Söù ñieäp Muøa Chay 2017
cuûa Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ
Söù ñieäp Muøa Chay 2017 cuûa Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ.
Roma (WHÑ 9-02-2017) - Muøa chay 2017 baét ñaàu töø ngaøy 1 thaùng 3 naêm 2017, vaø saùng ngaøy 7 thaùng 2 naêm 2017, Ñöùc OÂng Dal Toso, Toång thö kyù taïi Boä phuïc vuï phaùt trieån nhaân baûn toaøn dieän, ñaõ hoïp baùo giôùi thieäu söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha vôùi chuû ñeà: "Lôøi Chuùa laø moät hoàng aân. Tha nhaân laø moät hoàng aân". Trong Söù ñieäp Ñöùc Thaùnh Cha ñaëc bieät quaûng dieãn duï ngoân Phuùc AÂm veà ngöôøi phuù hoä haèng ngaøy yeán tieäc linh ñình, trong khi moät ngöôøi ngheøo khoå laø oâng Lazzaro ngoài tröôùc coång nhaø oâng ta khoâng coù gì ñeå aên (Xc Lc 16,19-31).
Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ Söù ñieäp Muøa Chay 2017 cuûa Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ:
"Lôøi Chuùa laø moät hoàng aân. Tha nhaân laø moät hoàng aân"
Anh chò em thaân meán,
Muøa Chay laø moät khôûi ñaàu môùi, moät con ñöôøng daãn ñeán muïc tieâu chaéc chaén laø Phuïc Sinh, chieán thaéng cuûa Chuùa Kitoâ ñoái vôùi söï cheát. Muøa naøy thuùc giuïc chuùng ta hoaùn caûi. Ngöôøi Kitoâ höõu ñöôïc môøi goïi "heát loøng" trôû veà vôùi Thieân Chuùa (Joel 2,12), khoâng chaáp nhaän loái soáng taàm thöôøng nhöng lôùn leân trong tình baïn vôùi Chuùa. Chuùa Gieâsu laø ngöôøi baïn tín trung, khoâng bao giôø boû rôi chuùng ta. Ngay caû khi chuùng ta phaïm toäi, Ngöôøi vaãn kieân nhaãn chôø ñôïi chuùng ta trôû veà; vaø qua söï ñôïi chôø ñaày nhaãn naïi aáy, Ngöôøi toû loøng saün saøng tha thöù cho chuùng ta (x. Baøi giaûng, 08-01-2016).
Muøa Chay laø muøa thuaän lôïi ñeå ñi saâu vaøo ñôøi soáng thieâng lieâng nhôø nhöõng phöông tieän thaùnh hoaù Giaùo hoäi ñaõ ñem ñeán cho chuùng ta: aên chay, caàu nguyeän vaø boá thí. Neàn taûng cuûa moïi söï laø lôøi Chuùa, maø trong muøa naøy, chuùng ta ñöôïc môøi goïi chuyeân chaêm laéng nghe vaø suy ngaãm. Giôø ñaây toâi muoán noùi ñeán duï ngoân oâng nhaø giaøu vaø anh Lazaroâ (x. Lc 16,19-31). Chuùng ta haõy ñeå caâu chuyeän ñaày yù nghóa naøy gôïi höùng cho chuùng ta, vì noù cho chuùng ta chieác chìa khoùa ñeå hieåu chuùng ta caàn phaûi laøm gì ñeå coù ñöôïc haïnh phuùc thaät vaø ñöôïc soáng ñôøi ñôøi. Duï ngoân aáy khuyeân chuùng ta thaønh taâm hoaùn caûi.
1. Tha nhaân laø moät hoàng aân
Duï ngoân baét ñaàu baèng vieäc giôùi thieäu hai nhaân vaät chính. Ngöôøi ngheøo ñöôïc moâ taû chi tieát hôn: ngöôøi aáy thaät toài taøn vaø khoâng ñuû söùc ñeå ñöùng leân. Naèm tröôùc cöûa nhaø ngöôøi giaøu coù, anh aên nhöõng vuïn baùnh töø baøn cuûa ngöôøi aáy rôi xuoáng. Thaân theå anh ñaày lôû loeùt vaø maáy con choù ñeán lieám nhöõng veát thöông cuûa anh (x. cc 20-21). Moät böùc tranh veà noãi khoán cuøng; veõ neân moät con ngöôøi heøn haï vaø ñaùng thöông.
Caûnh töôïng aáy laïi coøn aán töôïng hôn neáu chuùng ta ñeå yù ñeán teân cuûa ngöôøi ngheøo laø Lazaroâ: moät caùi teân ñaày höùa heïn, coù nghóa laø Chuùa cöùu giuùp. Nhö theá nhaân vaät naøy khoâng voâ danh. Tính caùch cuûa anh ñöôïc moâ taû roõ raøng vaø anh xuaát hieän nhö moät caù nhaân vôùi caâu chuyeän cuûa rieâng mình. Maëc duø thöïc teá oâng nhaø giaøu khoâng nhìn thaáy anh, nhöng chuùng ta nhìn thaáy vaø bieát anh nhö moät ngöôøi quen thuoäc. Anh trôû thaønh moät khuoân maët, vaø do ñoù, moät hoàng aân, moät kho taøng voâ giaù, moät con ngöôøi maø Thieân Chuùa yeâu thöông vaø chaêm soùc, maëc duø hoaøn caûnh cuï theå cuûa anh heät nhö moät keû bò ruoàng boû (x. Baøi giaûng, ngaøy 08 Thaùng 1 naêm 2016).
Lazaroâ daïy chuùng ta raèng tha nhaân laø moät hoàng aân. Moái töông quan thích ñaùng vôùi moïi ngöôøi laø nhìn nhaän giaù trò cuûa hoï vôùi loøng bieát ôn. Ngay caû ngöôøi ngheøo naèm ôû cöûa nhaø ngöôøi giaøu chaúng phaûi laø ñieàu phieàn toaùi, nhöng laø lôøi keâu goïi hoaùn caûi vaø thay ñoåi. Duï ngoân tröôùc heát môøi goïi chuùng ta môû cöûa loøng mình cho ngöôøi khaùc vì moãi ngöôøi laø moät hoàng aân, duø ñoù laø ngöôøi laùng gieàng cuûa chuùng ta hay moät ngöôøi baàn cuøng voâ danh. Muøa Chay laø muøa thuaän lôïi ñeå môû cöûa cho taát caû nhöõng ai tuùng thieáu vaø nhaän ra khuoân maët cuûa Chuùa Kitoâ nôi hoï. Moãi ngöôøi chuùng ta ñeàu gaëp nhöõng ngöôøi nhö theá moãi ngaøy. Moãi cuoäc ñôøi maø chuùng ta gaëp laø moät hoàng aân ñaùng ñöôïc ñoùn nhaän, toân troïng vaø yeâu thöông. Lôøi Chuùa giuùp chuùng ta môû maét ñeå ñoùn nhaän vaø yeâu thöông söï soáng, ñaëc bieät khi söï soáng aáy yeáu ñuoái vaø deã bò toån thöông. Nhöng ñeå laøm ñöôïc ñieàu naøy, chuùng ta phaûi nghieâm tuùc nhìn nhaän nhöõng gì Phuùc AÂm noùi vôùi chuùng ta veà ngöôøi giaøu coù.
2. Toäi laøm cho chuùng ta ra muø loaø
Duï ngoân cöïc taû nhöõng ñieàu traùi ngöôïc veà ngöôøi giaøu coù (x. c. 19). Khoâng nhö anh ngheøo Lazaroâ, oâng khoâng coù moät caùi teân; maø chæ ñôn giaûn ñöôïc goïi laø "moät ngöôøi giaøu coù". Söï haøo nhoaùng cuûa oâng ôû nôi nhöõng y phuïc loäng laãy ñaét tieàn. Vaûi ñieàu thaäm chí coøn quyù hôn caû vaøng vaø baïc, vaø do ñoù chæ daønh cho caùc vò thaàn (x. Gr 10,9) vaø vua chuùa (x. Tl 8,26), coøn vaûi lanh mòn daønh cho moät moät nhaân vaät gaàn nhö thaàn thaùnh. Roõ raøng ngöôøi aáy ñaõ phoâ tröông söï giaøu coù cuûa mình, vaø ngaøy naøo cuõng theá: "ngaøy ngaøy yeán tieäc linh ñình" (c. 19). ÔÛ nôi oâng, chuùng ta coù theå coù moät thoaùng nhìn bi ñaùt veà söï ñoài baïi cuûa toäi loãi, dieãn tieán qua ba giai ñoaïn keá tieáp: loøng ham meâ tieàn baïc, söï hö aûo vaø thoùi töï ñaéc (x. Baøi giaûng, ngaøy 20-09-2013).
Thaùnh Toâng ñoà Phaoloâ noùi vôùi chuùng ta raèng "loøng ham meâ tieàn baïc laø coäi reã sinh ra moïi ñieàu aùc" (1 Tim 6,10). Ñaây laø nguyeân nhaân chính cuûa söï ñoài baïi vaø laø nguoàn goác cuûa ghen tò, xung ñoät vaø nghi ngôø. Ñoàng tieàn coù theå ñi ñeán thoáng trò chuùng ta, ñeán möùc trôû thaønh moät thaàn töôïng ñoäc taøi (x. Evangelii Gaudium, 55). Thay vì laø moät coâng cuï giuùp chuùng ta laøm ñieàu thieän vaø baøy toû tình lieân ñôùi vôùi ngöôøi khaùc, tieàn baïc laïi coù theå troùi buoäc chuùng ta vaø caû theá giôùi vaøo moät thöù luaän lyù ích kyû chaúng coøn choã cho tình yeâu vaø caûn trôû hoaø bình.
Roài duï ngoân cho thaáy thoùi tham lam cuûa ngöôøi ñaøn oâng giaøu coù laøm cho oâng ta thaønh hö aûo. Tính caùch cuûa oâng theå hieän qua veû beân ngoaøi, qua vieäc toû cho ngöôøi khaùc thaáy oâng coù theå laøm ñöôïc nhöõng gì. Nhöng caùi voû beân ngoaøi cuûa oâng chæ che ñaäy moät söï troáng roãng noäi taâm. Cuoäc soáng cuûa oâng laø moät tuø nhaân cho caùi veû beân ngoaøi, cho nhöõng khía caïnh hôøi hôït vaø phuø du nhaát cuûa hieän höõu (x. nt. 62).
Baäc thaáp nhaát cuûa söï suy thoaùi ñaïo ñöùc naøy laø thoùi töï ñaéc. Ngöôøi giaøu coù phuïc söùc nhö moät vò vua vaø haønh xöû nhö moät vò thaàn, maø queân raèng oâng chæ laø ngöôøi seõ phaûi cheát. Ñoái vôùi nhöõng keû bò thoùi ham meâ cuûa caûi laøm cho sa ñoïa, ngoaøi caùi toâi cuûa hoï ra, chaúng coù gì toàn taïi. Nhöõng ngöôøi xung quanh hoï ôû ngoaøi taàm maét cuûa hoï. Haäu quaû cuûa vieäc gaén boù vôùi tieàn baïc laø moät thöù muø loøa. Ngöôøi giaøu coù khoâng nhìn thaáy ngöôøi ngheøo, ngöôøi ñoùi khaùt, ngöôøi bò thöông, ngöôøi naèm ôû cöûa nhaø mình.
Nhìn vaøo nhaân vaät naøy, chuùng ta coù theå hieåu taïi sao Phuùc AÂm quyeát lieät leân aùn thoùi ham meâ tieàn baïc: "Khoâng ai coù theå laøm toâi hai chuû: hoaëc gheùt chuû naøy vaø yeâu chuû kia, hoaëc gaén boù vôùi chuû naøy vaø khinh cheâ chuû noï. Caùc con khoâng theå vöøa laøm toâi Thieân Chuùa vöøa laøm toâi tieàn baïc ñöôïc" (Mt 6,24).
3. Lôøi Chuùa laø moät hoàng aân
Ñoaïn Phuùc AÂm veà ngöôøi giaøu coù vaø Lazaroâ giuùp chuùng ta chuaån bò chu ñaùo cho Leã Phuïc sinh. Phuïng vuï Thöù Tö Leã Tro môøi goïi chuùng ta ñeán vôùi moät kinh nghieäm gaàn gioáng vôùi kinh nghieäm cuûa ngöôøi giaøu coù. Khi linh muïc xöùc tro treân ñaàu chuùng ta, ngaøi laëp laïi nhöõng lôøi naøy: "Haõy nhôù mình laø tro buïi, vaø seõ trôû veà buïi tro". Quaû vaäy, caû ngöôøi giaøu vaø ngöôøi ngheøo ñeàu cheát, vaø phaàn quan troïng hôn cuûa duï ngoân naøy dieãn ra ôû ñôøi sau. Hai nhaân vaät boãng nhieân khaùm phaù ra raèng "chuùng ta ñaõ chaúng mang gì vaøo traàn gian naøy, thì cuõng chaúng mang gì ra ñöôïc" (1 Tm 6,7).
Chuùng ta cuõng thaáy nhöõng gì xaûy ra ôû ñôøi sau. ÔÛ ñoù ngöôøi giaøu naên næ vôùi Abraham maø oâng goïi laø "cha" (Lc 16,24,27), nhö moät daáu chæ cho thaáy oâng thuoäc veà daân Chuùa. Chi tieát naøy laøm cho cuoäc ñôøi cuûa oâng caøng theâm maâu thuaãn, vì cho ñeán luùc naøy, chaúng coù gì cho thaáy oâng coù moái töông quan vôùi Thieân Chuùa. Thöïc teá, trong cuoäc ñôøi cuûa oâng khoâng coù choã naøo daønh cho Thieân Chuùa. Vò thaàn duy nhaát cuûa oâng laø chính oâng.
Ngöôøi giaøu coù chæ nhaän ra Lazaroâ khi oâng phaûi chòu nhöõng cöïc hình ôû ñôøi sau. OÂng xin ngöôøi ngheøo laáy moät gioït nöôùc laøm cho oâng bôùt ñau ñôùn. Ñieàu oâng xin Lazaroâ cuõng gioáng nhö ñieàu oâng coù theå laøm ñöôïc nhöng ñaõ chaúng bao giôø laøm. Abraham noùi vôùi oâng: "Caû ñôøi con, con ñaõ nhaän ñöôïc bao ñieàu toát laønh, coøn Lazaroâ chæ nhaän toaøn ñieàu baát haïnh. Baây giôø Lazaroâ ñöôïc an uûi nôi ñaây, coøn con thì phaûi chòu khoán khoå" (c. 25). ÔÛ ñôøi sau, moät loaïi coâng baèng ñöôïc phuïc hoài vaø nhöõng baát haïnh trong ñôøi ñöôïc ñeàn buø baèng nhöõng ñieàu toát laønh.
Duï ngoân tieáp tuïc ñöa ra moät thoâng ñieäp cho taát caû caùc Kitoâ höõu. Ngöôøi giaøu xin Abraham sai Lazaroâ ñeán caûnh baùo caùc anh em cuûa oâng coøn ñang soáng. Nhöng Abraham traû lôøi: "Chuùng ñaõ coù Moâseâ vaø caùc tieân tri, chuùng haõy laéng nghe caùc ngaøi" (c. 29). Vaø ñaùp laïi lôøi phaûn baùc cuûa ngöôøi giaøu coù, Abraham noùi theâm: "Neáu chuùng khoâng nghe Moâseâ vaø caùc tieân tri, thì duø ngöôøi cheát soáng laïi chuùng cuõng chaúng tin" (c. 31).
Nhö theá ñaõ loä ra vaán ñeà thöïc söï cuûa ngöôøi giaøu coù. Goác reã cuûa moïi baát haïnh cuûa oâng laø khoâng chòu nghe lôøi Chuùa. Keát quaû laø oâng khoâng coøn yeâu meán Thieân Chuùa vaø caøng ngaøy caøng khinh mieät ngöôøi thaân caän cuûa mình. Lôøi Chuùa thì soáng ñoäng vaø maïnh meõ, coù khaû naêng bieán ñoåi nhöõng coõi loøng vaø ñöa chuùng trôû veà vôùi Chuùa. Khi chuùng ta ñoùng cöûa loøng mình tröôùc hoàng aân lôøi Chuùa, thì roát cuoäc chuùng ta cuõng seõ ñoùng cöûa loøng mình tröôùc hoàng aân laø nhöõng anh chò em cuûa chuùng ta.
Anh chò em thaân meán, Muøa Chay laø muøa thuaän lôïi ñeå ñoåi môùi cuoäc gaëp gôõ cuûa chuùng ta vôùi Chuùa Kitoâ, Ñaáng ñang soáng trong lôøi cuûa Ngöôøi, trong caùc bí tích vaø nôi ngöôøi thaân caän cuûa chuùng ta. Chuùa laø Ñaáng ñaõ chieán thaéng söï löøa doái cuûa Teân Caùm Doã trong boán möôi ngaøy ôû sa maïc, seõ chæ cho chuùng ta con ñöôøng chuùng ta phaûi ñi. Nguyeän xin Chuùa Thaùnh Thaàn daãn ñöa chuùng ta vaøo moät cuoäc haønh trình thöïc söï cuûa hoaùn caûi, ñeå chuùng ta coù theå taùi khaùm phaù hoàng aân lôøi Chuùa, ñöôïc thanh taåy khoûi toäi loãi ñaõ laøm cho chuùng ta ra muø loaø, vaø phuïc vuï Chuùa Kitoâ hieän dieän trong nhöõng anh chò em cuûa chuùng ta ñang tuùng thieáu. Toâi khuyeán khích taát caû caùc tín höõu cuõng haõy thöïc hieän söï ñoåi môùi thieâng lieâng naøy baèng caùch tham gia caùc Chieán dòch Muøa Chay ñöôïc nhieàu toå chöùc Giaùo hoäi phaùt ñoäng taïi nhieàu nôi treân theá giôùi, ñeå thaêng tieán neàn vaên hoùa gaëp gôõ trong gia ñình nhaân loaïi duy nhaát cuûa chuùng ta. Chuùng ta haõy caàu nguyeän cho nhau, ñeå nhôø tham döï vaøo chieán thaéng cuûa Chuùa Kitoâ, chuùng ta bieát môû cöûa loøng mình cho nhöõng ai yeáu ñuoái vaø ngheøo khoå. Nhö theá chuùng ta môùi coù theå soáng vaø laøm chöùng cho nieàm vui Phuïc Sinh caùch troïn veïn.
Vatican, ngaøy 18 thaùng 10 naêm 2016
Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ
Minh Ñöùc chuyeån ngöõ
theo baûn tieáng Anh vaø tieáng Phaùp cuûa Libreria Editrice Vaticana