Phoûng vaán Ñöùc Cha Munib Younan
chuû tòch Lieân Hieäp Luther theá giôùi
Phoûng vaán Ñöùc Cha Munib Younan chuû tòch Lieân Hieäp Luther theá giôùi.
Firenze, Italia (Oss. Rom.1-03-2017; Vat. 12-03-2017) - Trong maáy ngaøy ñaàu thaùng 3 naêm 2017, Ñöùc Cha Munib Younan, Giaùm Muïc cuûa Giaùo Hoäi Luther Giordania vaø Thaùnh Ñòa, kieâm chuû tòch Lieân Hieäp Luther theá giôùi, ñaõ coù maët taïi Firenze, trung baéc Italia, ñeå tham döï ñaïi hoäi veà ñeà taøi "Ñoïc hieåu trôû laïi cuoäc Caûi Caùch". Nhaân dòp naøy Ñöùc Cha ñaõ daønh cho phaùi vieân Riccardo Burigana moät baøi phoûng vaán veà cuoäc ñoái thoaïi ñaïi keát, ñöôïc ñaêng treân nhaät baùo Quan Saùt Vieân Roma cuûa Toaø Thaùnh soá ra ngaøy muøng 1 thaùng 3 naêm 2017. Chính Ñöùc Cha laø ngöôøi ñaõ chaøo ñoùn Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ trong caùc leã nghi kyû nieäm 500 naêm Phong traøo Caûi Caùch taïi Lund beân Thuïy Ñieån, trong hai ngaøy 31 thaùng 10 vaø muøng 1 thaùng 11 naêm 2016.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quyù vò noäi dung baøi phoûng vaán naøy.
Hoûi: Thöa Ñöùc Cha Younan, cuoäc ñoái thoaïi ñaïi keát dieãn taû ñieàu gì ñoái vôùi Lieân Hieäp Luther theá giôùi?
Ñaùp: Ñoái vôùi tín höõu Luther ñaïi keát laø trung taâm cuoäc soáng ñöùc tin, chính vì theá Lieân Hieäp ñaõ thaêng tieán cuoäc ñoái thoaïi song phöông vôùi Giaùo Hoäi coâng giaùo, Giaùo Hoäi chính thoáng, caùc Giaùo Hoäi caûi caùch, Giaùo Hoäi anh giaùo, vaø caùc cuoäc noùi chuyeän vôùi caùc anh em Pentecostal vaø Baptist, cuõng nhö thaêng tieán moät loä trình saùm hoái vôùi anh em Menonít. Tuy nhieân, ñaïi keát khoâng phaûi chæ laø moät vieäc ñoái chieáu thaàn hoïc ñeå hieåu xem phaûi thaéng vöôït caùc chia reõ nhö theá naøo. Noù phaûi thay ñoåi boä maët cuaû caùc coäng ñoaøn nöõa, noù phaûi ñi saâu vaøo kinh nghieäm cuoäc soáng thöôøng ngaøy cuûa töøng kitoâ höõu. Moät trong caùc caâu hoûi coøn boû ngoû laø vieäc tieáp nhaän nhöõng gì ñaõ laøm ñöôïc treân bình dieän cuoäc ñoái thoaïi thaàn hoïc vaøo trong cuoäc soáng thöôøng ngaøy: tinh thaàn cuoäc gaëp gôõ taïi Lund coù theå giuùp caùc tín höõu kitoâ khaùm phaù ra raèng ñaïi keát coù nghóa laø cuøng nhau soáng Chuùa Kitoâ ñeå cuøng nhau ñöông ñaàu vôùi caùc thaùch ñoá chung cho moïi kitoâ höõu.
Hoûi: Ñaâu seõ laø caùc ñeà taøi cuûa hoäi nghò laàn tôùi cuûa Lieân Hieäp Luther seõ ñöoïc trieäu taäp trong caùc ngaøy töø muøng 10 tôùi 16 thaùng 5 tôùi naøy taïi Windhock beân Namibia, thöa Ñöùc Cha?
Ñaùp: Cöù 7 naêm moät laàn Lieân Hieäp Luther theá giôùi nhoùm toång ñaïi hoäi ñeå thaûo luaän caùc ñöôøng höôùng chính cho caùc naêm tieáp theo. Ñaây laø thôøi ñieåm quan troïng, vì coù söï tham döï cuûa tín höõu Luther ñeán töø khaép nôi treân theá giôùi ñeå chia seû caùc kinh nghieäm cuûa caùc coäng ñoaøn ñòa phöông. Naêm nay chuùng toâi seõ thaûo luaän veà vieäc Caûi Caùch, laø gia taøi tinh thaàn môøi goïi moïi kitoâ höõu, chöù khoâng phaûi chæ caùc tín höõu Luther, suy tö veà söï kieän "chuùng ta ñaõ ñöôïc giaûi thoaùt bôûi ôn thaùnh cuûa Thieân Chuùa " laø ñeà taøi cuûa hoäi nghò. Taïi Windhock chuùng toâi seõ thaûo luaän 3 ñieåm chính: thöù nhaát nhaéc cho taát caû moïi ngöôøi bieát raèng ôn cöùu roãi laø ôn nhöng khoâng, vaø khoâng theá chieám höõu baèng baát cöù caùch naøo. Caàn phaûi traùnh xa yù töôûng cho raèng söï thònh vöôïng cuûa caù nhaân laø con ñöôøng daãn tôùi ôn cöùu ñoä, nhö coù ai ñoù bò caùm doã noùi raèng baèng caùch ñoïc vaøi trang Thaùnh Kinh laø ñuû. Khía caïnh thöù hai ñöôïc thaûo luaän lieân quan tôùi phaåm giaù con ngöôøi. Khoâng theå chaáp nhaän ngheøo ñoùi, noâ leä vaø vieäc khöôùc töø caùc quyeàn con ngöôøi, trong ñoù coù quyeàn töï do toân giaùo. Caùc kitoâ höõu phaûi ñaët ñeå vaøo trung taâm vieäc toân troïng ñoái vôùi moãi moät ngöôøi nam nöõ, baèng caùch leân aùn baát cöù haønh ñoäng baïo löïc vaø gaït boû ngoaøi leà naøo. Ñieåm thöù ba ñaïi hoäi seõ thaûo luaän laø vieäc cöùu vaõn thuï taïo: chuùng ta ñang ôû taïi "ñieåm khoâng theå trôû laïi ñaøng sau ñöôïc nöõa", nhö nhieàu nhaø khoa hoïc ñaõ laäp ñi laäp laïi. Sau caùc kyù keát thoaû hieäp quoác teá veà moâi sinh caùc Giaùo Hoäi phaûi hoaït ñoäng ñeå can thieäp vaøo caùc thay ñoåi khí haäu ñang xaûy ra. Ñaây khoâng phaûi chæ laø ñieàu lieân quan tôùi caùc tín höõu Luther vaø coâng giaùo, maø lieân quan tôùi toaøn theá giôùi: taïo döïng hoaø bình vaø coâng lyù, khôûi haønh töø vieäc cöùu vaõn thuï taïo laø moät boån phaän cuûa taát caû moïi ngöôøi.
Hoûi: Thöa Ñöùc Cha sau cuoäc gaëp gôõ taïi Lund caùc lieân laïc giöõa Lieân Hieäp Luther theá giôùi vaø Giaùo Hoäi coâng giaùo ñaõ ra sao?
Ñaùp: Cuoäc gaëp gôõ taïi Lund ñaõ laø moät trong nhöõng kinh nghieäm thay ñoåi cuoäc soáng. Noù thaät laø quan troïng sau vieäc soaïn thaûo taøi lieäu "Töø xung khaéc tôùi hieäp thoâng " ñaõ giuùp caùc tín höõu luther vaø coâng giaùo luoân luoân tìm kieám caùc ñieåm ñoàng quy, baét ñaàu töø nhöõng gì noái keát chuùng ta. Taøi lieäu ñeà ra 5 ñieåm caàn höôùng daãn con ñöôøng ñaïi keát, khôûi haønh töø vieäc thöøa nhaän pheùp röûa duy nhaát trong Chuùa Kitoâ. Treân con ñöôøng ñaïi keát hieän nay giöõa caùc tín höõu luther vaø coâng giaùo vieäc phuïc vuï theá giôùi coù giaù trò ngoân söù, bôûi vì noù laøm chöùng cho daán thaân chung lo laéng cho caùc anh chò em roát heát. Cuoäc gaëp gôõ taïi Lund ñaõ coù theå, vì töø 50 naêm qua caùc tín höõu coâng giaùo vaø luther ñaõ baét ñaàu cuoäc ñoái thoaïi ñaïi keát saûn xuaát ra caùc taøi lieäu, nhöng nhaát laø ñaõ khieán cho söï tin töôûng vaø tình baïn ñoái vôùi nhau lôùn leân. Giôø ñaây ñieàu quan troïng laø cuoäc ñoái thoaïi naøy khoâng chæ ñöôïc soáng taïi Roma hay taïi Geneøve thoâi, maø phaûi ñi tôùi vôùi moïi coäng ñoaøn ñòa phöông. Trong caùc thaùng tôùi ñaây chuùng toâi seõ duyeät xeùt caùc vaán ñeà coøn phaân reõ caùc tín höõu luther khoûi tín höõu coâng giaùo; chuùng toâi seõ baøn luaän veà giaùo hoäi hoïc, veà baûn chaát cuûa chöùc thöøa taùc, vaø söï hieäp thoâng giaùo hoäi. Trong cuoäc ñoái thoaïi naøy quaù khöù cuûa caùc theá kyû thinh laëng ñeø naëng. Khoâng theå thay ñoåi ñöôïc quaù khöù, nhöng noù khoâng ñöôïc xaùc ñònh hieän taïi vaø töông lai cuûa chuùng ta. Toâi chaéc chaén laø moät ngaøy kia coù theå thaéng vöôït ñöôïc caùc chia reõ naøy, vaø coù theå chia seû baùnh cuûa baøn tieäc Thaùnh Theå: con ñöôøng ñoù khoâng tuyø thuoäc nôi chuùng ta, nhöng ôû trong tay Chuùa.
Hoûi: Ñöùc Cha nghó caùc kitoâ höõu ñang soáng kyû nieäm 500 naêm Caûi Caùch nhö theá naøo?
Ñaùp: Coù ba bình dieän ñeå kyû nieäm bieán coá naøy: thöù nhaát, cuøng nhau caûm taï Chuùa, baèng caùch nhôù raèng ñieàu naøy ñaõ chöa bao giôø ñöôïc laøm; thöù hai saùm hoái caùc toäi loãi vaø caùc chia reõ cuûa chuùng ta, baèng caùch bieát roõ raèng nhö theá laø chuùng ta coù theå troâng thaáy Chuùa Kitoâ nôi göông maët cuûa ngöôøi khaùc; vaø thöù ba soáng kyû nieäm naøy trong tinh thaàn ñaïi keát, nghóa laø thaêng tieán moät söù meänh chia seû trong theá giôùi, nhaát laø taïi mieàn nam theá giôùi, nôi caùc tình traïng ngheøo tuùng phoå bieán nhaát. Nhö vaäy cuøng nhau kyû nieäm Caûi Caùch coù nghóa laø töï hoûi xem Caûi Caùch muoán noùi vôùi töøng ngöôøi trong chuùng ta nhöõng gì, bieát roõ raèng noù ñaõ khoâng chæ keát thuùc hoài theá kyû XVI, nhöng vaãn soáng ñoäng trong tinh thaàn cuûa kieåu noùi "Giaùo Hoäi luoân luoân caûi caùch" quy chieáu söï naêng ñoäng cuûa Chuùa Kitoâ, laø Ñaáng môøi goïi chuùng ta ñöông ñaàu vôùi caùch thaùch ñoá hieän nay. Toâi ñoàng yù vôùi Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ, khi ngaøi xin chuùng ta "ñem buïc giaûng ra ngoaøi ñöôøng" ñeå noùi vôùi moïi ngöôøi: theá giôùi caàn Lôøi cuûa Thieân Chuùa trong moät thôøi ñaïi, trong ñoù ngöôøi ta luoân ngaøy caøng phoå bieán vieäc tuïc hoaù, vaø ngöôøi ta nhaän ra söï vaéng boùng caùc ngöôøi laõnh ñaïo quoác teá.
Hoûi: Ñöùc Cha nghó gì veà tình hình taïi Thaùnh Ñòa hieän nay?
Ñaùp: Trong luùc naøy thì toâi khoâng laïc quan, hoaø bình xem ra xa vôøi . Trong caùc ngaøy qua giaûi phaùp hai quoác gia ñaõ bò thaûo luaän. Khoâng coù con ñöôøng naøo khaùc ngoaøi con ñöôøng ñoái thoaïi: thaønh Gieârusalem khoâng ñöôïc chia caét, maø phaûi ñöôïc chia seû baèng caùch trôû thaønh nôi ñoái thoaïi. Toâi cuõng lo sôï cho caùc kitoâ höõu vuøng Trung Ñoâng vì hoï bò caùm doã boû xöù naøy ñeå ñi ñeán moät nöôùc khaùc. Tröôùc caùm doã naøy ñaõ khieán cho bieát bao nhieâu kitoâ höõu ra ñi, ngöôøi ta phaûi töï hoûi vuøng Trung Ñoâng seõ ra sao, neáu khoâng coøn caùc kitoâ höõu nöõa. Chính ñeå thöû thay ñoåi loä trình naøy, caàn phaûi thaêng tieán coâng lyù vaø taùi khaúng ñònh caùc quyeàn con ngöôøi vaø quyeàn töï do toân giaùo cho taát caû moïi ngöôøi. Kitoâ höõu toaøn theá giôùi phaûi caûm thaáy coù traùch nhieäm ñoái vôùi soá phaän cuûa caùc kitoâ huõu Thaùnh Ñòa; vì theá hoï phaûi yeåm trôï caùc tín höõu naøy treân bình dieän tinh thaàn vaø vaät chaát, vì vôùi söï hieän dieän cuûa hoï hoï coù theå trôï giuùp vieäc xaây döïng hoaø bình.
Hoûi: Thöa Ñöùc Cha caùc kitoâ höõu coù theå laøm gì cho hoaø bình?
Ñaùp: Hoaø bình khoâng phaûi chæ laø moät vaán ñeà lieân quan tôùi Thaùnh Ñòa: treân toaøn theá giôùi hoaø bình bò thaûo luaän, cuõng bôûi vì söï xuaát hieän cuûa bieát bao chính trò gia nhaân danh caùc lôïi nhuaän caù nhaân vaø ñòa phöông thoåi cho ngoïn löûa chia reõ buøng leân, maø khoâng heà nghó tôùi thieän ích cuûa theá giôùi. Ích kyû laø moät trong caùc toäi kinh khuûng nhaát trong theá giôùi hieän nay. Caùc kitoâ höõu phaûi luoân luoân yù thöùc raèng vieäc xaây döïng hoaø bình laø moät boån phaän ñaõ ñöôïc Thieân Chuùa tín thaùc cho hoï. Tröôùc hoaøn caûnh ñoù Giaùo Hoäi phaûi laøm moät caùi gì ñoù, phaûi trôû thaønh löông taâm cuûa caùc quoác gia, laõnh laáy traùch nhieäm laõnh ñaïo luaân lyù, baèng caùch cao gioïng noùi veà coâng lyù, maø khoâng sôï haõi. Giaùo Hoäi phaûi vaø coù theå laøm nhieàu hôn laø nhöõng gì kitoâ höõu ñaõ laøm cho tôùi nay, caû bôûi vì trong naêm 2017 naøy Giaùo Hoäi hieäp nhaát trong vieäc ñoøi hoûi coâng lyù, baèng caùch khieán cho theá giôùi chính trò laéng nghe nhö laø moät tieáng noùi duy nhaát.
Hoûi: Thöa Ñöùc Cha coù theå laøm gì cho ngöôøi tî naïn vaø di cö?
Ñaùp: Toâi coi chính saùch cuûa caùc nöôùc aâu chaâu töø choái khoâng tieáp nhaän ngöôøi di cö tî naïn laø moät söï hoå nhuïc. Laø moät söï hoå nhuïc vì hai lyù do: thöù nhaát sau ñeä nhò theá chieán toaøn aâu chaâu ñaõ soáng thaûm caûnh di cö, vaø AÂu chaâu coù caùc traùch nhieäm chính xaùc trong caùc cuoäc khuûng hoaûng ñaûo loän theá giôùi, khieán cho ngöôøi ta troán chaïy khoûi queâ höông mình, töø Siria cho tôùi Somalia cho tôùi Sudan. Trong vieãn töôïng naøy taøi lieäu "Tieáp ñoùn ngöôøi ngoaïi quoác" quan troïng, laø taøi lieäu ñaõ ñöôïc bieát bao nhieâu giôùi laõnh ñaïo toân giaùo ñoàng kyù teân. Qua ñoù caùc vò ñaõ muoán ñaùp traû cho moät lôøi xin cuûa cao uyû tî naïn Lieân Hieäp Quoác, yeâu caàu caùc giôùi chöùc chính trò laøm moät caùi gì ñoù cho vieäc tieáp ñoùn khaùc caùc ngöôøi di cö tî naïn. Chính toâi cuõng ñaõ laø moät ngöôøi tî naïn, vaø toâi raát hieåu ñi tìm moät cuoäc soáng, moät phaåm giaù cho cuoäc soáng coù nghóa laø gì. Treân theá giôùi caùc tín höõu Luther trôï giuùp haøng trieäu ngöôøi di cö maø khoâng ñoøi hoûi gì. Trong ñieàu naøy thì coù moät söï ñoàng ñieäu raát saâu xa. Caàn phaûi leân aùn vieäc baøi Hoài giaùo, baøi Do thaùi, baøi Kitoâ giaùo, baøi ngöôøi nöôùc ngoaøi, vì chuùng khoâng giuùp xaây döïng moät neàn vaên hoùa tieáp ñoùn, laø moät lôøi ñaùp traû laïi Thieân Chuùa: ai cho moät ly nöôùc laõ, khoâng phaûi moät chai nöôùc, thì seõ coù phaàn thöôûng trong nöôùc Thieân Chuùa.
Hoûi: Ñöùc Cha nghó gì veà daán thaân cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ vaø söï lieân luïy caù nhaân cuûa ngaøi trong phong traøo ñaïi keát?
Ñaùp: Truôùc heát toâi tin raèng thaät laø quan troïng nhaéc laïi raèng Ñöùc Gioan XXIII, vôùi Coâng Ñoàng Chung Vaticaêng II ñaõ môû ra moät muøa môùi ñöôïc caùc vò keá nhieäm tieáp tuïc. Toâi ñaõ coù nieàm vui ñöôïc gaëp gôõ Ñöùc Gioan Phaoloâ II vaø Ñöùc Bieån Ñöùc XVI cuõng nhö Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ, soáng kinh nghieäm nhöõng gì caùc vò coù trong tim, khoâng phaûi chæ coù con ñöôøng ñaïi keát maø caû vieäc thaêng tieán ñoái thoaïi vôùi taát caû moïi ngöôøi. Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ, ngöôøi anh em cuûa toâi trong Chuùa Kitoâ, nhaéc nhôû raèng khi cuøng tieán böôùc caùc kitoâ höõu maïnh meõ hôn trong vieäc loan baùo Chuùa Kitoâ. Ñoái thoaïi laø töông lai: Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ hieåu ñieàu naøy, ngaøi thöïc thi vaø nhaäp theå noù. Trong ñoái thoaïi vaø vôùi ñoái thoaïi caùc kitoâ höõu ñöôïc môøi goïi cuøng nhau soáng hoaø bình, coâng baèng, cöùu vaõn thuï taïo vaø yeâu thöông.
(Oss. Rom.1-3-2017)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)