Giaùo Hoäi Myanmar daán thaân
xaây döïng hoaø bình quoác gia
Giaùo Hoäi Myanmar daán thaân xaây döïng hoaø bình quoác gia.
Myanmar (Vat. 21-12-2016) - Trong caùc ngaøy vöøa qua Giaùo Hoäi Myanmar ñaõ phaùt ñoäng chieán dòch "Naêm Hoaø Bình 2017" vaø keâu goïi moïi toân giaùo vaø chuûng toäc toaøn nöôùc hieäp nhaát thöïc hieän döï aùn naøy. Trong thoâng caùo phoå bieán nhaân dòp naøy Ñöùc Hoàng Y Charles Maung Bo, Toång Giaùm Muïc Yangoon, vieát: "Ñaõ ñeán luùc moïi toân giaùo vaø nhoùm chuûng toäc chuùng ta phaûi hieäp nhaát ñeå laøm cho naêm 2017 trôû thaønh Naêm Hoaø Bình. Hoaø bình laø ñieàu coù theå thöïc hieän ñöôïc qua coâng lyù. Hoaø bình laø ñieàu coù theå thöïc hieän ñöôïc qua thöông thuyeát. Chuùng toâi keâu goïi moïi toân giaùo coi ngaøy muøng moät thaùng gieâng naêm 2017 nhö "ngaøy aên chay caàu nguyeän cho hoaø bình". Chuùng ta haõy laøm sao ñeå taát caû moïi ngöôøi lui tôùi caùc tu vieän, nhaø thôø, chuøa chieàn vaø ñeàn thôø hoài giaùo cuûa chuùng ta mang caùc baêng roân vaø côø coù vieát caâu "Chaám döùt moïi cuoäc chieán". Chuùng ta haõy tìm soáng ngaøy caàu nguyeän vaø aên chay naøy cho hoaø bình, ñeå thay ñoåi con tim cuûa taát caû moïi ngöôøi. Caàn chaám döùt caùc cuoäc chieán ñang xaûy ra taïi Myanmar vaø bieán naêm 2017 trôû thaønh Naêm Hoaø Bình. Anh chò em Myanmar thaân meán, chuùng ta taát caû seõ noùi "naêm môùi haïnh phuùc". Haèng naêm chuùng ta chaøo nhau vôùi söù ñieäp aáy. Nhöng thaät ra khoâng coù haïnh phuùc trong nhieàu phaàn ñaát cuûa quoác gia naøy. Chieán tranh tieáp dieãn taïi nhieàu nôi. Laïi nöõa coøn coù hôn 200,000 ngöôøi di taûn phaûi soáng trong caùc traïi tî naïn, seõ khoâng coù moät naêm haïnh phuùc. Chieán tranh baét ñaàu töø 60 naêm qua vaãn coøn taøn phaù. Nöôùc Camphuchia ñaõ giaûi quyeát caùc xung khaéc cuûa hoï, nöôùc Vieät Nam ñaõ giaûi quyeát caùc chieán cuoäc cuûa hoï. Caùc quoác gia laùng gieàng ñang treân ñöôøng tieán tôùi hoaø bình vaø thònh vöôïng. Nhöng taïi Myanmar chuùng ta coøn bò cuoán huùt vaøo moät cuoäc chieán khoâng theå thaéng ñöôïc. Nhaân daân haáp hoái vaø bò boù buoäc taûn cö laø caùc haäu quûa duy nhaát cuûa baïo löïc. Ña soá daân thinh laëng cuûa Myanmar ñaõ chæ laø khaùn giaû cuûa moät cuoâc chieán kinh nieân. Giôø ñaây chuùng ta taát caû haõy hieäp nhaát vôùi nhau, ñeå xaây döïng moät neàn hoaø bình ñích thaät".
Nhö ñaõ bieát, caùc xung khaéc laïi taùi buøng noå giöõa caùc nhoùm saéc toäc thieåu soá vaø quaân ñoäi chính phuû trong caùc tieåu bang Kachin vaø Karen, cuõng nhö caùc baïo löïc taùi phaùt trong tieåu bang Arakan, sau hoäi nghò toaøn quoác veà caùc saéc daân thieåu soá do chính quyeàn trieäu taäp hoài thaùng 9 naêm 2016." Tình hình naøy ñaõ khieán cho Ñöùc Hoàng Y Charles Bo aâu lo ñöa ra lôøi keâu goïi nhaân daân toaøn nöôùc. Ñöùc Hoàng Y vieát trong lôøi hieäu trieäu: "Caùch ñaây maáy thaùng Myanmar ñaõ chieáu saùng nhö moät thaønh phoá ôû treân nuùi cao. Laàn ñaàu tieân trong trong 50 naêm qua taát caû moïi phe phaùi lieân luïy trong cuoäc xung ñoät ñaõ tuï hoïp nhau trong hoäi nghò hoaø bình goïi laø "Hoäi nghò Panglong cuûa theá kyû 21". Theá giôùi ñaõ vui möøng vì caùc nieàm hy voïng hoaø bình, vaø Giaùo Hoäi Myanmar ñaõ noàng nhieät tieáp ñoùn hoäi nghò naøy. Nhöng caùc bieán coá môùi ñaây ñaõ daáy leân nhieàu aâu lo: ngöôøi ta sôï raèng ñaây coù theå laø moät bình minh giaû. Chuùng toâi raát aâu lo bôûi vì cuoäc xung ñoät ñaõ buøng noå ngay sau hoäi nghò. Ngöôøi ta gaây chieán vì hoaø bình hay sao? Chieán tranh cho hoaø bình laø moät aûo töôûng. Neáu quaân ñoäi theo ñuoåi xung khaéc nhaèm muïc ñích laøm suy yeáu caùc nhoùm vuõ trang, thì coù caùi gì trong ñaàu oùc cuûa caùc töôùng laõnh? Vaø coù caùi gì trong ñaàu oùc cuûa caùc ngöôøi laõnh ñaïo caùc nhoùm vuõ trang?"
Trong lôøi keâu goïi Ñöùc Hoàng Y Bo nhaéc tôùi thaûm caûnh cuûa haøng chuïc ngaøn ngöôøi taûn cö tî naïn, caùc phuï nöõ vaø treû em bò ñoùi khaùt. Ñaây laø ñieàu khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc. Ñöùc Hoàng Y yeâu caàu phaûi ñeå cho caùc toå chöùc cöùu trôï nhaân ñaïo ñem phaåm vaät cöùu trôï tôùi cho caùc naïn nhaân ngay laäp töùc. Ñöùc Hoàng Y vieát trong lôøi hieäu trieäu: "Chuùng toâi khích leä taát caû caùc nhoùm trôû laïi vôùi hoaø bình trong tinh thaàn cuûa cuoäc gaëp gôõ vaø thöông thuyeát. Chæ coù moät con ñöôøng cuûa töï do cho quoác gia, vaø hoaø bình chính laø con ñöôøng ñoù. Thôøi gian cho caùc giaûi phaùp baïo löïc ñaõ chaám döùt roài. Chuùng ta laø moät quoác gia daân chuû. Taïi sao laïi coøn coù chieán tranh? Myanmar laø moät vuøng ñaát thaùnh thieâng, nôi nieàm tin toân giaùo vaãn laø aùnh ñeøn pha cho taát caû moïi ngöôøi. Quoác gia naøy ñöôïc xaây döïng treân caùc neàn taûng toân giaùo. Vì theá, ñeå yeåm trôï hoaø bình caàn phaûi loâi cuoán caùc vò laõnh ñaïo toân giaùo nhö laø phaàn hoaït ñoäng cuûa moïi saùng kieán hoaø bình. Phaûi coi caùc vò nhö laø nhöõng ngöôøi taïo thuaän tieän vaø deã daõi cho hoaø bình treân bình dieän cuûa caùc coäng ñoaøn. Veà phía caùc Giaùm Muïc Coâng giaùo, chuùng toâi saün saøng thaêng tieán hoaït ñoäng thöông thuyeát, hoøa bình vaø giaûi quyeát caùc xung khaéc qua ñoái thoaïi hoaø bình. Xin haõy ñeå cho cuoäc haønh höông hoaø bình ñaõ baét ñaàu vôùi hoäi nghò Panglong tieáp tuïc!"
Trong moät thoâng caùo chung truôùc ñoù, caùc vò laõnh ñaïo moïi toân giaùo taïi Myanmar, trong ñoù coù Ñöùc Hoàng Y Charles Bo, Toång Giaùm Muïc Yangoon, cuõng khaúng ñònh raèng hoøa bình laø thieän ích toái cao cho moïi ngöôøi daân vaø cho moïi coäng ñoaøn taïi Myanmar. Thoâng caùo coù ñoaïn vieát "Chuùng toâi, ñaïi dieân cuûa moïi toân giaùo taïi Myanmar, chuùng toâi höôùng lôøi keâu goïi tôùi caùc vò laõnh ñaïo chính trò, caùc vò chæ huy quaân söï vaø caùc nhoùm vuõ trang, ñeå hoï tìm ra con ñöôøng hoaø giaûi vaø hoaø bình nhö thieän ích chung cuûa toaøn daân. Chuùng toâi aâu lo vì caùc ñuïng ñoä môùi trong cuoäc noäi chieán giöõa caùc nhoùm vuõ trang cuûa caùc saéc daân thieåu soá vaø löïc löôïng quaân ñoäi xaûy ra trong caùc tieåu bang Kachin vaø Karen, cuõng nhö caùc baïo löïc ñoái vôùi thieáu soá hoài giaùo cuûa ngöôøi Rohingya trong tieåu bang Arakan, buøng noå sau hoäi nghò quoác gia veà caùc saéc toäc thieåu soá do chính quyeàn trieäu taäp hoài thaùng 9 naêm nay. Neàn daân chuû môùi baét ñaàu. Chuùng ta ñaõ coù moät hoäi nghò Panglong môùi, vôùi söï tham döï cuûa taát caû caùc nhoùm thieåu soá. Ñaát nöôùc chuùng ta ñöôïc theá giôùi ve vaõn. Haøng trieäu du khaùch ñeán vieáng thaêm quoác gia naøy. Chuùng ta ñaõ coù caùc cuoäc baàu cöû hoaø bình, chuùng ta coù moät Quoác Hoäi hôïp phaùp. Toång thoáng Daw Su laõnh ñaïo quoác gia vôùi söï khoân ngoan vaø tin töôûng. Caùc giaác mô cuûa chuùng ta ñang töø töø trôû thaønh thöïc taïi. Chuùng toâi ñaùnh giaù raát cao taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ hoaït ñoäng cho ñieàu naøy. Tuy nhieân, vaãn coøn coù nhöõng khía caïnh tieâu cöïc. AÙm aûnh chieán tranh vaãn tieáp tuïc. Hôn 200,000 ngöôøi ñaõ phaûi taûn cö trong noäi ñòa. Coù caùc xung khaéc môùi theâm vaøo caùc xung khaéc cuõ. Vôùi söï hieän dieän cuûa ngöôøi tî naïn teä naïn buoân ngöôøi cuõng lan traøn, hieän töôïng nghieân ngaäp ma tuyù vaø baïo löïc coù nguy sô buøng noå trong caùc coäng ñoaøn. Caùc xung khaéc noäi boä ñaõ gaây ra bieát bao nhieâu ñau khoå trieàn mieân cho haøng chuïc ngaøn ngöôøi, laøm naûn loøng vieäc phaùt trieån nhaân baûn, vaø gaây ra caùc oaùn hôøn lôùn hôn.
Trong thoâng caùo chung caùc vò laõnh ñaïo toân giaùo taïi Myanmar cuõng nhaéc tôùi coâng lao cuûa töôùng Aung San, hoài naêm 1947 laø Thuû töôùng ñaàu tieàn cuûa quoác gia, vaø laø ngöôøi ñaõ nhìn xa thaáy roäng, loâi cuoán moïi ngöôøi vaøo cuoác ñoái thoaïi, baèng caùch thaêm doø tröoùc caùc yeáu toá thoaû hieäp vaø boû ra moät beân caùc tranh chaáp, qua moät giaûi phaùp lieân bang. Thoâng caùo cuûa caùc vò laõnh ñaïo toân giaùo Myanamar vieát tieáp: "Chuùng toâi keâu goïi taát caû quyù vò, giôùi laõnh ñaïo Lieân Minh quoác gia daân chuû, caùc töôùng laõnh quaân söï, caùc thuû laõnh cuûa caùc nhoùm vuõ trang, caùc ñaûng phaùi chính trò saéc toäc, vaø caùc nhoùm xaõ hoäi daân söï, cuøng nhau nghieân cöùu moät neàn chính trò chung giuùp giaûi quyeát caùc xung ñoät. Chuùng toâi môøi goïi taát caû caùc vò laõnh ñaïo toân giaùo haõy laø caùc duïng cuï cuûa hoaø bình. Myanmar ngaøy nay chæ caàn moät toân giaùo maø thoâi: ñoù laø hoaø bình, ñoù laø toân giaùo chung cuûa chuùng ta. Chuùng ta laø anh chò em vôùi nhau. Caàn phaûi chaám döùt chieán tranh vaø xaây döïng hoaø bình vaø coâng lyù cho taát caû moïi nguôøi ".
Trong caùc ngaøy qua töôùng Min Aung Hlaing, toång tö leänh quaân ñoäi Myanmar, cuõng ñaõ keâu goïi caùc nhoùm saéc toäc thieåu soá buoâng khí giôùi, vaø kyù nhaän moät thoaû hieäp ngöng baén treân bình dieän toaøn quoác, tröôùc khi coù caùc cuoäc thöông thuyeát chính trò. Töôùng Hlaing ñaõ ñöa ra lôøi keâu goïi treân ñaây trong moät buoåi leã dieãn ra taïi Naypyitaw, moät naêm sau vuï kyù keát thoaû hieäp giöõa 8 nhoùm vuõ trang. OÂng ñaõ höôùng lôøi keâu goïi tôùi hai saéc toäc Kachin vaø Wa, laø hai nhoùm ñaõ khoâng kyù keát thoaû hieäp vaø noùi: "Toâi xin taát caû moïi nhoùm tham döï vaøo vieäc thöïc thi ngöng baén, vaø nghó tôùi caùc theá heä töông lai". Trong giai ñoaïn naøy chính quyeàn Myanmar, do Lieân Minh quoác gia daân chuû laõnh ñaïo, ñaõ ñònh nghóa tieán trình hoaø bình nhö laø "öu tieân tuyeät ñoái". Chính vì theá töôùng Hlaing keâu goïi caùc nhoùm "ñöøng phí phaïm thôøi giôø", nhöng haõy baét tay vaøo vieäc taùi xaây döïng söï tin töôûng laãn nhau giöõa caùc nhoùm vuõ trang vaø löïc löôïng chính phuû. Ñoøi caùc quyeàn lôïi vôùi vuõ khí trong tay laø traùi vôùi daân chuû, vaø coù theå gaây thieät haïi cho tieán trình hoaø bình.
Nhö ñaõ bieát, hoài ñaàu thaùng 9 naêm 2016 Hoäi nghò Panglong ñaõ dieãn ra taïi Naypyitaw vôùi söï tham döï cuûa caùc saéc toäc. Tuy ñaõ khoâng keát thuùc vôùi cuoäc ngöng baén, nhöng hoäi nghò ñaõ baét ñaàu tieán trình soaïn thaûo moät baûn ñoà tieán tôùi hoaø bình trong voøng 6 thaùng. Caùc nhoùm saéc toäc thieåu soá ñöôïc caùc Giaùo Hoäi vaø caùc toå chöùc daân söï uûng hoä, yeâu caàu quaân ñoäi ñöøng coù caùc cuoäc taán coâng môùi trong caùc vuøng coù xung ñoät, vaø ñöøng coù caùc haønh ñoäng laïm duïng choáng laïi ngöôøi daân caùc saéc toäc trong thôøi gian naøy.
Caùc caêng thaúng trong tieåu bang Rakhine ñaõ baét ñaàu hoài naêm 2012 khi xaûy ra caùc vuï ñuïng ñoä baïo löïc giöõa ña soá daân theo Phaät giaùo vaø caùc ngöôøi Rohingya theo Hoài giaùo, vaø bò coi laø "caùc ngöôøi Bangale baát hôïp phaùp", vì hoï töø Bangladesh qua. Lieân Hieäp Quoác cho bieát coù khoaûng 30,000 ngöôøi haàu heát theo Hoài giaùo thuoäc saéc toäc Rohingya. Hieän coù hôn 70,000 ngöôøi caàn ñöôïc trôï giuùp thöïc phaåm khaån caáp. Theo tin cuûa caùc toå chöùc quoác teá keå töø khi trôï giuùp nhaân ñaïo bò caét, coù töø 30 tôùi 50 phaàn traêm treân 3,000 treû em bò thieáu dinh döôõng traàm troïng, vaø coù nguy cô cheát ñoùi trong thôøi gian ngaén. Baïo löïc leo thang laàn cuoái vaøo thaùng 10 naêm 2016, khi haøng traêm ngöôøi Rohingya vuõ trang baèng dao röïa, gaäy goäc vaø noû ñaõ taán coâng ba ñoàn an ninh. Chính quyeàn xaùc nhaän laø ñaõ coù khoaûng 100 ngöôøi thieät maïng. Hoài haï tuaàn thaùng 11 naêm 2016 chính quyeàn ñaõ söû duïng tröïc thaêng chieán ñaáu choáng laïi nhöõng ngöôøi noåi loaïn. Raát nhieàu ngöôøi Rohingya trong tieåu bang Rakhine vaø caû caùc tín höõu Phaät giaùo ñaõ hoaûng loaïn. Trong vuøng xung khaéc, nôi coù ít kieåm soaùt, cuõng xaûy ra caùc vuï vi phaïm quyeàn con ngöôøi, vì quaân ñoäi khoâng coù khaû naêng baûo veä daân chuùng, ñaëc bieät trong vuøng mieàn nam tieåu bang Rakhine. Caùc hình aûnh chuïp töø treân veä tinh do toå chöùc "Troâng chöøng nhaân quyeàn" phoå bieán cho thaáy coù hôn 1,000 caên nhaø cuûa ngöôøi Rohingya bò ñoát chaùy bình ñòa. Caùc ngöôøi hoaït ñoäng baûo veä nhaân quyeàn Rohingya tuyeân boá chính quaân ñoäi ñaõ chaâm löûa ñoát nhaø cuûa daân.
Trong khi ñoù toå chöùc Nhi ñoàng quoác teá cuûa Lieân Hieäp Quoác tieáp tuïc chöông trình hoài phuïc caùc treû em chieán binh taïi Myanmar. Khoâng ai bieát chaéc chaén coù bao nhieàu treû em chieán bình ñaõ bò quaân ñoäi tuyeån moä. Theo Toå chöùc Lieân Hieäp Quoác töø nhieàu thaäp nieân qua ngoaøi quaân ñoäi chính phuû, baåy nhoùm saéc toäc vuõ trang cuõng tuyeån moä caùc bính só treû em cho caùc cuoäc noäi chieán. Nhôø chöông trình hoài phuïc naøy trong naêm 2012 ñaõ coù 800 treû em chieán binh trôû veà cuoäc soáng daân söï. Tuy nhieân, vieäc hoäi nhaäp caùc em gaëp nhieàu khoù khaên, maëc duø coù chöông trình giaùo duïc vaø trôï giuùp. Ña soá caùc em thuoäc caùc gia ñình noâng daân ngheøo vaø boû vuøng queâ leân caùc thaønh phoá lôùn nhö Rangoon vaø Mandalay, laø hai thaønh phoá chính cuûa Myanmar, nôi caùc keû tuyeån moä chieán binh treû em coâng khai hoaït ñoäng taïi caùc nôi coâng coäng. Caùc phöông phaùp coå ñieån ñi töø ñe doïa tôùi vieäc caùm doã duøng ma tuyù hay höùa heïn cho coâng aên vieäc laøm ñöôïc traû löông cao. Theo caùc chuyeân vieân hieän töôïng tuyeån moä treû em chieán binh naøy khoâng thuyeân giaûm, vaø caùc treû em tieáp tuïc laø naïn nhaân cuûa teä naïn naøy. Löïc löôïng quaân ñoäi Myanmar cuõng coù teân goïi laø Tatmadaw, gaëp khoù khaên trong vieäc tuyeån moä binh só, neân lôïi duïng caùc treû em voán deã bò toån thöông vaø bieán caùc em trôû thaønh chieán binh.
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)