Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI
khoâng chæ vó ñaïi vì ñaõ töø chöùc
Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI khoâng chæ vó ñaïi vì ñaõ töø chöùc, nhaän ñònh cuûa Peter Seewald.
Roma (VietCatholic News 15-12-2016) - Peter Seewald, ngöôøi nhieàu laàn phoûng vaán Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI vaø xuaát baûn thaønh saùch, vöøa cho xuaát baûn cuoán "Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI, Chuùc Thö Cuoái Cuøng, Baèng Chính Lôøi Ngaøi" do Nhaø Bloomsbury phaùt haønh. Sau ñaây laø lôøi giôùi thieäu cuûa oâng:
Vôùi cuoán Chuùc Thö Cuoái Cuøng cuûa toâi, chuùng ta böôùc vaøo cuoäc ñôøi cuûa Joseph Ratzinger moät caùch khoâng haïn cheá, moät cuoäc ñôøi traûi daøi gaàn heát theá kyû 20, vaø böôùc vaøo moät con ngöôøi voán laø moät trong nhöõng nhaø tö töôûng coù aûnh höôûng nhaát thôøi nay, moät trong nhöõng nhaân vaät xuaát saéc vaø loâi cuoán nhaát cuûa thôøi ñaïi chuùng ta.
Toâi thöôøng ñöôïc ngöôøi ta hoûi laøm theá naøo cuoán saùch naøy ñaõ ra ñôøi. Moät soá ngöôøi hoûi coù phaûi Ñöùc Giaùo Hoaøng Beâneâñíctoâ XVI ñaõ khoâng giöõ lôøi höùa ruùt vaøo im laëng cuûa ngaøi sau khi töø chöùc. Khoâng, ngaøi khoâng thaát höùa. Nhöõng baûn ghi cheùp caùc cuoäc troø chuyeän cuûa chuùng toâi khôûi ñaàu voán khoâng nhaèm daãn ñeán moät döï aùn rieâng bieät naøo maø ñuùng hôn chæ laø moät trôï cuï giuùp toâi vieát tieåu söû cuûa Ratzinger. Quaû khoâng deã cho toâi chuùt naøo khi phaûi thuyeát phuïc ñeå Ñöùc Giaùo Hoaøng Beâneâñíctoâ chòu nhaän raèng ñieàu quan troïng laø coâng boá baûn vaên naøy tröôùc nhaát.
Chuùc Thö Cuoái Cuøng laø moät taøi lieäu theá giôùi haøng ñaàu coù tính lòch söû. Trong lòch söû laâu daøi cuûa Giaùo Hoäi, chöa bao giôø coù moät vò Giaùo Hoaøng naøo ñaõ mang trieàu giaùo hoaøng cuûa mình ñeán choã keát thuùc. Vì vaäy, chuùng ta coù cô hoäi coù ñöôïc tín lieäu chaân xaùc ôû ñaây, khoâng bò caùc phöông tieän truyeàn thoâng boùp meùo. Troïng ñieåm cuûa döï aùn laø giöõ cho con ñöôøng môû ra ñeå chuùng ta tham döï vaøo cuoäc ñôøi vaø vieäc laøm cuûa ngaøi.
Ñieàu laøm toâi noåi giaän laø thaáy moät caùi hieåu heát söùc ngôù ngaån veà ngaøi ñaõ len vaøo nhaän thöùc cuûa coâng chuùng. Hoï baûo: ngöôøi ta ñaõ choïn laàm Ratzinger laøm Giaùo Hoaøng, vieäc laøm lôùn nhaát cuûa ngaøi laø vieäc töø chöùc! Nhaûm nhí. Ñieàu naøy khoâng nhöõng maâu thuaãn vôùi söï thaät lòch söû, noù coøn nguy hieåm nöõa. Vì noù ngaên caûn chuùng ta khoâng laõnh hoäi ñöôïc thoâng ñieäp quan troïng cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Beâneâñíctoâ XVI.
Chuùc Thö Cuoái Cuøng khoâng phaûi laø ñeå bieän minh cho vieäc laøm cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng, cuõng khoâng baøn tôùi nhöõng caùo buoäc nhaèm vaøo ngaøi, vaø chaéc chaén khoâng phaûi laø moät noã löïc nhaèm minh oan cho di saûn cuûa ngaøi. Ñuùng hôn, ñaây laø vieäc thoâng tri, vaø laø vieäc cung caáp nhöõng caùi nhìn thaáu ñaùo vaøo cuoäc ñôøi vaø vieäc laøm cuûa moät trong nhöõng nhaân vaät vó ñaïi cuûa thôøi ñaïi. Noù cuõng laøm tòt ngoøi caùc suy ñoaùn vaø caùc lyù thuyeát cho raèng coù aâm möu quanh vieäc töø chöùc cuûa Ñöùc Beâneâñíctoâ. Trong cuoán saùch naøy, chuùng ta bieát thöïc söï vieäc töø chöùc naøy laø nhö theá naøo.
Caùc cuoäc phoûng vaán cho cuoán saùch ñaõ dieãn ra trong moät baàu khoâng khí raát deã chòu taïi moät ñan vieän nhoû ôû Vöôøn Vatican nôi Ñöùc Giaùo Hoaøng Beâneâñíctoâ aån daät sau trieàu giaùo hoaøng cuûa ngaøi. Toâi ñeán ñoù ñeå gaëp ngaøi, baét tay ngaøi, vaø hoûi nhö thöôøng leä: "Ñöùc Thaùnh Cha söùc khoeû laâu nay ra sao?" Ngaøi traû lôøi: "thì cuõng nhö baát cöù oâng giaø naøo". Vaø sau ñoù toâi ñi thaúng vaøo caùc caâu hoûi ñeå taän duïng thôøi gian toâi coù vôùi ngaøi.
Ñieàu quan troïng ñoái vôùi toâi laø giöõ moät khoaûng caùch theo kieåu nhaø baùo. Duø sao, nhaân vaät Joseph Ratzinger cuõng khoâng phaûi laø moät loaïi ngöôøi thaân maät saün saøng voã löng baïn. Nhöng ngaøi khoâng ngaïo maïn vaø töï cao töï ñaïi, vaø ngaøi khieán ta deã daøng ñaët loaïi caâu hoûi khoâng haún deã daøng ñoái vôùi ngaøi. Vaø ngaøi gaây aán töôïng baèng nhöõng caâu traû lôøi raát côûi môû. Roài caùi ñeïp trong ngoân ngöõ ngaøi duøng seõ ñöa baïn vaøo saâu hôn caùi saâu saéc cuûa tö duy ngaøi.
Moät cuoäc gaëp gôõ vôùi ngaøi luoân luoân raát vui töôi bôûi vì ngaøi laø ngöôøi cuûa aâm nhaïc, moät nhaø thô, moät ngheä só. Chuùng toâi ñaõ cöôøi raát nhieàu vôùi nhau. Moät trong caùc baèng höõu cuûa ngaøi töøng noùi: "Ratzinger khoâng bao giôø phaøn naøn caû". Ngaøi gioáng Mozart veà phöông dieän naøy, khoâng bao giôø ñeå nhöõng vaán ñeà baûn thaân che phuû nieàm vui töôi trong coâng vieäc mình laøm. Veà phöông dieän naøy, ngaøi khoâng thay ñoåi gì trong 20 naêm toâi daønh thì giôø vôùi ngaøi. Toâi phaûi noùi raèng: baát cöù nhaân chöùng ñaàu tay naøo ñoái vôùi cuoäc ñôøi cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Beâneâñíctoâ ñeàu phaûi laéc ñaàu tröôùc hình aûnh cuûa caùi goïi laø 'Panzerkardinal' (Hoàng Y aùo giaùp), maø moät soá ngöôøi trong caùc phöông tieän truyeàn thoâng tieáp tuïc tuyeân truyeàn. Laø moät thaàn hoïc gia cuûa ngöôøi daân, ngaøi khoâng bao giôø queân raèng mình xuaát thaân töø nhöõng hoaøn caûnh raát taàm thöôøng.
Vôùi toâi, maõi maõi vaãn coøn laø moät bí aån vieäc Ratzinger coù theå chu toaøn chöùc vuï Thöôïng Teá ñaày tính söû thi cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo La Maõ, vôùi 1.3 tyû thaønh vieân, maø ñoàng thôøi, vôùi tuoåi giaø vaø nhieàu vaán ñeà söùc khoûe, vaãn vieát ñöôïc taùc phaåm ba cuoán veà Chuùa Gieâsu Chuùa Kitoâ.
Ñöùc Giaùo Hoaøng Beâneâñíctoâ nhaän mình ñaõ kieät söùc veà cuoái trieàu ñaïi giaùo hoaøng cuûa ngaøi. Ngaøi ñaõ hieán mình cho ñeán phuùt cuoái cuøng cuûa chöùc vuï ngaøi. Caùc vò giaùo hoaøng khaùc ñöôïc xaùc ñònh ñaëc ñieåm tröôùc heát nhôø trieàu giaùo hoaøng cuûa caùc ngaøi. Vôùi Ñöùc Ratzinger, chính toaøn boä caùc tröôùc taùc môùi coù yù nghóa vaø tuyeät vôøi baát keå chöùc vuï giaùo hoaøng cuûa ngaøi. Vaø ôû ñaây, chuùng ta khoâng nhöõng coù moät nhaø trí thöùc quan troïng moät caùch saâu saéc. Chuùng ta coøn coù moät baäc thaày linh ñaïo, moät giaùo phuï thôøi hieän ñaïi cuûa Giaùo Hoäi, moät ngöôøi ñaõ ñeå laïi caû moät kho tröôùc taùc gaàn nhö voâ taän. Treân heát, Ratzinger cho chuùng ta thaáy: toân giaùo vaø khoa hoïc, ñöùc tin vaø lyù trí, khoâng ñoái nghòch nhau.
Ngay töø ñaàu, toâi ñaõ raát caûm phuïc tính hieän thöïc, loøng can ñaûm vaø nhieät tình maïnh meõ cuûa ngaøi. Ratzinger coi Giaùo Hoäi cuûa mình nhö moät phong traøo khaùng chieán choáng laïi söï hö ñoán cuûa thôøi ñaïi, choáng laïi söï laõng queân Thieân Chuùa cuûa chuû nghóa voâ thaàn cöïc ñoan vaø caùc hình thöùc ngoaïi ñaïo môùi. Ngaøi khuyeán khích chuùng ta ñöøng choaùng maét hoaëc bò loâi cuoán bôûi caùc xu höôùng hieän ñaïi môùi nhaát. AÁy theá nhöng, cuøng moät luùc, ngaøi ngaên ngöøa chuùng ta khoûi tính cöùng ngaéc hay heïp hoøi, vaø thay vaøo ñoù, ngaøi daãn chuùng ta ñeán choã côûi môû chaøo ñoùn caùc thay ñoåi caàn thieát maø thôøi ñaïi chuùng ta ñang soáng ñem laïi.
Baûn thaân ngaøi voán saün saøng laøm nhöõng vieäc khoâng ai ñaõ laøm tröôùc ñoù. Ñöôïc hoûi veà baûn chaát cuûa vò keá nhieäm, Ñöùc Giaùo Hoaøng Beâneâñíctoâ noùi: "Toâi nghó baûn chaát aáy toát". Ñieàu naøy khoâng coù nghóa ngaøi thaáy moïi ñieàu ñeàu coù theå nhaát trí ñöôïc. Maët khaùc, Ñöùc Phanxicoâ noùi raèng Ñöùc Beâneâñictoâ laø "moät vò Giaùo Hoaøng vó ñaïi". Ñöùc Phanxicoâ noùi vôùi chuùng ta: "tinh thaàn cuûa ngaøi seõ cao caû hôn vaø maïnh meõ hôn töø theá heä naøy qua theá heä noï". Vôùi Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI, moät thôøi ñaïi ñaõ keát thuùc. Ngaøi laø vò giaùo hoaøng cuûa thôøi thay ñoåi, moät ngöôøi baéc caàu cho moät taân thôøi ñaïi ñang tôùi, baát keå thôøi naøy seõ nhö theá naøo. Xem ra lôøi nhaéc nhôû quan troïng nhaát cuûa Ngaøi ñoái vôùi chuùng ta laø luùc ngaøi noùi: "Moät xaõ hoäi, neáu thieáu vaéng Thieân Chuùa, seõ töï huûy hoaïi chính mình. Ñoù laø ñieàu chuùng ta ñaõ thaáy trong caùc thöû nghieäm ñoäc taøi vó ñaïi cuûa theá kyû tröôùc".
Vuõ Vaên An