Dieãn Vaên cuûa Ñöùc Phanxicoâ
vôùi caùc nhaø caàm quyeàn Ai Caäp
vaø ngoaïi giao ñoaøn taïi nöôùc naøy
Dieãn Vaên cuûa Ñöùc Phanxicoâ vôùi caùc nhaø caàm quyeàn Ai Caäp vaø ngoaïi giao ñoaøn taïi nöôùc naøy.
Cairo (VietCatholic News 29-04-2017) - Sau khi tôùi Ai Caäp saùng thöù Saùu, 28 thaùng Tö naêm 2017, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ noùi chuyeän vôùi caùc nhaø laõnh ñaïo chính phuû, xaõ hoäi vaø toân giaùo Ai Caäp vaøo buoåi chieàu.
Trong baøi dieãn vaên naøy, Ñöùc Giaùo Hoaøng khuyeán khích caùc vò döïa vaøo thieân taøi Ai Caäp ñeå vun sôùi hoøa bình.
Ngaøi cho raèng caùc muïc tieâu seõ trôû thaønh hieän thöïc "neáu moïi ngöôøi saün loøng, cuøng nhau, bieán lôøi noùi thaønh haønh ñoäng, bieán caùc khaùt voïng chaân chính thaønh caùc cam keát, caùc luaät ñaõ vieát thaønh caùc luaät ñöôïc chaáp haønh, baèng caùch döïa vaøo thieân taøi thieân phuù cuûa nhaân daân Ai Caäp".
Theo ngaøi, caùc haønh vi baïo löïc ñaõ gaây neân khoâng bieát bao nhieâu ñau khoå baát coâng cho raát nhieàu gia ñình. Ñöùc Giaùo Hoaøng cuõng nhôù ñeán moïi caù nhaân, trong maáy naêm gaàn ñaây, ñaõ hieán maïng soáng mình ñeå baûo veä Ai Caäp, trong ñoù coù thanh thieáu nieân, thaønh vieân caùc löïc löôïng vuõ trang vaø caûnh saùt, caùc coâng daân Kitoâ höõu Coptic vaø moïi "naïn nhaân voâ danh cuûa nhieàu hình thöùc cöïc ñoan khuûng boá".
Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ baøi dieãn vaên cuûa Ñöùc Phanxicoâ, döïa vaøo baûn tieáng Anh cuûa Toaø Thaùnh:
Thöa Toång Thoáng,
Quùy Thaønh Vieân Chính Phuû vaø Quoác Hoäi,
Quùy Ñaïi Söù vaø Thaønh Vieân Ngoaïi Giao Ñoaøn,
Thöa Quùy Baø vaø Quùy OÂng,
As-salamu alaykum! Chuùc quùy vò bình an!
Thöa Toång Thoáng, toâi xin caùm ôn ngaøi veà nhöõng lôøi chaøo ñoùn thaân tình cuûa ngaøi vaø lôøi môøi nhaân aùi cuûa ngaøi ñeå toâi tôùi thaêm xöù sôû quùy yeâu cuûa ngaøi. Toâi coøn nhieàu kyû nieäm soáng ñoäng veà chuyeán vieáng thaêm Roâma cuûa ngaøi hoài thaùng Möôøi Moät naêm 2014, cuoäc gaëp gôõ huynh ñeä cuûa toâi vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng Tawadros II naêm 2013, vaø cuoäc gaëp gôõ vaøo naêm ngoaùi vôùi Ñaïi Imam cuûa Ñaïi Hoïc Al-Azhar, Tieán Só Ahmad Al-Tayyib.
Toâi sung söôùng coù maët ôû ñaây, taïi Ai Caäp, moät laõnh thoå cuûa neàn vaên minh coå xöa vaø raát cao quyù; maø chuùng ta vaãn coøn ca ngôïi caùc veát tích cuûa noù ngay caû baây giôø; trong veû loäng laãy huy hoaøng cuûa chuùng, caùc veát tích naøy xem ra vaãn ñöùng vöõng vôùi thôøi gian troâi qua. Laõnh thoå naøy coù nhieàu yù nghóa ñoái vôùi lòch söû nhaân loaïi vaø ñoái vôùi truyeàn thoáng Giaùo Hoäi, khoâng nhöõng chæ vì quaù khöù ngôøi saùng cuûa noù, quaù khöù cuûa caùc Pharaoâ, quaù khöù cuûa ngöôøi Copt vaø ngöôøi Hoài Giaùo, maø coøn vì quaù nhieàu Toå Phuï ñaõ soáng ôû Ai Caäp hay baêng qua noù. Thöïc vaäy, Ai Caäp naêng ñöôïc nhaéc tôùi trong Thaùnh Kinh. Treân laõnh thoå naøy, Thieân Chuùa ñaõ leân tieáng vaø "maïc khaûi thaùnh danh Ngöôøi cho Moâseâ" (Gioan Phaoloâ II, Leã Nghinh Ñoùn, 24 thaùng Hai naêm 2000: Insegnamenti XXIII, 1 [2000], 248), vaø treân Nuùi Sinai, Ngöôøi ñaõ trao cho daân Ngöôøi vaø toaøn theå nhaân loaïi Möôøi Giôùi Raên. Treân laõnh thoå Ai Caäp, Thaùnh Gia cuûa Chuùa Gieâsu, Ñöùc Maria vaø Thaùnh Giuse ñaõ tìm ñöôïc nôi nöông naùu vaø loøng hieáu khaùch.
Loøng hieáu khaùch ñaày ñaïi löôïng töøng ñöôïc toû baøy caùch nay hôn 2,000 naêm vaãn coøn trong kyù öùc taäp theå cuûa nhaân loaïi vaø laø nguoàn ôn phuùc doài daøo tieáp tuïc khai trieån. Keát quaû laø Ai Caäp trôû thaønh laõnh thoå maø taát caû chuùng ta, caùch naøo ñoù, caûm thaáy nhö laø cuûa rieâng mình! Nhö quùy vò töøng noùi "Misr um al-dunya" - "Ai Caäp laø meï theá giôùi". Caû ngaøy nay nöõa, laõnh thoå naøy vaãn ñang chaøo ñoùn haøng trieäu ngöôøi tî naïn töø nhieàu quoác gia khaùc nhau, trong ñoù coù Sudan, Eritrea, Syria vaø Iraq, nhöõng ngöôøi tî naïn maø quùy vò ñaõ coù nhieàu coá gaéng ñaùng khen nhaèm hoäi nhaäp hoï vaøo xaõ hoäi Ai Caäp.
Nhôø lòch söû vaø ñòa ñieåm ñòa dö ñaëc thuø cuûa noù, Ai Caäp coù moät vai troø ñoäc ñaùo ñeå ñoùng taïi Trung Ñoâng vaø nôi caùc quoác gia ñang ñi tìm giaûi phaùp cho caùc vaán ñeà caáp baùch vaø phöùc taïp maø nay caàn ñöôïc tröïc dieän ngoõ haàu traùnh ñöôïc söï lan traøn teä hôn cuûa baïo löïc. Toâi muoán noùi tôùi baïo löïc muø quaùng vaø daõ man do nhieàu nhaân toá khaùc nhau gaây ra: tham voïng quyeàn löïc, buoân baùn vuõ khí, caùc nan ñeà xaõ hoäi traàm troïng vaø chuû nghóa cöïc ñoan toân giaùo chuyeân söû duïng Thaùnh Danh Thieân Chuùa ñeå thi haønh caùc taøn baïo vaø baát coâng chöa töøng thaáy.
Soá phaän vaø vai troø treân cuûa Ai Caäp cuõng laø lyù do khieán ngöôøi ta keâu goïi moät Ai Caäp nôi khoâng ai thieáu baùnh aên, töï do vaø coâng baèng xaõ hoäi. Chaéc chaén, muïc tieâu naøy seõ trôû thaønh thöïc taïi neáu moïi ngöôøi saün loøng, cuøng nhau, bieán lôøi noùi thaønh haønh ñoäng, bieán caùc khaùt voïng chaân chính thaønh caùc cam keát, caùc luaät ñaõ vieát thaønh caùc luaät ñöôïc chaáp haønh, baèng caùch döïa vaøo thieân taøi thieân phuù cuûa nhaân daân Ai Caäp.
Nhö theá, Ai Caäp coù moät nhieäm vuï ñaëc thuø laø taêng cöôøng vaø cuûng coá hoøa bình khu vöïc baát chaáp noù ñang bò taán coâng treân chính laõnh thoå mình bôûi caùc haønh vi baïo löïc voâ nghóa. Caùc haønh vi baïo löïc nhö theá ñang gaây ra nhieàu ñau khoå baát coâng cho bieát bao gia ñình, maø moät soá ñang hieän dieän vôùi chuùng ta hoâm nay, nhöõng gia ñình ñang than khoùc cho con trai con gaùi cuûa mình.
Toâi cuõng nghó caùch rieâng ñeán moïi caù nhaân, trong maáy naêm gaàn ñaây, ñaõ hieán maïng soáng mình ñeå baûo veä Ai Caäp, trong ñoù coù thanh thieáu nieân, thaønh vieân caùc löïc löôïng vuõ trang vaø caûnh saùt, caùc coâng daân Kitoâ höõu Coptic vaø moïi naïn nhaân voâ danh cuûa nhieàu hình thöùc cöïc ñoan khuûng boá. Toâi cuõng nghó ñeán nhöõng vuï saùt nhaân vaø ñe doïa khieán caùc Kitoâ höõu phaûi oà aït ra khoûi vuøng Baéc Sinai. Toâi xin baøy toû loøng bieát ôn cuûa toâi ñoái vôùi caùc nhaø caàm quyeàn daân söï vaø toân giaùo vaø ñoái vôùi moïi ngöôøi ñaõ ñoùn tieáp vaø trôï giuùp nhöõng ngöôøi töøng chòu raát nhieàu ñau khoå lôùn lao naøy. Toâi cuõng nghó ñeán naïn nhaân caùc vuï taán coâng vaøo caùc nhaø thôø Coptic, caû thaùng Möôøi Hai laãn gaàn ñaây ôû Tanta vaø Alexandria. Vôùi caùc thaønh vieân cuûa gia ñình hoï, vaø vôùi moïi ngöôøi daân Ai Caäp, Toâi xin göûi lôøi chia buoàn vaø caàu nguyeän taän ñaùy loøng toâi xin Chuùa ban cho hoï ñöôïc mau choùng chöõa laønh caùc veát thöông.
Thöa Toång Thoáng, Quùy Baø vaø Quùy OÂng,
Toâi chæ coù theå khuyeán khích caùc coá gaéng anh huøng maø quùy vò ñang ñöa ra ñeå hoaøn taát moät soá chöông trình quoác gia vaø nhieàu saùng kieán xaây döïng hoøa bình, caû ôû trong nöôùc laãn ôû ngoaïi quoác, nhaèm phaùt trieån trong thònh vöôïng vaø hoøa bình maø nhaân daân haèng mong muoán vaø xöùng ñaùng ñöôïc höôûng.
Phaùt trieån, thònh vöôïng vaø hoøa bình laø nhöõng thieän ích troïng yeáu ñaùng ñöôïc moïi hy sinh. Chuùng cuõng laø caùc muïc tieâu ñoøi phaûi laøm vieäc haêng haùi, xaùc tín vaø daán thaân, leân keá hoaïch thoûa ñaùng vaø, treân heát, tuyeät ñoái toân troïng caùc nhaân quyeàn baát khaû nhöôïng nhö quyeàn bình ñaúng giöõa moïi coâng daân, quyeàn töï do toân giaùo vaø quyeàn töï do phaùt bieåu, khoâng phaân bieät (xem Tuyeân Ngoân Quoác Teá Nhaân Quyeàn; Hieán Phaùp Ai Caäp naêm 2014, chöông 3). Chuùng cuõng laø caùc muïc tieâu ñoøi phaûi ñaëc bieät xem xeùt vai troø phuï nöõ, thanh thieáu nieân, ngöôøi ngheøo vaø ngöôøi beänh. Sau cuøng, phaùt trieån ñích thöïc ñöôïc ño baèng vieäc quan taâm tôùi con ngöôøi nhaân baûn, hoï môùi laø taâm ñieåm cuûa moïi phaùt trieån: quan taâm ñeán vieäc giaùo duïc, y teá vaø phaåm giaù cuûa hoï. Söï cao caû cuûa baát cöù quoác gia naøo cuõng ñöôïc toû baøy trong vieäc chaêm soùc höõu hieäu cho caùc thaønh phaàn yeáu keùm nhaát cuûa xaõ hoä: phuï nöõ, treû em, ngöôøi cao nieân, ngöôøi beänh, ngöôøi taøn taät vaø caùc nhoùm thieåu soá, keûo baát cöù con ngöôøi naøo hay nhoùm xaõ hoäi naøo cuõng coù theå bò loaïi tröø hay bò ñaåy qua beân leà.
Trong tình theá moûng manh vaø phöùc taïp cuûa theá giôùi ngaøy nay, tình theá maø toâi voán moâ taû nhö "moät theá chieán ñang dieãn ra töøng maûng", caàn phaûi tuyeân boá roõ raøng raèng khoâng moät xaõ hoäi vaên minh naøo coù theå ñöôïc xaây döïng maø khoâng caàn baùc boû moïi yù thöùc heä cuûa söï aùc, cuûa baïo löïc vaø chuû nghóa cöïc ñoan, vôùi tham voïng deïp boû ngöôøi khaùc vaø tieâu tröø tính ña daïng baèng caùch thao tuùng vaø tuïc hoùa Thaùnh Danh Thieân Chuùa. Thöa Toång Thoáng, ngaøi töøng noùi veà ñieàu naøy luoân vaø trong nhöõng dòp khaùc nhau, moät caùch roõ raøng ñaùng ñöôïc chuù yù vaø ñaùnh giaù cao.
Taát caû chuùng ta ñeàu coù traùch nhieäm phaûi daïy doã caùc theá heä ñang tôùi raèng Thieân Chuùa, Ñaáng taïo thaønh trôøi vaø ñaát, khoâng caàn ñöôïc baûo veä bôûi con ngöôøi; quaû thöïc, chính Ngöôøi laø Ñaáng baûo veä hoï. Ngöôøi khoâng bao giôø muoán caùi cheát cuûa con caùi Ngöôøi, maø laø söï soáng vaø haïnh phuùc cuûa hoï. Ngöôøi khoâng theå yeâu caàu, cuõng khoâng theå bieän minh cho baïo löïc; thöïc vaäy, Ngöôøi caêm gheùt vaø baùc boû baïo löïc ("Thieân Chuùa. .. gheùt ngöôøi yeâu baïo löïc"): Thaùnh Vònh 11: 5). Thieân Chuùa ñích thöïc môøi goïi yeâu thöông voâ ñieàu kieän, tha thöù nhöng khoâng, thöông xoùt, tuyeät ñoái toân troïng moïi söï soáng, vaø tình huynh ñeä giöõa caùc con caùi Ngöôøi, baát keå laø ngöôøi tin hay ngöôøi khoâng tin.
Nghóa vuï cuûa chuùng ta laø cuøng nhau tuyeân boá raèng lòch söû khoâng tha thöù cho nhöõng ngöôøi giaûng daïy coâng lyù, nhöng sau ñoù thöïc haønh baát coâng. Lòch söû khoâng tha thöù cho nhöõng ngöôøi noùi veà bình ñaúng, nhöng sau ñoù loaïi boû nhöõng ngöôøi khaùc vôùi mình. Nhieäm vuï cuûa chuùng ta laø phôi baøy nhöõng ngöôøi rao baùn aûo töôûng veà cuoäc soáng ñôøi sau, nhöõng ngöôøi rao giaûng haän thuø hoøng cöôùp maát cuûa ngöôøi ñôn thaønh cuoäc soáng hieän taïi cuûa hoï vaø quyeàn hoï ñöôïc soáng moät caùch coù nhaân phaåm vaø boùc loät ngöôøi khaùc baèng caùch laáy maát khaû naêng löïa choïn töï do vaø tin moät caùch coù traùch nhieäm cuûa hoï. Nhieäm vuï cuûa chuùng ta laø thaùo boû caùc yù töôûng cheát ngöôøi vaø caùc yù thöùc heä cöïc ñoan, nhöõng thöù chuyeân duy trì tính baát töông hôïp giöõa ñöùc tin ñích thöïc vaø baïo löïc, giöõa Thieân Chuùa vaø caùc haønh ñoäng gieát ngöôøi.
Thay vaøo ñoù, lòch söû luoân toân vinh nhöõng ngöôøi nam nöõ cuûa hoøa bình, nhöõng ngöôøi can ñaûm vaø baát baïo ñoäng ñang coá gaéng xaây döïng moät theá giôùi toát ñeïp hôn: "Phuùc cho nhöõng ngöôøi kieán taïo hoøa bình, vì hoï seõ ñöôïc goïi laø con caùi cuûa Thieân Chuùa" (Mt 5,9).
Ai Caäp, thôøi toå phuï Giuse, ñaõ cöùu caùc daân toäc khaùc khoûi naïn ñoùi (xem Saùng Theá 47:57); ngaøy nay, noù ñang ñöôïc môøi goïi cöùu khu vöïc thaân yeâu naøy khoûi naïn ñoùi tình yeâu vaø tình huynh ñeä. Noù ñöôïc môøi goïi leân aùn vaø ñaùnh baïi moïi baïo löïc vaø chuû nghóa khuûng boá. Noù ñöôïc môøi goïi ñoå luùa haït hoøa bình treân moïi traùi tim khaùt khao chung soáng hoaø bình, nhaân duïng xöùng ñaùng vaø giaùo duïc nhaân aùi. Ai Caäp, trong vieäc xaây döïng hoøa bình vaø ñoàng thôøi ñaùnh baïi khuûng boá, ñöôïc môøi goïi chöùng minh raèng "al-din lillah wal watan liljami" - toân giaùo thuoäc veà Thieân Chuùa vaø quoác gia thuoäc veà moïi ngöôøi ", nhö khaåu hieäu cuûa cuoäc Caùch Maïng ngaøy 23 thaùng 7 naêm 1952 ñaõ tuyeân boá. Ai Caäp ñöôïc môøi goïi chöùng minh raèng coù theå tin vaø soáng hoøa hôïp vôùi ngöôøi khaùc, chia seû vôùi hoï caùc giaù trò caên baûn cuûa con ngöôøi vaø toân troïng töï do vaø ñöùc tin cuûa moïi ngöôøi (xem Hieán Phaùp Ai Caäp naêm 2014, Ñieàu 5). Ai Caäp coù moät vai troø ñaëc bieät trong khía caïnh naøy, ñeå vuøng naøy, caùi noâi cuûa ba toân giaùo lôùn, coù theå vaø thöïc söï böøng daäy töø ñeâm daøi thoáng khoå, vaø moät laàn nöõa toûa saùng caùc giaù trò toái cao cuûa coâng lyù vaø tình huynh ñeä voán laø neàn taûng vöõng chaéc vaø laø con ñöôøng caàn thieát tieán tôùi hoøa bình (xem Thoâng Ñieäp cho Ngaøy Hoøa Bình Theá Giôùi naêm 2014, 4). Töø caùc quoác gia vó ñaïi, ngöôøi ta khoâng theå chôø mong ít hôn!
Naêm nay ñaùnh daáu 70 naêm lieân heä ngoaïi giao giöõa Toøa Thaùnh vaø Coäng Hoøa AÛ Raäp Ai Caäp, voán laø moät trong caùc quoác gia AÛ Raäp ñaàu tieân thieát laäp moái lieân heä loaïi naøy. Nhöõng moái lieân heä naøy luoân coù ñaëc ñieåm laø tình baïn, loøng quùy troïng vaø hôïp taùc hoã töông. Toâi hy voïng raèng chuyeán thaêm cuûa toâi coù theå giuùp cuûng coá vaø taêng cöôøng chuùng.
Hoøa bình laø moät moùn quaø cuûa Thieân Chuùa, nhöng cuõng laø coâng trình cuûa con ngöôøi. Noù laø moät thieän ích caàn ñöôïc xaây döïng vaø baûo veä, baèng caùch toân troïng nguyeân taéc duy trì söùc maïnh cuûa luaät phaùp chöù khoâng phaûi laø luaät cuûa söùc maïnh (xem Thoâng ñieäp cho Ngaøy Hoøa bình Theá giôùi naêm 2017, 1). Chuùc hoøa bình cho ñaát nöôùc yeâu quyù naøy! Hoøa bình cho toaøn vuøng naøy, vaø ñaëc bieät cho Palestine vaø Israel, cho Syria, cho Libya, Yemen, cho Iraq, cho Nam Sudan. Hoøa bình cho moïi ngöôøi coù thieän chí!
Thöa Toång Thoáng, Quyù Baø vaø Quùy OÂng, Toâi muoán aâu yeám vaø baèng caùi oâm cuûa ngöôøi cha chaøo ñoùn moïi ngöôøi Ai Caäp ñang hieän dieän moät caùch ñaày bieåu töôïng taïi hoäi tröôøng naøy. Toâi cuõng chaøo ñoùn con caùi nam nöõ Kitoâ höõu cuûa toâi, vaø caùc anh chò em soáng taïi ñaát nöôùc naøy: ngöôøi Chính Thoáng Coptic, ngöôøi Byzantines Hy Laïp, ngöôøi Chính thoáng Armenia, Tin laønh vaø Coâng Giaùo. Nguyeän xin Thaùnh Maùccoâ, ngöôøi rao giaûng Tin Möøng treân maûnh ñaát naøy, canh chöøng quùy vò vaø giuùp moïi ngöôøi chuùng ta xaây döïng vaø ñaït ñöôïc söï hôïp nhaát maø Chuùa cuûa chuùng ta raát muoán (xem Ga 17: 20-23). Söï coù maët cuûa quùy vò treân ñaát nöôùc naøy, ñaát nöôùc cuûa quùy vò, khoâng phaûi laø môùi hay tình côø, maø laø moät phaàn coå xöa vaø khoâng theå taùch rôøi cuûa lòch söû Ai Caäp. Quùy vò laø moät phaàn caáu taïo ra ñaát nöôùc naøy, vaø qua nhieàu theá kyû, quùy vò ñaõ phaùt trieån moät loaïi töông quan ñoäc ñaùo, moät thöù coäng sinh ñaëc bieät, coù theå duøng laøm ñieån hình cho caùc quoác gia khaùc. Quùy vò ñaõ chöùng toû vaø tieáp tuïc chöùng toû raèng ta coù theå soáng vôùi nhau trong söï toân troïng vaø coâng baèng hoã töông, baèng caùch, trong dò bieät, tìm thaáy nguoàn phong phuù chöù khoâng bao giôø laø ñoäng cô cho xung ñoät (xem Ñöùc Beâneâñictoâ XVI, Toâng huaán haäu thöôïng hoäi ñoàng Ecclesia In Medio Oriente, 24 vaø 25).
Caûm ôn quùy vò veà söï chaøo ñoùn noàng nhieät. Toâi xin Ñaáng Toaøn Naêng vaø Thieân Chuùa Ñoäc Nhaát ñoå ñaày moïi ngöôøi daân Ai Caäp caùc ôn phuùc cuûa Ngöôøi. Nguyeän xin Ngöôøi ban hoøa bình vaø thònh vöôïng, tieán boä vaø coâng lyù cho Ai Caäp, vaø chuùc laønh moïi con caùi cuûa Ai Caäp!
"Phuùc cho Ai Caäp, daân Ta". Chuùa noùi theá trong Saùch Isaia (19:25).
Shukran wa tahya misr! Caûm ôn Quùy Vò vaø Ai Caäp muoân naêm!
Vuõ Vaên An