Moät lôùp buïi ñen bao truøm
thaønh phoá Port Harcourt cuûa Nigeria
Moät lôùp buïi ñen bao truøm thaønh phoá Port Harcourt cuûa Nigeria.
Port Harcourt (AFP 15-02-2017; Vat. 22-02-2017) - Taïi Port Harcourt beân Nigeria, daân chuùng ñang maïnh meõ phaûn ñoái söï kieän chính quyeàn khoâng heà laøm gì ñeå giaûi thoaùt thaønh phoá naøy khoûi moät lôùp buïi ñen phuû truøm leân moïi ngöôøi moïi vaät töø ít laâu nay.
Port Harcourt laø moät thaønh phoá ñaõ töøng ñöôïc meänh danh laø thò traán vöôøn hoa vì caûnh ñeïp vaø nhieàu khoâng gian xanh, roài bò bieán thaønh nôi saûn xuaát daàu hoûa. Töø moät thôøi gian gaàn ñaây, thaønh phoá naøy bò bao truøm bôûi moät lôùp buïi ñen.
Steven Obodekwe, moät cö daân taïi ñaây, giaän döõ noùi: Baïn phôi quaàn aùo moät luùc, quay laïi thaáy ñen sì. Baïn böôùc treân ñöôøng laø ñaïp leân buïi ñen. Buoåi saùng khi ra ñöôøng, buïi ñen phuû kín xe baïn. Loaïi buïi naøy mòn maøng baùm chaët laáy khaép ngöôøi baïn, chui vaøo muõi mieäng luùc baïn hít thôû. Baïn khoâng theå naøo troán chaïy noù ñöôïc.
Thöù buïi naøy baét ñaàu xuaát hieän hoài thaùng 11 naêm 2016, vôùi nhöõng lôùp maây xaùm xòt bao phuû baàu trôøi, khieán ngöôøi daân phaûi mang maët naï khi ra ñöôøng. Giôùi chöùc höõu traùch bang Rivers, coù thuû phuû laø Port Harcourt, töø thaùng 12 naêm 2016, ñaõ yeâu caàu daân chuùng ñöøng hoát hoaûng.
Töø tuaàn tröôùc ñaây, moät nhoùm chuyeân vieân ñieàu tra ñaõ ñöôïc phaùi ñeán ñaây ñeå tìm caùch khaùm phaù nguoàn goác cuûa loaïi buïi ñen naøy. Hoâm thöù hai 13 thaùng 02 naêm 2017, boä moâi sinh lieân bang Nigeria ñaõ tuyeân boá tình traïng khaån tröông vaø keâu môøi ngöôøi daân taïi ñaây ñoùng kín cöûa nhaø ñeå traùnh buïi.
Coù hai giaû thuyeát ñöôïc ñöa ra lieân quan ñeán hieän töôïng buïi ñen naøy. Moät laø thoùi quen ñoát caùc baùnh xe cao su vaø hai laø caùc ñòa ñieåm loïc daàu thoâ baát hôïp phaùp taïi ñaây.
Nigeria laø quoác gia saûn xuaát nhieàu daàu hoûa nhaát Phi chaâu. Bao nhieâu thaäp nieân khai thaùc daàu hoûa trong quaù khöù ñaõ laøm oâ nhieãm caùc laõnh thoå troàng troït cuûa giôùi noâng daân taïi ñaây cuõng nhö caùc soâng ngoøi hay mieàn duyeân haûi vuøng chaâu thoå soâng Niger. Theâm vaøo ñoù, nhöõng vuï ñaùnh caép daàu thoâ xaûy ra thöôøng xuyeân vaø daàu thoâ ñöôïc loïc taïi nhöõng cô soû leùn luùt hoaït ñoäng ñeû chieát laáy xaêng vaø xaêng daàu diesel. Theo nhieàu chuyeân vieân, thì buïi oâ nhieãm hieän nay chính laø haäu quaû cuûa bao nhieâu thaäp nieân loïc daàu leùn luùt naøy. Boä moâi sinh cuõng ra leänh ñoùng cöûa moät nhaø maùy saûn xuaát nhöïa traûi ñöôøng vì lyù do "thaûi khoùi ñen vaøo khoâng trung".
Hoài naêm 2015, toå chöùc Söùc khoûe theá giôùi öôùc löôïng raèng 94% toång soá ngöôøi daân Nigeria phaûi soáng trong oâ nhieãm khoâng khí cao hôn laø möùc ñoä ñöôïc aán ñònh. Moät trong nhöõng nguyeân do gaây ra oâ nhieãm laø caùc maùy saûn xuaát ñieän löïc ñöôïc duøng trong nhöõng luùc cuùp ñieän, raát thöôøng xaûy ra taïi ñaây, song song vôùi tyû leä löu huyønh trong daàu hoûa. Khoùi ñoäc cuõng coù theå phaùt ra töø vieäc ñoát raùc böøa baõi vì Nigeria khoâng coù moät heä thoáng thu löôïm raùc coâng coäng. Hoài thaùng 5 naêm 2016, thaønh phoá Onitsha ôû caùch Port Harcourt 200 caây soá veà maïn baéc, ñaõ ñöôïc xem nhö thaønh phoá oâ nhieãm nhaát theá giôùi veà buïi li ti.
Caùc baùc só taïi Port Harcourt ñaõ baùo ñoäng tröôùc haäu quaû cuûa chaát buïi ñen naøy treân söùc khoûe ngöôøi daân, ñaëc bieät caùc tröôøng hôïp hoâ haáp khoù khaên, nhaát laø beänh suyeãn, ñang gia taêng maïnh. Chöông trình moâi sinh theá giôùi cuûa Lieân Hieäp Quoác cho bieát moãi naêm oâ nhieãm khoâng khí gieát cheát ít nhaát 600 ngaøn ngöôøi taïi Phi Chaâu.
(AFP 15.02.2017)
Mai Anh
(Radio Vatican)