Moät Traêm Naêm Ñöùc Meï Fatima
taïi Lieân Hieäp Quoác
Moät Traêm Naêm Ñöùc Meï Fatima taïi Lieân Hieäp Quoác.
New York (VietCatholic News 17-05-2017) - Thöù Saùu 12 thaùng Naêm naêm 2017, taïi Lieân Hieäp Quoác, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Bernardito Auza, Ñaïi Söù vaø laø Quan Saùt Vieân Thöôøng Tröïc cuûa Toøa Thaùnh beân caïnh Lieân Hieäp Quoác, ñaõ ñoïc moät baøi dieãn vaên töïa laø "Moät Traêm Naêm Fatima vaø Söï Lieân Heä Laâu Daøi cuûa Söù Ñieäp Hoøa Bình cuûa Noù". Ngaøi cho raèng söù ñieäp naøy khoâng nhöõng ngoû vôùi theá giôùi Coâng Giaùo maø coøn laø moät baøi hoïc phoå quaùt "cho moïi ngöôøi ñang theo ñuoåi hoøa bình".
Döôùi ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ toaøn vaên baøi dieãn vaên cuûa Ñöùc Toång Giaùm Muïc Bernardito Auza:
* * *
Thöa Ñaïi Söù Mendonca e Moura, Ñaïi Dieän Thöôøng Tröïc cuûa Boà Ñaøo Nha caïnh Lieân Hieäp Quoác, Quùy Ngaøi, Quùy Dieãn Giaû, quùy baø vaø quùy oâng,
Thöïc laø moät nieàm vui lôùn ñoái vôùi rieâng caù nhaân toâi vaø ñoái vôùi Söù Boä Quan Saùt Vieân Thöôøng Tröïc cuûa Toøa Thaùnh ñöôïc hôïp taùc vôùi Söù Boä Thöôøng Tröïc cuûa Boà Ñaøo Nha caïnh Lieân Hieäp Quoác ñeå toå chöùc bieán coá kyû nieäm naøy döï öùng cho leã kyû nieäm 100 naêm vieäc khôûi ñaàu caùc laàn hieän ra ôû Fatima vaøo ngaøy mai.
Ngay luùc naøy ñaây, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñang tôùi caên cöù khoâng quaân Monte Real ôû Leiria, Boà Ñaøo Nha, vaø trong vaøi phuùt nöõa seõ hoäi kieán vôùi Toång Thoáng Boà Ñaøo Nha Marcelo Rebelo de Sousa. Trong khi chuùng ta ñang toå chöùc bieán coá naøy ôû ñaây, thì ngaøi ñang duøng tröïc thaêng ñeå tôùi vaän ñoäng tröôøng Fatima vaø seõ chuyeån xe ñeå tôùi Ñeàn Thaùnh Ñöùc Meï Fatima nôi, khi bieán coá cuûa chuùng ta chaám döùt, thì ngaøi seõ böôùc vaøo Capelinha, töùc ngoâi nhaø nguyeän Hieän Ra nhoû beù ñeå caàu nguyeän vaø saün saøng chuû toïa buoåi caàu nguyeän döôùi aùnh neán vaø ñoïc kinh Maân Coâi ban ñeâm.
Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi chuùng ta khoâng theå coù maët ôû Fatima vôùi ngaøi ñeå ñaùnh daáu moät traêm naêm, toâi nghó ñaây, Lieân Hieäp Quoác naøy, laø nôi toát thöù nhì ñeå noùi veà Söï Lieân Heä Laâu Daøi cuûa Söù Ñieäp Hoøa Bình maø ba treû chaên chieân ñaày khaû tín chöùng thöïc raèng vaøo ngaøy mai caùch nay 100 naêm, moät baø maëc aùo traéng töï xöng mình töø trôøi xuoáng ñaõ loan baùo cho caùc em laàn ñaàu tieân.
Vaø vì chuùng ta khoâng theå ôû ñoù, ôû Cova da Iria, neân moät phaàn cuûa Fatima ñaõ tôùi ñaây, tôùi truï sôû cuûa Lieân Hieäp Quoác naøy.Thaùnh töôïng chuùng ta hieän coù ñaõ ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng Pioâ XII laøm pheùp taïi Vatican caùch ngaøy mai 70 naêm, töùc naêm 1947, nhaân dòp kyû nieäm 30 naêm vieäc khôûi ñaàu caùc laàn hieän ra ôû Fatima vaø sau ñoù laïi ñöôïc laøm pheùp bôûi Ñöùc Giaùm Muïc Fatima vaøo ngaøy 13 thaùng Möôøi naêm 1952, dòp kyû nieäm naêm thöù 35 laàn hieän ra cuoái cuøng ôû ñoù. Sau khi ñöôïc laøm pheùp ôû Fatima, thaùnh töôïng ñaõ ñöôïc chôû tôùi Hoa Kyø, nôi, vaøo ngaøy 8 thaùng Möôøi Hai naêm 1952, thaùnh töôïng ñöôïc chôû tôùi Lieân Hieäp Quoác bôûi Ñöùc OÂng Harold Colgan, moät linh muïc ôû Tieåu Bang New Jersey, ngöôøi, 6 naêm tröôùc ñoù, ñaõ thaønh laäp moät toå chöùc sau naøy trôû thaønh Ñaïo Binh Xanh vaø Toâng Ñoà Theá Giôùi Fatima. Vôùi moät ngöôøi baïn, Ñöùc OÂng Colgan ñaõ ñem thaùnh töôïng vaøo Phoøng Suy Nieäm beân caïnh Haønh Lang Vaõng Lai, nôi caùc ngaøi ñoïc kinh Maân Coâi caàu cho hoøa bình theá giôùi vaø chaám döùt Chieán Tranh Trieàu Tieân.
Hoâm nay, sau gaàn 65 naêm, baûn sao thaùnh töôïng ngöï ôû Nhaø Nguyeän Hieän Ra ôû Fatima naøy laïi trôû laïi Lieân Hieäp Quoác. Chuùng ta hy voïng caùc lôøi caàu nguyeän cho hoøa bình töøng ñöôïc ñoïc tröôùc ñaây tröôùc thaùnh töôïng naøy trong khoaûng saùu thaäp nieân röôõi vöøa qua, bôûi haøng trieäu ngöôøi khaép Hoa Kyø, Gia Naõ Ñaïi vaø nhieàu quoác gia khaùc, seõ ñöôïc laéng nghe moät caùch ñaëc bieät cho hoøa bình treân theá giôùi ngaøy nay nôi baïo löïc ñang taøn phaù. Vôùi söï phuø giuùp cuûa ngaøi, chuùng ta caàu nguyeän moät caùch ñaëc bieät cho vieäc chaám döùt chieán tranh taïi Syria, cho vieäc chaám döùt caùc ñe doïa chieán tranh ngaøy moät gia taêng ôû baùn ñaûo Trieàu Tieân, cho vieäc keát thuùc baïo ñoäng ôû Nam Sudan, ôû Somalia, ôû Yemen, ôû Coäng Hoøa Trung Phi, ôû Coäng Hoøa Daân Chuû Congo, vaø ôû Ñoâng Ukraine vaø caùc nôi khaùc ñang coù tranh chaáp. Chuùng ta cuõng caàu nguyeän cho vieäc chaám döùt khuûng boá, baùch haïi toân giaùo, saéc toäc vaø chuûng toäc, caùc ñaøn aùp ñoäc ñoaùn, caùc taäp ñoaøn ma tuùy saùt nhaân vaø toäi aùc coù toå chöùc, vieäc buoân ngöôøi vaø caùc hình thöùc noâ leä taân thôøi, vaø nhöõng cuoäc noåi daäy coù tính quoác gia voán ñaõ vaø ñang laøm nhô theá giôùi baèng maùu vaø haän thuø.
Khi chuùng ta khaûo saùt söù ñieäp cuûa ba treû chaên chieân ôû Fatima, Lucia dos Santos vaø caùc em hoï cuûa chò laø Phanxicoâ vaø Jacinta Marto, söù ñieäp maø ngöôøi phuï nöõ ñöôïc thaùnh töôïng naøy töôïng tröng ñaõ noùi vôùi caùc em, chuùng ta coù theå noùi raèng Ñöùc Maria chuû yeáu xuaát hieän nhö moät vò Ñaïi Söù cuûa Hoøa Bình vôùi lôøi keâu goïi caùc em trôû thaønh caùc thaønh vieân tham möu, noùi theo bieät ngöõ cuûa Lieân Hieäp Quoác, trong Söù Boä Thöôøng Tröïc cuûa ngaøi caïnh moïi quoác gia. Vaø söù boä naøy, cho tôùi hoâm nay, vaãn coù lieân heä, vì hôn 50 tranh chaáp baïo ñoäng hieän ñang dieãn bieán treân khaép theá giôùi, trong ñieàu maø Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ quen goïi laø "Theá Chieán thöù 3 ñöôïc ñaùnh töøng maûng" y heät nhö caùch nay moät theá kyû thôøi Theá Chieán thöù nhaát.
Tuy nhieân, tröôùc khi ñeà caäp tôùi "keá hoaïch hoøa bình" maø caùc treû chaên chieân noùi raèng Vò Ñaïi Söù cuûa Hoøa Bình ñaày tình maãu töû naøy ñaõ coâng boá vôùi caùc em, toâi muoán tröïc dieän noùi tôùi tính khaû tín cuûa nhöõng laàn hieän ra ôû Fatima. Laøm theá naøo ta coù theå bieát raèng ñieàu caùc treû chaên chieân chöùng thöïc raèng Ñöùc Baø Fatima ñaõ toû cho caùc em laø ñuùng? Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi khoâng tin vaøo söï hieän höõu cuûa Thieân Chuùa hay söï sieâu nhieân, thì nhöõng gì ñöôïc cho laø ñaõ xaûy ra ôû Fatima caùch ñaây moät theá kyû chæ nhö thuoäc lónh vöïc caùc caâu chuyeän thaàn tieân hôn laø söï kieän. Ñoái vôùi nhöõng ai tin vaøo Thieân Chuùa, nhöng yù nieäm cuûa hoï laø veà moät vò thaàn taùch bieät khoûi hieän sinh traàn theá, thì söï can thieäp cuûa moät phuï nöõ ñöôïc cho laø töø trôøi ñeán vôùi nhöõng ñöùa treû chaên chieân nhö theá cuõng khoù maø coù theå tin ñöôïc. Ñoái vôùi nhöõng tín ñoà khoâng phaûi laø Kitoâ giaùo, ñoái vôùi nhöõng Kitoâ höõu thaáy khoù coù theå chaáp nhaän loøng suøng kính Meï Chuùa Gieâsu cuûa ngöôøi Coâng Giaùo hoaëc Chính Thoáng Giaùo, hoaëc thaäm chí ñoái vôùi nhöõng ngöôøi Coâng Giaùo khoâng thích yù nieäm hieän ra moät caùch laï luøng, thì nhöõng gì xaûy ra ôû Fatima döôøng nhö chæ laø meâ tín dò ñoan cuûa nhöõng ngöôøi coù thieän yù nhöng caû tin.
Haàu heát nhöõng ngöôøi khoâng phaûi laø Coâng Giaùo vaø ngay caû nhieàu ngöôøi Coâng Giaùo ñeàu ngaïc nhieân khi hoï ñöôïc bieát ngöôøi Coâng Giaùo khoâng phaûi tin vaøo nhöõng gì ñöôïc cho laø ñaõ xaûy ra ôû Fatima caùch ñaây moät theá kyû. Hoï khoâng phaûi tin raèng Ñöùc Maria ñaõ hieän ra gì caû, hoaëc baát cöù ñieàu gì ngaøi yeâu caàu caùc treû chaên chieân. Trong thaàn hoïc Coâng Giaùo, nhöõng gì xaûy ra ôû Fatima ñöôïc goïi laø "maëc khaûi tö", coù yù noùi ñeán caùc thò kieán vaø caùc cuoäc hieän ra, ñöôïc Giaùo Hoäi chaáp thuaän nhö laø ñaùng tin, ñaõ dieãn ra töø khi hoaøn thaønh boä Taân Öôùc. Khi Giaùo Hoäi coâng nhaän moät maëc khaûi tö, thì ngöôøi Coâng Giaùo khoâng bò keâu goïi phaûi tin noù nhö caùch hoï phaûi tin caùc noäi dung cuûa Thaùnh Kinh hay caùc noäi dung cuûa Thaùnh Truyeàn do nhöõng ngöôøi theo chaân Chuùa Gieâsu ñaàu tieân truyeàn laïi. Thay vaøo ñoù, noù ñöôïc chaáp nhaän laø ñaùng tin vaø coù theå xaûy ra baèng ñieàu chuùng ta coù theå goïi laø nieàm tin nhaân baûn, söï khoân ngoan, hoaëc löông tri ñaõ tinh luyeän.
Noùi caùch khaùc, khi xem xeùt chöùng töø maø Lucia, Phanxicoâ vaø Jacinta noùi raèng caùc em laø nhöõng nhaân chöùng raát ñaùng tin caäy, Giaùo Hoäi thaáy söù ñieäp do caùc em thuaät laïi khoâng chöùa baát cöù ñieàu gì traùi ngöôïc vôùi nhöõng gì Giaùo Hoäi voán coi laø chaân lyù ñöùc tin hay hôïp lyù, vaø moïi ngöôøi ñöôïc pheùp chaáp nhaän chuùng moät caùch khoân ngoan. Muïc ñích cuûa caùc maëc khaûi tö nhö vaäy, theo thaàn hoïc cuûa Giaùo Hoäi, laø giuùp ngöôøi ta hieåu vaø soáng giaùo huaán cuûa Chuùa Gieâsu toát hôn vaøo moät thôøi ñieåm cuï theå naøo ñoù, nhöng ngöôøi ta khoâng baét buoäc phaûi söû duïng söï giuùp ñôõ naøy, ngay caû khi Giaùo Hoäi daïy raèng khoâng neân voâ tình laøm ngô noù.
Chuùng ta haõy aùp duïng caùc nguyeân taéc treân vaøo caùch chuùng ta hieåu pheùp laï coâng coäng döôøng nhö ñaõ xaûy ra vaøo ngaøy 13 thaùng 10 naêm 1917, trong laàn hieän ra cuoái cuøng. Hai thaùng tröôùc ñoù, caùc em noùi raèng Ñöùc Maria höùa seõ coù moät pheùp laï ñeå giuùp ngöôøi ta tin vaøo nhöõng gì caùc treû chaên chieân noùi. Coù baûy möôi nghìn ngöôøi coù maët, döôùi côn möa nhö truùt, vaø khoâng chæ laø nhöõng tín höõu. Coù caû nhöõng ngöôøi coù theå moâ taû laø duy tuïc coù oùc toø moø nhöng cuõng raát lôùn tieáng vaø caùc löïc löôïng phaûn giaùo só, caùc nhaø baùo vaø nhöõng keû hoaøi nghi; hoï muoán laøm nhaân chöùng taän maét choáng gian laän chöù laøm gì coù pheùp laï naøo. Vaøo moät luùc nhaát ñònh kia, khi nghe vaø thaáy Ñöùc Baø, ñaáng maø khoâng ai khaùc coù theå nhìn thaáy, caùc em höôùng nhìn leân treân trôøi, boãng nhöõng ñaùm maây ñen taùch ra, vaø maët trôøi xuaát hieän nhö moät chieác ñóa môø môø, quay troøn treân baàu trôøi, vaø cuoái cuøng lao veà höôùng traùi ñaát tröôùc khi voøng veøo trôû laïi vò trí bình thöôøng cuûa noù.
Moïi ngöôøi heùt leân nhö saép cheát. Caùc nhaø baùo cuûa tôø O Dia ôû Lisbon moâ taû nhöõng gì hoï vaø nhöõng ngöôøi khaùc thaáy nhö sau:
"Luùc 1 giôø chieàu, giöõa tröa cuûa maët trôøi, möa döøng laïi. Baàu trôøi, maøu xaùm ngoïc trai, chieáu saùng quang caûnh khoâ caèn baèng moät aùnh saùng kyø laï. Maët trôøi coù moät taám maøn che moûng nhö sa nhöng nhìn thaáu qua ñeå maét traàn coù theå deã daøng nhìn thaúng vaøo noù. Maàu xaùm ngoïc trai bieán thaønh moät maøn baïc xuaát hieän khi nhöõng ñaùm maây taûn ra vaø ngöôøi ta thaáy maët trôøi maàu baïc, bao phuû trong cuøng moät aùnh saùng xaùm xòt moûng nheï nhö sa aáy, quay cuoàng vaø chaïy voøng troøn quanh caùc ñaùm maây vuïn. Moïi cöûa mieäng ñeàu keâu la vaø moïi ngöôøi quyø xuoáng ñaát buøn. AÙnh saùng chuyeån sang maøu xanh ñeïp ñeõ nhö theå xuyeân qua caùc cöûa soå kính maøu cuûa moät nhaø thôø chính toøa vaø toûa roäng treân khaép nhöõng ngöôøi ñang quyø xuoáng vôùi ñoâi baøn tay dang ra. Maøu xanh nhaït daàn roài aùnh saùng döôøng nhö xuyeân qua kính maøu vaøng. Nhöõng ñoám vaøng rôi xuoáng treân nhöõng chieác khaên tay traéng, treân nhöõng vaùy ñen cuûa phuï nöõ. Chuùng ñöôïc töôøng trình rôi treân caây, treân ñaù vaø treân söôøn ñoài. Ngöôøi ta khoùc vaø caàu nguyeän trong khi ñeå ñaàu traàn khi thaáy pheùp laï hoï voán chôø ñôïi".
Avelino de Almeida, bieân taäp vieân cuûa O Seculo, moät tôø baùo lôùn cuûa Lisbon, ngöôøi khôûi ñaàu cheá gieãu nhöõng cuoäc hieän ra, sau ñoù bò thuùc baùch bôûi nhöõng gì oâng quan saùt ñeå vieát ra, "Töø ñöôøng loä, nôi xe coä döøng laïi vaø haøng traêm ngöôøi khoâng coù can ñaûm loäi buøn taäp trung, ngöôøi ta coù theå thaáy ñaùm ñoâng voâ soá ñang höôùng veà phía maët trôøi, moät maët trôøi xuaát hieän khoâng moät ñaùm maây che vaø ñang ôû ñænh cao nhaát cuûa noù. Noù troâng gioáng nhö moät taám baûng baèng baïc xæn vaø coù theå nhìn thaúng vaøo noù maø khoâng heà coù söï khoù chòu naøo. Coù theå coù moät cuoäc nhaät thöïc ñang dieãn ra. Nhöng ngay luùc ñoù, moät tieáng heùt lôùn vang leân vaø ngöôøi ta nghe thaáy caùc khaùn giaû gaàn nhaát heùt leân: 'Pheùp laï! Pheùp laï!' Tröôùc nhöõng con maét laï luøng cuûa ñaùm ñoâng, maø daùng veû cuûa hoï gioáng nhö trong Thaùnh Kinh: ñöùng im, ñaàu ñeå traàn, haùo höùc luïc loïi baàu trôøi, maët trôøi run raåy, taïo neân caùc chuyeån ñoäng baát ngôø, khaùc thöôøng, vöôït ra ngoaøi moïi ñònh luaät cuûa vuõ truï - maët trôøi 'nhaûy muùa' theo caùch dieãn taû raát ñaëc tröng cuûa daân chuùng". Cuoái cuøng, maët ñaát vaø quaàn aùo cuûa moïi ngöôøi ñeàu khoâ raùo, baát chaáp traän möa nhö truùt.
Laøm theá naøo moät ñieàu nhö theá coù theå ñöôïc chuùng ta ñaùnh giaù sau gaàn moät theá kyû? Phaûi chaêng coù khaû naêng 70,000 ngöôøi kia, trong ñoù coù nhieàu ngöôøi choáng caùc giaùo só, coù caùc nhaø baùo ñaày hoaøi nghi, caùc vieân chöùc chính phuû ñoái nghòch, vaø caùc nhaø chöùc traùch cuûa Giaùo Hoäi, heát thaåy ñeàu traûi qua moät aûo giaùc veà maët trôøi? Maø cho laø ñuùng nhö theá ñi chaêng nöõa, thì ñieàu gì ñaõ xaûy ra cho nhöõng boä quaàn aùo, trong giaây laùt, boãng töø öôùt ñaüm trôû thaønh khoâ raùo hoaøn toaøn?
Nhaø voâ thaàn Richard Dawkins, trong cuoán The God Delusion, thöøa nhaän, "Khoâng deã daøng gì giaûi thích ñöôïc vieäc baûy möôi nghìn ngöôøi cuøng coù moät aûo giaùc nhö nhau", nhöng roài oâng vaãn tieáp tuïc khaúng ñònh raèng taát caû ñeàu ñaõ cuøng coù moät aûo giaùc taäp theå vì seõ laø "ñieàu coøn khoù hieåu hôn khi chaáp nhaän raèng ñieàu ñoù thöïc söï ñaõ xaûy ra maø caû theá giôùi, beân ngoaøi Fatima, khoâng nhìn thaáy - maø khoâng phaûi chæ nhìn thaáy noù, maø coøn caûm thaáy noù nhö söï huûy hoaïi thaûm khoác ñoái vôùi heä maët trôøi". Nhöng cuõng khoâng hôïp khoa hoïc chuùt naøo, thaäm chí khoâng hôïp lyù chuùt aøo, neáu loaïi boû thaúng thöøng döõ lieäu maø 70,000 ngöôøi ñaõ nhaát teà laøm chöùng, chöù khoâng giaû vôø nhö theå mình bò löøa doái.
Vieäc chaáp nhaän söï ñaùng tin caäy toång quaùt cuûa ñaùm ñoâng khoång loà vaø ña daïng treân ñaây, maø khoâng phaûi ai cuõng laø ngöôøi coù thieân höôùng thích pheùp laï, vieäc nhìn nhaän raèng hoï ôû ñoù moät caùch ñoâng ñaûo nhö theá vì caùc treû em cho bieát Ñöùc Baø ñaõ höùa tröôùc ñoù hai thaùng raèng seõ coù pheùp laï vaøo ngaøy 13 thaùng 10, baèng chöùng vaät lyù cuûa quaàn aùo khoâ ngay laäp töùc, ñaõ daãn nhieàu ngöôøi trong suoát theá kyû tröôùc keát luaän raèng nhöõng laàn hieän ra ôû Fatima laø ñaùng tin caäy - döïa treân söï khoân ngoan cuûa con ngöôøi hoaëc ñieàu chuùng ta goïi laø nieàm tin töï nhieân, moät loaïi nieàm tin nhôø ñoù chuùng ta chaáp nhaän coi nhöõng ñieàu chính chuùng ta khoâng quan saùt ñöôïc nhö coù thaät, döïa vaøo söï ñaùng tin caäy cuûa caùc ngöôøi laøm chöùng.
Vaø, coù theå noùi, ñoù laø ñieàu laøm cho nhöõng gì xaåy ra taïi Fatima coù lieân quan tôùi moïi ngöôøi, vì ngay caû ngöôøi Coâng Giaùo cuõng ñaùnh giaù tính xaùc thöïc cuûa Fatima, cuõng nhö moïi maëc khaûi tö, chuû yeáu döïa treân nieàm tin cuûa con ngöôøi hoaëc vieäc thöïc thi lyù leõ, töùc hoûi xem lieäu ñieàu naøy coù theå coù hay khoâng döïa treân baèng chöùng naøy laø ñieàu cho laø ñaõ xaûy ra thöïc söï ñaõ xaûy ra thaät. Caùc söï kieän caàn ñöôïc xem xeùt coù theå tìm thaáy trong caùc tôø baùo choáng Coâng Giaùo cuûa theá kyû tröôùc; hoï ñaõ chöùng thöïc raèng moät ñieàu gì ñoù khoâng theå giaûi thích moät caùch khoa hoïc thöïc söï ñaõ xaûy ra, laøm gia taêng söï khaû tín ñoái vôùi nhöõng gì caùc treû em ñaõ chöùng thöïc nhö moät toaøn boä.
Vôùi nhöõng ñieàu treân laøm boái caûnh quan troïng, toâi muoán trôû laïi vôùi "keá hoaïch hoøa bình", maø caùc treû chaên chieân noùi raèng ngöôøi phuï nöõ höùa coù pheùp laï maët trôøi ñaõ cho caùc em bieát. Keá hoaïch naøy lieân quan ñeán moät vaøi yeáu toá chaéc chaén coù yù nghóa saâu saéc vaø nhöõng lôøi yeâu caàu ñaëc bieät ñoái vôùi nhöõng ngöôøi thuoäc ñöùc tin Coâng Giaùo, nhöng toâi muoán chuù taâm vaøo nhöõng ñieàu toâi goïi laø baøi hoïc phoå quaùt cho moïi ngöôøi ñang tìm kieám hoøa bình.
Baøi hoïc ñaàu tieân laø veà nhu caàu hoaùn caûi. Hoaùn caûi nghóa laø quay trôû laïi, laø thay ñoåi caùch suy nghó vaø caùch soáng cuûa ngöôøi ta, laø xem xeùt caùc suy nghó, lôøi noùi, haønh ñoäng vaø khoâng haønh ñoäng cuûa mình, xem xem, thay vì xaây döïng hoøa bình, tình huynh ñeä vaø söï ñoaøn keát, chuùng ñaõ chia reõ, hoaëc laøm haïi hoaëc phaù huyû ra sao. Ñeán noãi, söï thieáu hoøa bình treân theá giôùi thöôøng baét nguoàn töø söï kieän naøy: ngöôøi ta khoâng quay löng khoûi nhöõng cung caùch hieáu chieán, khoûi vieäc bieán ngöôøi khaùc thaønh ñoà vaät, haï thaáp nhaân phaåm hoaëc ngöôïc ñaõi hoï. Ñeán ñoä, söï thieáu hoøa bình thöôøng phaùt xuaát töø vieäc quaù aùm aûnh chuù taâm vaøo nhöõng sai laàm cuûa ngöôøi khaùc hôn laø ngaãm nghó veà chính taùc phong cuûa mình, hoaëc caùc chính saùch cuûa quoác gia mình, khieán ngöôøi khaùc tìm bieän phaùp khaéc phuïc baèng baát cöù phöông tieän naøo. Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ tìm caùch keâu goïi coäng ñoàng quoác teá böôùc vaøo loaïi hoaùn caûi phoå quaùt naøy, keâu môøi chuùng ta quay mình khoûi vieäc thôø ngaãu thaàn tieàn baïc voán coù khaû naêng daãn toaøn boä nhieàu quoác gia boû beâ vaø laøm khoå ngöôøi ngheøo, khoûi vieäc buoân baùn vuõ khí ñang trieån nôû chæ laøm gia taêng cuoäc taøn saùt maø caùc teân ñoäc taøi vaø khuûng boá voán coù theå thöïc hieän, khoûi vieäc thieáu söï hieáu khaùch ñoái vôùi nhöõng ngöôøi phaûi chaïy troán caùc tình huoáng chieán tranh, ngheøo ñoùi hoaëc thieân tai. Neáu khoâng coù söï hoaùn caûi naøy, hoøa bình seõ maõi maõi chæ laø aûo aûnh. Söï hoaùn caûi laø ñieàu kieän tieân quyeát cuûa hoøa bình.
Baøi hoïc phoå quaùt thöù hai laø veà vieäc hoøa bình baét ñaàu töø ñaâu. Caùc treû chaên chieân noùi raèng sau khi cho thaáy caùc thò kieán khuûng khieáp veà hoûa nguïc, veà söï taøn phaù do chuû nghóa coäng saûn voâ thaàn gaây ra, vaø cuoäc baùch haïi Giaùo Hoäi ñeán möùc aùm saùt moät vò giaùm muïc maëc aùo traéng - taát caû ñeàu gaây ra bôûi caùc toäi loãi maø theá giôùi caàn phaûi hoaùn caûi - Ñöùc Maria ñaõ moâ taû cho caùc em moät phöông thuoác, ñoù laø vieäc daâng mình cho Traùi Tim Voâ Nhieãm Nguyeân Toäi cuûa ngaøi. Ñieàu naøy coù yù noùi tôùi moät cam keát tìm caùch baét chöôùc traùi tim cuûa Ñöùc Maria, moät traùi tim maø caùc Kitoâ höõu tin raèng raát trong saïch vaø khoâng phaân chia, khoân ngoan vaø vaâng lôøi, trung thaønh vaø thaän troïng, moät traùi tim yeâu meán Thieân Chuùa vôùi taát caû nhöõng gì mình coù vaø yeâu thöông ngöôøi khaùc baèng tình yeâu meán Thieân Chuùa. Moät traùi tim nhö theá, Ñöùc Giaùo Hoaøng Beâneâñictoâ töông lai seõ vieát vaøo naêm 2000, naêm naêm tröôùc khi ngaøi ñöôïc baàu laøm giaùo hoaøng raèng "noù maïnh hôn suùng vaø vuõ khí moïi loaïi" vaø coù khaû naêng thay ñoåi lòch söû. Hoøa bình baét ñaàu töø trong traùi tim. Neáu traùi tim khoâng coù hoøa bình, seõ raát khoù ñeå ta coù theå laø ngöôøi kieán taïo hoøa bình, ngöôøi xaây döïng vaø ngöôøi duy trì. Ngöôøi ta phaûi ñöôïc bieán ñoåi. Vaø töø söï bieán ñoåi naøy, cuoäc caùch maïng hoøa bình môùi xuaát hieän, nhö chuùng ta thaáy trong caùc coá gaéng vaø thaønh coâng cuûa nhöõng nhaø kieán taïo hoøa bình vó ñaïi trong caùc theá kyû gaàn ñaây.
Baøi hoïc phoå quaùt thöù ba laø veà caàu nguyeän. Caàu nguyeän laø coâng cuï cuûa hoøa bình. Caùc treû chaên chieân noùi raèng Ñöùc Maria yeâu caàu caùc em caàu nguyeän vaø hy sinh cho ngöôøi khaùc aên naên trôû laïi ngoõ haàu bình an trôû veà vôùi linh hoàn hoï. Ngaøi yeâu caàu caùc em ñoïc nhöõng lôøi kinh ñaëc bieät, nhö chuoãi Maân Coâi hay lôøi kinh khaùc giöõa caùc chuïc kinh cuûa chuoãi Maân Coâi, hoaëc vaøo ngaøy thöù Baûy ñaàu thaùng. Nhöng coù hai baøi hoïc toång quaùt veà caàu nguyeän. Ñaàu tieân laø veà giaù trò chuû quan cuûa caàu nguyeän, töùc lôøi caàu nguyeän bieán ñoåi ngöôøi caàu nguyeän, nhaát laø khi ngöôøi ta caàu nguyeän moät caùch khieâm toán vaø vôùi loøng thöông xoùt. Ngay caû nhöõng ngöôøi khoâng tin cuõng nhìn nhaän raèng caàu nguyeän coù moät taùc ñoäng tích cöïc ñoái vôùi ngöôøi ta, moät ñieàu ñöôïc nhieàu nhaø nghieân cöùu taâm lyù vaø y hoïc chöùng thöïc. Nhöng söù ñieäp cuûa Fatima coøn chöùa ñöïng moät baøi hoïc veà giaù trò khaùch quan cuûa caàu nguyeän nöõa, töùc laø lôøi caàu nguyeän coù theå thay ñoåi khoâng nhöõng theá giôùi beân trong ngöôøi caàu nguyeän maø caû theá giôùi beân ngoaøi hoï nöõa. Vaø hôn baát cöù haønh ñoäng kieán taïo hoaø bình naøo, Ñöùc Maria ñaõ môøi goïi caùc treû chaên chieân phaûi caàu nguyeän, nhöõng lôøi caàu nguyeän cho ngöôøi khaùc hoùan caûi, nhöõng lôøi caàu nguyeän cho nöôùc Nga quay löng khoûi chuû nghóa coäng saûn voâ thaàn Bolshevik môùi chôùm nôû maø ngaøi tieân ñoaùn seõ gaây toån haïi lôùn cho theá giôùi, nhöõng lôøi caàu nguyeän cho vò giaùm muïc aùo traéng bò baén. Nhöõng lôøi caàu nguyeän naøy döôøng nhö ñaõ mang laïi hieäu quaû, nhö Thaùnh Gioan Phaoloâ II ñaõ noùi ôû Fatima vaøo naêm 1982 vaø naêm 2000, khi ngaøi caûm ôn Ñöùc Meï vaø caûm ôn Jacinta veà nhöõng lôøi caàu nguyeän ñaõ cöùu maïng ngaøi vaø naêm 1991 sau nhöõng bieán coá quan troïng cuûa naêm 1989, luùc ngaøi ghi coâng Ñöùc Maria qua lôøi caàu nguyeän "ñaõ höôùng daãn baèng tình aâu yeám maãu töû nhieàu daân toäc tôùi töï do. Ñöùc Maria noùi raèng trong coâng trình hoøa bình, tröôùc vieäc haønh ñoäng, tuy laø vieäc khoâng theå thieáu ñöôïc, nhöng caàu nguyeän vaø söï hy sinh phaûi dieãn ra tröôùc nhaát".
Vaø baøi hoïc thöù tö vaø cuoái cuøng laø veà söï caàn thieát phaûi coù söï tham gia cuûa moïi ngöôøi vaøo coâng vieäc kieán taïo hoøa bình. Ñieàu ñaùng ngaïc nhieân laø Ñöùc Maria thích ñeán vôùi, khoâng phaûi nhöõng ngöôøi ñöùng ñaàu nhaø nöôùc hoaëc caùc nhaø ngoaïi giao hoaëc laõnh ñaïo toân giaùo ñeå tröïc tieáp ghi danh hoï vaøo chính nghóa hoaø bình, nhöng vôùi ba ñöùa treû ñôn sô khoâng ñöôïc giaùo duïc nhieàu vaø uûy thaùc cho caùc em moät söù ñieäp, caùc bí maät vaø moät nhieäm vuï ñaëc bieät vì chính nghóa hoøa bình vaø thieän ích cuûa caùc linh hoàn vaø cuûa theá giôùi. Caùc tieâu chuaån choïn löïa cuûa Ñöùc Maria cho ta thaáy raèng moïi ngöôøi ñeàu coù moät vai troø, ngay caû nhöõng ngöôøi maø theá giôùi coi laø khoâng ñaùng keå, hoaëc khoâng coù khaû naêng hoaëc quaù treû. Neáu nhöõng treû chaên chieân coù theå ñöôïc choïn löïa, vaø caùc em coù theå ñaùp öùng heát loøng nhö ñaõ laøm, thì ñaây laø moät daáu hieäu cho thaáy moïi ngöôøi ñeàu coù theå laøm ñöôïc.
Vaø nhö theá, khi chuùng ta kyû nieäm moät traêm naêm cuûa Fatima, chuùng ta naém vöõng ñieàu naøy: chuùng ta khoâng chæ ñôn thuaàn cöû haønh moät loaït bieán coá cuûa quaù khöù, nhöng toâi tin raèng, chuùng ta cöû haønh moät ñieàu heát söùc hieän thöïc, coù tính lieân quan laâu daøi, ñoái vôùi hieän taïi vaø caû töông lai cuûa chuùng ta nöõa. Ngaøy nay, söù ñieäp hoøa bình maø caùc treû chaên chieân noùi raèng Baø töø thieân ñaøng mang ñeán, vaø nhöõng thöïc haønh hoaùn caûi, bieán ñoåi taâm hoàn, vieäc caàu nguyeän vaø söï daán thaân maø Baø ñaõ chæ daãn cuõng vaãn quan troïng cho hoøa bình treân theá giôùi nhö caùch ñaây moät theá kyû.
Cuõng nhö Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ôû Fatima ñeâm nay vaø ngaøy mai tìm caùch höôùng daãn moïi ngöôøi Coâng Giaùo khaép theá giôùi caàu nguyeän cho hoøa bình vaø bieát ôn di saûn soáng ñoäng maø vò Ñaïi Söù Hoøa Bình ñaày tình maãu töû ñaõ ñeå laïi, caû chuùng ta nöõa cuõng tuï taäp ôû ñaây taïi Lieân Hieäp Quoác, cuøng cam keát goùp phaàn cuûa chuùng ta, nhö Phanxicoâ, Jacinta vaø Lucia, trong vieäc ñaùp laïi lôøi keâu goïi cao quyù vaø chính nghóa khaån tröông kieán taïo hoøa bình.
Vuõ Vaên An