Baøi phoûng vaán
treân chuyeán bay töø Cairo veà Roma
Ñöùc Thaùnh Cha daønh cho caùc nhaø baùo quoác teá
Baøi phoûng vaán treân chuyeán bay töø Cairo veà Roma Ñöùc Thaùnh Cha daønh cho caùc nhaø baùo quoác teá.
Roma (SD 30-04-2017) - Chieàu ngaøy 29 thaùng 4 naêm 2017 treân chuyeán bay töø Cairo thuû ñoâ Ai Caäp veà Roma Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ daønh cho caùc nhaø baùo quoác teá baøi phoûng vaán daøi. Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quyù vò baøi phoûng vaán naøy.
Môû ñaàu cuoäc phoûng vaán oâng Greg Burke, phaùt ngoân vieân Phoøng baùo chí Toaø Thaùnh, giôùi thieäu caùc nhaø baùo. Coù vaøi ngöôøi ñaõ thaùp tuøng caùc chuyeán coâng du cuûa caùc Giaùo Hoaøng caû traêm laàn, nhöng cuõng coù nhieàu ngöôøi laàn ñaàu tieân thaùp tuøng Ñöùc Thaùnh Cha. Trong khi Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ coù 18 chuyeán vieáng thaêm keå caû chuyeán coâng du Ai Caäp naøy. OÂng ñaõ caùm ôn Ñöùc Thaùnh Cha daønh thôøi gian cho caùc nhaø baùo phoûng vaán. Noù luoân luoân laø moät thôøi ñieåm maïnh meõ.
Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ chaøo caùc nhaø baùo vaø caùm ôn hoï veà coâng vieäc hoï laøm trong suoát 27 giôø vieáng thaêm Ai Caäp.
- Nhaø baùo ñaàu tieân hoûi Ñöùc Thaùnh Cha laø oâng Paolo Rodari cuûa nhaät baùo Coäng Hoaø Italia.
Hoûi: Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, hoâm qua Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ gaëp toång thoáng Al-Sisi cuûa Ai Caäp. Ñöùc Thaùnh Cha vaø toång thoáng ñaõ noùi nhöõng chuyeän gì vaø nhaán maïnh treân caùc ñeà taøi naøo lieân quan tôùi nhaân quyeàn, ñaëc bieät laø tröôøng hôïp cuûa Giulio Regeni, vaø theo Ñöùc Thaùnh Cha thì coù theå ñi tôùi söï thaät veà caùi cheát cuûa anh ta khoâng?
Ñaùp: Toâi xin traû lôøi moät caùch chung chung tröôùc khi ñi vaøo chi tieát. Noùi chung khi toâi hoäi kieán rieâng vôùi moät vò quoác tröôûng, thì nhöõng gì chuùng toâi trao ñoåi vôùi nhau laø rieâng tö. Tröø khi coù söï ñoàng yù vôùi nhau laø coâng boá ñieàu gì ñoù. Toâi ñaõ coù 4 cuoäc noùi chuyeän rieâng ôû ñaây: vôùi Ñaïi Imam Al- Azhar, vôùi toång thoáng Al Sisi, vôùi Ñöùc Thöôïng Phuï Tawadros vaø vôùi Ñöùc Thöôïng Phuï Ibrahim, vaø toâi tin raèng neáu noù laø cuoäc hoäi kieán tö, thì phaûi duy trì söï kín ñaùo cuûa noù. Ñoù laø chuyeän kín ñaùo. Nhöng ñaøng sau thì coù vaán ñeà cuûa anh Regeni. Toâi cuõng ñaõ lo laéng, vaø töø Toaø Thaùnh toâi ñaõ hoaït ñoäng trong chieàu höôùng naøy, bôûi vì cha meï cuûa anh ta cuõng ñaõ xin toâi: Toaø Thaùnh ñaõ can thieäp. Toâi seõ khoâng noùi nhö theá naøo vaø ôû ñaâu, nhöng chuùng toâi ñaõ chuyeån ñoäng.
- Tôùi phieân anh Dario Menor Torres cuûa nhaät baùo "Ngöôøi ñöa tin" Taây Ban Nha.
Hoûi: Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, hoâm qua Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi raèng hoaø bình, thònh vöôïng vaø phaùt trieån xöùng ñaùng vôùi moïi hy sinh, vaø sau ñoù Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ nhaán maïnh taàm quan troïng cuûa vieäc toân troïng caùc quyeàn baát khaû xaâm phaïm cuûa con ngöôøi. Ñieàu naøy coù nghóa laø moät söï uûng hoä chính quyeàn Ai Caäp, moät vieäc thöøa nhaän vai troø cuûa noù trong vuøng Trung Ñoâng, hay nhö laø moät baèng chöùng vieäc beänh vöïc caùc kitoâ höõu, maëc duø khoâng coù ñuû caùc baûo ñaûm daân chuû cuûa chính quyeàn naøy?
Ñöùc Thaùnh Cha xin anh Dario laäp laïi caâu hoûi, vì ngaøi ñaõ khoâng nghe roõ. Anh laäp laïi caâu hoûi vaø Ñöùc Thaùnh Cha traû lôøi:
Ñaùp: Khoâng, khoâng, caàn phaûi giaûi thích theo chöõ nhö laø caùc giaù trò noäi taïi. Toâi ñaõ noùi ñieàu ñoù: beânh vöïc hoaø bình, beânh vöïc söï haøi hoaø cuûa caùc daân toäc, beânh vöïc söï bình ñaúng cuûa caùc coâng daân, baát cöù hoï theo toân giaùo naøo: ñoù laø caùc giaù trò. Toâi ñaõ noùi tôùi caùc giaù trò. Neáu moät chính quyeàn beânh vöïc giaù trò naøy hay giaù trò noï, thì ñoù laø moät chuyeän khaùc. Toâi ñaõ vieáng thaêm 18 chuyeán taïi nhieàu quoác gia, vaø toâi ñaõ nghe ngöôøi ta noùi: "Maø ÑTC ñaõ ñi tôùi ñoù, vaø ñaõ uûng hoä chính quyeàn aáy", bôûi vì moät chính quyeàn luoân luoân coù caùc yeáu keùm cuûa noù hay caùc ñoái thuû chính trò cuûa noù, ngöôøi naøy noùi theá naøy, ngöôi kia noùi theá noï# Toâi khoâng xen mình vaøo nhöõng chuyeän ñoù, toâi ñeà caäp tôùi caùc giaù trò, vaø moãi ngöôøi haõy xem xeùt vaø phaùn xöû xem chính quyeàn naøy hay nhaø nöôùc noï coù thaêng tieán caùc giaù trò naøy hay khoâng.
- Anh Dario hoûi tieáp: Ñöùc Thaùnh Cha coù muoán thaêm caùc kim töï thaùp Ai Caäp khoâng?
Ngaøi khoâng nghe roõ neân anh hoûi laïi thì Ñöùc Thaùnh Cha ñaùp:
Ñaùp: Maø anh coù bieát laø hai vò phuï taù cuûa toâi luùc 6 giôø saùng nay ñaõ ñi thaêm caùc Kim Töï Thaùp khoâng?
Hoûi: Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, vaäy aø. Theá Ñöùc Thaùnh Cha coù thích ñi vôùi caùc vò khoâng?
Ñaùp: Coù chöù, toâi thích chöù.
- OÂng Burke yeâu caàu caùc nhaø baùo giôùi haïn caùc caâu hoûi vaøo chuyeán coâng du. Tôùi phieân chò Virginie Riva nhoùm noùi tieáng Phaùp cuûa Radio AÂu chaâu soá 1
Hoûi: Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, con coù moät caâu hoûi khôûi haønh töø chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha nhöng nôùi roäng sang nöôùc Phaùp, neáu Ñöùc Thaùnh Cha chaáp thuaän. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ leân tieáng taïi ñaïi hoïc Al Azhar vaø noùi tôùi caùc chuû tröông duy nhaân daân mò daân. Caùc tín höõu coâng giaùo Phaùp trong thôøi gian naøy ñang bò caùm doã baàu cho chuû tröông ñoù hay chuû tröông cöïc ñoan, hoï chia reõ vaø maát ñònh höôùng. Ñaâu laø caùc yeáu toá phaân ñònh maø Ñöùc Thaùnh Cha coù theå ñöa ra cho caùc cöû tri coâng giaùo naøy?
Ñaùp: Raát toát. Coù moät chieàu kích cuûa caùc chuû tröông duy nhaân daân trong ngoaëc keùp, bôûi vì caùc anh caùc chò bieát raèng theo toâi toâi ñaõ phaûi hoïc laïi beân AÂu chaâu naøy, vì beân chaâu Myõ Latinh noù coù moät nghóa khaùc. Coù vaán ñeà cuûa AÂu chaâu, vaø coù vaán ñeà cuûa Lieân Hieäp AÂu chaâu ñaøng sau noù. Ñieàu maø toâi ñaõ noùi veà AÂu chaâu, toâi khoâng laäp laïi ôû ñaây. Toâi tin laø ñaõ noùi veà noù boán laàn: hai laàn taïi Strasbourg, moät laàn taïi buoåi trao giaûi thöôûng Carlo Magno, vaø vaøo khôûi ñaàu cuûa vieäc kyû nieäm 60 naêm. ÔÛ trong ñoù coù taát caû nhöõng gì maø toâi ñaõ noùi veà AÂu chaâu. Moãi nöôùc ñeàu coù caùc löïa choïn töï do theo ñieàu mình cho laø thích hôïp: toâi khoâng theå phaùn xöû xem noù löïa choïn vì lyù do naøy hay vì lyù do khaùc, bôûi vì toâi khoâng bieát chính trò beân trong cuûa noù. Ñuùng thaät laø AÂu chaâu coù nguy cô tan raõ: ñieàu naøy thì ñuùng. Toâi ñaõ noùi leân moät caùch nheï nhaøng taïi Strasbourg; toâi ñaõ noùi moät caùch maïnh meõ hôn trong buoåi nhaän giaûi thöôûng Carlo Magno, vaø môùi ñaây maø khoâng coù caùc maàu saéc. Chuùng ta phaûi suy gaãm veà ñieàu ñoù. AÂu chaâu traûi daøi töø Ñaïi taây döông tôùi vuøng Ural. Coù moät vaán ñeà khieán cho AÂu chaâu hoaûng sôï: ñoù laø vaán ñeà cuûa caùc cuoäc di cö. Ñieàu naøy thì ñuùng. Nhöng chuùng ta khoâng ñöôïc queân raèng AÂu chaâu ñaõ do caùc ngöôi di cö taïo ra: haøng bao theá kyû cuûa ngöôøi di cö laø chuùng ta. Ñoù laø moät vaán ñeà maø chuùng ta phaûi nghieân cöùu kyõ löôõng vaø toân troïng caùc yù kieán nöõa... nhöng caùc yù kieán lieâm chính vôùi moät cuoäc thaûo luaän chính trò, vôùi caùc chöõ vieát hoa, moät neàn Chính Trò Lôùn, chöù khoâng phaûi chính trò vieát thöôøng cuûa quoác gia sau cuøng suïp ñoå. Lieân quan tôùi nöôùc Phaùp thì noùi thaät laø toâi khoâng hieåu bieát neàn chính trò beân trong cuûa noù. Toâi khoâng hieåu. Toâi ñaõ tìm coù caùc töông quan toát keå caû vôùi ñöông kim toång thoáng, maø toâi ñaõ coù xung khaéc nhöng sau ñoù toâi ñaõ coù theå noùi moät caùch roõ raøng veà caùc chuyeän, baèng caùch toân troïng yù kieán cuûa oâng. Toâi khoâng bieát lòch söû cuûa hai öùng cöû vieân toång thoáng, toâi khoâng bieát hoï töø ñaâu ñeán. Vaâng toâi coù bieát laø moät ngöôøi ñaïi dieän cho caùnh höõu maïnh, nhöng ngöôøi kia thì toâi khoâng bieát ñeán töø ñaâu. Vì theá toâi khoâng theå ñöa ra moät yù kieán roõ raøng veà nöôùc Phaùp. Noùi tôùi caùc tín höõu coâng giaùo ôû ñaây trong moät cuoäc hoïp, khi toâi chaøo daân chuùng coù moät ngöôøi hoûi toâi: "Taïi sao laïi khoâng nghó tôùi chính trò moät caùch lôùn lao". OÂng ta xin toâi thaønh laäp moät ñaûng cho ngöôøi coâng giaùo. OÂng naøy laø ngöôøi toát, nhöng oâng soáng trong theá kyû ñaõ qua roài. Vì vaäy caùc chuû tröông nhaân daân coù töông quan tôùi ngöôøi di cö, nhöng ñaây khoâng phaûi laø ñeà taøi cuûa chuyeán coâng du. Neáu coù thôøi giôø toâi coù theå trôû laïi vaán ñeà naøy vaøo moät luùc khaùc.
- Tôùi phieân chò Vera Scherbakova, cuûa haõng thoâng taán Itar-Tass cuûa Nga. Chò hoûi:
Hoûi: Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, con caùm ôn Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ban pheùp laønh cho con. Con ñaõ quyø töø maáy phuùt ñaøng tröôùc ñaây. Con laø tín höõu chính thoáng vaø con khoâng thaáy coù maâu thuaãn naøo khi Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ban pheùp laønh cho con. Con muoán hoûi ñaâu laø caùc vieãn töôïng töông quan vôùi tín höõu chính thoáng Nga, nhöng caû hoâm qua nöõa trong tuyeân ngoân chung vôùi Ñöùc Thöôïng Phuï Copte ñaõ coù ngaøy leã Phuïc Sinh luoân luoân chung, vaø cuõng noùi tôùi vieäc thöøa nhaän bí tích Röûa Toäi: chuùng ta ñang ôû ñieåm naøo roài? Coøn moät ñieàu khaùc nöõa: Ñöùc Thaùnh Cha ñaùnh giaù caùc töông quan giöõa Vaticaêng vaø nöôùc Nga ra sao, keå caû döôùi aùnh saùng cuûa vieäc baûo veä caùc giaù trò kitoâ cuûa vuøng Trung Ñoâng, nhaát laø ñöùng haøng ñaàu laø Siria?
Ñaùp: A, Cristos anesti. Vôùi caùc tín höõu chính thoâng toâi ñaõ luoân luoân coù moät tình baèng höõu raát lôùn, töø khi coøn ôû Buenos Aires. Chaúng haïn nhö moãi ngaøy muøng 6 thaùng gieâng toâi ñaõ ñi tham döï buoåi haùt Kinh Chieàu, vaø ñoïc kinh toái taïi nhaø thôø chính toaø chính thoáng, cuûa Ñöùc Thöôïng Phuï Platon, maø baây giôø ngaøi laø Toång Giaùm Muïc trong vuøng Ucraina. Ngaøi vaø toâi, chuùng toâi ñaõ caàu nguyeän trong voøng 2 giôø 40 phuùt trong moät thöù tieáng maø toâi ñaõ khoâng hieåu, nhöng chuùng ta coù theå caàu nguyeän toát. Roài tôùi böõa aên chieàu cuøng vôùi coäng ñoaøn. 300 ngöôøi duøng böõa toái vôùi nhau trong ngaøy aùp leã Giaùng Sinh, khoâng phaûi laø böõa toái Giaùng Sinh ñaâu, maø laø voïng Giaùng Sinh - ngöôøi ta chöa theå aên caùc thöïc phaåm baèng söõa vaø khoâng aên thòt, nhöng maø ñoù ñaõ laø böõa aên toái ñeïp... Sau ñoù laø chôi tombola, chôi soå soá, soáng tình baèng höõu. Caû caùc tín höõu chính thoáng khaùc, ñoâi khi hoï caàn söï trô giuùp tö phaùp hoï ñeán toaø Giaùm Muïc coâng giaùo, vì ñoù laø caùc coäng ñoaøn nhoû beù, vaø hoï tôùi Toaø Giaùm Muïc gaëp caùc luaät sö... Toâi ñaõ luoân luoân coù moät töông quan con thaûo, huynh ñeä: chuùng ta laø caùc Giaùo Hoäi anh em vôùi nhau. Vôùi Ñöùc Thöông Phuï Tawadros toâi coù moät tình baïn ñaëc bieät. Ñoái vôùi toâi ngaøi laø moät ngöôøi vó ñaïi cuûa Thieân Chuùa. Vaø Ñöùc Tawadros laø moät Thöôïng Phuï, Moät Giaùo Hoaøng ñöa Giaùo Hoäi tieán tôùi, nhaân danh Chuùa Gieâsu tieán tôùi# ngaøi coù moät nhieät huyeát toâng ñoà raát lôùn. Ngaøi laø moät trong soá caùc vò - toâi xin loãi duøng töø naøy nhöng trong ngoaëc keùp nheù - moät trong caùc vò cuoàng tín tìm thôøi ñieåm xaùc ñònh cho leã Phuïc Sinh. Caû toâi cuõng theá, nhöng chuùng toâi tìm caùc phöông caùch. Vaø ngaøi noùi: "Chuùng ta haõy tranh ñaáu, chuùng ta haõy tranh ñaáu!" Ngaøi laø moät con ngöôøi cuûa Thieân Chuùa. Khi ngaøi coøn laø Giaùm Muïc soáng xa Ai Caäp ngaøi ñaõ ñi cho ngöôøi taøn taät aên. Ngaøi ñaõ ñuôïc göûi tôùi moät giaùo phaän chæ coù 5 nhaø thôø, vaø ñaõ ñeå laïi 25 nhaø thôø khi ngaøi rôøi giaùo phaän. Toâi khoâng bieát coù bao nhieâu gia ñình, nhöng ngaøi laø ngöôøi raát coù nhieät huyeát toâng ñoà. Theá roài chò coù bieát caùc vò löïa choïn Thöôïng Phuï ra sao khoâng. Caùc vò choïn ba ngöôøi roài boû teân vaøo moät caùi tuùi, goïi moät em beù ñeán, bòt maét em laïi vaø ñeå em beù choïn teân vò ñöôïc chæ ñònh. Chuùa ôû ñoù maø. Ngaøi roõ raøng laø moät Thöôïng Phuï lôùn. Söï hieäp nhaát trong bí tích Röûa Toäi tieán tôùi, loãi lieân quan tôùi bí tích Röûa toäi laø moät ñieàu lòch söû, bôûi vì trong caùc Coâng Ñoàng ñaàu tieân bí tích nhö nhau. Theá roài caùc kitoâ höõu chính thoáng Copte ñaõ röûa toäi cho caùc treû em trong caùc ñeàn thôø, khi hoï muoán laáy vôï laáy choàng thì hoï ñeán vôùi chuùng toâi, khi hoï laáy moät ngöôøi vôï coâng giaùo thì ngöôøi ta hoûi ñöùc tin cuûa hoï, ñöùc tin coâng giaùo maø hoï khoâng coù, vaø ngöôøi ta ban bí tích röûa toäi vôùi ñieàu kieän. Caâu chuyeän ñaõ baét ñaàu vôùi phiaù coâng giaùo chuùng ta, chöù khoâng phaûi vôùi hoï. Roài baây giôø thì caùnh cöûa ñaõ môû ra, vaø chuùng ta ôû treân moät con ñöôøng toát cuûa vaán ñeà naøy, coù theå vöôït thaéng noù. Trong ñoaïn aùp choùt cuûa Tuyeân ngoân chung coù ñeà caäp tôùi vaán ñeà naøy.
(SD 30-4-2017)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)