Phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y Jean Lous Tauran
veà vieäc ñoái thoaïi vôùi Hoài giaùo
Phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y Jean Lous Tauran veà vieäc ñoái thoaïi vôùi Hoài giaùo.
Roma (Oss. Rom. 21-12-2016; Vat. 12-01-2017) - Ngaøy 19 thaùng 12 naêm 2016 Anis Amri, moät thanh nieân ngöôøi Tunisi, ñaõ ñaùnh caép moät xe vaän taûi chôû haøng, gieát taøi xeá ngöôøi Ba Lan, roài laùi xe toâng vaøo moät chôï Giaùng Sinh ñaày ngöôøi ñang ñi mua saém ôû Breitscheidplatz trong thuû ñoâ Berlin cuûa Coäng Hoaø Lieân Bang Ñöùc, khieán cho 12 ngöôøi cheát vaø 56 ngöôøi bò thöông. Sau khi chaïy troán khoûi Ñöùc Anis Amri ñaõ ñi xe löûa qua Bæ, Hoaø Lan vaø Phaùp ñeå vaøo Italia, vaø ñaõ bò caûnh saùt baén cheát taïi Sesta San Giovanni, thuoäc Milano baéc Italia ngaøy 22 thaùng 12 naêm 2016. Amri ñaõ töøng bò keát aùn tuø 5 naêm taïi Italia vì nhieàu toäi khaùc nhau. Tröôùc khi thöïc hieän vuï khuûng boá naøy Anis Amri ñaõ tung leân maïng video anh ñang ca tuïng nhaø nöôùc Hoài IS.
Vuï khuûng boá ñaãm maùu naøy laïi khieán cho nhieàu ngöôøi ñaët vaán naïn lieân quan tôùi cuoäc ñoái thoaïi cuûa Giaùo Hoäi coâng giaùo vôùi Hoài giaùo. Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quyù vò baøi phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y Jean Louis Tauran, Chuû tòch Hoäi Ñoàng Toaø Thaùnh ñoái thoaïi lieân toân veà vaán ñeà naøy.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, kieåu khuûng boá nhö ñaõ xaûy ra taïi Berlin nhaéc laïi vuï khuûng boá töông töï ñaõ xaûy ra taïi Nice beân Phaùp hoái thaùng 7 naêm 2016 vaø vuï khuûng boá taïi Rouen. Chuùng ñaõ khieán cho nhieàu ngöôøi taïi AÂu chaâu kheùp kín ñoái vôùi ngöôøi Hoài. Ñaáy laø chöa keå tôùi caùc vuï khuûng boá taïi Aleppo, vaø vuï khuûng boá môùi ñaây xaûy ra taïi nhaø thôø chính toaø Copte trong thuû ñoâ Cairo cuûa Ai Caäp. Tröôùc taát caû caùc vuï khuûng boá naøy coøn coù theå noùi tôùi ñoái thoaïi khoâng thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Chính vì tình hình naøy maø caàn phaûi ñaëc bieät chuù yù tôùi theá giôùi hoài giaùo. Chuùng ta taát caû ñeàu ñaõ bò lieân luïy bôûi nhöõng gì ñaõ xaûy ra beân Ñöùc, beân Ai Caäp vaø tröôùc ñoù nöõa laø treân queâ höông Phaùp cuûa toâi. Nhöng maø caû trong tình traïng ñoù chuùng toâi cuõng ñaõ coù theå ñaùnh giaù cao vieäc thöùc tænh caên tính toân giaùo töù phía ña soá ngöôøi daân Phaùp, cuõng nhö tình lieân ñôùi, maø caùc anh chò em Hoài giaùo caùc nöôùc khaùc ñaõ baày toû vôùi chuùng toâi, ñaëc bieät laø sau vuï saùt haïi vò linh muïc cao nieân, cha Jacques Hamel. Chuùng toâi ñau ñôùn tieáp tuïc chöùng kieán caùc haønh ñoäng taøn baïo voâ nghóa choáng laïi nhöõng ngöôøi voâ toäi trong cuoäc soáng thöôøng ngaøy cuûa hoï. Tröôùc caùc haønh ñoäng ñoù, tröôùc thaûm caûnh cuûa caùc ngöôøi di cö tî naïn, tröôùc cuoäc khuûng hoaûng quoác teá, nhaát laø tröôùc tình traïng xung ñoät taïi Siria, caùm doã boû cuoäc raát laø lôùn. Nhöng chính trong luùc naøy laø luùc phaûi tieáp tuïc tin nôi söï ñoái thoaïi, laø ñieàu noøng coát ñoái vôùi toaøn theå nhaân loaïi.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y laøm theá naøo ñeå ñöa cuoäc ñoái thoaïi naøy tieán tôùi trong cuoäc soáng thöôøng ngaøy?
Ñaùp: Taát caû moïi ngöôøi ñeàu phaûi ñaøo saâu nieàm tin toân giaùo cuûa mình, vaø hieåu raèng ñoái thoaïi khoâng phaûi chæ ñöôïc daønh cho "caùc chuyeân vieân". Nhöng taát caû moïi ngöôøi ñeàu phaûi töø boû caùc thaùi ñoä nghi ngôø hay tranh caõi beânh vöïc caùc lyù do cuûa mình. Khi thöïc thi, trong söï töï do vaø loøng toân troïng, quyeàn lôïi cuûa tha nhaân, taát caû nhöõng gì maø ña soá caùc toân giaùo ñeàu coù chung laø caàu nguyeän, aên chay, laøm phuùc baùc aùi, haønh höông, laø chuùng ta seõ chöùng minh raèng caùc tín höõu laø moät yeáu toá cuûa hoaø bình cho caùc xaõ hoäi loaøi ngöôøi. Trong theá giôùi baáp beânh ngaøy nay, ñoái thoaïi giöõa caùc toân giaùo khoâng phaûi laø moät daáu chæ cuûa söï yeáu ñuoái. Noù tìm ra lyù do cuûa noù trong cuoäc ñoái thoaïi cuûa Thieân Chuùa vôùi nhaân loaïi.
Hoûi: Neáu phaûi toùm taét vôùi moät hình aûnh caùc keát quaû cuûa cuoäc ñoái thoaïi trong naêm 2016, thì Ñöùc Hoàng Y choïn hình aûnh naøo?
Ñaùp: Chaéc chaén laø toâi choïn hình aûnh Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ gaëp gôõ Ñaïi Imam Sceicco Ahmad Muhammad al Tayyib, ñeán Vaticaêng vôùi moät phaùi ñoaøn caáp cao, trong ñoù coù caùc giaùo sö Abbas Shouman, phoù thö kyù ñaïi hoïc Hoài Sunnít, vaø giaùo sö Hamdi Zakzouk, giaùm ñoác Trung taâm ñoái thoaïi Al Azhar. Ñaïi Imam ñaõ ñöôïc toâi vaø Ñöùc Cha Miguel Angel Ayuso Guixot, thö kyù Hoäi ñoàng toaø thaùnh ñoái thoaïi lieân toân tieáp ñoùn, vaø chuùng toâi ñaõ thaùp tuøng ñaïi Imam tôùi gaëp gôõ Ñöùc Thaùnh Cha. Trong cuoäc hoäi kieán chuùng toâi ñaõ nhaán maïnh treân söï caàn thieát caùc vò laõnh ñaïo vaø tín höõu cuûa caùc toân giaùo lôùn cuøng nhau daán thaân cho hoaø bình treân theá giôùi, khöôùc töø baïo löïc vaø khuûng boá; vaø chuùng toâi cuõng ñeà caäp tôùi tình hình cuûa caùc kitoâ höõu vaø caùc caêng thaúng trong vuøng Trung Ñoâng.
Hoûi: Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ hôn moät laàn laäp laïi raèng khoâng ñöôïc ñoàng hoaù Hoài giaùo vôùi baïo löïc, coù phaûi khoâng thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Vaâng, nhöng khoâng phaûi chæ coù theá. Trong chuyeán bay töø Ba Lan trôû veà Roma ngaøy 31 thaùng 7 Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ traû lôøi moät caâu hoûi, vaø baûo ñaûm raèng caùc anh chò em hoài giaùo tìm kieám hoaø bình, tìm kieám gaëp gôõ. Vaø chính Sceicco Al Tayyib, trong moät cuoäc phoûng vaán daønh cho caùc nhaø baùo Vaticaêng ngay sau cuoäc gaëp gôõ vôùi Ñöùc Thaùnh Cha, ñaõ nhaán maïnh raèng Hoài giaùo khoâng lieân quan gì tôùi khuûng boá, bôûi vì ai gieát ngöôøi laø ñaõ hieåu sai caùc vaên baûn neàn taûng cuûa Hoài giaùo; vaø thaät laø ñieàu neàn taûng caùc toân giaùo lôùn phaûi coù moät noã löïc chung ñeå ñöa ra cho nhaân loaïi moät höôùng ñi môùi tieán tôùi loøng thöông xoùt vaø hoaø bình trong thôøi ñaïi khuûng hoaûng traàm troïng naøy. Nhö vaäy, neáu Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ laø vò Giaùo Hoaøng ñaàu tieân vieáng thaêm Ñaïi Imam cuûa ñaïi hoïc Al- Azhar trong chuyeán coâng du Ai Caäp trong Naêm Thaùnh 2000, thì Sceicco Al Tayyib ñaõ laø Ñaïi Imam ñaàu tieân vieáng thaêm Ñöùc Thaùnh Cha taïi Vaticaêng, vaø luoân luoân trong moät Naêm Thaùnh, laø Naêm Thaùnh Loøng Thöông Xoùt, töùc möôøi laêm naêm sau Naêm Thaùnh 2000.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, ñaâu ñaõ laø hoaït ñoäng ngoaïi giao ñi tröôùc vaø theo sau cuoäc gaëp gôõ naøy?
Ñaùp: Vaøo thaùng hai Ñöùc Cha Ayuso ñaõ ñeán Cairo, vaø taïi Cairo Ñöùc Cha ñaõ ñöôïc Ñöùc Toång Giaùm Muïc Bruno Musaroø, Söù Thaàn Toaø Thaùnh, thaùp tuøng tôùi ñaïi hoïc Al Azhar. Ñöùc Cha Ayuso ñaõ trao taän tay cho giaùo sö Shouman moät böùc thö cuûa toâi, trong ñoù toâi baày toû söï saün saøng tieáp ñoùn Ñaïi Imam vaø thaùp tuøng oâng vaøo gaëp Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ taïi Vaticaêng. Sau ñoù Ñöùc Cha Ayuso ñaõ sang Cairo hai laàn nöõa, vaøo thaùng 7 vaø thaùng 10 ñeå chuaån bò cho cuoäc gaëp gôõ seõ ghi daáu vieäc taùi ñoái thoaïi giöõa Hoäi ñoàng Toaø Thaùnh vaø ñaïi hoïc hoài giaùo Cairo, vaøo cuoái thaùng 4 naêm 2017.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, ñaâu laø caùc chaëng yù nghó khaùc trong caùc sinh hoaït cuûa Hoäi Ñoàng Toaø Thaùnh ñoái thoaïi lieân toân trong naêm 2016?
Ñaùp: Vaøo ñaàu naêm 2016 coù cuoäc gaëp gôõ haøng naêm taïi Geneøve giöõa caùc nhaân vieân cuûa Hoäi Ñoàng vaø cuûa Vaên phoøng ñoái thoaïi lieân toân vôùi söï coäng taùc cuûa Hoäi Ñoàng Ñaïi Keát caùc Giaùo Hoäi Kitoâ trong "Tuaàn hoøa hôïp lieân toân" do Lieân Hieäp Quoác thaønh laäp. Vaøo thaùng gieâng Ñöùc Cha Ayuso, Thö kyù Hoäi Ñoàng, ñaõ sang Abu Dhabi tham döï "Dieãn ñaøn caùc tö töôûng gia A raäp", toå chöùc laàn ñaàu tieân. Ñöùc Cha ñaõ laø thuyeát trình vieân duy nhaát khoâng phaûi ngöôøi Hoài giaùo, vaø Ñöùc Cha ñaõ phaùt bieåu veà ñeà taøi "Khuynh höôùng cöïc ñoan" phaân tích caùc lyù do vaø caùc phöông theá söûa chöõa coù theå coù. Vaøo thaùng hai toâi ñaõ ñöôïc oâng Khaled Abashed, tröôûng phoøng Hoài giaùo, thaùp tuøng tham döï Hoäi nghi ñoái thoaïi lieân toân laàn thöù 12 trieäu taäp taïi Doha beân Qatar.
Hoûi: Thaät laø yù nghóa trong naêm 2016 Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ gaëp giôùi laõnh ñaïo caùc toân giaùo khaùc nhieàu laàn tröôùc khi chuû söï buoåi tieáp kieán chung tín höõu vaø du khaùch haønh höông naêm chaâu. Caùc buoåi gaëp gôõ naøy ñaõ coù yù nghóa gì thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Ñoù ñaõ laø caùc luùc raát quan troïng, trong ñoù Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi maáy lôøi töï phaùt ngaén goïn. Caùc cung caùch vaø cöû chæ deã thöông cuûa ngaøi ñaõ ñeå laïi nôi taát caû moïi ngöôøi moät kyû nieäm toát. Caùc vò thuoäc "Hoïc vieän hoaøng gia ñaëc traùch nghieân cöùu lieân toân" taïi Amman beân Giordania cuõng nhö oâng Haxhi Baba Edmond Bahimaj, thuû laõnh coäng ñoaøn Bektashi, ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng tieáp kieán tuaàn sau ñoù, ñaõ cho toâi bieát nhö vaäy. Ñaây laø moät huynh ñoaøn hoài giaùo phaùt xuaát töø nhoùm Sufi, ñöôïc thaønh laäp hoài theá kyû 13 beân Thoå Nhó Kyø, vaø ñöôïc phoå bieán, nhaát laø beân Albania. Cuøng söï kieän naøy laïi xaûy ra ngaøy muøng 1 thaùng 6 vôùi moät phaùi ñoaøn 35 ngöôøi, vaø sau cuøng ngaøy 23 thaùng 11 vôùi caùc ngöôøi hoài Sunnít Iran tham döï cuoäc hoäi luaän veà "Khuynh höôùng cöïc ñoan vaø baïo löïc nhaân danh toân giaùo", do Hoäi Ñoàng Toaø Thaùnh ñoái thoaïi lieân toân toå chöùc cuøng vôùi toå chöùc Vaên hoaù vaø töông quan taïi Teheran. Ngoaøi ra trong caùc ngaøy muøng 7-8 thaùng 9 ñaõ coù hoäi nghò veà "Chaâu Myõ ñoái thoaïi- Ngoâi nhaø chung cuûa chuùng ta". Do Hoäi ñoàng Toaø Thaùnh vaø Hoïc vieän ñoái thoaïi lieân toân Buenos Aires cuøng toå chöùc. Caùc tham döï vieân sau ñoù ñaõ ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ tieáp kieán. Sau cuøng chuùng ta cuõng khoâng queân buoåi tieáp lieân toân do chính Ñöùc Thaùnh Cha muoán ngaøy muøng 3 thaùng 11, vôùi söï tham döï cuûa bieát bao thaân höõu vaø caùc taùc nhaân ñoái thoaïi, trong ñoù coù caùc nhaân vieân cuûa "Trung taâm quoác teá ñoái thoaïi lieân toân" taïi Vienne beân AÙo, vieát taét laø KAICIID. Trung taâm naøy cuõng ñaõ thaêng tieán moät cuoäc hoäi luaän veà loøng thöông xoùt taïi Ñaïi hoïc giaùo hoaøng Gregoriana ôû Roma.
Hoûi: Caùc con soá thoáng keâ cho thaáy AÙ chaâu quan troïng, vaø Ñöùc Thaùnh Cha cuõng chuù yù theo doõi caùc bieán coá cuûa ñaïi luïc naøy vì taàm quan troïng cuûa cuoäc ñoái thoaïi vôùi Ñoâng Phöông. Coù caùc töông quan naøo vôùi AÙ chaâu vaø caùc neàn vaên hoùa cuûa noù thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Hoài thaùng 5 Ñöùc Cha Thö kyù cuûa Hoäi Ñoàng Toaø Thaùnh ñoái thoaïi lieân toân ñaõ sang Nhaät Baûn ñeå tham khaûo yù kieán caùc vò laõnh ñaïo toân giaùo caáp cao vuøng Trung Ñoâng veà ñeà taøi quyeàn coâng daân, nhaèm thaêng tieán moât yù thöùc lôùn hôn taïi caùc nöôùc coù ña soá daân theo Hoài giaùo. Trong caùc cuoäc gaëp gôõ taïi Tokyo cuõng ñaõ coù vieäc cuûng coá caùc lieân laïc Giöõa Giaùo Hoäi coâng giaùo vaø toå chöùc Phaät giaùo Risho Kosei Kai. Vaøo thaùng 10 Ñöùc Cha Ayuso cuõng ñaõ cuøng vôùi cha phoù thö kyù Indunil Kodithuwakku ñi sang Singapore, roài Ñaøi Loan nhaân cuoäc gaëp gôõ kitoâ laõo giaùo laàn ñaàu tieân ñöôïc toå chöùc taïi ñaây.
Hoûi: Hoäi Ñoàng Toaø Thaùnh ñoái thoaïi lieân toân cuõng ñaõ göûi caùc söù ñieäp tôùi caùc toân giaùo lôùn taïi AÙ chaâu nhaân caùc dòp leã, coù ñuùng theá khoâng thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Ñuùng theá. Nhaân leã AÙnh Saùng Vesakh, kyû nieäm caùc bieán coá chính trong cuoäc ñôøi Ñöùc Phaät, chuùng toâi ñaõ göûi söù ñieäp veà ñeà taøi "Tín höõu kitoâ vaø phaät giaùo cuøng nhau thaêng tieán giaùo duïc moâi sinh". Vaøo thaùng 10 chuùng toâi ñaõ göûi moät söù ñieäp cho caùc tín höõu AÁn giaùo taäp trung vaøo taàm quan troïng cuûa gia ñình nhaân dòp leã Deepavali coù nghóa laø "haøng ñeøn daàu", döïa treân moät huyeàn thoaïi coå xöa dieãn taû chieán thaéng cuûa chaân lyù treân doái traù vaø cuûa aùnh saùng treân toái taêm. Sau cuøng vaøo thaùng Ramadan nhaèm thaùng 6 chuùng toâi cuõng ñaõ göûi caùc lôøi caàu chuùc truyeàn thoáng tôùi coäng ñoaøn hoài giaùo.
Hoûi: Moät trong nhöõng thôøi ñieåm chính cuûa naêm 2016 vöøa qua chaéc chaén ñaõ laø cuoäc gaëp gôõ lieân toân caàu nguyeän cho hoaø bình taïi Assisi ngaøy 20 thaùng 9, nhaân kyû nieäm laàn thöù 36 Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II môøi caùc vò laõnh ñaïo caùc toân giaùo lôùn tuï taäp nhau caàu nguyeân cho hoaø bình theá giôùi, Noù ñaõ coù yù nghóa naøo thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Cuoäc gaëp gôõ lieân toân caàu nguyeän cho hoaø bình hoài naêm 1986 ñaõ höôùng Giaùo Hoäi tôùi caùc toân giaùo khoâng kitoâ. Maëc duø coù giaùo huaán cuûa Ñöùc Phaoloâ VI trong thoâng ñieäp "Ecclesiam suam" vaø cuûa Coâng Ñoàng Chung Vaticaêng II vôùi tuyeân ngoân "Nostra aetate", caùc toân giaùo naøy xem ra vaãn xa vôøi, neáu khoâng noùi laø xa laï. Cuoäc gaëp gôõ lieân toân caàu nguyeän cho hoaø bình ñaõ laø bieåu töôïng, laø vieäc thöïc hieän nhieäm vuï cuûa Giaùo Hoäi trong moät theá giôùi ña toân giaùo. Vì theá khoâng phaûi voâ tình maø chính ÑTC Phanxicoâ ñaõ muoán taùi ñeà nghò caùc noäi dung cuûa noù baèng caùch ñeán Assisi tham döï moät ngaøy caàu nguyeän cho hoaø bình vôùi ñeà taøi "Khaùt khao hoaø bình. Caùc toân giaùo vaø caùc neàn vaên hoaù ñoái thoaïi vôùi nhau".
(Oss. Rom. 21-12-2016)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)