Phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y Pietro Parolin
Quoác Vuï Khanh Toaø Thaùnh
nhaân dòp boán naêm giaùo hoaøng cuûa Ñöùc Phanxicoâ
Phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y Pietro Parolin, Quoác Vuï Khanh Toaø Thaùnh nhaân dòp boán naêm giaùo hoaøng cuûa Ñöùc Phanxicoâ.
Roma (SD 12-03-2017; Vat. 15-03-2017) - Ngaøy 13 thaùng 3 naêm 2017 laø kyû nieäm 4 naêm Ñöùc Hoàng Y Jorge Mario Bergoglio ñöôïc baàu laøm Giaùo Hoaøng laáy teân laø Phanxicoâ. Nhaân dòp naøy chöông trình YÙ ngöõ ñaøi Vaticaêng ñaõ phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y Pietro Parolin, Quoác Vuï Khanh Toaø Thaùnh. Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quyù vò noäi dung baøi phoûng vaán naøy.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, Ñöùc Hoàng Y coù kyû nieäm gì veà bieán coá Maät nghò Hoàng Y baàu Ñöùc Jorge Mario Bergoglio laøm Giaùo Hoaøng thöù 266 cuûa Giaùo Hoäi coâng giaùo hoài thaùng 3 naêm 2013?
Ñaùp: Ngaøy 13 thaùng 3 hoài aáy toâi khoâng ôû Roma, nhöng coøn laø Söù Thaàn Toaø Thaùnh taïi Caracas beân Venezuela. Tin töùc ñaõ ñeán vôùi chuùng toâi luùc giöõa tröa, trong khi ôû Roma thì ñaõ laø ban chieàu. Dó nhieân ñieàu ñaàu tieân toâi nghe ñöôïc ñaõ laø moät ngaïc nhieân lôùn ñoái vôùi teân goïi, ñoái vôùi vieäc baàu Ñöùc Hoàng Y Bergoglio, maø toâi ñaõ nghe noùi tôùi nhöng ngöôøi ta ñaõ khoâng thaáy tröôùc trong luùc ñoù laø ngaøi seõ laø ñöùc Taân Giaùo Hoaøng, ít nhaát laø baùo chí ñaõ khoâng giôùi thieäu ngaøi giöõa caùc vò "coù theå laø Giaùo Hoaøng". Vì theá ñoù ñaõ laø moät ngaïc nhieân, teân goïi "Phanxicoâ" cuõng laø moät ngaïc nhieân nöõa, vì noù ñaõ khoâng coù trong loaït teân cuûa caùc Giaùo Hoaøng, vaø theo toâi noù ñaõ nhaän dieän ngay laäp töùc caùc ñaëc tính cuûa vò Taân Giaùo Hoaøng. Theá roài trong dieãn vaên cuûa ngaøi, ñöôïc noùi vôùi söï ñôn sô bieát bao, vôùi bieát bao an bình, thanh thaûn; ñaõ ñaùnh ñoäng toâi nhaát laø söï tín thaùc laãn nhau, söï kieän ngaøi ñaõ tín thaùc nôi daân chuùng vaø xin lôøi caàu nguyeän cuûa hoï, "daân thaùnh cuûa Thieân Chuùa", nhö ÑTC Phanxicoâ thích noùi, ñeå Thieân Chuùa chuùc phuùc cho ngaøi. Ñaøng khaùc, ñoù cuõng laø söï tín thaùc cuûa vò muïc töû cho daân Chuùa, vaø cuûa daân Chuùa cho muïc töû vaø cuûa muïc töû cho daân Chuùa vaø taát caû cuøng nhau tín thaùc cho Thieân Chuùa. Töø ñoù naûy sinh ra hình aûnh naøy cuûa Giaùo Hoäi laø moät coäng ñoaøn cuøng nhau tieán böôùc , muïc töû vaø daân Chuùa, vôùi loøng tin töôûng vaø tín thaùc taát caû moïi ngöôøi cho lôøi caàu nguyeän, vaø nhö theá cho ôn thaùnh vaø loøng thöông xoùt cuûa Chuùa.
Hoûi: Ngay trong caùc laàn phaùt bieåu coâng khai ñaàu tieân, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ nhaán maïnh treân söï kieän "Giaùo Hoäi ñi ra", Giaùo Hoäi böôùc ñi. Kieåu coâng nghò naøy, quan ñieåm maø Ñöùc Giaùo Hoaøng raát löu taâm naøy ñang ñöôïc khaúng ñònh trong nhieàu bình dieän cuûa Giaùo Hoäi, coù phaûi theá khoâng thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Ñöông nhieân noù laø moät loä trình daøi, moät con ñöôøng tieäm tieán, moät con ñöôøng maø chuùng ta coù theå noùi ñaõ baét ñaàu vôùi Coâng Ñoàng Chung Vaticaêng II, maø Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ muoán laø ngöôøi tieáp tuïc aùp duïng vaøo trong cuoäc soáng cuûa Giaùo Hoäi. Ñoái vôùi toâi xem ra quan troïng, vieäc Giaùo Hoäi tieán böôùc, Giaùo Hoäi roäng môû: moät Giaùo Hoäi roäng môû tröôùc heát ñoái vôùi Chuùa, moät Giaùo Hoäi ñi ra höôùng tôùi Chuùa cuûa mình, höôùng tôùi Chuùa Gieâsu Kitoâ. Chính vì Giaùo Hoäi ñi ra höôùng veà Chuùa Gieâsu Kitoâ, neân cuõng coù theå ñoàng haønh vôùi daân chuùng, gaëp gôõ daân chuùng, ñoàng haønh vôùi daân chuùng trong thöïc taïi cuoäc soáng thöôøng ngaøy cuûa hoï. Ñoái vôùi toâi ñaây laø ñieàu raát quan troïng, vaø xem ra loä trình naøy phaûi ñöôïc laøm cuøng nhau. Ñoù laø tính caùch coâng nghò! Giaùo Hoäi böôùc ñi ñöôïc laøm cuøng nhau, nhöng döôùi söï höôùng daãn cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn. Nhö theá moät Giaùo Hoäi ñöôïc hieäp nhaát laïi bôûi Thaàn Khí, trong ñoù moãi ngöôøi chuù yù tôùi tieáng noùi cuûa Thaàn Khí, vaø moãi ngöôøi ñeå chung laïi caùc ôn maø Chuùa Thaùnh Thaàn ban cho ñeå thöïc hieän söù meänh naøy.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, Naêm Thaùnh Loøng Thöông Xoùt ñaõ keát thuùc, nhöng loøng thöông xoùt vaãn laø ñaø chính cuûa Trieàu ñaïi giaùo hoaøng naøy, nhö huy hieäu giaùm muïc cuûa Ñöùc Jorge Mario Bergoglio nhaéc nhôù. Ñöùc Hoàng Y troâng thaáy caùc hoa traùi phong phuù nhaát cuûa vieäc lieân tuïc nhaéc nhôû naøy cuûa Ñöùc Thaùnh Cha ñoái vôùi chieàu kích cuûa loøng thöông xoùt, cuûa söï hieàn dòu cuûa Thieân Chuùa nhö theá naøo?
Ñaùp: Toâi muoán noùi raèng vieäc nhaán maïnh treân loøng thöông xoùt naøy khoâng phaûi laø moät sôû thích caù nhaân cuûa Ñöùc Thaùnh Cha cho baèng noù laø trung taâm söï chuù yù treân Maàu nhieäm neàn taûng laø tình yeâu cuûa Thieân Chuùa. Lòch söû cöùu ñoä khoâng laø gì khaùc hôn laø lòch söû cuûa maïc khaûi tình yeâu, cuûa loøng thöông xoùt vaø söï hieàn dòu cuûa Thieân Chuùa ñoái vôùi nhaân loaïi. Vaø Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ nhaéc nhôù chuùng ta veà trung taâm naøy, veà suoái nguoàn naøy. Toâi tin raèng noã löïc cuûa Giaùo Hoäi phaûi laø noã löïc laøm trung gian, laøm con keânh cuûa cuoäc gaëp gôõ naøy giöõa loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa vôùi con ngöôøi ngaøy nay trong thöïc taïi cuï theå cuûa noù, trong caùc nieàm vui vaø caùc khoå ñau, trong caùc an ninh vaø caû trong caùc yeáu ñuoái vaø nghi ngôø cuûa noù nöõa. Naêm Thaùnh Loøng Thöông Xoùt ñaõ laø moät coáng hieán maø Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ trao ban cho Giaùo Hoäi, ñeå trôû thaønh duïng cuï cuûa loøng thöông xoùt. Moät caùch ñuùng ñaén nhö chính ngaøi ñaõ noùi, Cöûa Thaùnh ñöôïc kheùp laïi, nhöng cöûa loøng thöông xoùt luoân luoân roäng môû! Lieân quan tôùi caùc hoa traùi cuûa Naêm Thaùnh toâi muoán neâu baät hai ñieàu. Thöù nhaát, töø phía nhieàu kitoâ höõu, nhieàu ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi, laø vieäc taùi khaùm phaù ra Bí tích Giaûi Toäi nhö Bí Tích loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa, trong ñoù Chuùa Gieâsu cho chuùng ta soáng kinh nghieäm loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa Cha, ôn tha thöù caùc toäi loãi vaø taát caû tình yeâu cuûa Ngaøi ñoái vôùi chuùng ta. Toâi ñaõ nghe töø nhieàu phía noùi raèng ñaõ coù moät thöùc tænh cuûa Bí Tích naøy vaø bieát bao nhieâu ngöôøi ñaõ ñeán vôùi Bí Tích Giaûi Toäi. Chuùng ta hy voïng raèng söï thöùc tænh naøy tieáp tuïc, vaø ñöôïc thöïc söï dieãn taû ra qua vieäc thöôøng xuyeân laõnh Bí Tích Hoaø Giaûi. Thöù hai laø söï chuù yù tôùi caùc tình traïng ngheøo tuùng, thieáu thoán. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ cho chuùng ta thaáy, nhaát laø baèng caùc cöû chæ, vieäc thöïc thi loøng thöông xoùt, vaø cuõng laø moät trong caùc ñieàu ñöôïc xin moät caùch caáp thieát trong Muøa Chay: söï hoaùn caûi naûy sinh töø vieäc thöïc thi caùc coâng taùc baùc aùi huynh ñeä. Vaø vì theá taùi chuù yù tôùi nhöõng ngöôøi gaëp khoù khaên, ngöôøi ngheøo, ngöôøi bò gaït boû ngoaøi leà xaõ hoäi, chuù yù tôùi taát caû nhöõng ai caàn söï trôï giuùp vaø gaàn guõi. Xem ra coù bieát bao nhieâu saùng kieán. Toâi tin raèng caû ñieàu naøy nöõa cuõng laø moät chieàu kích caàn tieáp tuïc nhaán maïnh.
Hoûi: Trong naêm thöù tö cuûa Trieàu ñaïi giaùo hoaøng, ñaëc bieät vôùi vieäc coâng boá Toâng huaán haäu thöôïng hoäi ñoàng giaùm muïc "Nieàm vui yeâu thöông - Amoris laetitia", trong laõnh vöïc coâng giaùo cuõng ñaõ noåi leân caùc chæ trích, caùc khoâng hieåu, neáu muoán noùi nhö theá, ñoái vôùi Huaán quyeàn cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ. Ñöùc Hoàng Y coù theå ñoïc hieåu noù nhö theá naøo?
Ñaùp: Tröôùc heát toâi xin noùi raèng haõy nhìn Toâng huaán "Amoris laetitia" nhö laø moät moùn quaø Ñöùc Thaùnh Cha ban taëng cho chuùng ta. Toâi nhôù laø Ñöùc Thaùnh Cha, ngay töø ñaàu, tröôùc khi Thöôïng hoäi ñoàng giaùm muïc veà gia ñình baét ñaàu, ngaøi ñaõ noùi: "Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc naøy phaûi laøm saùng leân Tin Möøng cuûa gia ñình". Vaø Tin Möøng cuûa gia ñình moät ñaøng coù nghóa laø chöông trình cuûa Thieân Chuùa ñoái vôùi gia ñình, chöông trình maø Thieân Chuùa ñaõ quan nieäm töø ñôøi ñôøi ñoái vôùi gia ñình vaø ñoàng thôøi cuõng laø caùc ñieàu kieän thöïc teá trong ñoù gia ñình naøy soáng: moät gia ñình bò ghi daáu bôûi toäi toå toâng nhö taát caû thöïc taïi nhaân loaïi. Vì theá toâi tin raèng Toâng huaán "Amoris laetitia" ñaõ vaø ñang trao ban moät söùc ñaåy lôùn cho muïc vuï gia ñình, nhö toâi ñaõ nghe nhieàu ngöôøi noùi. Toâng huaán ñang saûn xuaát caùc hoa traùi ñích thöïc cuûa vieäc canh taân vaø ñoàng haønh vôùi caùc hoaøn caûnh gia ñình gioøn moûng. Lieân quan tôùi caùc chæ trích pheâ bình, thì trong Giaùo Hoäi ñaõ luoân luoân coù! Ñaây khoâng phaûi laø laàn ñaàu tieân xaûy ra chuyeän naøy. Toâi tin laø chính ÑTC ñaõ cho chuùng ta chiaø khoaù ñoïc hieåu chuùng: nghóa laø, ñoù phaûi laø caùc pheâ bình chæ trích chaân thaønh, muoán xaây döïng, vaø khi ñoù chuùng giuùp tieán tôùi, chuùng cuõng giuùp cuøng nhau tìm ra caùch ngaøy caøng hieåu bieát hôn yù muoán cuûa Thieân Chuùa vaø aùp duïng noù.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ cuõng ñang baét ñaàu vieäc caûi caùch saâu roäng caùc cô quan trung öông Toaø Thaùnh. Theá roài ngaøi cuõng thöôøng nhaán maïnh raèng taát caû chuùng ta ñeàu caàn moät cuoäc caûi caùch, neáu chuùng ta muoán, moät cuoäc caûi caùch quan troïng hôn nhieàu, ñoù laø "caûi caùch con tim". Vaø trong Toâng huaán "Evangelii gaudium Nieàm vui Phuùc AÂm" Ñöùc Thaùnh Cha khaån naøi "moät cuoäc caûi caùch Giaùo Hoäi ñi ra truyeàn giaùo". Taïi sao tieán trình caûi toå naøy laïi quan troïng ñoái vôùi Ñöùc Thaùnh Cha nhö vaäy, vì ngaøi lieân tuïc nhaéc nhôû trong bieát bao nhieâu laõnh vöïc nhö theá?
Ñaùp: Trong lòch söû, roài Coâng Ñoàng laáy laïi, "Giaùo Hoäi luoân luoân canh caûi!" Noù laø moät chieàu kích neàn taûng cuûa Giaùo Hoäi, chieàu kích ôû trong moät tieán trình caûi toå, "hoaùn caûi", ñeå duøng töø cuûa Phuùc AÂm. Vaø thaät ñuùng ñaén laø nhö vaäy, thaät caàn thieát laø nhö theá. Ñöùc Thaùnh Cha tha thieát nhaéc nhôù cho chuùng ta bieát ñieàu ñoù, ñeå Giaùo Hoäi luoân ngaøy caøng trôû neân chính mình hôn, ngaøy caøng trôû neân trung thöïc hôn, gôõ ñi caùc caùu baån choàng chaát leân treân con ñöôøng lòch söû, vaø thöïc söï raïng ngôøi nhö söï trong saùng cuûa Tin Möøng. Toâi seõ noùi raèng moät caùch neàn taûng ñoù laø yù nghóa cuûa cuoäc caûi toå, vaø chính vì vaäy maø Ñöùc Thaùnh Cha nhaán maïnh treân "vieäc caûi caùch con tim". Moïi cuoäc canh caûi caàn thieát caû treân bình dieän cô caáu - treân bình dieän caùc cô quan trung öông Toaø Thaùnh ñang coù caùc thay ñoåi cho vieäc canh taân - tuy nhieân taát caû khôûi haønh töø con tim, taát caû khôûi haønh töø noäi taâm. Do ñoù, thaät laø ñuùng ñaén khi Ñöùc Thaùnh Cha nhaán maïnh treân ñieàu naøy. Toâi muoán noùi raèng, thaät laø quan troïng, ngoaøi ra chính Ñöùc Thaùnh Cha noùi theá, baèng caùch nhaán maïnh treân "vieäc caûi caùch con tim": khoâng phaûi caùc tieâu chuaån hoaït ñoäng höõu hieäu höôùng daãn cuoäc caûi toå naøy, nhöng laø moät caùch saâu roäng hôn caùc tieâu chuaån cuûa moät cuoäc trôû laïi ñích thaät cuûa con ngöôøi vôùi Thieân Chuùa vaø moät bieåu loä trung thöïc cuûa baûn chaát thaät cuûa Giaùo Hoäi.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, Ñöùc Hoàng Y laø coäng söï vieân thaân tín gaàn guõi nhaát cuûa Ñöùc Thaùnh Cha. Vieäc ôû gaàn Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ trong caùc naêm qua ñaõ ñang trao ban cho Ñöùc Hoàng Y ñieàu gì treân bình dieän caù nhaân, tröôùc heát nhö laø kitoâ höõu, roài nhö laø Quoác Vuï Khanh Toaø Thaùnh?
Ñaùp: Toâi thaät caûm taï Chuùa. Ñieàu ñaùnh ñoäng toâi nhaát nôi Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ chính laø kieåu ngaøi ñoïc hieåu caùc söï vaät, caùc hoaøn caûnh döôùi aùnh saùng ñöùc tin, töø noù naûy sinh ra moät söï thanh thaûn lôùn lao. Chính Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi leân ñieàu ñoù nhieàu laàn, nhöng toâi soáng kinh nghieäm trong vieäc tieáp xuùc vôùi ngaøi: Suï thanh thaûn neàn taûng aáy tröôùc caùc tình traïng, caû khi khoù khaên nhaát, phöùc taïp nhaát - vaø coù bieát bao nhieâu tình traïng nhö theá gaây khaéc khoaûi aâu lo - khaû naêng nhìn caùc söï vieäc vôùi söï thanh thaûn, vaø bieát raèng caùc söï vieäc ôû trong tay Thieân Chuùa, vaø vì theá tieán böôùc vôùi söùc maïnh, vôùi loøng can ñaûm. Vaø ñieàu naøy trôï giuùp toâi raát nhieàu caû trong vieäc thi haønh caùc traùch nhieäm vaø vai troø cuûa toâi nöõa.
(SD 12-3-2017)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)