Söù ñieäp muøa chay 2017
cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ
Söù ñieäp muøa chay 2017 cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ.
Vatican (Vat. 28-02-2017) - Trong söù ñieäp Muøa Chay baét ñaàu töø ngaøy 1 thaùng 3 naêm 2017, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ môøi goïi caùc tín höõu Kitoâ laéng nghe Lôøi Chuùa, ñeå nhaän ra vaø phuïng söï Chuùa Kitoâ trong tha nhaân, nhaát laø nhöõng ngöôøi ngheøo khoå.
Trong Muøa Chay Thaùnh, caùc tín höõu ñöôïc môøi goïi thanh taåy, hoaùn caûi taâm hoàn, chuaån bò ñoùn möøng Leã Phuïc Sinh. Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ cuõng muoán ñoàng haønh vôùi caùc tín höõu qua söù ñieäp ñöôïc coâng boá hoâm 7 thaùng 2 naêm 2017.
Trong Söù ñieäp Ñöùc Thaùnh Cha ñaëc bieät quaûng dieãn duï ngoân Phuùc AÂm veà ngöôøi phuù hoä haèng ngaøy yeán tieäc linh ñình, trong khi moät ngöôøi ngheøo khoå laø oâng Lazzaro ngoài tröôùc coång nhaø oâng ta khoâng coù gì ñeå aên (Xc Lc 16,19-31), vaø töø ñoù ruùt ra nhöõng baøi hoïc thöïc tieãn cho cuoäc soáng taâm linh. Trong phaàn keát luaän, Ñöùc Thaùnh Cha caàu xin Chuùa Thaùnh Linh höôùng daãn caùc tín höõu trong haønh trình muøa chay, thöïc hieän moät con ñöôøng hoaùn caûi ñích thöïc, ñeå taùi khaùm phaù hoàng aân Lôøi Chuùa, ñeå ñöôïc thanh thaåy khoûi toäi loãi voán laøm cho chuùng ta muø quaùng, haàu phuïng söï Chuùa Kitoâ nôi caùc anh chò em tuùng thieáu".
Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ toaøn vaên söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha:
Anh chò em thaân meán,
Muøa Chay laø moät cuoäc khôûi ñaàu môùi, moät con ñöôøng daãn ñeán moät muïc tieâu chaéc chaén laø Leã Phuïc Sinh, chieán thaéng cuûa Chuùa Kitoâ treân söï cheát. Muøa naøy vaãn luoân göûi ñeán chuùng ta moät lôøi môøi goïi maïnh meõ 'haõy hoaùn caûi': Kitoâ höõu ñöôïc keâu goïi heát loøng trôû veà cuøng Thieân Chuùa (Ge 2,12) ñeå khoâng haøi loøng vôùi moät cuoäc soáng taàm thöôøng, nhöng taêng tröôûng trong tình baïn vôùi Chuùa. Chuùa Gieâsu laø ngöôøi baïn trung tín khoâng bao giôø boû rôi chuùng ta, vì, caû khi chuùng ta phaïm toäi, Chuùa vaãn kieân nhaãn chôø ñôïi chuùng ta trôû veà vôùi Ngaøi, vaø qua söï chôø ñôïi naøy, Ngaøi baøy toû yù muoán tha thöù (Xc Baøi giaûng thaùnh leã, 8-1-2016).
Muøa Chay laø thôøi ñieåm thuaän tieän ñeå taêng cöôøng ñôøi soáng taâm linh qua caùc phöông tieän thaùnh maø Giaùo Hoäi coáng hieán cho chuùng ta: aên chay, caàu nguyeän vaø laøm phuùc. Nôi caên baûn taát caû nhöõng ñieàu aáy coù Lôøi Chuùa maø chuùng ta ñöôïc môøi goïi laéng nghe vaø suy gaãm sieâng naêng hôn trong muøa naøy. Ñaëc bieät toâi muoán döøng laïi ôû ñaây duï ngoân ngöôøi phuù hoä vaø oâng Lazzaro ngheøo khoå (Xc Lc 16,19-31). Chuùng ta haõy ñeå cho mình ñöôïc nhöõng trang ñaày yù nghóa naøy gôïi höùng, vaø coáng hieán cho chuùng ta chìa khoùa ñeå hieåu caùch thöùc haønh ñoäng ñeå ñaït ñeán haïnh phuùc chaân thöïc vaø söï soáng vónh cöûu, qua söï hoaùn caûi chaân thaønh.
1. Tha nhaân laø moät hoàng aân
Duï ngoân baét ñaàu baèng caùch trình baøy hai nhaân vaät chính, nhöng ngöôøi ngheøo ñöôïc moâ taû vôùi nhieàu chi tieát hôn: oâng ta ôû trong moät tình traïng tuyeät voïng vaø khoâng coù söùc ñöùng daäy, oâng naèm ôû cöûa nhaø ngöôøi giaøu vaø aên nhöõng maåu baùnh töø baøn aên cuûa ngöôøi giaøu rôi xuoáng, oâng bò gheû lôû toaøn thaân vaø nhöõng con choù ñeán lieám caùc veát thöông aáy (xc vv. 20-21). Vì theá boái caûnh thaät laø ñen toái, con ngöôøi bò haï giaù vaø tuûi nhuïc.
Quang caûnh caøng bi thaûm hôn neáu ta ñeå yù ñeán söï kieän ngöôøi ngheøo coù teân laø Lazzaro: moät teân ñaày trieån voïng, nghóa ñen laø "Thieân Chuùa trôï giuùp". Vì theá, nhaân vaät naøy khoâng phaûi laø moät ngöôøi voâ danh, nhöng coù nhöõng neùt roõ raøng vaø ñöôïc trình baøy nhö moät ngöôøi coù moät lòch söû rieâng. Trong khi ñoái vôùi ngöôøi phuù hoä, oâng Lazzaro nhö moät ngöôøi voâ hình, thì ñoái vôùi chuùng ta oâng trôû neân moät ngöôøi ñöôïc bieát ñeán vaø haàu nhö laø moät ngöôøi quen thuoäc, coù khuoân maët haún hoi; vaø vôùi tö caùch ñoù oâng laø moät hoàng aân, moät söï phong phuù khoân löôøng, moät ngöôøi ñöôïc Thieân Chuùa mong muoán, yeâu meán, nhôù ñeán, cho duø tình traïng cuï theå cuûa oâng laø tình traïng bò con ngöôøi töø khöôùc (Xc Baøi giaûng Thaùnh leã 6-1-2016).
"OÂng Lazzaro daïy chuùng ta raèng tha nhaân laø moät hoàng aân. Töông quan ñuùng ñaén vôùi con ngöôøi heä taïi nhìn nhaän giaù trò cuûa hoï vôùi loøng bieát ôn. Caû ngöôøi ngheøo nôi coång nhaø ngöôøi giaàu khoâng phaûi laø moät ñieàu coàng keành gaây phieàn toaùi, nhöng laø moät lôøi môøi goïi hoaùn caûi vaø thay ñoåi cuoäc soáng. Lôøi môøi ñaàu tieân duï ngoân naøy ñöa ra laø haõy môû cöûa loøng chuùng ta cho tha nhaân, vì moãi ngöôøi laø moät hoàng aân, duø laø ngöôøi laùng gieàng cuûa chuùng ta hay laø ngöôøi xa laï. Muøa chay laø muøa thuaän tieän ñeå môû cöûa cho moãi ngöôøi tuùng thieáu vaø nhaän ra nôi hoï khuoân maët cuûa Chuùa Kitoâ. Moãi ngöôøi ñeán gaëp chuùng ta laø moät hoàng aân vaø ñaùng ñöôïc tieáp ñoùn, toân troïng vaø yeâu meán. Lôøi Chuùa giuùp chuùng ta môû roäng ñoâi maét ñeå ñoùn tieáp vaø yeâu meán söï soáng, nhaát laø khi söï soáng aáy yeáu ôùt. Nhöng ñeå coù theå laøm ñieàu aáy, cuõng caàn phaûi coi troïng ñieàu maø Tin Möøng toû cho chuùng ta veà ngöôøi phuù hoä.
2. Toäi loãi laøm chuùng ta muø quaùng
Duï ngoân thaät laø roõ raøng thaúng thaén trong vieäc neâu baät söï töông phaûn giöõa ngöôøi phuù hoä vaø ngöôøi ngheøo (Xc v.19). Traùi vôùi oâng Lazzaro ngöôøi ngheøo khoå, ngöôøi phuù hoä aáy khoâng coù teân vaø chæ ñöôïc coi laø "ngöôøi giaøu". Söï giaøu suï cuûa oâng ta ñöôïc bieåu loä qua y phuïc oâng ta maëc, sang troïng thaùi quaù. Thöïc vaäy, aùo ñoû saäm cuûa oâng raát quí giaù, hôn caû vaøng baïc, vì aùo aáy ñöôïc daønh cho caùc thaàn minh (Gr 10.9 vaø cho vua chuùa (Gdc 8,26).. Söï giaøu sang cuûa ngöôøi phuù hoï aáy thaät laø thaùi quaù, cuõng vì oâng ta bieåu döông moãi ngaøy nhö thoùi quen: "Moãi ngaøy oâng ta yeán tieäc linh ñình" (v.19). Nôi ngöôøi phuù hoä aáy ngöôøi ta thaáy qua 3 ñieàu keá tieáp nhau: yeâu tieàn baïc, huyeânh hoang vaø kieâu ngaïo (Xc. Baøi giaûng thaùnh leã 20-9-2013).
Thaùnh Phaoloâ toâng ñoà noùi raèng "Söï ham hoá tieàn baïc laø nguoàn goác moïi söï aùc" (1 Tm 6,10). Noù laø ñoäng löïc chính gaây ra tham oâ vaø nguoàn maïch gaây ra ghen töông, caõi laãy vaø nghi ngôø. Tieán baïc coù theå thoáng trò chuùng ta, ñeán ñoä noù trôû thaønh moät thaàn töôïng baïo chuùa (Xc Toâng huaán Nieàm Vui Phuùc AÂm, 55). Thay vì laø moät duïng cuï chuùng ta söû duïng ñeå laøm söï thieän vaø thöïc thi tình lieân ñôùi vôùi tha nhaân, tieàn baïc coù theå bieán chuùng ta vaø caû theá giôùi thaønh noâ leä, phaûi tuaân haønh moät tieâu chuaån ích kyû, khoâng coøn choã cho tình thöông vaø caûn trôû hoøa bình.
Duï ngoân naøy toû cho chuùng ta thaáy söï ham hoá tieàn baïc cuûa ngöôøi phuù hoä laøm cho oâng ta haùo danh. Nhaân caùch cuûa oâng ta ñöôïc theå hieän qua nhöõng veû beà ngoaøi, toû cho ngöôøi ta thaáy ñieàu maø oâng ta coù theå laøm ñöôïc. Nhöng caùi veû beà ngoaøi che ñaäy söï troáng roãng trong noäi taâm. Cuoäc soáng cuûa oâng ta trôû thaønh tuø nhaân cuûa caùi haøo nhoaùng beà ngoaøi, cuûa chieàu kích hôøi hôït vaø phuø du cuûa cuoäc soáng (Xc ibd. 62).
Caáp ñoä thaáp nhaát cuûa söï sa ñoïa luaân lyù naøy chính laø söï kieâu ngaïo. Ngöôøi phuù hoä aên maëc nhö theå mình laø vua, giaû boä cung caùch nhö moät vò thaàn, maø queân mình chæ laø moät phaøm nhaân hay cheát. Ñoái vôùi ngöôøi bò hö hoûng vì loøng yeâu thích giaøu sang khoâng coù gì khaùc ngoaøi caùi toâi cuûa hoï, vaø vì theá nhöõng ngöôøi xung quanh hoï khoâng ñöôïc hoï nhìn ñeán. Keát quaû cuûa söï quyeán luyeán tieàn baïc laø moät thöù muø quaùng: ngöôøi giaøu khoâng thaáy ngöôøi ngheøo ñang chòu ñoùi, bò ñeø beïp trong tuûi nhuïc!".
Khi nhìn nhaân vaät aáy, ta hieåu taïi sao Tin Möøng raát laø roõ raøng khi leân aùn söï yeâu thích tieàn baïc: "khoâng ai coù theå laøm toâi hai chuû, vì hoaëc hoï gheùt chuû naøy vaø meán chuû kia, hoaëc gaén boù vôùi chuû naøy vaø khinh reû chuû kia. Caùc con khoâng theå laøm toâi Thieân Chuùa laãn cuûa caûi" (Mt 6,24)
3. Lôøi Chuùa laø moät hoàng aân
Tin Möøng veà ngöôøi phuù hoä vaø oâng Lazzaro ngheøo khoå giuùp chuùng ta chuaån bò toát ñeïp cho leã Phuïc Sinh saép ñeán gaàn. Phuïng vuï Thöù Tö leã Tro môøi goïi chuùng ta soáng moät kinh nghieäm gioáng vôùi kinh nghieäm maø ngöôøi phuù hoä ñaõ traûi qua moät caùch raát bi thaûm. Vò linh muïc, khi boû tro treân ñaàu, laäp laïi nhöõng lôøi naøy: "Con haõy nhôù mình laø tro buïi vaø seõ trôû veà buïi tro". Thöïc vaäy, ngöôøi phuù hoä vaø ngöôøi ngheøo, caû hai ñeàu cheát vaø phaàn chính cuûa duï ngoân höôùng veà ñôøi sau. Hai nhaân vaät baát ngôø khaùm phaù thaáy "chuùng ta khoâng mang theo söï gì töø traàn theá vaø chuùng ta chaúng coù theå mang ñi ñieàu gì" (1 Tm 6,7).
Caû caùi nhìn cuûa chuùng ta cuõng höôùng veà ñôøi sau, nôi maø ngöôøi phuù hoä coù moät cuoäc ñoái thoaïi daøi vôùi Toå Phuï Abraham maø oâng goïi laø "cha" (Lc 16,24.27), chöùng toû mình thuoäc veà Daân Chuùa. Chi tieát ñaëc bieät naøy caøng laøm cho cuoäc soáng cuûa oâng ta maâu thuaãn, vì cho ñeán nay khoâng noùi gì veà töông quan cuûa oâng vôùi Thieân Chuùa. Thöïc teá laø trong cuoäc soáng cuûa oâng khoâng coù choã cho Thieân Chuùa, thaàn minh duy nhaát cuûa oâng laø chính oâng.
Chæ trong nhöõng chao ñaûo cô cöïc cuûa ñôøi sau ngöôøi giaøu coù môùi nhaän ra Lazzaro vaø oâng muoán ngöôøi ngheøo naøy thoa dòu noãi ñau khoå cuûa oâng baèng moät chuùt nöôùc. Nhöõng cöû chæ oâng yeâu caàu Lazzaro cuõng gioáng nhö nhöõng cöû chæ maø ngöôøi giaøu aáy leõ ra coù theå laøm nhöng khoâng bao giôø laøm. Tuy nhieân, Toå Phuï Abraham giaûi thích cho ngöôøi giaøu raèng: "Trong cuoäc soáng con ñaõ nhaän ñöôïc nhöõng cuûa caûi coøn Lazzaro nhaän ñöôïc nhöõng tai öông, giôø ñaây Lazzaro ñöôïc an uûi coøn con thì ôû giöõa nhöõng cöïc hình" (v. 25). Trong ñôøi sau, söï coâng bình ñöôïc taùi laäp vaø tai öông trong cuoäc soáng ñöôïc quaân bình hoùa baèng ñieàu thieän haûo.
Duï ngoân tieáp tuïc vaø trình baøy moät söù ñieäp cho taát caû caùc tín höõu Kitoâ. Thöïc vaäy ngöôøi phuù hoä coøn anh em treân traàn theá, oâng xin Abraham gôûi Lazzaro ñeán gaëp ñeå caûnh caùo hoï, nhöng Abraham traû lôøi: "Hoï coù Moâiseâ vaø caùc ngoân söù, hoï haõy nghe lôøi caùc vò aáy" (v.29). Ñöùng tröôùc vaán naïn cuûa ngöôøi phuù hoä, Abraham noùi theâm: "Neáu hoï khoâng nghe Moâiseâ vaø caùc ngoân söù, thì hoï cuõng chaúng nghe neáu coù ngöôøi naøo soáng laïi töø coõi cheát" (v.31).
Qua ñoù ta thaáy roõ vaán ñeà cuûa ngöôøi giaøu coù: caên coäi nhöõng tai öông cuûa oâng ta chính laø vì khoâng laéng nghe Lôøi Chuùa; tình traïng naøy khieán oâng khoâng yeâu meán Thieân Chuùa nöõa vaø vì theá oâng coi reû tha nhaân. Lôøi Chuùa laø moät söùc maïnh sinh ñoäng, coù khaû naêng khôi daäy söï hoaùn caûi taâm hoàn con ngöøôi vaø höôùng con ngöôøi veà cuøng Thieân Chuùa. Kheùp kín cöûa loøng ñoái vôùi hoàng aân cuûa Thieân Chuùa Ñaáng ñang noùi vôùi con ngöôøi, thì seõ ñöa tôùi haäu quaû kheùp kín taâm hoàn ñoái vôùi ngöôøi anh em.
Vaø Ñöùc Thaùnh Cha keát luaän raèng:
"Anh chò em thaân meán, Muøa Chay laø thôøi kyø thuaän tieän ñeå canh taân baûn thaân trong cuoäc gaëp gôõ vôùi Chuùa Kitoâ haèng soáng qua Lôøi Ngaøi, qua caùc bí tích vaø tha nhaân. Chuùa ñaõ traûi qua 40 ngaøy trong sa maïc vaø ñaõ chieán thaéng nhöõng löøa ñaûo cuûa Teân Caùm Doã, Ngaøi ñang chæ cho chuùng ta con ñöôøng caàn ñi theo. Xin Chuùa Thaùnh Linh höôùng daãn chuùng ta thöïc hieän moät con ñöôøng hoaùn caûi chaân thaønh ñeå taùi khaùm phaù hoàng aân Lôøi Chuùa, ñöôïc thanh taåy khoûi toäi loãi khieán chuùng ta muø quaùng vaø phuïng söï Chuùa Kitoâ nôi nhöõng anh chò em tuùng thieáu. Toâi khuyeán khích taát caû caùc tín höõu haõy bieåu loä söï canh taân tinh thaàn naøy keå caû baèng caùch tham gia caùc Chieán Dòch Muøa Chay maø nhieàu toå chöùc cuûa Giaùo Hoäi ôû caùc nôi treân theá giôùi ñang coå voõ ñeå laøm taêng tröôûng neàn vaên hoùa gaëp gôõ trong gia ñình nhaân loaïi duy nhaát. Chuùng ta haõy caàu nguyeän cho nhau ñeå, khi tham döï chieán thaéng cuûa Chuùa Kitoâ, chuùng ta bieát môû roäng nhöõng caùnh cöûa cuûa chuùng ta cho ngöôøi yeáu ñuoái vaø ngheøo tuùng. Nhö theá chuùng ta coù theå soáng vaø laøm chöùng troïn veïn veà nieàm vui cuûa Leã Phuïc sinh.
Vatican ngaøy 18 thaùng 10 naêm 2016, leã Thaùnh Luca Thaùnh Söû.
Phanxicoâ Giaùo Hoaøng
Traàn Ñöùc Anh, OP chuyeån yù
(Radio Vatican)