Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ chæ thò duyeät laïi
Huaán thò Liturgiam Authenticam
Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ chæ thò duyeät laïi Huaán thò Liturgiam Authenticam.
Roma (WHÑ 30-01-2017) - Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ chæ thò thaønh laäp moät Uyû ban ñeå duyeät laïi vaên kieän Liturgiam Authenticam, moät Huaán thò gaây tranh caõi sau khi nhöõng baûn dòch caùc baûn vaên phuïng vuï töø tieáng Latinh sang tieáng Anh vaø caùc ngoân ngöõ khaùc môùi ñöôïc Toaø Thaùnh pheâ chuaån. Uyû ban naøy ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha thaønh laäp ngay tröôùc leã Giaùng sinh, cuõng coù nhieäm vuï xeùt xem caàn taûn quyeàn ñeán möùc naøo trong Giaùo hoäi ñoái vôùi nhöõng vaán ñeà nhö vaán ñeà naøy.
Uyû ban môùi seõ bao goàm caùc giaùm muïc cuûa taát caû caùc chaâu luïc. Ñaùng chuù yù, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ boå nhieäm Ñöùc Toång giaùm muïc Arthur Roche, Thö kyù Boä Phuïng töï thaùnh vaø Kyû luaät caùc Bí tích, laøm Chuû tòch Uyû ban. Ñöùc Toång giaùm muïc Roche, ngöôøi Anh, laø nhaân vaät soá hai cuûa Boä Phuïng töï; ngaøi coù nhieàu kinh nghieäm trong lónh vöïc phuïng vuï hôn vaø caùch tieáp caän côûi môû hôn veà caùc vaán ñeà phuïng vuï, so vôùi Ñöùc hoàng y Boä tröôûng laø Robert Sarah.
Toaø Thaùnh khoâng ñöa ra chi tieát veà Uyû ban, voán döï kieán... seõ sôùm toå chöùc phieân hoïp ñaàu tieân. Vaø danh saùch caùc thaønh vieân cuûa Uyû ban cuõng khoâng ñöôïc coâng boá.
Theo caùc nguoàn tin thoâng thaïo, coù hai lyù do chính ñeå Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ thaønh laäp Uyû ban naøy. Thöù nhaát, theo Coâng ñoàng Vatican II, Ñöùc Thaùnh Cha muoán trao traùch nhieäm lôùn hôn vaø thaåm quyeàn nhieàu hôn cho caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc. Ñieàu naøy ñaõ ñöôïc ngaøi noùi roõ trong Toâng huaán Evangelii Gaudium:
"Coâng ñoàng Vaticanoâ II tuyeân boá raèng, gioáng nhö caùc Giaùo hoäi thuoäc caùc Toaø thöôïng phuï thôøi xöa, caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc ngaøy nay ñang ôû trong vò theá 'coáng hieán baèng nhieàu caùch thöùc hieäu quaû cho vieäc hieän thöïc hoaù tinh thaàn hieäp ñoaøn'. Nhöng öôùc muoán naøy chöa ñöôïc theå hieän ñaày ñuû, vì chuùng ta vaãn chöa trieån khai ñuû moät tö caùch phaùp lyù cuûa caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc nhö laø nhöõng chuû theå coù nhöõng thuoäc tính chuyeân bieät. Hình thöùc quaûn trò quaù taäp trung gaây phöùc taïp cho ñôøi soáng vaø hoaït ñoäng truyeàn giaùo cuûa Hoäi Thaùnh thay vì giuùp ích cho noù (soá 32).
Trong boái caûnh naøy, vaán ñeà naûy sinh coù lieân quan ñeán phuïng vuï laø xaùc ñònh roõ ñaâu laø vai troø cuûa giaùm muïc Roma trong vieäc duy trì söï hieäp nhaát trong Giaùo hoäi, vì Phuïng vuï, nghi leã Roma, taïo neân söï hieäp nhaát trong Giaùo hoäi Latinh. Uyû ban seõ baøn veà vaán ñeà naøy.
Thöù hai, moät soá Hoäi ñoàng Giaùm muïc khoâng haøi loøng vôùi baûn dòch Saùch Leã Roâma theo ñoøi hoûi cuûa Liturgiam Authenticam. Caùc ngaøi cho raèng noù quaù cöùng nhaéc vaø khoâng chaáp nhaän raèng coù moät thöù ngoân ngöõ goïi laø "ngoân ngöõ thaùnh thieâng". Hoï ñoå loãi cho Liturgiam Authenticam muoán coù moät kieåu dòch gaàn nhö saùt nghóa caùc baûn vaên phuïng vuï Latinh sang ngoân ngöõ baûn xöù hay ñòa phöông cuûa caùc quoác gia khaùc nhau, thöôøng ñöa ñeán keát quaû khoâng laøm haøi loøng. Ngöôøi Nhaät chaúng haïn, hoï ñaõ tranh ñaáu laâu daøi vôùi Boä [Phuïng töï] veà vieäc ai ñöôïc quyeàn quyeát ñònh chaáp thuaän baûn dòch tieáng Nhaät cuûa caùc vaên baûn naøy. Hoï vaø nhieàu Hoäi ñoàng Giaùm muïc khaùc, roõ raøng khoâng haøi loøng vôùi caùc chæ thò cuûa Liturgiam Authenticam vaø möùc ñoä taäp quyeàn cuûa Huaán thò naøy.
Ñöùc Toång Giaùm muïc Roche, ngöôøi ñaõ töøng giöõ chöùc Chuû tòch "Uyû ban Quoác teá veà Anh ngöõ trong Phuïng vuï" trong 10 naêm, khi trình baøy tröôùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc Canada hoài thaùng Chín 2014, ñaõ noùi raèng söï khaùc bieät lôùn giöõa Huaán thò "Comme le Preùvoit" (1969), voán chi phoái baûn dòch caùc saùch phuïng vuï ñaàu tieân sau Coâng ñoàng Vatican II (1962-1965), vaø Huaán thò Liturgiam Authenticam, voán aán ñònh baûn dòch Saùch Leã Roma baèng tieáng Anh, tieáng Phaùp vaø moät soá nöôùc duøng tieáng Taây Ban Nha, "laø Toaø Thaùnh, trong caùc chæ thò, ñaõ choïn thay ñoåi nguyeân taéc höôùng daãn baûn dòch töø 'töông ñöông naêng ñoäng hoaëc chöùc naêng' vaøo naêm 1969 sang nguyeân taéc 'töông ñöông hình thöùc' vaøo naêm 2001".
Ñöùc Toång Giaùm muïc Roche giaûi thích raèng coù ñöôïc "söï töông ñöông naêng ñoäng" khi ngöôøi dòch taùch "noäi dung" cuûa moät phaùt ngoân ra khoûi "hình thöùc maø noù ñöôïc theå hieän". Nhöng ngaøi noùi phöông phaùp naøy ñaõ trôû neân "loãi thôøi". Trong 40 naêm qua, caùc chuyeân gia ngoân ngöõ "ñaõ yù thöùc hôn raèng chính hình thöùc maø chuùng ta choïn ñeå phaùt ngoân seõ dieãn taû muïc ñích cuûa chuùng ta khi noùi". Ñöùc Toång Giaùm muïc Roche cho bieát, vôùi Liturgiam Authenticam, Toaø Thaùnh ñaõ choïn nguyeân taéc "töông ñöông hình thöùc".
Uyû ban môùi ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ thaønh laäp seõ xem xeùt toaøn boä vaán ñeà, cuøng vôùi vieäc hoäi nhaäp vaên hoaù vaø nhöõng gì maø chuû tröông taûn quyeàn öôùc mong thöïc hieän trong caùc vaán ñeà lieân quan ñeán phuïng vuï.
Liturgiam Authenticam vaø caùc baûn dòch
Ñöôïc ban haønh naêm 2001 theo yeâu caàu cuûa Ñöùc giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ II, Liturgiam Authenticam, "baûn höôùng daãn ñeå aùp duïng ñuùng ñaén Hieán cheá veà Phuïng vuï Thaùnh cuûa Coâng ñoàng Vatican II", ñaëc bieät ñoøi hoûi baûn vaên goác Latinh phaûi ñöôïc "dòch caùch toaøn veïn vaø thaät chính xaùc, nghóa laø khoâng ñöôïc theâm bôùt vaøo noäi dung, cuõng khoâng ñöôïc dòch theo kieåu dieãn nghóa hoaëc giaûi thích".
Trong thöïc teá, ñoøi hoûi naøy cuûa Roma ñaõ ñöa ñeán nhöõng khoù khaên lôùn cho caùc baûn dòch Saùch Leã Roma aán baûn naêm 2002. Boä Phuïng töï thaùnh, do Ñöùc hoàng y Robert Sarah laøm Boä tröôûng, ñaõ caên cöù Huaán thò Liturgiam Authenticam ñeå ñoøi caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc phaûi dòch saùt baûn goác Latinh. Nhöng baûn dòch tieáng Anh, coù hieäu löïc töø naêm 2011, ñaõ bò 50% soá tín höõu vaø 71% linh muïc khoâng chaáp nhaän vì vaên phong "quaù caâu neä" vaø "röôøm raø".
Caùc baûn dòch tieáng Taây Ban Nha vaø tieáng YÙ ñaõ khoâng ñöôïc thoâng qua, vaø baûn dòch tieáng Phaùp cuõng theá; tröôùc ñoù, baûn dòch tieáng Phaùp ñaàu tieân ñaõ bò Roma baùc boû vaøo naêm 2007.
Taïi Ñöùc, vaøo naêm 2013, caùc giaùm muïc ñaõ phaûn ñoái "moät ngoân ngöõ phuïng vuï khoâng bieát ñeán ngoân ngöõ cuûa daân chuùng" neân töø choái coâng vieäc cuûa Uyû ban do Ñöùc giaùo hoaøng Beâneâñictoâ XVI thaønh laäp vaø baét ñaàu coâng vieäc cuûa rieâng mình. Coâng vieäc naøy môùi ñaây ñaõ bò Boä Phuïng töï thaùnh baùc boû.
(Theo Vatican Insider & La Croix)
Minh Ñöùc