Caùc Ñöùc giaùo hoaøng vaø cuoäc ñoái thoaïi
Do Thaùi giaùo - Kitoâ giaùo
(Ñöùc giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ II vaø Ñaïi giaùo tröôûng Elio Toaff)
Caùc Ñöùc giaùo hoaøng vaø cuoäc ñoái thoaïi Do Thaùi giaùo - Kitoâ giaùo.
Roma (WHÑ 18-01-2017) - Taïi Italia, ngaøy 17 thaùng 01 haèng naêm laø Ngaøy Do Thaùi giaùo vaø ñoái thoaïi giöõa Do Thaùi giaùo vaø Coâng giaùo. Caùch nay moät naêm, Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ ñaõ ñeán Hoäi ñöôøng Do Thaùi ôû Roma, tieáp böôùc nhöõng vò tieàn nhieäm cuûa ngaøi laø Chaân phöôùc Giaùo hoaøng Phaoloâ VI, Thaùnh Gioan Phaoloâ II vaø Ñöùc nguyeân giaùo hoaøng Beâneâñictoâ XVI. Taïi ñaây ngaøi ñaõ nhaéc laïi taàm quan troïng cuûa moái lieân keát chaët cheõ vaø raát ñaëc thuø töøng lieân keát ngöôøi Do Thaùi vaø ngöôøi Coâng giaùo, neân hoï "caûm nhaän laø anh em vôùi nhau vaø lieân keát trong cuøng moät Thieân Chuùa".
Sau ñaây xin ñieåm qua lòch söû cuûa nhöõng ñoùng goùp cuûa caùc Ñöùc giaùo hoaøng gaàn ñaây cho cuoäc ñoái thoaïi ñaõ khôûi söï caùch nay hôn 50 naêm.
Thoâng ñieäp cuûa tình baèng höõu, ñoái thoaïi vaø chia seû giöõa caùc Kitoâ höõu vaø ngöôøi Do Thaùi, nhöõng nhaân vaät chính cuûa moät lòch söû ñaày bieán ñoäng vaø thöôøng laø ñau thöông, ñaõ coù ngay caû tröôùc khi Tuyeân ngoân Nostra Aetate cuûa Coâng ñoàng Vatican II ñöôïc ban haønh vaøo naêm 1965. Thaät vaäy, naêm 1964, - töùc laø moät naêm tröôùc khi beá maïc Coâng ñoàng -, Ñöùc giaùo hoaøng Phaoloâ VI ñaõ ñeán thaêm Thaùnh Ñòa, taïi ñaây ngaøi ñöôïc Quoác vöông Jordan Hussein II vaø Toång thoáng Israel Zalman Shazar ñoùn tieáp. Chính trong cuoäc haønh höông naøy, vò Giaùm muïc Roma vaø Thöôïng phuï Constantinopolis Athenagoras ñaõ trao ñoåi caùi oâm hoân lòch söû. Treân ngoïn ñoài ôû Megiddo, ñòa ñieåm Kinh Thaùnh naèm giöõa Jerusalem vaø Tel Aviv, Ñöùc Phaoloâ VI ñaõ nhaán maïnh moái daây lieân keát saâu saéc gaén boù caùc Kitoâ höõu vaø ngöôøi Do Thaùi, laø "daân cuûa Giao Öôùc", maø "vai troø cuûa daân aáy trong lòch söû toân giaùo cuûa nhaân loaïi" khoâng theå bò laõng queân.
Ñöùc giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ II thaêm Traïi taäp trung Auschwitz
Con ñöôøng cuûa tình baèng höõu ñöôïc tieáp noái vôùi Thaùnh Gioan Phaoloâ II, ngöôøi ñaõ ñeán thaêm Traïi taäp trung Auschwitz-Birkenau vaøo ngaøy 7 thaùng Saùu naêm 1979, laø ngöôøi keá vò Thaùnh Pheâroâ ñaàu tieân böôùc vaøo traïi töû thaàn naøy, moät bieåu töôïng gheâ tôûm cuûa Ñöùc Quoác xaõ, moät "Golgotha cuûa theá giôùi hieän ñaïi", theo lôøi cuûa vò Giaùo hoaøng ngöôøi Ba Lan.
Vaø khoâng theå khoâng noùi ñeán chuyeán vieáng thaêm maø ngaøi thöïc hieän vaøo baûy naêm sau, ngaøy 13 thaùng Tö naêm 1986, taïi Hoäi ñöôøng Do Thaùi ôû Roma; taïi ñaây, Giaùm muïc Roma vaø Ñaïi giaùo tröôûng Elio Toaff ñaõ trao nhau chieác oâm hoân noàng aám, vaø Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ maïnh meõ phaùt bieåu: "Do Thaùi giaùo khoâng phaûi "ôû beân ngoaøi" chuùng toâi, nhöng, moät caùch naøo ñoù, laø 'noäi taïi' vôùi Coâng giaùo chuùng toâi. Vì theá ñoái vôùi Do Thaùi giaùo, chuùng toâi coù nhöõng moái quan heä maø chuùng toâi khoâng heà coù vôùi baát kyø moät toân giaùo naøo khaùc. Caùc baïn laø nhöõng ngöôøi anh em yeâu quyù cuûa chuùng toâi, vaø moät caùch naøo ñoù, coù theå noùi raèng laø anh cuûa chuùng toâi".
Ñöùc giaùo hoaøng Beâneâñictoâ XVI thaêm Traïi taäp trung Auschwitz
Ñoái thoaïi vaø moái quan heä baèng höõu ñaõ ñöôïc cuûng coá döôùi thôøi Ñöùc giaùo hoaøng Beâneâñictoâ XVI. Trong Ngaøy Giôùi treû Theá giôùi taïi Koln (nöôùc Ñöùc) naêm 2005, ngaøi vaøo moät hoäi ñöôøng Do Thaùi; naêm 2006, ñeán thaêm Traïi taäp trung Auschwitz; naêm 2008, thaêm "Hoäi ñöôøng Park East" ôû New York; vaø naêm 2009 ñeán Thaùnh Ñòa.
Ñeán thaùng Naêm naêm 2010, Ñöùc giaùo hoaøng Beâneâñictoâ XVI laïi ñeán thaêm Hoäi ñöôøng Do Thaùi ôû Roma vaø phaùt bieåu: "Gaàn hai möôi boán naêm qua, vò tieàn nhieäm cuûa toâi laø Ñöùc Gioan Phaoloâ II, ñaõ quyeát taâm goùp phaàn vaøo vieäc taêng cöôøng moái quan heä toát ñeïp giöõa caùc coäng ñoàng cuûa chuùng ta, ñeå vöôït qua moïi hieåu laàm vaø thaønh kieán. Chuyeán vieáng thaêm naøy cuûa toâi cuõng ñi theo con ñöôøng ñaõ vaïch ra, ñeå khaúng ñònh vaø cuûng coá ñieàu aáy".
Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ thaêm Traïi taäp trung Auschwitz
Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ ñaõ böôùc tieáp con ñöôøng nhöõng ngöôøi tieàn nhieäm; sau khi ñeán thaêm Thaùnh Ñòa naêm 2014, 60 naêm sau cuoäc vieáng thaêm cuûa Chaân phöôùc Phaoloâ VI, vaøo thaùng Baûy naêm 2016, ngaøi laïi ñeán Auschwitz vaø caàu nguyeän trong aâm thaàm, nhaân Ngaøy Giôùi treû Theá giôùi taïi Krakow (Ba Lan). Trong chuyeán vieáng thaêm naøy, ngaøi ñaõ xin Chuùa ban cho ôn "bieát khoùc". Sau ñoù Ñöùc giaùo hoaøng ñaõ ghi trong soå vaøng nhö sau: "Laïy Chuùa, xin thöông xoùt daân Chuùa! Laïy Chuùa, xin tha thöù söï ñoäc aùc khuûng khieáp naøy!".
(Theo Vatican Radio)
Minh Ñöùc