bom nguyeân töû noå. Coâ cho goïi toâi. Toâi ñaõ tìm thaáy coâ trong moät caên choøi, ñaõ khoâng coù ai muoán thaùp tuøng toâi tôùi ñoù. Hoï ñöùng töø xa chæ cho toâi choã coâ naèm. Tröôùc khi troâng thaáy coâ toâi ñaõ ngöûi thaáy muøi thòt bò taøn phaù khieán buoàn noân. Nakamura San naèm treân maët ñaát chaân tay giang ra vaø söng phoàng khuûng khieáp. Thòt bò chaùy phoûng chæ cho thaáy xöông vaø da. Coâ ñaõ naèm trong caùc ñieàu kieän nhö theá 15 ngaøy. Nakamura San môû maét ra, coâ nhaän ra toâi vaø chæ noùi vôùi toâi caùc lôøi naøy, maø toâi seõ khoâng bao giôø queân "Arrrupe shimpusama, Goseitai, o motte irasshaimashita ka?" Cha Arrupe, cha coù mang Mình Thaùnh Chuùa cho con khoâng?
Caùch ñaây hai naêm Ñöùc Hoàng Y Peter Turkson, Chuû tòch Hoäi Ñoàng Toaø Thaùnh Coâng Lyù vaø Hoaø Bình, cuõng ñaõ coù maët taïi Nagasaki ñeå caàu nguyeän cho coâ Nakamura San vaø taát caû caùc naïn nhaân cuûa bom nguyeân töû. Ngaøi ñaõ tham döï hoäi nghò keùo daøi 5 ngaøy ñeå suy tö, caàu nguyeän vaø thaêng tieán hoaø bình nhaân leã kyû nieäm bieán coá hai traùi bom nguyeân töû ñaàu tieân trong lòch söû ñöôïc neùm xuoáng treân hai thaønh phoá Nhaät Baûn. Chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Hoàng Y cuõng naèm trong khuoân khoå "Möôøi ngaøy caàu nguyeän cho hoaø bình" do Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Nhaät Baûn phaùt ñoäng. Ñöùc Hoàng Y cuõng ñaõ chuû söï thaùnh leã trong nhaø thôø chính toaø Hiroshima vaø tham döï cuoäc gaëp gôõ lieân toân, trong ñoù Ñöùc Hoàng Y ñoïc moät baøi dieãn vaên noùi veà vieäc coäng taùc vôùi nhau ñeå xaây döïng neàn hoaø bình theá giôùi. Tieáp ñeán ngaøi cuõng vieáng thaêm Nagasaki vaø tham döï buoåi caàu nguyeän lieân toân töôûng nieäm caùc naïn nhaân taïi "Ground Zero Park" trong thaønh phoá. Vaø ngaøy muøng 9 thaùng 8 naêm 2017 ngaøi chuû söï thaùnh leã caàu cho hoaø bình theá giôùi trong nhaø thôø chính toaø Nagasaki.
Saùng kieán "Möôøi ngaøy caàu nguyeän cho hoaø bình" cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Nhaät Baûn caàn thieát hôn bao giôø heát. Xeùt vì tình hình vuõ khí haït nhaân lan traøn treân theá giôùi. Tuy coù caùc chöông trình baøi tröø vuõ khí haït nhaân vaø caùc hoaû hieäp giöõa caùc cöôøng quoác nguyeân töû, nhöng hieän nay treân theá giôùi vaãn coøn coù 16,000 ñaàu ñaïn nguyeân töû, coù khaû naêng gaây ra caùc thaûm caûnh khoâng theå taû ñöôïc cho toaøn gia ñình nhaân loaïi. Cuõng chính vì theá caùch ñaây 3 naêm coäng ñoàng thaùnh Egidio ñaõ cuøng vôùi caùc hieäp hoäi toân giaùo Nhaät Baûn toå chöùc moät ñaïi hoäi vaøo ngaøy muøng 6 thaùng 8 taïi Hiroshima. Trong ngaøy ñaïi hoäi caùc chuyeân vieân vaø caùc tham döï vieân Nhaät Baûn vaø quoác teá ñaõ cuøng nhau suy tö vaø trao ñoåi yù kieán nhaèm nhaän dieän caùc böôùc caàn thieát phaûi laøm moät caùch caáp baùch nhaèm ñaït tôùi moät vieäc giaûm thieåu caùc kho vuõ khí haït nhaân treân theá giôùi. Hoäi nghò nhaém muïc ñích thaêng tieán vieäc giaûi giaùp vuõ khí haït nhaân vaø baøi tröø vieäc cheá taïo caùc vuõ khí nguyeân töû. Ngaøy nay ngöôøi daân treân theá giôùi yù thöùc nhieàu hôn veà caùc nguy haïi to lôùn cuûa caùc vuõ khí nguyeân töû, vì theá caøng ngaøy caøng coù nhieàu ngöôøi choáng laïi vieäc söû duïng vuõ khí nguyeân töû. Lieân Hieäp quoác cuõng ñaõ boû phieáu yeâu caàu chaám döùt vieäc söû duïng caùc vuõ khí haït nhaân . Ñöông nhieân laø caùc cöôøng quoác lôùn, thaønh vieân cuûa Hoâi Ñoàng Baûo An Lieân Hieäp Quoác, ñaõ khoâng kyù nhaän, vò hoï khoâng muoán naèm döôùi quyeàn cuûa toå chöùc naøy.
Ñieàu naøy cho thaáy söï haøm hoà cuûa caùc cöôøng quoác. Moät ñaøng thì tìm kieám hoaø bình, ñaøng khaùc laïi tìm caùch gaây ra chieán tranh vaø gia taêng vieäc saûn xuaát vuõ khí. Vì theá moïi hoäi nghò hoaø bình do caùc cöôøng quoác trieäu taäp chæ laø troø ñaùnh laän con ñen. Vaø chính caùc cöôøng quoác vaø quoác gia taây aâu laø caùc nöôùc coù kyõ ngheä saûn xuaát vaø buoân baùn vuõ khí maïnh nhaát. Vì lôïi nhuaän moïi quoác gia naøy ñeàu giaû vôø ñieác vaø muø, nhöng khoâng caâm vì vaãn luoân luoân maïnh mieäng coå voõ hoaø bình. Vaø ñaây chính laø ñieàu nhaø nöôùc Baéc Haøn ñang thöïc thi. Laõnh tuï Kim Yong Un chæ phaûn aùnh taâm thöùc chung cuûa caùc cöôøng quoác theá giôùi thoâi. Rieâng beân AÙ chaâu coù caêng thaúng giöõa AÁn Ñoä vaø Pakistan laø hai cöôøng quoác haït nhaân töø laâu nay vaãn duøng vuõ khí nguyeân töû ñeå ñe doïa nhau. Vaø vieäc ñe doïa söû duïng vuõ khí nguyeân töû töø bao thaäp nieân quan vaãn laø chính saùch coù töø thôøi chieán tranh laïnh giöõa Hoa Kyø caùc nöôùc Taây AÂu coù vuõ khí haït nhaân vaø Nga. Trong khi Trung Quoác cuõng lieân tuïc noã löïc cheá taïo vaø cuûng coá kho vuõ khí nguyeân töû cuûa mình.
Vôùi söï kieän caùc naïn nhaân cuûa hai quaû bom nguyeân töû ñaàu tieân daàn daàn cheát heát, theá giôùi cuõng coù nguy cô maát ñi kyù öùc veà thaûm caûnh haït nhaân. Vôùi tình hình suy yeáu kinh teá maø Nhaät Baûn ñang phaûi ñoái ñaàu, coäng theâm vôùi caùc vaán ñeà chính trò trong vuøng cuûa caùc töông quan vôùi Trung Quoác vaø Baéc Haøn, ngöôøi treû Nhaät Baûn gaëp nguy cô soáng qua ngaøy, maø khoâng nghó vaø lo laéng cho töông lai. Naïn soùng thaàn gaây ra vuï noå loø nguyeân töû Fukushima hoài naêm 2011 gaây ra naïn oâ nhieãm bieån vaø ñaát lieàn khieán cho ngöôøi daân Nhaät Baûn noåi loaïn ñoái vôùi vieäc duøng naêng löôïng haït nhaân. Trong khi thuû töôùng Shinzo Abe vaø ñaûng caàm quyeàn muoán vöôït thaéng haäu quûa cuûa Ñeä Nhò Theá Chieán laø Hieán phaùp chuû hoaø cuûa Nhaät, ñeå cho Nhaät Baûn coù moät quaân ñoäi vaø vuõ khí, haàu coù theå ñoái phoù vôùi caùc ñe doïa töø phiaù Trung Quoác vaø Baéc Haøn, vì cho tôùi nay naêng löôïng haït nhaân chæ ñöôïc söû duïng cho muïc ñích hoaø bình maø thoâi.
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)