Toaøn vaên Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ
cho Ngaøy Hoaø bình Theá giôùi laàn thöù 50
Toaøn vaên Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ cho Ngaøy Hoaø bình Theá giôùi laàn thöù 50 (ngaøy 1 thaùng 1 naêm 2017).
Vatican (WHÑ 25-12-2016) - Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ Toaøn vaên Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ cho Ngaøy Hoaø bình Theá giôùi laàn thöù 50 (ngaøy 1 thaùng 1 naêm 2017):
"Phi baïo löïc: Moät Ñöôøng Loái Chính Trò Vì Hoaø Bình"
1. Khôûi ñaàu Naêm Môùi naøy, toâi xin chaân thaønh göûi nhöõng lôøi caàu chuùc hoaø bình tôùi moïi daân toäc vaø moïi quoác gia treân theá giôùi, tôùi caùc vò laõnh ñaïo nhaø nöôùc vaø chính phuû, caùc vò laõnh ñaïo toân giaùo, daân söï vaø coäng ñoàng. Toâi caàu chuùc hoaø bình cho heát moïi ngöôøi nam, nöõ vaø treû em, vaø toâi nguyeän xin cho hình aûnh Thieân Chuùa vaø söï töông ñoàng vôùi Ngaøi nôi moãi con ngöôøi chuùng ta coù theå laøm cho chuùng ta nhaän bieát ñöôïc nhau laø nhöõng taëng phaåm thaùnh thieâng coù moät phaåm giaù voâ haïn. Nhaát laø trong nhöõng tình traïng xung ñoät, chuùng ta haõy bieát toân troïng ñieàu naøy, ñoù laø "phaåm giaù saâu xa nhaát" cuûa chuùng ta,[1] vaø haõy laøm cho laäp tröôøng phi baïo löïc tích cöïc trôû thaønh loái soáng cuûa chuùng ta.
Ñaây laø Söù ñieäp thöù naêm möôi cuûa Ngaøy Hoaø Bình Theá Giôùi. Trong Ngaøy Hoaø Bình Theá Giôùi ñaàu tieân, Ñöùc Chaân Phuùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI ñaõ noùi vôùi toaøn theå moïi daân toäc, khoâng phaûi chæ noùi rieâng ngöôøi Coâng giaùo, moät caùch tuyeät ñoái roõ raøng: "Hoaø bình laø ñöôøng höôùng ñích thöïc duy nhaát cho söï tieán boä cuûa nhaân loaïi - chöù khoâng phaûi laø nhöõng caêng thaúng gaây ra bôûi nhöõng chuû nghóa daân toäc ñaày tham voïng, hay nhöõng nhöõng cuoäc chinh phuïc baèng baïo löïc, hoaëc nhöõng söï ñaøn aùp laøm choã döïa cho moät thöù cô caáu daân söï giaû doái." Ngaøi ñaõ caûnh baùo veà "moái nguy hieåm khi tin raèng caùc cuoäc tranh chaáp quoác teá khoâng theå naøo ñöôïc giaûi quyeát baèng ñöôøng loái cuûa lyù trí, nghóa laø baèng söï thöông thaûo döïa treân luaät phaùp, coâng lyù vaø söï bình ñaúng, maø laïi chæ döïa vaøo nhöõng phöông saùch duøng vuõ löïc nhaèm ñe doaï vaø huûy dieät." Traùi laïi, ngaøi tröng daãn Thoâng ñieäp Hoaø bình treân Traùi ñaát cuûa vò tieàn nhieäm laø Thaùnh Giaùo hoaøng Gioan XXIII, vaø ngaøi taùn döông "yù thöùc vaø loøng yeâu chuoäng hoaø bình döïa treân chaân lyù, coâng lyù, töï do vaø tình yeâu thöông."[2] Ñöôïc phaùt bieåu caùch ñaây naêm möôi naêm, nhöõng lôøi naøy vaãn coøn giöõ nguyeân yù nghóa vaø tính khaån tröông.
Nhaân dòp naøy, toâi muoán suy tö veà ñöôøng loái phi baïo löïc nhö moät ñöôøng loái chính trò vì hoaø bình. Toâi khaån xin Thieân Chuùa giuùp cho taát caû chuùng ta vun troàng ñöôøng loái phi baïo löïc trong nhöõng tö töôûng vaø giaù trò rieâng tö nhaát cuûa chuùng ta. Öôùc gì loøng baùc aùi vaø ñöôøng loái phi baïo löïc ñieàu khieån cung caùch chuùng ta ñoái xöû vôùi nhau trong töông quan giöõa caùc caù nhaân, trong xaõ hoäi cuõng nhö trong ñôøi soáng quoác teá. Khi caùc naïn nhaân cuûa baïo löïc coù theå ñeà khaùng laïi caùm doã traû thuø, hoï trôû neân nhöõng ngöôøi coå vuõ ñaùng tin caäy nhaát cho vieäc xaây döïng hoaø bình phi baïo löïc. Trong nhöõng hoaøn caûnh coù tính caùch ñòa phöông vaø thoâng thöôøng nhaát cuõng nhö trong cô caáu quoác teá, öôùc gì phi baïo löïc trôû neân neùt noåi baät cuûa nhöõng quyeát ñònh, nhöõng quan heä vaø nhöõng haønh ñoäng cuûa chuùng ta, vaø cuûa ñôøi soáng chính trò döôùi moïi hình thöùc, chaéc chaén nhö theá.
Moät theá giôùi ñoå vôõ
2. Trong khi theá kyû vöøa qua ñaõ phaûi chöùng kieán caûnh taøn phaù cuûa hai cuoäc Theá chieán ñaày cheát choùc, moái ñe doaï chieán tranh haït nhaân vaø raát nhieàu cuoäc xung ñoät khaùc, thì hoâm nay, ñaùng buoàn thay, chuùng ta laïi ñang thaáy chính chuùng ta vöôùng maéc vaøo moät cuoäc theá chieán raát gheâ sôï cöù taán coâng töøng phaàn. Khoâng deã gì bieát ñöôïc lieäu theá giôùi chuùng ta ngaøy nay coù baïo löïc nhieàu hôn hay ít hôn ngaøy xöa, hoaëc bieát ñöôïc lieäu nhöõng phöông tieän thoâng tin hieän ñaïi vaø tính cô ñoäng lôùn hôn ñaõ laøm cho chuùng ta yù thöùc hôn veà baïo löïc, hay, traùi laïi, laøm cho chuùng ta ngaøy caøng quen vôùi noù.
Duø sao ta cuõng bieát raèng thöù baïo löïc "töøng phaàn" naøy, thuoäc nhöõng thöù loaïi vaø möùc ñoä khaùc nhau, ñeàu gaây ra nhöõng ñau khoå lôùn lao: chieán tranh trong caùc quoác gia vaø caùc chaâu luïc; khuûng boá, toäi aùc coù toå chöùc, vaø nhöõng haønh vi baïo löïc baát ngôø; nhöõng söï laïm duïng vaø xaâm haïi maø di daân vaø caùc naïn nhaân teä naïn buoân ngöôøi phaûi höùng chòu; vaø söï taøn phaù huûy dieät moâi sinh. Ñieàu naøy daãn tôùi ñaâu? Baïo löïc coù theå ñaït ñöôïc muïc tieâu coù giaù trò laâu daøi naøo khoâng? Hay laø noù chæ daãn tôùi söï traû thuø vaø moät loaït nhöõng xung ñoät cheát ngöôøi chæ coù lôïi cho moät soá ít keû "quaân phieät"?
Baïo löïc khoâng phaûi laø pheùp chöõa trò cho theá giôùi ñoå vôõ cuûa chuùng ta. Choáng laïi baïo löïc baèng baïo löïc may maén laém laø daãn tôùi nhöõng cuoäc cöôõng baùch di cö vôùi bieát bao laø khoán khoå, bôûi vì bieát bao taøi nguyeân khoång loà ñaõ bò chuyeån höôùng sang muïc ñích quaân söï vaø vöôït ra khoûi muïc ñích thoaû maõn nhu caàu haèng ngaøy cuûa nhöõng ngöôøi treû, caùc gia ñình gaëp caûnh vaát vaû cô cöïc, nhöõng ngöôøi giaø yeáu, nhöõng keû taøn taät, vaø ñaïi ña soá daân chuùng treân theá giôùi. Neáu xaûy ra ñieàu teä haïi nhaát, baïo löïc coù theå daãn ñeán cheát choùc, veà theå lyù cuõng nhö veà tinh thaàn, cho nhieàu ngöôøi, neáu khoâng phaûi laø cho taát caû.
Tin Möøng
3. Chính Chuùa Gieâsu ñaõ töøng soáng trong nhöõng thôøi ñaày baïo löïc. Tuy nhieân, Ngaøi laïi daïy raèng chieán tröôøng thöïc söï, ôû ñoù baïo löïc vaø hoaø bình gaëp nhau, laø chính loøng con ngöôøi: vì "töø beân trong, töø loøng con ngöôøi phaùt xuaát nhöõng yù ñònh xaáu" (Mc 7,21). Nhöng söù ñieäp cuûa Ñöùc Kitoâ veà phöông dieän naøy daïy chuùng ta moät caùch tieáp caän trieät ñeå tích cöïc. Ngaøi luoân giaûng daïy tình yeâu voâ ñieàu kieän cuûa Thieân Chuùa, voán haèng ñoùn nhaän vaø tha thöù. Ngaøi daïy caùc moân ñeä phaûi yeâu thöông keû thuø (x. Mt 5,44) vaø ñöa caû maù beân kia ra nöõa (x. Mt 5,39). Khi Ngaøi khieán nhöõng keû buoäc toäi khoâng daùm neùm ñaù ngöôøi phuï nöõ bò baét quaû tang ngoaïi tình (x. Ga 8,1-11), vaø khi, vaøo ñeâm tröôùc khi chòu cheát, Ngaøi baûo oâng Pheâroâ xoû göôm vaøo voû (x. Mt 26,52), Chuùa Gieâsu ñaõ vaïch ra con ñöôøng phi baïo löïc. Ngaøi ñaõ ñi con ñöôøng ñoù cho ñeán taän cuøng, cho tôùi taän thaäp giaù, nhôø ñoù Ngaøi ñaõ trôû neân söï bình an cho chuùng ta, vaø keát thuùc söï thuø haän (x. Ep 2, 14-16). Baát cöù ai ñoùn nhaän Tin Möøng cuûa Chuùa Gieâsu ñeàu coù theå nhìn nhaän coù baïo löïc nôi mình vaø ñöôïc chöõa laønh bôûi loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa, vaø ñeán löôït mình, laïi trôû neân moät duïng cuï cho söï hoaø giaûi. Theo lôøi Thaùnh Phanxicoâ Assisi: "Khi moâi mieäng baïn loan baùo söï bình an thì haõy baûo ñaûm raèng baïn ñang coù söï bình an lôùn hôn trong taâm hoàn baïn".[3]
Ñeå ñöôïc laø moân ñeä ñích thöïc cuûa Chuùa Gieâsu hoâm nay cuõng coù nghóa laø chuùng ta phaûi tuaân theo giaùo huaán cuûa Ngaøi veà phi baïo löïc. Nhö vò tieàn nhieäm cuûa toâi laø Ñöùc Beâneâñictoâ XVI ñaõ nhaän xeùt, giaùo huaán naøy "laø chaân thöïc bôûi vì ñaõ nhaän thaáy treân theá giôùi coù quaù nhieàu baïo löïc, quaù nhieàu baát coâng, vaø do ñoù, tình traïng naøy khoâng theå naøo giaûi quyeát ñöôïc, ngoaïi tröø choáng laïi baïo löïc baèng nhieàu tình yeâu thöông hôn, baèng nhieàu tình nhaân haäu hôn nöõa. Caùi 'nhieàu hôn' naøy ñeán töø Thieân Chuùa."[4] Ngaøi nhaán maïnh tieáp raèng: "Ñoái vôùi Kitoâ höõu, phi baïo löïc khoâng phaûi chæ laø caùch cö xöû theo chieán thuaät maø thoâi, nhöng ñoù coøn laø loái soáng cuûa moät nhaân vò, thaùi ñoä cuûa moät con ngöôøi xaùc tín vaøo tình yeâu vaø naêng quyeàn cuûa Thieân Chuùa, ñeán noãi khoâng coøn sôï khaéc phuïc söï döõ baèng duy vuõ khí cuûa tình yeâu vaø chaân lyù. Yeâu thöông keû thuø cuûa mình chính laø haït nhaân cuûa "caùch maïng Kitoâ giaùo."[5] Leänh truyeàn cuûa Tin Möøng ñoøi chuùng ta phaûi yeâu thöông keû thuø (x. Lc 6, 27) "quaû thöïc ñöôc coi nhö ñaïi hieán chöông cuûa ñöôøng loái phi baïo löïc Kitoâ giaùo. Leänh ñoù khoâng daïy ta phaûi chòu thua söï aùc..., nhöng laø daïy ta laáy thieän ñeå ñaùp laïi caùi aùc (x. Rm 12,17-21), vaø nhôø ñoù maø beû gaãy ñöôïc chuoãi nhöõng baát coâng."[6]
Maïnh meõ hôn baïo löïc
4. Phi baïo löïc ñoâi khi bò hieåu nhö laø ñaàu haøng, laø thieáu daán thaân, vaø laø söï thuï ñoäng, nhöng ñaây thì khoâng phaûi nhö vaäy. Khi Meï Teâreâsa nhaän laõnh Giaûi Nobel Hoaø bình naêm 1979, Meï ñaõ tuyeân boá roõ raøng thoâng ñieäp veà phi baïo löïc mang tính tích cöïc cuûa mình: "Trong gia ñình chuùng ta, chuùng ta ñaâu caàn ñeán bom ñaïn vaø suùng oáng ñeå huûy dieät haàu coù ñöôïc söï bình an ñaâu - maø chæ caàn hôïp nhau laïi, yeâu thöông nhau... Vaø chuùng ta seõ coù theå vöôït thaéng taát caû moïi söï döõ treân ñôøi."[7] Vì söùc maïnh cuûa caùnh tay laøm cho ta laàm laãn. "Trong khi nhöõng keû buoân vuõ khí laøm coâng vieäc cuûa hoï, thì laïi coù nhöõng ngöôøi kieán taïo hoaø bình raát toäi nghieäp coáng hieán sinh maïng mình ñeå cöùu giuùp moät ngöôøi, roài moät ngöôøi khaùc, vaø moät ngöôøi khaùc vaø moät ngöôøi khaùc nöõa;" Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi kieán taïo hoaø bình naøy, Meï Teâreâsa chính laø moät bieåu töôïng, moät hình töôïng cho thôøi ñaïi chuùng ta."[8] Thaùng Chín vöøa qua, toâi ñöôïc nieàm vui lôùn lao laø ñöôïc toân phong Meï Teâreâsa leân baäc Hieån Thaùnh. Toâi ca ngôïi Meï ñaõ luoân luoân saün saøng phuïc vuï heát moïi ngöôøi "baèng caùch ñoùn nhaän vaø baûo veä sinh maïng con ngöôøi, nhöõng sinh maïng coøn chöa chaøo ñôøi cuõng nhö nhöõng sinh maïng bò boû rôi vaø loaïi tröø... Meï ñaõ cuùi xuoáng tröôùc nhöõng thaân phaän söùc cuøng löïc kieät, bò boû maëc chôø cheát beân veä ñöôøng, Meï nhìn thaáy nôi hoï phaåm giaù ñöôïc Thieân Chuùa aân ban; Meï leân tieáng tröôùc nhöõng cöôøng quoác cuûa theá giôùi, ñeå hoï coù theå nhaän thöùc ñöôïc traùch nhieäm cuûa hoï veà caùc toäi aùc - phaûi, nhöõng toäi aùc! - cuûa naïn ngheøo khoù hoï ñaõ gaây neân."[9] Ñeå ñaùp öùng laïi, söù meänh cuûa Meï - vaø Meï ñaïi dieän cho haøng ngaøn, thaäm chí haøng trieäu ngöôøi - laø phaûi vöôn tôùi nhöõng khoå ñau, vôùi loøng taän tuïy quaûng ñaïi, ñeå chaïm ñeán vaø baêng boù töøng thaân xaùc bò thöông tích, chöõa laønh töøng maûnh ñôøi tan vôõ.
Söï thöïc thi döùt khoaùt vaø kieân trì ñöôøng loái phi baïo löïc ñaõ ñem ñeán nhöõng keát quaû ñaày aán töôïng. Nhöõng thaønh coâng cuûa Mahatma Gandhi vaø Khan Abdul Ghaffar Khan trong coâng cuoäc giaûi phoùng AÁn ñoä, vaø cuûa Tieán só Martin Luther King Jr trong coâng cuoäc chieán ñaáu choáng laïi naïn kyø thò chuûng toäc seõ khoâng bao giôø bò queân laõng. Ñaëc bieät caùc chò em phuï nöõ thöôøng laø nhöõng ngöôøi laõnh ñaïo theo ñöôøng loái phi baïo löïc, chaúng haïn nhö Leymah Gbowee vaø haøng ngaøn phuï nöõ ôû Liberia, nhöõng ngöôøi töøng toå chöùc caùc cuoäc caàu nguyeän vaø phaûn khaùng moät caùch phi baïo löïc, ñaõ daãn tôùi nhöõng cuoäc hoaø ñaøm caáp cao ñeå keát thuùc cuoäc noäi chieán thöù hai ôû Liberia.
Chuùng ta cuõng khoâng theå naøo queân ñöôïc thaäp nieân ñaày nhöõng söï kieän ñaùng ghi nhôù ñaõ keát thuùc baèng söï suïp ñoå cuûa caùc cheá ñoä coäng saûn taïi AÂu chaâu. Caùc coäng ñoaøn Kitoâ giaùo ñaõ goùp phaàn baèng söï caàu nguyeän mieät maøi vaø haønh ñoäng duõng caûm cuûa hoï. Ñaëc bieät nhaát laø söù vuï vaø giaùo huaán cuûa Ñöùc Thaùnh Giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ II. Khi suy nghó veà nhöõng bieán coá cuûa naêm 1989, vò tieàn nhieäm cuûa toâi, trong Thoâng ñieäp Moät Traêm Naêm, ñaõ neâu baät söï kieän laø söï bieán ñoåi raát quan troïng trong ñôøi soáng moïi ngöôøi, caùc daân toäc vaø caùc quoác gia ñaõ xaûy ra "do söï phaûn ñoái oân hoaø, chæ söû duïng vuõ khí cuûa söï thaät vaø coâng lyù."[10] Söï chyeån tieáp chính trò trong boaø bình ñaõ thaønh khaû theå moät phaàn laø "nhôø quyeát taâm phi baïo löïc cuûa nhöõng ngöôøi, voán luoân luoân khoâng chòu nhöôïng boä söùc maïnh cuûa quyeàn löïc, ñaõ thaéng lôïi heát laàn naøy tôùi laàn khaùc baèng caùch tìm nhöõng phöông caùch höõu hieäu laøm chöùng taù cho söï thaät." Ñöùc Gioan Phaoloâ II cöù noùi maõi: "Caàu mong con ngöôøi bieát tranh ñaáu cho coâng lyù maø khoâng caàn ñeán baïo löïc, töø boû ñaáu tranh giai caáp trong caùc tranh chaáp noäi boä cuûa hoï, vaø khöôùc töø chieán tranh trong caùc tranh chaáp quoác teá."[11]
Hoäi thaùnh töøng tham gia vaøo nhöõng keá hoaïch kieán taïo hoaø bình phi baïo löïc taïi nhieàu quoác gia, baèng caùch thuyeát phuïc ngay caû nhöõng beân thích söû duïng baïo löïc nhaát trong nhöõng noã löïc xaây döïng moät neàn hoaø bình coâng chính vaø beàn vöõng.
Nhöõng noã löïc nhö theá nhaân danh caùc naïn nhaân cuûa baát coâng vaø baïo löïc khoâng phaûi laø saûn nghieäp cuûa moät mình Hoäi thaùnh Coâng giaùo ñaâu, maø laø tieâu bieåu cho nhieàu truyeàn thoáng toân giaùo, vì ñieàu naøy "loøng traéc aån vaø ñöôøng loái phi baïo löïc laø nhöõng yeáu toá chuû yeáu chæ cho ta con ñöôøng söï soáng."[12] Toâi maïnh meõ khaúng ñònh laïi raèng: "Khoâng moät toân giaùo naøo coù chuû tröông khuûng boá caû."[13] Chính baïo löïc baùng boå thaùnh danh Thieân Chuùa.[14] Chuùng ta ñöøng bao giôø chaùn nhaéc ñi nhaéc laïi: "Danh thaùnh Thieân Chuùa khoâng theå naøo ñöôïc duøng ñeå bieän minh cho baïo löïc. Chæ duy hoaø bình môùi laø thaùnh thieän. Chæ duy hoaø bình môùi laø thaùnh thieän, chöù khoâng phaûi chieán tranh!"[15]
Goác reã moät chính saùch phi baïo löïc phaùt xuaát töø gia ñình
5. Neáu baïo löïc baét nguoàn töø loøng daï con ngöôøi, thì cô baûn maø noùi, phi baïo löïc phaûi ñöôïc thöïc haønh tröôùc heát ôû trong caùc gia ñình. Ñaây chính laø moät phaàn nieàm vui cuûa tình yeâu toâi ñaõ moâ taû trong thaùng Ba vöøa qua trong Toâng huaán Nieàm Vui Tình Yeâu, sau hai naêm suy nghó cuøng Hoäi thaùnh veà hoân nhaân vaø gia ñình. Gia ñình laø nôi thöû nghieäm khaéc nghieät toái caàn thieát trong ñoù vôï choàng, cha meï, con caùi, anh em chò em, hoïc bieát thoâng ñaït vaø baøy toû moái quan taâm quaûng ñaïi veà nhau, vaø chính ôû ñoù nhöõng söï coï xaùt vaø thaäm chí nhöõng xung ñoät phaûi ñöôïc giaûi quyeát khoâng phaûi baèng vuõ löïc, nhöng baèng söï ñoái thoaïi, söï toân troïng vaø söï quan taâm ñeán lôïi ích cuûa ngöôøi khaùc, loøng thöông xoùt vaø söï tha thöù.[16] Töø beân trong caùc gia ñình, nieàm vui cuûa tình yeâu traøn lan ra khaép theá giôùi vaø toaû chieáu cho toaøn theå xaõ hoäi.[17] Moät ñaïo ñöùc hoïc veà tình huynh ñeä vaø soáng chung hoaø bình giöõa caùc caù nhaân vaø giöõa caùc daân toäc khoâng theå caäy döïa treân loâgich cuûa söï sôï haõi, baïo löïc vaø tinh thaàn kheùp kín, nhöng phaûi döïa treân tinh thaàn traùch nhieäm, söï toân troïng vaø söï ñoái thoaïi chaân thaønh. Töø ñoù, toâi beânh vöïc vieäc giaûi tröø vuõ khí vaø vieäc caám chæ cuõng nhö huûy boû vuõ khí haït nhaân: söï raên ñe haït nhaân vaø söï ñe doaï chaéc chaén huûy dieät laãn nhau khoâng theå ñöôïc duøng laøm neàn taûng cho moät ñaïo ñöùc hoïc nhö theá.[18] Toâi beânh vöïc vôùi söï khaån tröông töông ñöông ñoái vôùi vieäc chaám döùt naïn baïo haønh trong gia ñình cuõng nhö naïn laïm duïng vaø xaâm haïi phuï nöõ vaø treû em.
Naêm Thaùnh Loøng Thöông xoùt keát thuùc vaøo thaùng Möôøi Moät khuyeán khích moãi ngöôøi chuùng ta nhìn saâu vaøo noäi taâm vaø ñeå cho loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa tuoân ñoå xuoáng. Naêm Thaùnh daïy cho ta hieåu ra ñöôïc coù bieát bao nhieâu laø caù nhaân vaø taäp theå xaõ hoäi raát ña daïng coøn ñang bò hôø höõng döûng döng, vaø laø naïn nhaân cuûa baát coâng vaø baïo löïc. Hoï cuõng laø phaàn töû trong "gia ñình" chuùng ta. Hoï cuõng laø anh em chò em cuûa chuùng ta. Chính saùch phi baïo löïc phaûi khôûi söï ngay töø trong gia ñình chuùng ta, vaø töø ñoù lan toaû ra toaøn theå gia ñình nhaân loaïi.
"Thaùnh Teâreâsa Haøi ñoàng Gieâsu môøi goïi chuùng ta ñi theo con ñöôøng nhoû cuûa tình yeâu, ñöøng boû maát moät lôøi töû teá, moät nuï cöôøi hay moät cöû chæ nhoû beù naøo coù theå gieo vaõi bình an vaø tình thaân aùi. Moät khoa sinh thaùi hoïc toaøn dieän cuõng ñöôïc taïo neân töø nhöõng cöû chæ ñôn sô haèng ngaøy coù khaû naêng phaù vôõ caùi loâgich cuûa baïo löïc, thoùi boùc loät vaø tính ích kyû."[19]
Lôøi môøi goïi cuûa toâi
6. Kieán taïo hoaø bình baèng ñöôøng loái chuû ñoäng phi baïo löïc laø phaàn boå sung töï nhieân vaø thieát yeáu cho nhöõng noã löïc lieân tuïc cuûa Hoäi thaùnh nhaèm giôùi haïn vieäc söû duïng vuõ löïc baèng vieäc aùp duïng nhöõng chuaån möïc luaân lyù. Hoäi thaùnh haønh ñoäng nhö theá baèng caùch tham döï vaøo hoaït ñoäng cuûa caùc ñònh cheá quoác teá vaø baèng söï ñoùng goùp tích cöïc cuûa raát nhieàu Kitoâ höõu vaøo coâng cuoäc döï thaûo luaät phaùp ôû moïi caáp ñoä. Chính Ñöùc Gieâsu ñaõ cho chuùng ta moät "saùch giaùo khoa" veà chieán löôïc kieán taïo hoaø bình naøy trong Baøi Giaûng Treân Nuùi. Taùm Moái Phuùc (x. Mt 5,3-10) cho ta moät böùc chaân dung cuûa con ngöôøi coù phuùc, toát laønh vaø chaân thöïc. "Phuùc cho nhöõng ai hieàn laønh," Chuùa Gieâsu noùi vôùi ta, "nhöõng ai bieát xoùt thöông, nhöõng ai kieán taïo hoaø bình, nhöõng ai coù taâm hoàn thanh khieát, vaø nhöõng ai ñoùi khaùt söï coâng chính."
Ñaây cuõng laø moät chöông trình vaø moät thaùch ñoá cho caùc nhaø laõnh ñaïo toân giaùo vaø chính trò, caùc vò ñöùng ñaàu caùc ñònh cheá quoác teá, caùc nhaø quaûn trò caùc doanh nghieäp vaø caùc cô quan truyeàn thoâng: aùp duïng Taùm Moái Phuùc vaøo vieäc thöïc hieän caùc traùch nhieäm cuûa mình. Ñoù laø moät thaùch ñoá xaây döïng xaõ hoäi, coäng ñoàng vaø doanh nghieäp baèng caùch haønh xöû nhö nhöõng ngöôøi kieán taïo hoaø bình. Ñoù laø bieåu loä loøng nhaân töø baèng caùch töø khöôùc sa thaûi nhaân söï, taùc haïi moâi tröôøng, hoaëc tìm caùch thaéng lôïi vôùi baát cöù giaù naøo. Ñeå laøm ñöôïc nhö vaäy ñoøi hoûi phaûi "bieát saün saøng ñoái dieän vôùi ñieàu maâu thuaãn phía tröôùc, giaûi quyeát ñieàu ñoù vaø bieán noù thaønh moái lieân keát trong chuoãi cuûa moät tieán trình môùi."[20] Haønh ñoäng theo cung caùch naøy coù nghóa laø choïn löïa tình lieân ñôùi nhö moät ñöôøng loái kieán taïo lòch söû vaø xaây döïng tình baèng höõu trong xaõ hoäi. Phi baïo löïc chuû ñoäng laø moät caùch bieåu loä raèng ñoaøn keát thì thöïc söï maïnh meõ hôn vaø hieäu quaû hôn xung ñoät. Moïi söï trong theá giôùi naøy ñeàu lieân heä vôùi nhau.[21] Chaéc chaén nhöõng ñieàu khaùc bieät ñeàu coù theå gaây ra nhöõng va chaïm, coï xaùt. Nhöng chuùng ta haõy ñoái phoù vôùi chuùng moät caùch xaây döïng vaø phi baïo löïc, ñeå cho "nhöõng caêng thaúng vaø choáng ñoái" coù theå thöïc hieän moät söï hôïp nhaát ña daïng hoaù vaø ñem laïi söùc soáng", baûo toàn ñöôïc "nhöõng gì coù giaù trò vaø höõu ích veà caû hai phía."[22]
Toâi cam ñoan raèng Hoäi thaùnh seõ trôï giuùp moïi noã löïc kieán taïo hoaø bình baèng ñöôøng loái phi baïo löïc moät caùch chuû ñoäng vaø saùng taïo. Vaøo ngaøy 01 thaùng Gieâng 2017 naøy, boä Thaêng tieán söï Phaùt trieån Con ngöôøi Toaøn dieän seõ khôûi söï nhöõng hoaït ñoäng cuûa mình. Boä naøy seõ giuùp Hoäi thaùnh tieán haønh theo moät ñöôøng loái hieäu quaû hôn bao giôø heát "nhöõng lôïi ích voâ giaù cuûa coâng lyù, hoaø bình, vaø coâng taùc chaêm soùc thuï taïo" vaø söï quan taâm ñoái vôùi "nhöõng ngöôøi di cö, nhöõng ngöôøi ngheøo khoå, nhöõng ngöôøi ñau yeáu, nhöõng ngöôøi bò loaïi tröø vaø soáng ngoaøi leà xaõ hoäi, nhöõng ngöôøi bò tuø ñaày vaø nhöõng ngöôøi thaát nghieäp, cuõng nhö nhöõng naïn nhaân cuûa nhöõng cuoäc xung ñoät vuõ trang, cuûa nhöõng thieân tai, vaø cuûa moïi hình thöùc noâ leä hoaù vaø haønh haï con ngöôøi."[23] Moãi moät söï ñaùp öùng treân ñaây, duø khieâm toán ñeán ñaâu, cuõng goùp phaàn kieán taïo moät theá giôùi phi baïo löïc, böôùc ñaàu tieân daãn tôùi coâng lyù vaø hoaø bình.
Keát luaän
7. Theo truyeàn thoáng, toâi seõ kyù Söù ñieäp naøy vaøo ngaøy 8 thaùng Möôøi Hai, ngaøy Leã kính troïng theå Ñöùc Trinh Nöõ Maria Voâ Nhieãm, laø Nöõ Vöông Hoaø Bình. Khi Chuùa Con giaùng sinh laøm ngöôøi, caùc thieân thaàn ñaõ ca ngôïi vinh danh Thieân Chuùa treân Trôøi vaø chuùc bình an döôùi theá cho ngöôøi thieän taâm (x. Lc 2,14). Chuùng ta haõy caàu xin ñöôïc söï daãn daét cuûa Ñöùc Maria.
"Taát caû chuùng ta ñeàu mong muoán hoaø bình. Nhieàu ngöôøi haèng kieán taïo hoaø bình heát ngaøy naøy qua ngaøy khaùc khôûi töø nhöõng cöû chæ vaø haønh ñoäng nhoû beù. Nhieàu ngöôøi ñang chòu ñau khoå, tuy nhieân, hoï vaãn beàn ñoã kieân nhaãn trong noã löïc cuûa mình ñeå laøm nhöõng ngöôøi kieán taïo hoaø bình."[24] Trong naêm 2017, öôùc chi chuùng ta coù theå taän hieán baûn thaân chuùng ta moät caùch soát saéng vaø chuû ñoäng cho vieäc loaïi tröø baïo löïc khoûi taâm hoàn chuùng ta, khoûi lôøi noùi vaø haønh ñoäng cuûa chuùng ta, vaø cho vieäc chuùng ta trôû neân nhöõng ngöôøi phi baïo löïc vaø kieán taïo nhöõng coäng ñoàng phi baïo löïc bieát chaêm lo cho ngoâi nhaø chung cuûa chuùng ta. "Khoâng coù gì laø khoâng theå neáu chuùng ta höôùng leân Thieân Chuùa maø caàu xin. Moãi ngöôøi ñeàu coù theå laø moät ngöôøi thôï kieán taïo hoaø bình."[25]
Töø Ñieän Vatican, ngaøy 8 thaùng Möôøi Hai naêm 2016
Phanxicoâ
- - - - - - - - - - - - - - - - -
1. Toâng huaán Evangelii Gaudium, 228.
2. Phaoloâ VI, Söù ñieäp nhaân Ngaøy Theá giôùi Hoaø bình Ñaàu tieân, ngaøy 1 thaùng Gieâng naêm 1968.
3. "Truyeän Ba Ngöôøi Baïn", Fonti Francescane, soá 1469.
4. Beâneâñictoâ XVI, Buoåi ñoïc kinh Truyeàn tin ngaøy 18 thaùng Hai naêm 2007.
5. Nhö treân
6. Nhö treân
7. Meï Teâreâsa, Dieãn vaên nhaän Giaûi Nobel, ngaøy 11 thaùng Möôøi Hai naêm 1979.
8. Suy nieäm "Con ñöôøng Hoaø bình", Nguyeän ñöôøng Nhaø Thaùnh Marta, ngaøy 19 thaùng Möôøi Moät naêm 2015.
9. Baøi giaûng trong Leã Toân phong Meï Teâreâsa Calcutta leân baäc Hieån Thaùnh, ngaøy 4 thaùng Chín naêm 2016.
10. Soá 23.
11. Nhö treân.
12. Dieãn töø tröôùc caùc Ñaïi dieän Toân giaùo, ngaøy 3 thaùng Möôøi Moät naêm 2016.
13. Dieãn töø tröôùc Hoäi nghò Theá giôùi laàn thöù III cuûa caùc Phong traøo Ñaïi chuùng, ngaøy 5 thaùng Möôøi Moät naêm 2016.
14. X. Dieãn töø taïi Buoåi Gaëp gôõ Lieân toân vôùi Laõnh tuï Hoài giaùo mieàn Caucase vaø caùc Ñaïi dieän Coäng ñoàng Toân giaùo, Baku, ngaøy 2 thaùng Möôøi naêm 2016.
15. Dieãn töø taïi Assisi, ngaøy 20 thaùng Möôøi naêm 2016.
16. X. Toâng huaán Amoris Laetitia, 90 - 130.
17. X. nhö treân, 133, 194, 234.
18. X. Söù ñieäp göûi Hoäi nghò veà Taùc ñoäng Nhaân ñaïo cuûa Vuõ khí Haït nhaân, ngaøy 7 thaùng Möôøi Hai naêm 2014.
19. Thoâng ñieäp Laudato Si', 230.
20. Toâng huaán Evangelii Gaudium, 227.
21. X. Thoâng ñieäp Laudato Si', 16, 117, 138.
22. Toâng huaán Evangelii Gaudium, 228.
23. Toâng thö - Töï saéc thieát laäp Boä Thaêng tieán söï Phaùt trieån Con ngöôøi Toaøn dieän, ngaøy 17 thaùng Taùm naêm 2016.
24. Buoåi ñoïc kinh Laïy Nöõ vöông Thieân ñaøng, Bethlem, ngaøy 25 thaùng Naêm naêm 2014.
25. Lôøi keâu goïi, Assisi, ngaøy 20 thaùng Chín naêm 2016.
Chuyeån ngöõ töø baûn tieáng Anh: Antoân Uoâng Ñaïi Baèng
Hieäu ñính: WHÑ