Ñöùc Phanxicoâ traû lôøi
cuoäc phoûng vaán môùi veà nhieàu vaán ñeà
Ñöùc Phanxicoâ traû lôøi cuoäc phoûng vaán môùi veà nhieàu vaán ñeà.
Roma (VietCatholic News 10-03-2017) - Trong cuoäc phoûng vaán môùi ñaây cuûa taïp chí Ñöùc Die Zeit tröôùc khi ngaøi tham döï tuaàn tónh taâm Muøa Chay, Ñöùc Phanxicoâ ñaõ traû lôøi nhieàu caâu hoûi khaùc nhau. Döôùi ñaây laø moät soá ñieàu ñaùng löu yù trong cuoäc phoûng vaán naøy.
Ñöùc Hoàng Y Burke laø moät luaät sö tuyeät vôøi
Tröôùc nhaát laø veà Ñöùc Hoàng Y Raymond Burke. Ñöùc Giaùo Hoaøng xaùc nhaän Ñöùc Hoàng Y Burke vaãn laø ngöôøi baûo hoä (patron) cuûa Hoäi Hieäp Só Malta, duø ngaøi thaáy caàn phaûi boå nhieäm moät vò giaùo phaåm khaùc ñeå giaùm saùt vieäc canh taân thieâng lieâng cho Hoäi naøy. Ñöùc Giaùo Hoaøng noùi raèng Ñöùc Hoàng Y Burke gaëp moät soá vaán ñeà cuûa Hoäi Hieäp Só Malta maø Ñöùc Hoàng Y khoâng giaûi quyeát ñöôïc.
Tuy nhieân, Ñöùc Giaùo Hoaøng baùc boû lôøi ñoàn cho raèng Ñöùc Hoàng Y Burke bò phaùi tôùi Guam nhö moät hình phaït. Ñöùc Giaùo Hoaøng cho hay vieäc aáy voán coù lieân quan tôùi coâng vieäc chuyeân moân cuûa Ñöùc Hoàng Y. Ñöùc Giaùo Hoaøng noùi tieáp: "vì vieäc naøy, toâi raát bieát ôn ngaøi; ngaøi laø moät luaät sö tuyeät vôøi".
Nhöng, cuõng nhaân dòp naøy, ngaøi coù noùi vôùi tôø Die Zeit raèng ngaøi thaáy coù vaán ñeà vôùi "nhöõng ngöôøi Coâng Giaùo cöïc ñoan". Ngaøi cho raèng vieäc quaù töï tin cuûa nhöõng ngöôøi Coâng Giaùo loaïi naøy khieán ngaøi nghó tôùi Thaùnh Pheâroâ khi vò thaùnh naøy töï haøo mình seõ khoâng bao giôø choái Chuùa Gieâsu.
Ñöôïc hoûi veà caùc cuoäc khuûng hoaûng ñöùc tin, Ñöùc Phanxicoâ noùi raèng caùc cuoäc khuûng hoaûng laø ñieàu coát yeáu ñeå lôùn maïnh, caû ôû ngoaøi ñôøi laãn trong ñöùc tin. Ngaøi nhaéc laïi ñoaïn Tin Möøng trong ñoù Thaùnh Pheâroâ choái Chuùa ba laàn, sau ñoù, môùi quaû quyeát raèng ngaøi seõ khoâng bao giôø laøm theá nöõa. Ñöùc Giaùo Hoaøng baûo: "khi Chuùa Gieâsu caûm nhaän söï chaéc chaén aáy cuûa Thaùnh Pheâroâ, noù laøm toâi nghó tôùi raát nhieàu ngöôøi Coâng Giaùo cöïc ñoan". Ngaøi nhaän ñònh: Thaùnh Pheâroâ "choái Chuùa Gieâsu, traûi qua moät cuoäc khuûng hoaûng gheâ gôùm, theá roài ñöôïc cöû laøm giaùo hoaøng!"
Nöõ phoù teá vaø toâng du
Ñöôïc nhaø baùo Giovanni di Lorenzo hoûi veà uûy ban nghieân cöùu vai troø phoù teá nöõ trong lòch söû, Ñöùc Phanxicoâ keå laïi raèng naêm 2016, trong cuoäc gaëp gôõ caùc beà treân doøng nöõ taïi Toøa Thaùnh, "toâi ñöôïc hoûi taïi sao chuùng ta khoâng thieát laäp moät uûy ban nghieân cöùu ñeå tìm hieåu xem caùc ngöôøi ñaøn baø ñoù laøm gì vaø coù phaûi hoï ñöôïc thuï phong hay khoâng. Toâi traû lôøi, ñuùng, taïi sao khoâng?".
Nhöng ngaøi noùi theâm: "ñaây laø chuyeän thaêm doø chuû ñeà, chöù khoâng phaûi môû moät caùnh cöûa... Thôøi gian seõ cho bieát uûy ban tìm ra nhöõng gì. Hoï giaû thieát seõ hoïp laïi laàn thöù ba vaøo thaùng Ba naøy, vaø toâi seõ tìm hieåu xem söï vieäc tieán trieån tôùi ñaâu".
Coøn ñoái vôùi caâu hoûi veà caùc chuyeán toâng du trong naêm 2017, Ñöùc Phanxicoâ cho bieát: ñang saép xeáp chuyeán ñi Ai Caäp. Coøn chuyeán döï ñònh ñi Nam Sudan vaø hai nöôùc Congo (Coäng Hoøa Congo, vaø Coäng Hoøa Daân Chuû Congo) ñaõ bò loaïi boû.
Chuyeán ñi khaùc maø ngaøi raát muoán thöïc hieän laø tôùi Nga maø khoâng ñöôïc "vì toâi phaûi tôùi caû Ukraine nöõa".
Tuy nhieân, ngaøi xaùc nhaän chuyeán toâng du ñaõ döï truø cho naêm 2017 laø Colombia, ñaùng leõ ñaõ coù theå thöïc hieän ngay töø ñaàu trieàu giaùo hoaøng cuûa ngaøi, vaø nay caøng khaû höõu hôn sau khi chính phuû nöôùc naøy kyù thoûa öôùc hoøa bình vôùi nhoùm du kích lôùn nhaát trong nöôùc laø FARC, chaám döùt cuoäc noäi chieán laâu ñôøi nhaát trong lòch söû gaàn ñaây.
Ngaøi cuõng xaùc nhaän chuyeán toâng du AÁn Ñoä vaø Bangladesh, ñaõ ñöôïc saép xeáp töø laâu, nhöng chöa ñònh ngaøy giôø nhaát ñònh. Nhöng chuyeán ñi Fatima thì chaéc chaén dieãn ra giöõa thaùng Naêm.
Luoân bình an duø laø moät ngöôøi coù toäi
Veà caùc cuoäc taán coâng ñích danh ñoái vôùi ngaøi gaàn ñaây, Ñöùc Phanxicoâ cho hay: "Töø luùc toâi ñöôïc baàu laøm giaùo hoaøng ñeán nay, toâi chöa bao giôø maát caûm thöùc bình an. Toâi hieåu moät soá ngöôøi coù theå khoâng thích loái haønh ñoäng cuûa toâi, toâi coøn bieän minh cho noù nöõa: coù raát nhieàu loái suy nghó; thaäm chí coøn ñöôïc pheùp nöõa, hôïp nhaân baûn vaø ngay caû phong phuù nöõa".
Veà caùc bích chöông phaûn ñoái ngaøi thieáu loøng thöông xoùt vaø aán baûn giaû cuûa tôø L'Osservatore Romano môùi ñaây, Ñöùc Phanxicoâ cho bieát: ngaøi thaáy ñieàu sau khoâng phong phuù chuùt naøo, nhöng ñieàu tröôùc thì coù. Ngaøi noùi: "Tieáng ñòa phöông Romanesco trong caùc bích chöông aáy quaû tuyeät dieäu!", chaéc chaén do moät ngöôøi coù hoïc thöùc cao vieát.
"Coù phaûi moät ngöôøi töø Vatican khoâng?" nhaø baùo hoûi theá, ngaøi vöøa cöôøi vöøa traû lôøi: "Khoâng, nhöng laø moät ngöôøi coù hoïc thöùc cao!"
Nhaân dòp naøy, ngaøi thoå loä: ngaøy naøo ngaøi cuõng ñoïc kinh OÂng Thaùnh Thomas More, xin ñöôïc ôn bieát haøi höôùc. Ngaøi baûo: "Chuùa chöa laáy maát söï bình an cuûa toâi, vaø Ngöôøi ban cho toâi ñuû tính haøi höôùc".
Vaø cuõng nhö tröôùc ñaây, ngaøi thuù nhaän mình laø ngöôøi coù toäi vaø coù nhöõng khoaûnh khaéc ngaøi noåi ñieân vôùi Chuùa Gieâsu hoaëc noùi raèng ngaøi khoâng hieåu taïi sao moät ñieàu gì ñoù laïi xaåy ra, keå caû nhöõng ñieàu chính ngaøi laøm, do "chính toäi loãi toâi: toâi laø keû coù toäi, vaø toâi noåi ñieân... Baây giôø thì toâi quen roài".
Ñöùc Phanxicoâ cuõng cho hay: ngaøi khoâng caûm thaáy ngaøi laø "moät ngöôøi ñaëc bieät" vaø caùc chôø mong ngöôøi ta ñaët leân ngaøi, coù hôi cöôøng ñieäu hoùa, quaû khoâng coâng baèng ñoái vôùi ngaøi.
Ngaøi baûo: "toâi khoâng phaûi laø ngöôøi toài, khoâng, nhöng toâi laø moät ngöôøi laøm ñieàu mình coù theå laøm, nhöng thoâng thöôøng. Toâi caûm thaáy mình nhö theá. Vaø khi ai ñoù noùi vôùi toâi: 'Khoâng, thöa Ñöùc Thaùnh Cha, Ñöùc Thaùnh Cha laø...' ñieàu naøy chaúng ích lôïi gì cho toâi".
Ñöôïc hoûi ngaøi coù sôï laøm ngaõ loøng caùc vò ôû trong Giaùo Trieàu vôùi nhöõng lôøi leõ nhö treân hay khoâng, caùc vò naøy caàn coù moät ngöôøi cha hoaøn haûo, Ñöùc Phanxicoâ traû lôøi: khoâng, khoâng coù chuyeän ngöôøi cha hoaøn haûo, vì chæ coù moät ngöôøi cha hoaøn haûo maø thoâi, ñoù laø Thieân Chuùa.
Ngaøi baûo: "moïi ngöôøi cha ñeàu laø ngöôøi coù toäi, xin caùm ôn Chuùa, vì ñieàu naøy seõ khích leä chuùng ta ra ñi vaø ban phaùt söï soáng trong thôøi ñaïi coâi cuùt naøy, trong ñoù, ngöôøi ta ñang caàn tình phuï töû".
Ngaøi noùi theâm: "toâi laø ngöôøi coù toäi vaø toâi deã sai laàm, vaø ta khoâng neân queân raèng lyù töôûng hoùa moät con ngöôøi cuõng luoân laø moät thöù gaây haán hung haêng sieâu phaøm".
"Viri probati" laøm linh muïc
Cuõng trong cuoäc phoûng vaán naøy, Ñöùc Phanxicoâ toû ra côûi môû ñoái vôùi vieäc phong chöùc linh muïc cho moät soá ngöôøi ñaøn oâng ñaõ coù gia ñình. Tuy nhieân, ngaøi uûng hoä vieäc duy trì luaät ñoäc thaân khi nhaán maïnh raèng "ñoäc thaân nhieäm yù" khoâng phaûi laø moät giaûi phaùp ñoái vôùi cuoäc khuûng hoûang ôn goïi trong Giaùo Hoäi Coâng Giaùo.
Thöïc vaäy, theo Ñöùc Phanxicoâ, vieäc thieáu linh muïc treân theá giôùi hieän nay laø moät vaán naïn raát lôùn caàn ñöôïc giaûi quyeát, nhöng "ñoäc thaân nhieäm yù" khoâng phaûi laø moät giaûi phaùp.
Tuy nhieân, theo ngaøi, vaán ñeà viri probati, töùc nhöõng ngöôøi ñaøn oâng ñaõ laäp gia ñình nhöng vöõng maïnh trong ñöùc tin vaø nhaân ñöùc coù theå ñöôïc choïn ñeå thuï phong linh muïc, laø moät "khaû theå" maø "ta phaûi xem xeùt".
Ñöùc Giaùo Hoaøng noùi: "ta cuõng phaûi xaùc ñònh xem hoï coù theå ñaûm nhieäm nhöõng traùch vuï gì, thí duï, taïi caùc coäng ñoàng xa xoâi".
Nghi leã La Tinh voán ñaõ cho moät soá giaùo só khoâng phaûi laø Coâng Giaùo ñaõ coù gia ñình, sau ñoù trôû laïi Coâng Giaùo, ñöôïc thuï phong linh muïc, nhö caùc cöïu giaùo só Anh Giaùo chaúng haïn. Caùc Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Ñoâng Phöông cho pheùp phong chöùc caùc ngöôøi ñaøn oâng ñaõ coù vôï laøm linh muïc, nhöng cuõng nhö caùc Giaùo Hoäi Chính Thoáng vaø Coâng Giaùo La Tinh, hoï khoâng cho pheùp caùc ñaùm cöôùi giaùo só, nghóa laø khoâng cho pheùp caùc linh muïc cöôùi vôï moät khi ñaõ thuï phong.
Naêm 2016, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ baùc boû vieäc huûy boû luaät ñoäc thaân cuûa caùc linh muïc; ngaøi noùi raèng: neân "duy trì nhö hieän taïi". Nhöng ngaøi coù gôïi yù tôùi khaû theå phong chöùc cho nhöõng ngöôøi ñaøn oâng toû ra xöùng ñaùng, tuøy söï quyeát ñònh cuûa caùc giaùm muïc ñòa phöông, caên cöù vaøo tình theá ñaëc thuø. Ngaøi coù nhaéc ñeán moät giaùo phaän taïi Meã Taây Cô, nôi moãi coäng ñoaøn coù moät phoù teá nhöng khoâng coù linh muïc.
Ngöôøi ta cuõng bieát Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ töøng muoán Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc keá tieáp thaûo luaän veà luaät ñoäc thaân cuûa linh muïc, nhöng saùng kieán naøy ñaõ bò Hoäi Ñoàng Thöôøng Tröïc cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc boû phieáu choáng. Toång thö kyù cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng, Ñöùc Hoàng Lorenzo Baldisseri, sau ñoù coøn noùi theâm raèng vaán ñeà naøy cuõng seõ khoâng ñöôïc baøn ñeán trong Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc naêm 2018 veà "Ngöôøi Treû, Ñöùc Tin vaø Vieäc Bieän Phaân Ôn Goïi".
Trong lôøi toùm taét cuoäc phoûng vaán, tôø Die Zeit töôøng trình raèng Ñöùc Giaùo Hoaøng nhaán maïnh ñeán söï quan troïng cuûa caàu nguyeän, nhö phöông theá vöôït qua cuoäc khuûng hoaûng ôn goïi. Ngaøi noùi: "Ñieàu coøn thieáu laø caàu nguyeän".
Theo tôø baùo, nhieàu tieáng noùi taïi Ñöùc gaàn ñaây ñaõ nghi vaán luaät ñoäc thaân cuûa linh muïc, trong ñoù, coù Ñöùc Cha Dieter Geerlings, giaùm muïc phuï taù cuûa Munster, vaø Thomas Sternberg, ñöùng ñaàu UÛy Ban Trung Öông Caùc Ngöôøi Coâng Giaùo Ñöùc, moät cô cheá goàm nhieàu toå chöùc giaùo daân Coâng Giaùo ôû Ñöùc. Sternberg noùi raèng luaät ñoäc thaân baét buoäc ñaõ "maát heát tính khaû tín cuûa noù".
Trong nhöõng naêm qua, moät soá caùc vò coá vaán vaø baïn beø cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng cuõng xa gaàn coå vuõ caùc thay ñoåi ñoái vôùi luaät ñoäc thaân cuûa linh muïc. Trong ñoù, coù caùc vò Hoàng Y Pietro Parolin, nay laø Quoác Vuï Khanh Toøa Thaùnh, vaø Claudio Hummes, moät ngöôøi baïn cuûa Ñöùc Phanxicoâ vaø tröôùc ñaây ñöùng ñaàu Thaùnh Boä Giaùo Só.
Caùc thay ñoåi nhö cho pheùp moät hình thöùc linh muïc coù vôï naøo ñoù, vieäc röôùc leã lieân phaùi vaø coù theå caû phoù teá phuï nöõ laø ba cuoäc caûi toå maø moät soá quan saùt vieân cuûa Giaùo Hoäi cho laø coù theå xaåy ra trong maáy thaùng saép ñeán. Cuõng nhö ñoái vôùi vieäc cho pheùp nhöõng ngöôøi ly dò taùi hoân laõnh nhaän caùc bí tích, nhöõng ngöôøi naøy lo sôï raèng caùc luaät tröø ñoái vôùi moãi vieäc caûi toå naøy, cuoái cuøng, seõ keát thuùc ôû choã keát lieãu caùc kyû luaät nhö luaät ñoäc thaân cuûa linh muïc vaø moät caùch toång quaùt seõ phaù huûy tín lyù cuûa Giaùo Hoäi veà chöùc linh muïc vaø Pheùp Thaùnh Theå.
Nhöng, trong cuoäc phoûng vaán, Ñöùc Phanxicoâ lyù luaän raèng Giaùo Hoäi khoâng neân sôï haõi khi phaûi ñoái dieän vôùi thay ñoåi. Ngaøi noùi: "söï thaät coù nghóa ñöøng sôï haõi. Sôï haõi ñoùng cöûa, töï do môû cöûa. Vaø neáu töï do nhoû nhoi, thì ít nhaát noù cuõng môû ñöôïc chieác cöûa soå nhoû".
Taán coâng chuû nghóa daân tuùy
Theo Catholic World News, Ñöùc Phanxicoâ cho raèng thieáu linh muïc, "Giaùo Hoäi yeáu ñi, vì moät Giaùo Hoäi khoâng coù Thaùnh Theå thì khoâng coù söùc maïnh: Giaùo Hoäi laøm ra Pheùp Thaùnh Theå, nhöng Pheùp Thaùnh Theå cuõng laøm ra Giaùo Hoäi".
Haõng naøy cuõng töôøng thuaät raèng Ñöùc Phanxicoâ taán coâng chuû nghóa duy quoác gia vaø chuû nghóa daân tuùy (populism). Ngaøi baûo: "chuû nghóa daân tuùy laø chuû nghóa gheâ tôûm vaø seõ keát lieãu toài teä, nhö theá kyû vöøa qua ñaõ chöùng minh". Ngaøi cho raèng chuû nghóa naøy "luoân caàn moät vò thieân sai", vaø neâu kinh nghieäm Ñöùc vaø vieäc xuaát hieän cuûa Hitler laøm ñieån hình.
Ñaøi Phaùt Thanh Vatican töôøng thuaät theâm raèng, Ñöùc Phanxicoâ noùi vôùi ngöôøi phoûng vaán: "toâi cuõng coù nhöõng khoaûnh khaéc troáng roãng". Ngaøi noùi ñeán "nhöõng khoaûnh khaéc ñen toái thieâng lieâng" trong ñôøi ngaøi, nhöõng luùc ngaøi thöa vôùi Thieân Chuùa: "Laïy Chuùa, con khoâng hieåu ñieàu naøy". Theo ngaøi, "khoâng ai lôùn leân maø laïi khoâng gaëp khuûng hoaûng: trong ñôøi ngöôøi, cuøng moät vieäc ñoù xaåy ra. Caû taêng tröôûng sinh hoïc cuõng laø moät cuoäc khuûng hoaûng, khoâng phaûi sao? Cuoäc khuûng hoaûng cuûa moät em nhoû trôû thaønh ngöôøi lôùn. Vaø ñöùc tin cuõng theá".
Veà ñöùc tin, ngaøi baûo ñoù laø moät hoàng ôn, ta khoâng theå töï mình phuïc hoài ñöôïc ñöùc tin cuûa mình maø phaûi caàu xin Thieân Chuùa: "Toâi xin vaø Ngöôøi ñaùp öùng. Chaúng choùng thì chaày, ñuùng khoâng? Nhöng coù luùc oâng phaûi ñôïi thoâi, trong côn khuûng hoaûng".
Ñaøi Vatican cuõng cho bieát Ñöùc Thaùnh Cha coøn noùi tôùi loøng suøng kính cuûa ngaøi ñoái vôùi Ñöùc Meï, Ñöùc Meï Thaùo Nuùt cuõng nhö ñieàu ngaøi goïi laø "Theá Chieán Thöù Ba" ñang dieãn ra töøng maûng, nhö taïi Chaâu Phi, Ukraine, AÙ Chaâu, Iraq...
Ñöùc Phanxicoâ keát thuùc cuoäc phoûng vaán vôùi moät lôøi xin loãi: "toâi xin loãi neáu toâi khoâng thoûa maõn mong öôùc cuûa oâng... Xin caàu cho toâi!"
Vuõ Vaên An