Dieãn töø cuûa Ñöùc Phanxicoâ
trong buoåi hoäi kieán vôùi
Thöôïng Phuï Chính Thoáng Coptic
Dieãn töø cuûa Ñöùc Phanxicoâ trong buoåi hoäi kieán vôùi Thöôïng Phuï Chính Thoáng Coptic, "Giaùo Hoaøng" Tawadros II.
Cairo (VietCatholic News 29-04-2017) - Buoåi chieàu ngaøy 28 thaùng Tö naêm 2017, trong chuyeán vieáng thaêm Ai Caäp cuûa ngaøi, Ñöùc Phanxicoâ ñaõ hoäi kieán vôùi Thöôïng Phuï Tawadros II cuûa Toøa Thöôïng Phuï Chính Thoáng Coptic, ngöôøi maø ngaøi töøng tieáp kieán ngay sau khi leân ngoâi giaùo hoaøng naêm 2013. Nhaân dòp naøy, ngaøi ñaõ ñoïc moät dieãn töø vaø sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ toaøn vaên baøi dieãn töø cuûa ngaøi, döïa vaøo baûn tieáng Anh cuûa Toøa Thaùnh:
"Chuùa ñaõ soáng laïi, Ngöôøi thaät söï ñaõ soáng laïi! [Al Massih kam, bilhakika kam!]"
Thöa Ñöùc Thöôïng Phuï,
Ngöôøi anh em thaân meán,
Ñaïi leã Phuïc Sinh long troïng, trung taâm cuûa ñôøi soáng Kitoâ höõu, maø naêm nay chuùng ta ñöôïc dieãm phuùc cöû haønh trong cuøng moät ngaøy, vöøa môùi chæ qua ñi. Do ñoù, chuùng ta ñaõ cuøng nhau loan baùo söù ñieäp Phuïc sinh vaø, theo moät nghóa naøo ñoù, ñaõ laøm soáng laïi kinh nghieäm cuûa caùc moân ñeä ñaàu tieân, nhöõng ngöôøi ñaõ cuøng nhau "vui möøng khi thaáy Chuùa" ngaøy ñoù (Ga 20:20). Ngaøy nay, nieàm vui vöôït qua naøy caøng trôû neân quyù giaù hôn nhôø hoàng aân chuùng ta ñöôïc cuøng nhau thôø phöôïng Ñaáng Phuïc Sinh trong caàu nguyeän vaø trao ñoåi moät laàn nöõa, nhaân danh Ngöôøi, nuï hoân vaø voøng oâm bình an thaùnh thieän. Vì ñieàu naøy, toâi raát bieát ôn: khi ñeán ñaây nhö moät ngöôøi haønh höông, toâi chaéc chaén nhaän ñöôïc söï chuùc phuùc cuûa moät ngöôøi anh em ñang chôø ñôïi toâi. Toâi haùo höùc chôø mong cuoäc gaëp maët môùi meû naøy, vì toâi nhôù laïi moät caùch soáng ñoäng chuyeán vieáng thaêm maø Ñöùc Thöôïng Phuï thöïc hieän taïi Roâma khoâng laâu sau cuoäc baàu cöû cuûa toâi, vaøo ngaøy 10 thaùng 5 naêm 2013. Ngaøy ñoù ñaõ haïnh phuùc trôû thaønh moät dòp ñeå cöû haønh Ngaøy Höõu Nghò haøng naêm giöõa ngöôøi Copts vaø ngöôøi Coâng Giaùo.
Khi chuùng ta vui möøng tieán böôùc treân cuoäc haønh trình ñaïi keát cuûa chuùng ta, toâi muoán ñaëc bieät nhôù laïi coät moác quan troïng trong moái lieân heä giöõa Toøa Pheâroâ vaø Toøa Maùccoâ laø Tuyeân ngoân chung maø nhöõng vò tieàn nhieäm cuûa chuùng ta ñaõ kyù hôn 40 naêm tröôùc, vaøo ngaøy 10 thaùng 5 naêm 1973. Sau "nhieàu theá kyû cuûa moät lòch söû khoù khaên" ñöôïc ñaùnh daáu bôûi söï gia taêng "caùc khaùc bieät thaàn hoïc, ñöôïc nuoâi döôõng vaø môû roäng bôûi caùc nhaân toá phi thaàn hoïc", vaø söï maát tin töôûng nhau ngaøy caøng gia taêng, ngaøy hoâm ñoù, vôùi söï trôï giuùp cuûa Chuùa, chuùng ta ñaõ coù theå cuøng nhau nhìn nhaän raèng Chuùa Kitoâ laø "Thieân Chuùa hoaøn toaøn veà phöông dieän thaàn tính cuûa Ngöôøi vaø hoaøn toaøn veà phöông dieän nhaân tính cuûa Ngöôøi "(Tuyeân boá chung cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI vaø Ñöùc Giaùo Hoaøng Shenouda III, 10/5/1973). Tuy nhieân, cuõng quan troïng vaø kòp thôøi khoâng keùm laø nhöõng lôøi ngay tröôùc tuyeân boá naøy, trong ñoù, chuùng ta nhìn nhaän Chuùa Gieâsu Ky Toâ laø "Chuùa, laø Thieân Chuùa, laø Cöùu Chuùa vaø laø Vua cuûa chuùng ta". Vôùi nhöõng lôøi naøy, Toøa Maùccoâ vaø Toøa Pheâroâ ñaõ tuyeân boá quyeàn chuùa teå cuûa Chuùa Gieâsu: chuùng ta cuøng nhau tuyeân xöng raèng chuùng ta thuoäc veà Chuùa Gieâsu vaø Ngöôøi laø cuûa chuùng ta taát caû.
Hôn nöõa, chuùng ta nhaän ra raèng, vì chuùng ta thuoäc veà Ngöôøi, chuùng ta khoâng theå coøn nghó raèng moãi ngöôøi coù theå ñi theo con ñöôøng rieâng cuûa mình, vì ñieàu naøy seõ phaûn boäi thaùnh yù cuûa Ngöôøi laø caùc moân ñoà cuûa Ngöôøi "taát caû neân moät. .. ñeå theá giôùi coù theå tin" (Ga 17: 21). Tröôùc maët Thieân Chuùa, Ñaáng muoán chuùng ta trôû neân "moät hoaøn toaøn" (caâu 23), chuùng ta khoâng coøn coù theå nuùp ñaèng sau, vieän côù caùc dieãn giaûi khaùc nhau, caøng khoâng phaûi laø lòch söû vaø truyeàn thoáng haøng theá kyû voán laøm chuùng ta ra xa caùch laãn nhau. Theo caùc lôøi leõ cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II, "khoâng neân ñeå maát thôøi gian veà vaán ñeà naøy! Söï hieäp thoâng cuûa chuùng ta trong moät Chuùa Gieâsu Kitoâ duy nhaát, trong moät Chuùa Thaùnh Thaàn duy nhaát vaø trong moät pheùp röûa duy nhaát ñaõ noùi leân moät thöïc teá saâu saéc vaø neàn taûng "(Dieãn Vaên taïi Cuoäc Gaëp Gôõ Ñaïi Keát, 25 thaùng 2 naêm 2000).
Do ñoù, khoâng nhöõng coù moät ñaïi keát baèng cöû chæ, lôøi noùi vaø daán thaân, maø coøn coù söï hieäp thoâng höõu hieäu phaùt trieån haøng ngaøy trong moái lieân heä soáng ñoäng vôùi Chuùa Gieâsu, baét nguoàn töø ñöùc tin maø chuùng ta tuyeân xöng vaø thöïc söï ñaët caên baûn treân pheùp röûa cuûa chuùng ta vaø vieäc chuùng ta ñöôïc bieán thaønh "Saùng theá môùi" (xem 2Cr 5:17) ôû trong Ngöôøi. Toùm moät lôøi, coù "moät Chuùa duy nhaát, moät ñöùc tin duy nhaát, moät pheùp röûa duy nhaát"(EÂpheâsoâ 4: 5). Do ñoù, chuùng ta khoâng ngöøng leân ñöôøng moät laàn nöõa, ñeå ñaåy nhanh caùi ngaøy töøng chôø ñôïi töø laâu naøy khi chuùng ta seõ ñöôïc hieäp thoâng troïn veïn vaø höõu hình chung quanh baøn thôø cuûa Chuùa.
Trong cuoäc haønh trình haøo höùng naøy, moät cuoäc haønh trình, gioáng nhö chính cuoäc soáng, khoâng luoân luoân deã daøng vaø thaúng tuoät, nhöng treân ñoù Chuùa khuyeân chuùng ta kieân trì, chuùng ta khoâng coâ ñôn. Chuùng ta ñöôïc ñoàng haønh cuøng muoân vaøn caùc thaùnh vaø caùc vò töû ñaïo, nhöõng vò nhôø ñaõ hoaøn toaøn laø moät, ñang thuùc ñaåy chuùng ta döôùi ñaây trôû thaønh hình aûnh soáng ñoäng cuûa "Gieârusalem treân trôøi" (Gl 4:26). Trong soá caùc vò, chaéc chaén Thaùnh Pheâroâ vaø Thaùnh Maùccoâ ñaëc bieät vui möøng khi chuùng ta gaëp nhau hoâm nay. Tuyeät vôøi thay laø daây noái keát caùc vò. Chuùng ta chæ caàn nghó tôùi söï kieän Thaùnh Maùccoâ ñaët ôû giöõa Saùch Tin Möøng cuûa ngaøi lôøi tuyeân xöng ñöùc tin cuûa Thaùnh Pheâroâ "Thaày laø Ñaáng Kitoâ". Ñoù laø caâu traû lôøi cho caâu hoûi caáp baùch hôn bao giôø heát cuûa Chuùa Gieâsu: "Nhöng caùc con noùi Thaày laø ai?" (Mc 8:29). Caû ngaøy nay nöõa, nhieàu ngöôøi khoâng theå traû lôøi ñöôïc caâu hoûi naøy; thaäm chí raát ít ngöôøi coù theå neâu noù ra, vaø nhaát laø, raát ít ngöôøi coù theå traû lôøi noù vôùi nieàm vui ñöôïc bieát Chuùa Gieâsu, vôùi cuøng nieàm vui naøy chuùng ta ñöôïc aân suûng cuøng nhau tuyeân xöng Ngöôøi.
Cuøng nhau, chuùng ta ñöôïc môøi goïi laøm chöùng cho Ngöôøi, mang ñöùc tin cuûa chuùng ta ñeán vôùi theá giôùi, nhaát laø trong caùch noù ñöôïc döï tính mang ñi: baèng caùch soáng noù, ñeå söï hieän dieän cuûa Chuùa Gieâsu coù theå ñöôïc truyeàn ñaït baèng cuoäc soáng vaø noùi thöù ngoân ngöõ cuûa tình yeâu nhöng khoâng vaø cuï theå. Laø nhöõng ngöôøi Chính Thoáng Coptic vaø Coâng Giaùo, chuùng ta luoân coù theå cuøng tham döï vaøo vieäc noùi thöù ngoân ngöõ chung naøy cuûa ñöùc aùi: tröôùc khi ñaûm nhieäm moät coâng vieäc baùc aùi naøo, toát nhaát chuùng ta neân töï hoûi xem lieäu chuùng ta coù theå laøm vieäc naøy cuøng vôùi caùc anh chò em cuûa chuùng ta ñang chia seû ñöùc tin cuûa chuùng ta vaøo Chuùa Gieâsu hay khoâng. Nhö vaäy, baèng caùch xaây döïng söï hieäp thoâng trong tính cuï theå cuûa vieäc laøm chöùng taù soáng haøng ngaøy, Thaùnh Thaàn chaéc chaén seõ môû ra caùc con ñöôøng ñaày quan phoøng vaø baát ngôø daãn tôùi söï hôïp nhaát.
Chính vôùi tinh thaàn toâng truyeàn coù tính xaây döïng naøy maø Ñöùc Thöôïng Phuï tieáp tuïc cho thaáy söï löu taâm chaân chính vaø huynh ñeä ñoái vôùi Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Coptic. Toâi raát bieát ôn veà söï gaàn guõi naøy, moät söï gaàn guõi ñaõ tìm ñöôïc bieåu thöùc ñaùng khen nôi Hoäi Ñoàng Toaøn Quoác Caùc Giaùo Hoäi Kitoâ Giaùo, maø ngaøi ñaõ thieát laäp ñeå caùc ngöôøi tin vaøo Chuùa Gieâsu coù theå laøm vieäc vôùi nhau moät caùch chaët cheõ hôn nöõa vì lôïi ích cuûa toaøn theå xaõ hoäi Ai Caäp. Toâi cuõng ñaùnh giaù cao loøng hieáu khaùch haøo phoùng daønh cho cuoäc hoïp thöù möôøi ba cuûa UÛy ban Lieân Hôïp Thaàn Hoïc Quoác Teá giöõa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo vaø caùc Giaùo Hoäi Chính Thoáng Phöông Ñoâng, dieãn ra ôû ñaây vaøo naêm ngoaùi theo lôøi môøi cuûa ngaøi. Seõ laø moät daáu hieäu höùa heïn khi cuoäc hoïp tieáp theo dieãn ra ôû Roâma naêm nay, nhö theå muoán noùi leân tính lieân tuïc ñaëc bieät giöõa Toøa Maùccoâ vaø Toøa Pheâroâ.
Trong Thaùnh Kinh, Thaùnh Pheâroâ, caùch naøo ñoù, döôøng nhö ñeå ñaùp laïi tình aâu yeám cuûa Thaùnh Maùccoâ neân ñaõ goïi ngaøi laø "con trai toâi" (1Pr 5:13). Nhöng hoaït ñoäng soaïn taùc Tin Möøng vaø hoaït ñoäng toâng ñoà cuûa ngaøi cuõng lieân keát trong tình huynh ñeä vôùi Thaùnh Phaoloâ, vò maø tröôùc khi cheát vì ñaïo ôû Roâma, ñaõ nhaéc ñeán tính höõu duïng cuûa Thaùnh Maùccoâ trong thöøa taùc vuï cuûa ngaøi (xem 2Tm 2:11) vaø thöôøng noùi veà ngaøi luoân (xem Plm 24, Cl 4:10). Tình baùc aùi huynh ñeä vaø tình hieäp thoâng trong söù meänh: ñoù laø nhöõng söù ñieäp maø Lôøi cuûa Thieân Chuùa vaø nguoàn goác rieâng cuûa chuùng ta ñaõ ñeå laïi cho chuùng ta. Chuùng laø nhöõng haït gioáng Tin Möøng maø chuùng ta haân hoan cuøng nhau töôùi taém vaø, vôùi söï giuùp ñôõ cuûa Thieân Chuùa, cuøng nhau laøm cho lôùn leân (xem 1 Cr 3: 6-7).
Söï tieán boä coù tính saâu saéc hoùa trong cuoäc haønh trình ñaïi keát cuûa chuùng ta cuõng ñöôïc naâng ñôõ, moät caùch huyeàn nhieäm vaø khaù coù lieân quan, bôûi moät ñaïi keát chaân chính baèng maùu. Thaùnh Gioan noùi vôùi chuùng ta raèng Chuùa Gieâsu ñeán "baèng nöôùc vaø maùu" (I Ga 5: 6); Nhö theá, baát cöù ai tin vaøo Ngöôøi ñeàu ñaõ "thaéng theá giôùi" (1Ga 5: 5). Vôùi nöôùc vaø maùu: baèng caùch soáng moät cuoäc soáng môùi trong pheùp röûa chung cuûa chuùng ta, moät cuoäc soáng yeâu thöông, luoân luoân vaø cho moïi ngöôøi, thaäm chí ñeán caû hy sinh maïng soáng mình. Bieát bao vò töû ñaïo ôû vuøng ñaát naøy, töø nhöõng theá kyû ñaàu tieân cuûa Kitoâ giaùo, ñaõ soáng ñöùc tin cuûa hoï moät caùch anh huøng cho ñeán cuøng, ñoå maùu mình hôn laø choái boû Chuùa vaø ñaàu haøng caùc ruø quyeán cuûa söï aùc, hoaëc ñaàu haøng côn caùm doã muoán laáy aùc traû aùc! Saùch Töû Ñaïo cuûa Giaùo Hoäi Coptic mang nhieàu chöùng taù huøng hoàn cho ñieàu naøy. Ngay trong nhöõng ngaøy gaàn ñaây, bi thaûm thay, maùu voâ toäi cuûa caùc Kitoâ höõu khoâng ai baûo veä ñaõ bò taøn nhaãn ñoå ra: maùu voâ toäi cuûa hoï keát hôïp chuùng ta. Ngöôøi anh em raát yeâu daáu, Gieâ-ru-sa-lem ôû treân trôøi laø moät nhö theá naøo, thì saùch töû ñaïo cuûa chuùng ta cuõng laø moät nhö theá; Nhöõng ñau khoå cuûa ngaøi cuõng laø nhöõng ñau khoå cuûa chuùng toâi. Ñöôïc cuûng coá bôûi chöùng taù naøy, chuùng ta haõy coá gaéng choáng laïi baïo löïc baèng caùch rao giaûng vaø gieo raéc loøng toát, coå vuõ vaø duy trì söï hôïp nhaát, caàu xin sao cho moïi hy sinh naøy coù theå môû ñöôøng cho moät töông lai hieäp thoâng troïn veïn giöõa chuùng ta vaø bình an cho moïi ngöôøi.
Lòch söû ñaày aán töôïng veà söï thaùnh thieâng cuûa maûnh ñaát naøy ñöôïc noåi baät khoâng nhöõng nhôø söï hy sinh cuûa caùc vò töû ñaïo. Khoâng bao laâu sau cuoäc baùch haïi thuôû xöa keát thuùc, moät hình thöùc soáng môùi vaø voâ vò kyû ñaõ naûy sinh nhö moät hoàng phuùc cuûa Chuùa: phong traøo ñôn tu baét nguoàn töø sa maïc. Nhôø theá, caùc daáu hieäu vó ñaïi maø Thieân Chuùa ñaõ töøng laøm ôû Ai Caäp vaø ôû Bieån Ñoû (xem Tv 106: 21-22) ñaõ ñöôïc tieáp noái baèng pheùp laï cuûa cuoäc soáng môùi bieán sa maïc böøng nôû ôn thaùnh thieän. Vôùi loøng toân kính gia saûn chung naøy, toâi tôùi ñaây nhö moät ngöôøi haønh höông ñeán maûnh ñaát maø chính Chuùa ñaõ thích tôùi thaêm. Vì ôû ñaây, trong vinh quang cuûa Ngöôøi, Ngöôøi ñaõ ngöï xuoáng treân nuùi Sinai (xem Ga 24:16), vaø ôû ñaây, trong söï khieâm toán cuûa Ngöôøi, Ngöôøi ñaõ tìm ñöôïc nôi truù aån nhö moät ñöùa treû (xem Mt 2:14). Thöa Ñöùc Thöôïng Phuï, ngöôøi anh em raát thaân meán, hoâm nay, xin cuøng moät Chuùa ban cho chuùng ta ôn cuøng nhau leân ñöôøng nhö nhöõng ngöôøi haønh höông cuûa hieäp thoâng vaø söù giaû cuûa hoøa bình. Trong haønh trình naøy, xin Ñöùc Trinh Nöõ Maria caàm tay chuùng ta, ngöôøi laø ñaáng ñaõ mang Chuùa Gieâsu ñeán ñaây, vaø laø ñaáng maø truyeàn thoáng thaàn hoïc Ai Caäp vó ñaïi ngaøy xöa ñaõ tung hoâ laø Theotokos, Meï Thieân Chuùa. Trong töôùc hieäu naøy, nhaân tính vaø thaàn tính ñöôïc keát hôïp, vì trong Meï cuûa Ngöôøi, Thieân Chuùa maõi maõi trôû thaønh ngöôøi. Xin Ñöùc Trinh Nöõ Dieãm Phuùc, ñaáng luoân daãn daét chuùng ta ñeán vôùi Chuùa Gieâsu, baûn giao höôûng hoaøn haûo cuûa thaàn linh vaø nhaân linh, moät laàn nöõa ñem moät chuùt thieân ñaøng xuoáng traàn gian.
Vuõ Vaên An