Söù meänh cuûa doøng Teân
Söù meänh cuûa doøng Teân.
Roma (Oss. Rom 26-7-2017; Vat. 9-08-2017) - Ngaøy 31 thaùng 7 naêm 2017 leã kính thaùnh Ignazio thaønh Loyola, toå phuï doøng Teân, cha Arturo Sosa taân beà treân toång quyeàn ñaõ chuû söï thaùnh leã kính thaùnh nhaân taïi nhaø thôø Chuùa Gieâsu, trong ñoù coù moä cuûa thaùnh nhaân qua ñôøi ngaøy 31 thaùng 7 naêm 1556. Cha Sosa ngöôøi Venezuela, laø vò ñaàu tieân khoâng phaûi laø ngöôøi AÂu chaâu ñaõ ñöôïc Toång tu nghò baàu laøm beà treân toång quyeàn ngaøy 14 thaùng 10 naêm 2016.
Theo thoáng keâ naêm 2013 hieän nay treân toaøn theá giôùi coù 17,287 tu só doøng Teân, trong ñoù coù 12,293 linh muïc, 1,400 tu huynh, 2,878 tu só kinh vieän vaø 711 taäp sinh. So vôùi naêm 2012 soá tu só giaûm bôùt 337 vò. Trong 40 naêm töø 1974 ñeán 2013 töø 29,436 soá tu só cuûa doøng giaûm xuoáng coøn 17,287.
Trong naêm 2013 ñaïi luïc duy nhaát coù soá tu só gia taêng laø Phi chaâu, theâm 16 vò, trong khi mieàn coù soá tu só giaûm nhieàu nhaát laø mieàn nam AÂu chaâu, ít hôn 89 vò. Tuy nhieân, neáu chæ chuù yù tôùi caùc taäp sinh, thì nam AÂu chaâu vaø Hoa Kyø coù soá taäp sinh gia taêng trong naêm 2012-2013. Taïi AÙ chaâu AÁn Ñoä laø vuøng coù ñoâng tu só nhaát, 4,016 vò.
Doøng Teân do thaùnh Ignazio thaønh Loyola thaønh laäp. Naêm 1534 cuøng vôùi vaøi baïn hoïc ôû Paris thaùnh nhaân khaán ñi rao giaûng Tin Möøng taïi Thaùnh Dòa vaø hoaøn toaøn vaâng phuïc Ñöùc Giaùo Hoaøng. Caû nhoùm ñeán Venezia chôø taàu ñi Thaùnh Ñòa, nhöng döï tính naøy bò baõi boû naêm 1437, vì khoâng theå thöïc hieän ñöôïc. Thay vì ñi Thaùnh Ñòa thaùnh Ignazio vaø caùc baïn veà Roma. Ngaøy 27 thaùng 9 naêm 1540 Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ III chaáp nhaän doøng. Naêm sau ñoù ngaøy 22 thaùng 4 naêm 1541 thaùnh Ignazio vaø 4 baïn ñaàu tieân tuyeân khaán troïn ñôøi trong nhaø nguyeän daâng kính Thaùnh Giaù trong gian ngang ñeàn thôø thaùnh Phaoloâ ngoaïi thaønh.
Cuõng nhö nhieàu doøng quoác teá, doøng Teân gioáng nhö moät ngoïn löûa thaép saùng leân caùc ngoïn löûa khaùc. Trong 5 theá kyû qua doøng ñaõ trao ban söùc ñaåy cho söï thay ñoåi cuûa nhieàu moâi tröôøng xaõ hoäi lieân quan tôùi vieäc thaêng tieán caùc laõnh vöïc coâng lyù, vaên hoaù vaø phaåm giaù con ngöôøi. Ñoâi khi doøng ñöôïc aân hueä cuûa caùc ngöôøi quyeàn theá, khi khaùc laïi daáy leân söï choáng ñoái cho tôùi choã bò Ñöùc Giaùo Hoaøng Clemente XIV huyû boû vaø giaûi taùn naêm 1773. Doøng soáng soùt trong caùc vuøng ñaát coâng giaùo beân Nga, vì hoaøng haäu Caterina II khoâng cho aùp duïng saéc leänh cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng. Nhöng vaøo naêm 1814 Ñöùc Giaùo Hoaøng Pio VII cho taùi laäp doøng Teân.
Töø bao theá kyû qua doøng ñaõ ñoùng goùp cho Giaùo Hoäi nhieàu vò thaùnh noåi tieáng nhö thaùnh Phanxicoâ Xavieâ, thaùnh Phanxicoâ Borgia, thaùnh Pietro Canisio, thaùnh Roberto Bellarmino, thaùnh Stanislao Kosstka, thaùnh Luigi Gonzaga, thaùnh Giovanni Berchmans, thaùnh Alberto Hurtado. Trong soá caùc thöøa sai noåi tieáng coù cha Matteo Ricci, toâng ñoà Trung Quoác. Coøn cha Teihard de Chardin ñöôïc xeáp vaøo danh saùch caùc hoïc giaû.
Vôùi 28 ñaïi hoïc treân theá giôùi doøng Teân ñaõ ñaøo taïo khoâng bieát bao nhieâu theá heä nhaân taøi vaø trí thöùc goàm caùc vua quan, caùc giôùi chöùc chính trò, caùc nhaø khoa hoïc ñuû loaïi. Ngaøy 13 thaùng 3 naêm 2013 Ñöùc Hoàng Y Jorge Bergoglio, Toång Giaùm Muïc Buenos Aires, ñöôïc Maät nghò Hoàng Y baàu laøm chuû chaên Giaùo Hoäi coâng giaùo hoaøn vuõ, vaø laø vò Giaùo Hoaøng doøng Teân ñaàu tieân.
Doøng Teân hieän coù 85 tænh doøng hoïp thaønh 6 mieàn. Trong 9 thaùng qua cha Sosa ñaõ tham döï cuoäc hoïp cuûa 4 mieàn, vaø ñaõ vieáng thaêm nhieàu nöôùc trong ñoù coù AÁn Ñoä, Peruø, Taây Ban Nha, Ñöùc, Ruanda, Burundi, Coäng hoaø daân chuû Congo, Kenya, Indonesia, Camphuchia, vaø saép tôùi ñaây laø Bæ.
Hoûi: Thöa cha Beà treân toång quyeàn, cha nhaän thaáy tình hình queâ höông Venezuela cuûa cha nhö theá naøo?
Ñaùp: Maëc duø taát caû nhöõng ñieàu xaûy ra toâi coù moät caùi nhìn laïc quan, caû khi toâi khoâng bieát töông lai. Nhöng dó nhieân laø coù noãi lo laéng raát lôùn, khi caùc tin töùc tôùi doàn daäp, nhö caùc Giaùm Muïc vaø caùc tu só doøng Teân Venezuela, Ñöùc Thaùnh Cha, Ñöùc Hoàng Y Quoác Vuï Khanh Toaø Thaùnh vaø trong nhieàu caùch theá khaùc nhau Toaø Thaùnh ñaõ nhieàu laàn baày toû. Nhöng toâi muoán nhaán maïnh moät ñieàu: cuoäc tröng caàu daân yù ngaøy 16 thaùng 7 ñaõ laø vieäc bieåu loä daân söï quan troïng nhaát cuûa toaøn lòch söû Venezuela, bôûi vì ñaõ coù 7.5 trieäu ngöôøi tham gia, nghóa laø phaân nöûa cöû tri toaøn nöôùc. Loä trình ñoái chieáu chính trò laø con ñöôøng duy nhaát giuùp chaën ñöùng baïo löïc vaø khieán cho chính trò thöïc söï phuïc vuï caùc nhu caàu to lôùn cuûa ngöôøi daân.
Hoûi: Hôn 9 thaùng ñaõ qua ñi, sau khi cha ñöôïc baàu laøm Beà treân toång quyeàn doøng Teân. Cha ñaõ soáng thôøi gian naøy nhö theá naøo thöa cha?
Ñaùp: Toâi ñaõ soáng noù vôùi söï bình an lôùn lao, vôùi nhieàu vieäc laøm vaø vôùi söï caàn thieát hoïc hoûi bieát bao nhieâu ñieàu môùi meû, moät caùch nhanh choùng. Tröôùc heát toâi ñaõ soáng moïi söï trong söï bình an tinh thaàn, bôûi vì toâi thi haønh moät nhieäm vuï, maø toâi ñaõ khoâng tìm kieám vaø cuõng ñaõ khoâng bao giôû töôûng töôïng ñöôïc laø noù coù theå rôi treân toâi. Toâi ñaõ nhaän laõnh nhieäm vuï naøy töø caùc anh em trong toång tu nghò, vaø toâi hieåu vaø soáng noù nhö caùi gì ñeán töø Chuùa Gieâsu, maø toâi ñaõ choïn nhö laø baïn ñöôøng hôn nöûa theá kyû qua. Coâng vieäc thaät söï raát nhieàu vaø khoâng deã daøng hieåu bieát töø moät vò trí môùi naøy, moät thaân mình phong phuù vaø khaùc bieät nhö vaäy nhö doøng Teân, vaø caùc anh em cuûa toâi trong söù meänh. Taát caû moïi ñieàu naøy vôùi toác ñoä nhanh, bôûi vì caùc quyeát ñònh khoâng theå chôø ñôïi ñöôïc.
Hoûi: Theo cha thì ngaøy nay thaùnh Iganzio seõ laøm gì?
Ñaùp: Ñaây laø caâu hoûi maø toâi töï ñaët ra cho mình moãi ngaøy, cuøng vôùi taát caû caùc tu só doøng Teân. Tröôùc heát cuøng vôùi 13 vò toång coá vaán maø toâi gaëp haøng tuaàn töøng vò moät, khi chuùng toâi khoâng bò ngaên trôû vì caùc chyeán du haønh vieáng thaêm. Trong hai ngaøy thöù ba vaø thöù naêm thì coù cuoäc hoïp cuûa toaøn ban coá vaán. Vaø moãi naêm 3 laàn vaøo thaùng gieâng, thaùng saùu vaø thaùng chín ñeàu coù cuoäc hoïp nôùi roäng keùo daøi moät tuaàn, nôùi roäng cho caû caùc vò chuû tòch cuûa 6 vuøng tænh doøng vaø 4 vò thö kyù nöõa, toång coäng taát caû laø 24 ngöôøi.
Hoûi: Kieåu cai quaûn phöùc taïp, daán thaân vaø raát coù lôïi cho caùc quyeát ñònh maø beà treân toång quyeàn phaûi ñöa ra naøy nhaém tôùi ñieàu gì thöa cha?
Ñaùp: Muïc ñích chính laø hieåu bieát caùc löïa choïn phaûi laøm, bôûi vì ñoái vôùi doøng Teân vaø ñoái vôùi taát caû caùc tu só cuûa doøng trung thaønh moät caùch saùng taïo vôùi ôn goïi vaø söù meänh rieâng cuûa mình laø ñieàu quan troïng vaø neàn taûng. Khi ngaém nhìn thaùnh Ignazio, chuùng toâi phaûi lieân tuïc theo ñuoåi con ñöôøng trôû veà nguoàn goác cuûa chuùng toâi. Ñaây laø ñieàu maø Coâng Ñoàng Chung Vaticaêng II ñaõ muoán, vaø quyeát ñònh naøy ñaõ laø vieäc cöùu vaõn ñoái vôùi cuoäc soáng tu só, maø trong quan ñieåm coâng giaùo noù laø moät gôïi höùng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn.
Hoûi: Coù caùc tieâu chuaån giuùp hieåu laøm theá naøo ñeå thöïc hieän söï trung thaønh naøy khoâng thöa cha?
Ñaùp: Chuùng ta haõy nhìn vaøo kinh nghieäm cuûa 10 tu só doøng Teân ñaàu tieân, khi thaùnh Ignazio vaø caùc baïn ñeán Venezia ñeå laáy taàu ñi Thaùnh Ñòa. Döï aùn ñaõ khoâng theå thöïc hieän ñöôïc vaø bieán thaønh chuyeán ñi Roma, coù tính caùch ñònh ñoaït ñoái vôùi doøng, nhö ñöôïc keå laïi trong caùc nguoàn taøi lieäu, vaø nhö ñöôïc nhaéc tôùi trong toång tu nghò laàn thöù 36 ñeå baàu vò toång quyeàn muaø thu naêm 2016 vöøa qua. Ñaây laø maãu möïc cuûa Venezia: söï hieäp nhaát taâm trí, vieäc thöïc haønh moät cuoäc soáng khaéc khoå, vieäc gaàn guõi trong taâm tình vaø thöïc teá vôùi ngöôøi ngheøo, vieäc phaân ñònh chung vaø söï saün saøng ñoái vôùi caùc ñoøi hoûi cuûa toaøn theå Giaùo Hoäi ñöôïc ÑTC nhaän dieän vaø baày toû.
Hoûi: Theá ñaâu laø söù meänh cuûa caùc tu só doøng Teân thöa cha?
Ñaùp: Ngaøy nay doøng Teân moãi ngaøy phaûi tìm ra con ñöôøng giuùp thöïc thò söï hoaø giaûi. Hoaø giaûi treân ba bình dieän: vôùi Thieân Chuùa, vôùi con ngöôøi vaø vôùi moâi sinh. Chuùng toâi laø caùc coäng söï vieân cuûa söù meänh cuûa Chuùa Kitoâ, laø lyù do söï hieän höõu cuûa Giaùo Hoäi, maø chuùng toâi laø thaønh phaàn. Chính kinh nghieäm cuûa Thieân Chuùa trao ban trôû laïi cho chuùng toâi söï söï do noäi taâm, vaø daãn ñöa chuùng toâi tôùi vieäc höôùng nhìn ai bò ñoùng ñanh trong theá giôùi naøy, ñeå hieåu hôn caùc lyù do cuûa baát coâng vaø goùp phaàn vaøo vieäc soaïn thaûo ra caùc moâ thöùc thay theá heä thoáng laøm naûy sinh ra ngheøo ñoùi, baát coâng, loaïi tröø, vaø khieán cho cuoäc soáng cuûa haønh tinh naøy gaëp nguy hieåm. Nhö theá chuùng toâi phaûi taùi laäp moät töông quan quaân bình vôùi thieân nhieân. Goùp phaàn vaøo vieäc hoaø giaûi naøy cuõng coù nghóa laø phaùt trieån caùc khaû naêng ñoái thoaïi giöõa caùc neàn vaên hoaù vaø caùc toân giaùo vôùi nhau. Toâi vöøa môùi trôû veà töø moät chuyeán vieáng thaêm AÙ chaâu beân Indonesia, laø quoác gia coù ñoâng tín höõu hoài nhaát theá giôùi. Toâi ñaõ noùi chuyeän laâu vôùi moät nhoùm trí thöùc hoài, vaø beân Campuchia toâi ñaõ gaëp gôõ caùc nhaø sö phaät giaùo , ñeå laøm chöùng cho caùc khaû theå coäng taùc giöõa caùc toân giaùo nhö laø caùc yeáu toá giuùp taïo thuaän tieän cho söï thoaû thuaän vaø chung soáng hoaø bình, vaø nhö laø caùc con ñöôøng cuûa vieäc tìm kieám tinh thaàn.
Hoûi: Laøm sao coù ñöôïc söï hoaø giaûi naøy thöa cha?
Ñaùp: Ñieàu noøng coát laø söï hoaùn caûi caù nhaân, coäng ñoaøn cho vieäc phoå bieán, laø moät töø aùm chæ söï caàn thieát toâng ñoà cuûa söù meänh, vaø söï caàn thieát cô caáu ñeå toå chöùc caùc cô caáu laøm vieäc vaø cai quaûn cuûa chuùng toâi höôùng veà vieäc thöïc thi söù meänh aáy. Ñoù laø söù meänh rieâng cuûa nhöõng ngöôøi caûm thaáy mình ñöôïc môøi goïi laø tu só doøng Teân.
(Oss. Rom 26-7-2017)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)