Baøi giaûng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha
Ngaøy Ñaàu Naêm kính Ñöùc Meï laø Meï Thieân Chuùa
vaø caàu cho hoøa bình theá giôùi
Baøi giaûng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Ngaøy Ñaàu Naêm kính Ñöùc Meï laø Meï Thieân Chuùa vaø caàu cho hoøa bình theá giôùi.
Vatican (VietCatholic News 1-01-2017) - Luùc 10h saùng thöù Chuùa Nhaät 1 thaùng Gieâng naêm 2017, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ chaøo ñoùn naêm môùi vôùi thaùnh leã troïng theå kính Ñöùc Meï laø Meï Thieân Chuùa vaø Ngaøy Hoaø Bình theá giôùi laàn thöù 50 taïi Ñeàn Thôø Thaùnh Pheâroâ.
Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ cho dòp naøy, ñaõ ñöôïc coâng boá hoâm 12 Thaùng 12 naêm 2016, coù chuû ñeà laø "Baát baïo ñoäng: moät hình thaùi chính trò vì hoøa bình".
Cuøng ñoàng teá vôùi Ñöùc Thaùnh Cha coù ñoâng ñaûo caùc vò trong giaùo trieàu Roâma. Tham döï thaùnh leã cuõng coù caùc vò ñaïi söù trong ngoaïi giao ñoaøn vaø ñoâng ñaûo caùc tín höõu ngoài chaät beân trong ñeàn thôø.
Trong baøi giaûng Ñöùc Thaùnh Cha noùi:
"Coøn baø Maria thì haèng ghi nhôù moïi kyû nieäm aáy, vaø suy ñi nghó laïi trong loøng" (Lc 2:19) Trong nhöõng lôøi naøy, Thaùnh Luca moâ taû thaùi ñoä cuûa Ñöùc Meï sau khi ñaõ traûi qua moïi söï trong nhöõng ngaøy ñoù. Vöôït xa coá gaéng ñeå hieåu vaø laøm chuû ñöôïc tình hình, Ñöùc Meï laø ngöôøi phuï nöõ coù theå löu giöõ, coù theå noùi ñöôïc laø, baûo veä vaø giöõ gìn trong traùi tim Meï, ñöôøng loái cuûa Chuùa trong ñôøi soáng daân Ngaøi. Thaúm saâu trong loøng, Meï ñaõ hoïc caùch laéng nghe nhòp tim cuûa Con Meï, vaø ñieàu ñoù laïi daïy cho Meï, trong suoát cuoäc ñôøi mình, caùch khaùm phaù nhòp tim cuûa Thieân Chuùa trong lòch söû. Meï hoïc ñöôïc caùch trôû thaønh moät ngöôøi meï, vaø trong tieán trình hoïc taäp ñoù Meï ñaõ cho Chuùa Gieâsu ñöôïc traûi nghieäm veû ñeïp khi nhaän ra laøm moät ngöôøi con coù nghóa laø gì. Nôi Meï Maria, Ngoâi Lôøi vónh cöûu khoâng chæ trôû thaønh xaùc phaøm, nhöng coøn hoïc bieát söï dòu daøng töø maãu cuûa Thieân Chuùa. Vôùi Ñöùc Maria, Haøi Nhi Thieân Chuùa hoïc caùch laéng nghe nhöõng khaùt voïng, nhöõng long ñong, nhöõng nieàm vui vaø hy voïng cuûa daân giao öôùc. Vôùi Ñöùc Maria, Ngaøi nhaän ra chính mình laø moät ngöôøi Con trong daân trung tín cuûa Thieân Chuùa.
Trong Phuùc AÂm, Ñöùc Maria xuaát hieän nhö moät ngöôøi phuï nöõ kín tieáng, khoâng coù nhöõng baøi phaùt bieåu vang doäi hay nhöõng haønh ñoäng to taùt, nhöng Meï coù moät caùi nhìn chaêm chuù coù theå baûo veä cuoäc soáng vaø söù maïng cuûa Con Meï, vaø qua ñoù, laø taát caû moïi thöù maø Ngaøi yeâu meán. Meï ñaõ coù theå troâng nom cho söï khôûi ñaàu cuûa caùc coäng ñoaøn Kitoâ höõu tieân khôûi, vaø nhôø ñoù, Meï hoïc ñöôïc kinh nghieäm ñeå trôû thaønh meï cuûa moät ñaùm ñoâng. Meï ñaõ gaàn guõi vôùi caùc tình huoáng ña daïng nhaát ñeå gieo hy voïng. Meï ñoàng haønh cuøng nhöõng thaäp giaù ñöôïc vaùc aâm thaàm trong taâm hoàn nhöõng con caùi Meï. Cô man nhöõng vieäc suøng kính, nhöõng ñeàn thôø vaø nhaø nguyeän ôû nhöõng nôi xa xoâi nhaát, vaø cô man nhöõng aûnh töôïng trong caùc ngoâi nhaø cuûa chuùng ta, nhaéc nhôû chuùng ta veà söï thaät lôùn lao naøy. Ñöùc Maria ñaõ cho chuùng ta söï aám aùp cuûa moät ngöôøi meï, söï aám aùp chuùng ta coù theå nöông naùu trong gian truaân, söï aám aùp cuûa Meï khieán baát cöù ñieàu gì hay baát cöù ai cuõng khoâng theå daäp taét trong loøng Giaùo Hoäi cuoäc caùch maïng ñaõ ñöôïc Con Meï khai maøo. Nôi ñaâu coù moät ngöôøi meï, nôi ñoù coù söï dòu daøng. Qua tình maãu töû cuûa mình, Meï cho chuùng ta thaáy söï khieâm toán vaø dòu daøng khoâng phaûi laø nhöõng ñöùc tính cuûa nhöõng keû yeáu ñuoái nhöng laø cuûa nhöõng ngöôøi maïnh meõ. Meï daïy chuùng ta raèng chuùng ta khoâng caàn phaûi ngöôïc ñaõi nhöõng ngöôøi khaùc ñeå caûm thaáy mình laø quan troïng (x. Nieàm Vui Phuùc AÂm, 288). Daân thaùnh cuûa Thieân Chuùa ñaõ luoân thöøa nhaän vaø ca ngôïi Meï laø Meï Thaùnh cuûa Thieân Chuùa.
Cöû haønh leã Ñöùc Maria laø Meï Thieân Chuùa vaø laø Meï chuùng ta vaøo thôøi khaéc baét ñaàu moät naêm môùi nghóa laø nhaéc laïi moät xaùc tín luoân ñoàng haønh trong ñôøi chuùng ta: ñoù laø chuùng ta coù moät ngöôøi meï; chuùng ta khoâng phaûi laø nhöõng ñöùa treû moà coâi.
Caùc baø meï laø loaïi thuoác giaûi ñoäc maïnh nhaát ñeå chöõa trò khuynh höôùng chuû nghóa caù nhaân vaø söï töï cao töï ñaïi cuûa chuùng ta, ñeå chöõa trò söï thieáu côûi môû vaø thôø ô cuûa chuùng ta. Moät xaõ hoäi maø khoâng coù caùc baø meï thì khoâng chæ laø moät xaõ hoäi laïnh luøng, nhöng coøn laø moät xaõ hoäi ñaùnh maát con tim, vaø maát ñi "caûm giaùc cuûa gia ñình." Moät xaõ hoäi maø khoâng coù caùc baø meï seõ laø moät xaõ hoäi taøn nhaãn, moät xaõ hoäi trong ñoù con tim chæ coù choã cho nhöõng tính toaùn vaø ñaàu cô. Bôûi vì ngöôøi meï, ngay caû trong nhöõng thôøi ñieåm toài teä nhaát, vaãn coù theå laøm chöùng cho söï dòu daøng, cho söï hy sinh chính mình voâ ñieàu kieän, vaø cho söùc maïnh cuûa nieàm hy voïng. Toâi ñaõ hoïc ñöôïc raát nhieàu töø nhöõng ngöôøi meï coù con em ñang ôû trong tuø, hoaëc naèm treân giöôøng beänh, hoaëc dính líu vôùi ma tuùy, nhöng, duø noùng, duø laïnh, duø möa, duø naéng, khoâng bao giôø ngöøng ñaáu tranh cho nhöõng gì laø toát nhaát cho con em hoï. Hay nhöõng baø meï trong caùc traïi tò naïn, hay thaäm chí trong chieán tranh, khoâng ngöøng oâm aáp vaø naâng ñôõ nhöõng ñau khoå cuaû con em hoï. Coù caû caùc baø meï thöïc söï hy sinh maïng soáng cuûa mình ñeå khoâng moät ñöùa con naøo cuûa mình bò hö maát. Nôi naøo coù moät ngöôøi meï, nôi ñoù coù söï hieäp nhaát, coù söï thuoäc veà nhau nhö nhöõng ñöùa con cuûa cuøng moät meï.
Khi baét ñaàu naêm môùi baèng caùch nhaéc laïi söï toát laønh cuûa Thieân Chuùa nôi khuoân maët töø maãu cuûa Ñöùc Maria, khuoân maët töø maãu cuûa Giaùo Hoäi, vaø khuoân maët caùc baø meï cuûa chính chuùng ta, chuùng ta ñöôïc baûo veä khoûi moät caên beänh baøo moøn chuùng ta laø beänh "moà coâi tinh thaàn". Ñoù laø caûm giaùc moà coâi maø linh hoàn traûi qua khi noù caûm thaáy khoâng coù meï vaø thieáu vaéng söï dòu daøng cuûa Thieân Chuùa, khi caûm giaùc thuoäc veà moät gia ñình, moät daân toäc, moät ñaát nöôùc, hay thuoäc veà Thieân Chuùa trôû neân môø nhaït. Caûm giaùc moà coâi naøy choân kín trong moät con tim duy ngaõ chæ coù theå thaáy chính baûn thaân mình vaø nhöõng lôïi ích rieâng cuûa mình. Noù phaùt trieån khi chuùng ta queân maát raèng cuoäc soáng laø moät moùn quaø maø chuùng ta ñaõ nhaän ñöôïc vaø coøn nôï nhöõng ngöôøi khaùc - moät moùn quaø maø chuùng ta ñöôïc môøi goïi ñeå chia seû trong ngoâi nhaø chung naøy.
Chính caùi tình caûnh moà coâi töï coi mình laø trung taâm aáy ñaõ khieán Cain hoûi: "Toâi laø ngöôøi giöõ em toâi aø?" (St 4: 9). Heät nhö muoán noùi raèng: Noù khoâng thuoäc veà toâi; Toâi khoâng bieát noù. Thaùi ñoä moà coâi tinh thaàn naøy laø moät caên beänh ung thö aâm thaàm aên moøn vaø laøm baêng hoaïi linh hoàn chuùng ta. Chuùng ta trôû thaønh heøn haï hôn tôùi taän cuøng, khi khoâng ai thuoäc veà chuùng ta vaø chuùng ta cuõng chaúng thuoäc veà ai. Toâi laøm hö hoûng traùi ñaát vì noù khoâng thuoäc veà toâi; toâi laøm baêng hoaïi ngöôøi khaùc vì hoï khoâng thuoäc veà toâi; toâi sæ nhuïc Thieân Chuùa bôûi vì toâi khoâng thuoäc veà Ngöôøi, vaø cuoái cuøng chuùng ta laøm baêng hoaïi chính baûn thaân chuùng ta, vì chuùng ta queân chuùng ta laø ai vaø queân caû caùi "hoï" (family name) linh thaùnh cuûa chuùng ta. Söï maát maùt nhöõng moái giaây raøng buoäc chuùng ta, raát tieâu bieåu trong neàn vaên hoùa bò phaân maûnh vaø chia reõ cuûa chuùng ta, laøm gia taêng caûm giaùc moà coâi naøy, vaø keát quaû laø moät caûm giaùc hö voâ vaø coâ ñôn lôùn lao. Thieáu caùc tieáp xuùc vaät lyù (chöù khoâng phaûi laø aûo) seõ ñoùng kín taâm hoàn chuùng ta (x Laudato Si ', 49) vaø laøm cho chuùng ta ñaùnh maát ñi khaû naêng dòu daøng, vaø ngaïc nhieân, caûm thöông vaø töø bi. Moà coâi tinh thaàn laøm chuùng ta queân ñi nhöõng gì coù nghóa laø con, chaùu, cha meï, oâng baø, baïn beø vaø caùc tín höõu. Noù laøm cho chuùng ta queân ñi taàm quan troïng cuûa chôi ñuøa, ca haùt, mæm cöôøi, nghæ ngôi, vaø bieát ôn.
Cöû haønh leã Meï Thaùnh cuûa Thieân Chuùa laøm cho chuùng ta mæm cöôøi moät laàn nöõa khi chuùng ta nhaän ra raèng chuùng ta laø moät daân toäc, chuùng ta thuoäc veà nhau, vaø raèng chæ khi chuùng ta thuoäc veà moät coäng ñoàng, moät gia ñình, chuùng ta môùi coù theå tìm thaáy "söï aám cuùng", moät "söï aám aùp" cho pheùp chuùng ta phaùt trieån trong tình nhaân loaïi, chöù khoâng phaûi laø ñoái töôïng ñeå "tieâu thuï hay bò tieâu thuï". Möøng leã Meï Thaùnh cuûa Thieân Chuùa nhaéc nhôû chuùng ta raèng chuùng ta khoâng phaûi laø moät moùn ñoà coù theå trao ñoåi trong thöông tröôøng hay trong caùc boä xöû lyù thoâng tin. Chuùng ta laø con caùi, chuùng ta laø moät gia ñình, chuùng ta laø daân Thieân Chuùa.
Cöû haønh leã Meï Thaùnh cuûa Thieân Chuùa daãn chuùng ta ñeán vieäc taïo ra vaø chaêm soùc cho nhöõng nôi coâng coäng coù theå cung caáp cho chuùng ta moät caûm giaùc thuoäc veà nhau, coù cuøng coäi nguoàn, caûm giaùc ôû nhaø trong caùc thaønh phoá cuûa chuùng ta, trong caùc coäng ñoàng hieäp nhaát vaø hoã trôï chuùng ta (x Laudato Si', 151).
Chuùa Gieâsu, vaøo giaây phuùt töï hieán toät cuøng, treân thaäp töï giaù, khi khoâng coøn giöõ laïi ñieàu gì cho rieâng mình, vaø saép thôû hôi cuoái cuøng, ñaõ baøn giao Meï Ngaøi cho chuùng ta. Ngaøi ñaõ noùi vôùi Ñöùc Maria: Ñaây laø con trai cuûa Meï; ñaây laø con caùi cuûa Meï. Chuùng ta cuõng muoán tieáp röôùc Meï vaøo nhaø mình, vaøo gia ñình cuûa chuùng ta, coäng ñoàng vaø quoác gia cuûa chuùng ta. Chuùng ta muoán gaëp gôõ caùi nhìn töø maãu cuûa Meï. Caùi nhìn aáy giaûi phoùng chuùng ta khoûi tình traïng moà coâi; caùi nhìn ñoù nhaéc chuùng ta raèng chuùng ta ñeàu laø anh chò em, raèng toâi thuoäc veà baïn, vaø baïn thuoäc veà toâi, raèng chuùng ta laø cuøng moät xöông moät thòt. Caùi nhìn ñoù daïy chuùng ta raèng chuùng ta phaûi hoïc caùch chaêm soùc cho cuoäc soáng vôùi cuøng moät söï dòu daøng nhö Meï, nghóa laø, baèng caùch gieo nieàm hy voïng, baèng caùch gieo moät caûm giaùc thuoäc veà nhau trong tình huynh ñeä.
Cöû haønh leã Meï Thaùnh cuûa Thieân Chuùa nhaéc chuùng ta raèng chuùng ta coù meï. Chuùng ta khoâng phaûi laø nhöõng ñöùa treû moà coâi. Chuùng ta coù meï. Cuøng nhau taát caû chuùng ta haõy tuyeân xöng chaân lyù naøy. Toâi môøi caùc baïn tung hoâ ba laàn, xin taát caû cuøng ñöùng, nhö caùc tín höõu EÂpheâsoâ ñaõ töøng laøm: Meï Thaùnh cuûa Thieân Chuùa, Meï Thaùnh cuûa Thieân Chuùa, Meï Thaùnh cuûa Thieân Chuùa.
J.B. Ñaëng Minh An dòch