Dieãn Vaên Cuûa Ñöùc Phanxicoâ
khi vieáng moä Don Mazzolari
ngaøy 20 thaùng 6 naêm 2017
Dieãn Vaên Cuûa Ñöùc Phanxicoâ khi vieáng moä Don Mazzolari ngaøy 20 thaùng 6 naêm 2017.
Roma (VietCatholic News 20-06-2017) - Dieãn Vaên Cuûa Ñöùc Phanxicoâ khi vieáng moä Don Mazzolari ngaøy 20 thaùng 6 naêm 2017:
Anh chò em thaân meán, xin chuùc anh chò em moät buoåi saùng toát!
Ngöôøi ta khuyeân toâi neân ruùt ngaén baøi dieãn vaên naøy moät chuùt, vì noù hôi daøi. Toâi ñaõ coá gaéng laøm theá, nhöng khoâng thaønh coâng. Nhieàu ñieàu xuaát hieän trong ñaàu toâi quaù, ñaây ñoù... Nhöng (toâi bieát) anh chò em coù dö kieân nhaãn! Vì toâi khoâng muoán boû lôõ moïi ñieàu toâi muoán noùi veà Don Primo Mazzolari.
Toâi laø khaùch haønh höông tôùi ñaây, tôùi Bozzolo naøy roài tôùi Barbiana, böôùc theo chaân hai cha xöù töøng ñeå laïi nhöõng daáu veát saùng ngôøi, duø coù hôi "baát tieän", trong vieäc caùc ngaøi phuïc vuï Chuùa vaø daân cuûa Ngöôøi. Toâi ñaõ noùi nhieàu laàn raèng caùc cha xöù chính laø söùc maïnh cuûa Giaùo Hoäi taïi YÙ, vaø hoâm nay toâi xin nhaéc laïi ñieàu aáy. Khi laø khuoân maët cuûa moät haøng giaùo só khoâng giaùo só trò, nhö vò naøy, caùc ngaøi quaû ñaõ ñem laïi söùc soáng cho moät "huaán quyeàn cha xöù" ñích thöïc, moät huaán quyeàn toát ñeïp cho moïi ngöôøi. Don Primo Mazzolari ñöôïc goïi laø "Cha Xöù cuûa YÙ"; vaø Thaùnh Gioan XXIII töøng chaøo möøng ngaøi vôùi danh hieäu "chieác keøn cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn ôû thung luõng haï Po". Toâi tin raèng nhaân caùch linh muïc cuûa Don Primo khoâng phaûi laø moät luaät tröø rieâng bieät, maø laø hoa traùi röï rôõ cuûa coäng ñoàng anh chò em, maëc duø ngaøi khoâng luoân ñöôïc thaáu hieåu vaø ñaùnh giaù cao. Nhö Chaân Phuùc Phaoloâ VI töøng noùi: "Cha böôùc ñi baèng moät böôùc quaù daøi, vaø ñoâi khi ta khoâng theo kòp cha! Thaønh thöû, cha ñau khoå vaø chuùng ta cuõng ñau khoå. Ñoù laø soá phaän cuûa caùc tieân tri" (Chaøo ñoùn caùc khaùch haønh höông töø Bozzolo vaø Cicognara, 1 thaùng Naêm, 1970). Vieäc ñaøo taïo neân ngaøi laø keát quaû cuûa truyeàn thoáng Kitoâ Giaùo phong phuù cuûa Thung Luõng Po, Lombardy, Cremona. Trong caùc naêm thaùng tuoåi treû, ngaøi ñöôïc gaây aán töôïng bôûi khuoân maët cuûa Ñöùc Giaùm Muïc vó ñaïi Geremia Bonomelli, ngöôøi chuû ñaïo cuûa hoïc thuyeát xaõ hoäi Coâng Giaùo vaø laø ngöôøi tieân phong cuûa vieäc chaêm soùc muïc vuï cho di daân.
Toâi khoâng caàn phaûi keå laïi cho anh chò em hay phaân tích vieäc laøm cuûa Don Primo. Toâi caùm ôn nhöõng ai ñaõ taän tuïy vôùi vieäc naøy trong nhieàu naêm qua. Toâi thích ñöôïc suy nieäm vôùi anh chò em, nhaát laø vôùi caùc anh em linh muïc cuûa toâi, nhöõng ngöôøi ôû ñaây cuõng nhö nhöõng ngöôøi ôû khaép nöôùc YÙ: ñaây laø "cha xöù cuûa YÙ maø, veà tính hôïp thôøi trong söù ñieäp cuûa ngaøi, moät söù ñieäp toâi xin ñaët tröôùc taám phoâng goàm ba caûnh töôïng voán traøn ngaäp maét vaø tim ngaøi moãi ngaøy: con soâng, caên nhaø noâng traïi vaø ñoàng baèng.
1) Con soâng laø hình aûnh tuyeät vôøi, voán thuoäc traûi nghieäm cuûa toâi vaø cuûa caû anh chò em nöõa. Don Primo thi haønh thöøa taùc vuï cuûa ngaøi doïc theo nhöõng con soâng, bieåu töôïng cuûa tính öu vieät vaø söùc maïnh cuûa ôn Thaùnh Chuùa tuoân ñoå khoâng ngöøng xuoáng theá gian. Lôøi noùi cuûa ngaøi, ñöôïc giaûng hay ñöôïc vieát ra, ruùt tæa ñöôïc söï saùng suûa veà suy tö vaø söùc thuyeát phuïc töø nguoàn Lôøi cuûa Thieân Chuùa haèng soáng trong Tin Möøng, ñöôïc suy nieäm vaø caàu nguyeän, ñöôïc taùi khaùm phaù nôi Chuùa Gieâsu Chòu Ñoùng Ñinh vaø nôi con ngöôøi, ñöôïc cöû haønh trong caùc cöû chæ bí tích khoâng bao giôø bò ruùt goïn vaøo nghi thöùc ñôn thuaàn maø thoâi. Don Mazzolari, cha xöù taïi Cicognara vaø Bozzolo, khoâng taùch mình ra khoûi con soâng söï soáng, ra khoûi noãi ñau khoå cuûa daân ngaøi, nhöõng ngöôøi naën khuoân ngaøi trôû thaønh moät muïc töû khoân kheùo vaø ñoøi hoûi, nhaát laø ñoøi hoûi chính mình. Doïc theo con soâng naøy, ngaøi hoïc caùch bieát tieáp nhaän hoàng phuùc söï thaät vaø yeâu thöông haøng ngaøy, bieát laøm cho mình trôû thaønh ngöôøi mang chuùng moät caùch maïnh meõ vaø ñaïi löôïng. Giaûng cho caùc chuûng sinh ôû Cremona, ngaøi quaû quyeát: "laøm 'moät ngöôøi nhaéc laïi' laø söùc maïnh cuûa chuùng ta. [...] Tuy nhieân, giöõa moät ngöôøi nhaéc laïi voâ hoàn, moät caùi loa phoùng thanh, vaø moät ngöôøi nhaéc laïi soáng ñoäng, coù caû moät khaùc bieät lôùn lao! Linh muïc laø moät ngöôøi nhaéc laïi, nhöng vieäc nhaéc laïi cuûa ngaøi khoâng ñöôïc voâ hoàn, thuï ñoäng, khoâng coù tình thaân aùi. Cuøng vôùi söï thaät ñöôïc toâi nhaéc laïi, phaûi coù, toâi phaûi ñöa ra moät ñieàu gì ñoù cuûa rieâng toâi ñeå chöùng toû raèng toâi tin ñieàu mình noùi; noù phaûi ñöôïc laøm moät caùch khieán ngöôøi anh em nghe thaáy lôøi môøi maø tieáp nhaän söï thaät" (1). Lôøi tieân tri cuûa ngaøi ñöôïc theå hieän trong vieäc yeâu thôøi ñaïi cuûa ngaøi, noái keát ngaøi vôùi cuoäc soáng cuûa nhöõng ngöôøi ngaøi gaëp, naém laáy moïi cô hoäi ñeå loan baùo loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa. Don Mazzolari khoâng phaûi laø ngöôøi hoái tieác Giaùo Hoäi trong quaù khöù, nhöng coá gaéng thay ñoåi Giaùo Hoäi vaø theá giôùi baèng moät tình yeâu say meâ vaø moät loøng taän tuïy voâ ñieàu kieän. Trong taùc phaåm "Giaùo Xöù" cuûa ngaøi, ngaøi ñeà xuaát moät suy nghó veà caùc phöông phaùp laøm vieäc toâng ñoà; ngaøi xaùc tín raèng caùc baát caäp cuûa giaùo xöù vaøo thôøi ngaøi laø do thieáu vieäc nhaäp theå. Coù 3 con ñöôøng khoâng daãn ta theo höôùng Tin Möøng:
- Con ñöôøng "ñeå maëc" ("letting go"). Ñaây laø con ñöôøng cuûa ngöôøi ñöùng ôû cöûa soå nhìn ra ngoaøi khoâng ñeå tay mình bò dô, nghóa laø keû baøng quan thuï ñoäng ñoái vôùi ñôøi soáng. Ngöôøi naøy baèng loøng vôùi vieäc chæ trích, vôùi vieäc "moâ taû moät caùch ranh maõnh cay ñaéng vaø ñaày duïc voïng caùc sai laàm" (2) cuûa theá giôùi bao quanh. Thaùi ñoä naøy laøm löông taâm im baët, nhöng khoâng coù baát cöù lieân heä naøo vôùi Kitoâ Giaùo vì noù daãn chuùng ta ruùt laïi nhöõng gì ñaõ höùa, baèng moät tinh thaàn pheâ phaùn, ñoâi khi chua cay. ÔÛ ñaáy roõ raøng coù söï thieáu khaû naêng ñi tieân phong, hay phöông thöùc xaây döïng caùch giaûi quyeát caùc vaán ñeà.
- Phöông phaùp sai laàm thöù hai laø "ñaáu tranh ly giaùn" ("separatist activism"). Chuùng ta cam keát taïo ra caùc ñònh cheá Coâng Giaùo (ngaân haøng, hôïp taùc xaõ, caâu laïc boä, nghieäp ñoaøn, tröôøng hoïc...). Nhôø theá, ñöùc tin trôû neân coù hoaït ñoäng hôn, nhöng, Cha Mazzolari caûnh caùo, vieäc naøy coù theå taïo neân moät coäng ñoaøn Coâng Giaùo öu tuù. Noù nghieâng veà quyeàn lôïi vaø caùc khaùch haøng coù nhaõn hieäu Coâng Giaùo. Vaø, moät caùch voâ tình, nhieàu raøo caûn ñöôïc döïng leân, laøm trôû ngaïi cho tính khaån tröông cuûa ñöùc tin, vaø nguy cô cöù theá trôû neân khoâng taøi naøo vöôït qua ñöôïc. Ngöôøi ta luùc aáy coù khuynh höôùng khaúng nhaän ñieàu gaây chia reõ hôn laø ñieàu chuùng ta coù chung. Ñaây laø moät phöông phaùp khoâng heà taïo ñieàu kieän deã daøng cho vieäc phuùc aâm hoùa, maø ñuùng hôn, ñoùng cöûa ruùt caàu vaø taïo ra ngôø vöïc, baát tín.
- Sai laàm thöù ba laø "duy sieâu nhieân haï nhaân phaåm" ("dehumanizing supernaturalism"). Phöông thöùc naøy nuùp mình trong toân giaùo ñeå troán traùnh caùc khoù khaên vaø thaát voïng gaëp phaûi. Chuùng ta xa lìa theá gian, voán laø laõnh vöïc ñeå laøm vieäc toâng ñoà ñích thöïc, ñeå lo vieäc suøng kính. Ñaây laø côn caùm doã cuûa chuû nghóa duy linh (spiritualism). Moät thöù hoaït ñoäng toâng ñoà caø nhaéc ñöôïc phaùt sinh, khoâng moät chuùt yeâu thöông naøo caû. "Nhöõng ngöôøi xa caùch khoâng theå löu taâm tôùi loái caàu nguyeän khoâng trôû thaønh baùc aùi, vôùi moät cuoäc röôùc kieäu khoâng bieát giuùp ngöôøi ta mang caùc caây thaäp giaù haøng ngaøy" (3). Bi kòch heä ôû khoaûng phaân caùch naøy giöõa ñöùc tin vaø ñôøi soáng, giöõa chieâm nieäm vaø haønh ñoäng.
2) Caên nhaø noâng traïi. Thôøi cuûa Don Primo, "gia ñình cuûa caùc gia ñình" soáng vôùi nhau taïi vuøng queâ maàu môõ naøy, vì chòu nhieàu khoán khoå vaø baát coâng, neân ñang chôø moät thay ñoåi seõ daãn hoï tôùi vieäc taûn cö tôùi caùc ñoâ thò. Caên nhaø noâng traïi, caên nhaø, cho chuùng ta moät yù töôûng veà Giaùo Hoäi ñöôïc Don Mazzolari höôùng daãn. Ngaøi cuõng nghó ñeán moät Giaùo Hoäi ñi ra ngoaøi khi suy nieäm veà caùc linh muïc baèng nhöõng lôøi naøy: "Ñeå böôùc ñi, chuùng ta phaûi ra khoûi nhaø vaø Giaùo Hoäi, neáu Daân Chuùa khoâng coøn ôû ñaáy nöõa; vaø chaêm soùc cuõng nhö lo laéng caùc nhu caàu, duø khoâng thieâng lieâng, nhöng laø caùc nhu caàu nhaân baûn vaø, duø caùc nhu caàu naøy coù theå khieán con ngöôøi ra sa laïc, nhöng chuùng cuõng coù theå cöùu vôùt hoï. Ngöôøi Kitoâ höõu naøo töï taùch mình khoûi con ngöôøi, vaø caùch noùi naêng cuûa chuùng ta thì khoâng theå naøo hieåu ñöôïc neáu ta khoâng tröôùc nhaát daãn hoï vaøo con ñöôøng naøy, moät con ñöôøng döôøng nhö daãn ñi raát xa nhöng laïi an toaøn nhaát. [...]Ñeå laøm ñöôïc nhieàu, ta phaûi yeâu thaät nhieàu" (4). Ñoù laø ñieàu vò muïc töû cuûa anh chò em ñaõ noùi. Giaùo xöù laø nôi moïi ngöôøi caûm thaáy mình ñöôïc mong chôø, moät "toå aám khoâng heà bieát ñeán söï vaéng maët". Don Mazzolari laø moät muïc töû tin raèng "soá phaän theá giôùi chín muøi ôû ngoaïi bieân", vaø ngaøi bieán nhaân tính cuûa mình thaønh moät duïng cuï cuûa loøng Chuùa thöông xoùt, theo cung caùch cuûa ngöôøi cha trong duï ngoân Tin Möøng, voán ñöôïc moâ taû raát hay trong cuoán "Cuoäc Maïo Hieåm Ñeïp Ñeõ Nhaát". Ngaøi ñöôïc goïi raát ñuùng laø "vò muïc töû cuûa ngöôøi xa caùch" vì ngaøi luoân yeâu thöông vaø ñi tìm ngöôøi khaùc, vaø ngaøi thaän troïng, khoâng ñònh ra baát cöù phöông phaùp lyù thuyeát naøo coù giaù trò cho moïi ngöôøi vaø moïi thôøi veà vieäc laøm toâng ñoà, nhöng thay vaøo ñoù, ngaøi ñeà xuaát vieäc bieän phaân nhö caùch giaûi thích tinh thaàn moãi ngöôøi. Quan ñieåm ñaày thöông xoùt vaø hôïp Tin Möøng veà nhaân tính naøy daãn ngaøi tôùi choã coi phöông thöùc caàn phaûi tieäm tieán laø phöông thöùc coù giaù trò: linh muïc khoâng phaûi laø ngöôøi ñoøi söï hoaøn haûo, nhöng laø ngöôøi giuùp moïi ngöôøi hieán taëng ñieàu toát nhaát cuûa hoï. "Ta haõy baèng loøng vôùi nhöõng gì daân chuùng cuûa ta coù theå cho. Ta haõy coù löông tri!Ta khoâng neân ñaët gaùnh quaù naëng leân vai nhöõng ngöôøi toäi nghieäp" (5). Toâi muoán nhaéc laïi ñieàu naøy, vaø nhaéc laïi noù cho moïi linh muïc cuûa YÙ vaø cuûa caû theá giôùi nöõa: Ta haõy coù löông tri! Ta khoâng neân ñaët gaùnh quaù naëng leân vai nhöõng ngöôøi toäi nghieäp. Vaø maëc duø, vì söï côûi môû naøy, ngaøi bò buoäc phaûi vaâng lôøi, nhöng ngaøi vaãn ñöùng vöõng treân ñoâi chaân, nhö moät ngöôøi tröôûng thaønh, nhö moät con ngöôøi, vaø cuøng moät luùc, quøy goái xuoáng, hoân tay Ñöùc Giaùm Muïc cuûa ngaøi, ngöôøi maø ngaøi khoâng luùc naøo ngöng yeâu thöông.
3) Hoaït caûnh thöù ba: hoïat caûnh thöù nhaát laø con soâng, hoaït caûnh thöù hai laø caên nhaø noâng traïi, hoaït caûnh thöù ba laø hoaït caûnh ñoàng baèng vó ñaïi cuûa anh chò em. Nhöõng ngöôøi hoan nghinh Baøi Giaûng Treân Nuùi khoâng heà sôï vöôït qua ñoàng baèng ñang traûi ra meânh moâng tröôùc maét, khoâng beán khoâng bôø, vì hoï vöøa laø nhaø du haønh vöøa laø chöùng nhaân. Chuùa Gieâsu luoân chuaån bò caùc moân ñeä cuûa Ngöôøi ñeå laøm vieäc naøy; Ngöôøi daãn hoï vaøo ñaùm ñoâng, giöõa ngöôøi ngheøo, maïc khaûi cho hoï raèng cao ñieåm seõ ñaït ñöôïc ôû ñoàng baèng nôi loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa nhaäp theå (xem Baøi Giaûng ngoû cuøng Maät Nghò Hoäi, 19 thaùng 11, 2016). Ñöùc aùi muïc vuï cuûa Don Primo môû ra nhieàu chaân trôøi trong caùc tình theá phöùc taïp ngaøi gaëp phaûi: chieán tranh, chuû nghóa toøan trò, caùc ñuïng ñoä huynh ñeä töông taøn, nhöõng khoù khaên cuûa neàn daân chuû ñang thai ngheùn, caûnh khoán cuøng cuûa daân ngaøi. Anh chò em vaø caùc linh muïc thaân meán, toâi khuyeán khích anh chò em haõy laéng nghe theá giôùi, laéng nghe nhöõng ngöôøi ñang soáng vaø laøm vieäc trong ñoù, tieáp nhaän moïi vaán naïn coù yù nghóa vaø taïo hy voïng, khoâng sôï phaûi baêng qua sa maïc vaø caùc vuøng toái taêm. Nhôø caùch naøy, chuùng ta môùi trôû neân moät Giaùo Hoäi ngheøo cho vaø vôùi ngöôøi ngheøo, Giaùo Hoäi cuûa Chuùa Gieâsu. Cuoäc hieän sinh cuûa ngöôøi ngheøo ñöôïc Don Priomo ñònh nghóa laø "cuoäc hieän sinh lôø ñôø", vaø Giaùo Hoäi caàn hoài taâm, bieát nhìn nhaän ñôøi soáng cuûa hoï ñeå yeâu thöông hoï nhö hoï hieän laø: "Ngöôøi ngheøo muoán ñöôïc yeâu thöông nhö ngöôøi ngheøo, nghóa laø, khoâng tính toaùn caûnh ngheøo cuûa hoï, khoâng yeâu saùch hay quyeàn ñoøi nôï, keå caû vieäc khoâng bieán hoï thaønh coâng daân nöôùc trôøi, caøng khoâng caûi ñaïo hoï" (6). Ngaøi khoâng caûi ñaïo vì caûi ñaïo khoâng phaûi laø Kitoâ Giaùo. Ñöùc Giaùo Hoaøng Beâneâñíctoâ XVI noùi vôùi chuùng ta raèng Giaùo Hoäi, Kitoâ Giaùo, khoâng lôùn maïnh nhôø chuû nghóa caûi ñaïo, nhöng nhôø loâi cuoán, nghóa laø, nhôø chöùng töø. Ñoù laø ñieàu Don Primo Mazzolari voán laøm: ngaøi laøm chöùng. Ngöôøi Toâi Tôù cuûa Chuùa soáng ngheøo nhöng khoâng phaûi laø moät "linh muïc ngheøo (toài)". Trong chuùc ngoân thieâng lieâng cuûa mình, ngaøi vieát "Quanh baøn thôø cuûa toâi, vaø quanh nhaø cuõng nhö vieäc laøm cuûa toâi, khoâng bao giôø coù aâm thanh laøm tieàn. Soá ít loït vaøo tay toâi [...] rôi vaøo choã noù giaû thieát phaûi rôi. Neáu toâi coù baát cöù aân haän naøo veà vaán ñeà naøy, thì chaéc lieân heä tôùi ngöôøi ngheøo vaø coâng vieäc giaùo xöù maø toâi voán giuùp khaù nhieàu". Ngaøi suy nieäm saâu xa veà söï khaùc nhau veà phong caùch giöõa Thieân Chuùa vaø con ngöôøi: "Phong caùch cuûa con ngöôøi: coù nhieàu, nhöng hoï laøm ít. Phong caùch cuûa Thieân Chuùa: khoâng coù gì caû, nhöng Ngöôøi laøm neân moïi söï" (7). Vì theá, tính ñaùng tin caäy cuûa vieäc coâng boá phaûi vuôït qua tính ñôn sô vaø caùi ngheøo cuûa Giaùo Hoäi: "Neáu chuùng ta muoán ñem ngöôøi ngheøo trôû laïi maùi aám cuûa hoï, hoï caàn tìm thaáy khoâng khí cuûa ngöôøi ngheøo", nghóa laø, tìm thaáy Chuùa Gieâsu Kitoâ. Trong cuoán saùch cuûa ngaøi, töïa laø "Ñaøng Thaùnh Giaù cuûa Ngöôøi Ngheøo", Cha Primo nhaéc ta nhôù raèng ñöùc aùi laø chuyeän linh ñaïo vaø caùch nhìn. "Nhöõng ngöôøi ít coù ñöùc aùi, thaáy ít ngöôøi ngheøo; nhöõng ngöôøi coù nhieàu ñöùc aùi thaáy nhieàu ngöôøi ngheøo; nhöõng ngöôøi khoâng coù ñöùc aùi, khoâng thaáy ngöôøi ngheøo naøo" (8). Vaø ngaøi vieát theâm: "Ai bieát ngöôøi ngheøo, laø bieát anh em mình: ai thaáy anh em mình laø thaáy Chuùa Kitoâ, ai thaáy Chuùa Kitoâ laø thaáy ñôøi soáng vaø baøi thô ñích thöïc cuûa noù, vì ñöùc aùi laø baøi thô thieân quoác ñem xuoáng coõi traàn" (9).
Caùc baïn thaân meán, toâi caùm ôn caùc baïn ñaõ ñoùn tieáp toâi hoâm nay, taïi giaùo xöù cuûa Don Primo. Vôùi caùc baïn vaø caùc giaùm muïc cuûa caùc baïn, toâi xin ngoû lôøi naøy: haõy töï haøo vì ñaõ coù ñöôïc "nhöõng linh muïc nhö theá", vaø cuõng ñöøng meät moûi trôû neân "caùc linh muïc vaø Kitoâ höõu nhö theá", duø cho vieäc naøy ñoøi phaûi ñaáu tranh vôùi chính baûn thaân, goïi ñích danh caùc côn caùm doã ñang löøa doái chuùng ta, ñeå chuùng ta ñöôïc loøng nhaân aùi cuûa Thieân Chuùa chöõa laønh. Neáu caùc baïn thöøa nhaän raèng caùc baïn chöa thu thaäp ñöôïc baøi hoïc cuûa Don Primo, thì hoâm nay ñaây, toâi môøi caùc baïn haõy quùi troïng noù. Chuùa, Ñaáng luoân linh höùng trong Meï Thaùnh Giaùo Hoäi caùc muïc töû vaø tieân tri bieát tuaân theo traùi im cuûa Ngöôøi, seõ giuùp chuùng ta hoâm nay ñöøng laøm ngô caùc vò naøy. Vì caùc vò ñaõ thaáy xa, vaø vieäc böôùc chaân theo caùc vò seõ cöùu ta khoûi ñau khoå vaø nhuïc nhaõ. Nhieàu laàn toâi ñaõ noùi raèng muïc töû phaûi coù khaû naêng ñöùng tröôùc daân cuûa mình ñeå chæ ñöôøng cho hoï nhö daáu hieäu gaàn guõi, hoaëc ñöùng ñaøng sau hoï ñeå khuyeán khích nhöõng ai tuït laïi phía sau (xem Toâng Huaán Nieàm Vui Tin Möøng, soá 31). Coøn Don Primo thì vieát: "Toâi thaáy ngöôøi ta tröôït chaân rôi xuoáng ñöôøng doác hieåm ngheøo naøo, toâi ñeàu dô löng choáng ñôõ phía sau; khi caàn phaûi leo doác, toâi ñeàu daãn ñaàu. Nhieàu ngöôøi khoâng hieåu raèng cuõng moät ñöùc aùi ñaõ thuùc ñaày ngöôøi ta caùch naøy hay caùch kia, vaø khoâng ai coù theå laøm ñieàu naøy toát hôn moät linh muïc" (10).
Vôùi tinh thaàn hieäp thoâng huynh ñeä naøy, vôùi caùc baïn vaø moïi linh muïc cuûa Giaùo Hoäi taïi YÙ, vôùi nhöõng cha xöù toát laønh, toâi muoán keát thuùc baèng lôøi kinh cuûa Don Primo, moät muïc töû yeâu Chuùa Gieâsu vaø öôùc muoán cuûa Ngöôøi thaáy moïi ngöôøi ñöôïc cöùu roãi. Don Primo voán caàu nguyeän nhö sau:
"Chuùa ñaõ ñeán cho moïi ngöôøi:
Cho nhöõng ngöôøi tin
Cho nhöõng ngöôøi noùi raèng hoï khoâng tin.
Taát caû hoï,
Ñoâi khi nhöõng ngöôøi naøy hôn nhöõng ngöôøi kia,
Hoï laøm vieäc, ñau khoå, hy voïng
Cho theá giôùi dieãn tieán toát ñeïp hôn.
OÂi, laïy Chuùa Kitoâ, Chuùa sinh ra "ôû ngoaøi nhaø"
Vaø Chuùa cheát "ôû ngoaøi kinh thaønh",
Ñeå trôû thaønh moät caùch hieån thò hôn
Nhöõng ngaõ tö vaø ñieåm heïn.
Khoâng ai bò loaïi khoûi ôn cöùu roãi, laïy Chuùa,
Vì khoâng ai bò loaïi khoûi tình yeâu cuûa Ngaøi
Moät tình yeâu khoâng xuùc phaïm hay thu mình
Khoûi choáng ñoái hay baùc boû".
Giôø ñaây, toâi ban pheùp laønh cuûa toâi cho caùc baïn. Chuùng ta haõy caàu xin Ñöùc Meï tröôùc, Ngaøi laø meï ta: khoâng coù Meï ta, ta khoâng tieán böôùc ñöôïc. [Kính Möøng Maria]
Vuõ Vaên An
- - - - - - - - - - - - - - - -
Chuù thích:
1 P. Mazzolari, Preti così, 125-126.
2 Id., Lettera sulla parrocchia, 51.
3 Ibid., 54.
4 P. Mazzolari, Coscienza sociale del clero, ICAS, Milano, 1947, 32.
5 Id., Preti così, 118-119.
6 Id., La via crucis del povero, 63.
7 Id., La parrocchia, 84.
8 Id., La via crucis del povero, 32.
9 Ibid. 33.
10 Id., Scritti politici, 195.