Thoâng baùo cuûa Uyû ban Thaùnh nhaïc
veà 2 Tuyeån taäp Thaùnh ca Vieät Nam ñaõ phaùt haønh
Thoâng baùo cuûa Uyû ban Thaùnh nhaïc veà 2 Tuyeån taäp Thaùnh ca Vieät Nam ñaõ phaùt haønh.
Saøigoøn (WHÑ 30-11-2016) - Ngaøy 1 thaùng 11 naêm 2016, Linh muïc Roâcoâ Nguyeãn Duy, Tröôûng ban Muïc Vuï Thaùnh Nhaïc Toång Giaùo Phaän Saøigoøn, Thö kyù UÛy Ban Thaùnh Nhaïc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam, ñaõ göûi cho caùc giaùo xöù Thoâng baùo cuûa Uyû ban Thaùnh nhaïc veà 2 Tuyeån taäp Thaùnh ca Vieät Nam ñaõ phaùt haønh vôùi noäi dung nhö sau:
Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam
UÛy Ban Thaùnh Nhaïc
Thoâng Baùo Thaùnh Nhaïc
(Ngaøy 1 thaùng 11 naêm 2016)
A. Veà: 2 tuyeån taäp Thaùnh Ca Vieät Nam
Trong thôøi gian qua, UÛy ban Thaùnh Nhaïc tröïc thuoäc Hoäi ñoàng Giaùm muïc Vieät Nam (UBTN) ñaõ xuaát baûn:
Tuyeån taäp Thaùnh Ca Vieät Nam, quyeån 1, naêm 2010,
vaø Tuyeån taäp Thaùnh Ca Vieät Nam, quyeån 2, naêm 2016;
(vaø ñang tieáp tuïc thöïc hieän quyeån 3).
Hai tuyeån taäp Thaùnh Ca naøy bao goàm nhöõng baøi thaùnh ca töø tröôùc ñeán nay cuûa caùc nhaïc só coâng giaùo (ñaõ coù saùch vaø ñaõ ñöôïc phoå bieán) do UÛy ban Thaùnh Nhaïc tröïc thuoäc Hoäi ñoàng Giaùm muïc Vieät Nam (UBTN) tuyeån choïn, nhuaän saéc vaø giôùi thieäu.
Khi thöïc hieän 2 tuyeån taäp naøy, UÛy ban Thaùnh Nhaïc tröïc thuoäc Hoäi ñoàng Giaùm muïc Vieät Nam (UBTN) öôùc muoán giôùi thieäu moãi nhaïc só moät soá baøi tieâu bieåu cuûa moãi giai ñoaïn trong quaù trình hình thaønh neàn Thaùnh Nhaïc Vieät Nam. Vì theá, xin caùc Cha tröôûng ban thaùnh nhaïc giaùo phaän, cuõng nhö quyù cha vaø quyù vò ñang phuï traùch thaùnh nhaïc caùc Ñaïi chuûng vieän, caùc doøng tu löu yù:
1. Nhöõng baøi thaùnh ca neáu khoâng coù trong danh muïc cuûa 2 tuyeån taäp naøy maø ñaõ ñöôïc Imprimatur thì vaãn ñöôïc söû duïng trong Phuïng vuï;
2. Khi choïn baøi haùt, caùc ca tröôûng neân soaùt laïi xem baøi haùt ñöôïc choïn coù trong 2 tuyeån taäp naøy khoâng, neáu coù caàn so laïi ñeå xem coù choã naøo ñaõ ñöôïc chænh söûa (veà lôøi cuõng nhö veà nhaïc) ngoõ haàu haùt cho ñuùng vaø thoáng nhaát.
Noùi Chung:
1. Caàn phaân bieät Chuùa vaø Cha; Ngaøi vaø Ngöôøi...
2. Alleluia, neáu coù ngaét (neáu caàn caét chöõ ra thì caét theo nghóa): töùc laø Al-leâ-lu, Al-leâ-lu-ia, chöù ñöøng caét Al-leâ Al-leâ-lu-ia (nhö thaáy trong moät vaøi baøi haùt)
3. Gia-Veâ laø danh Chuùa trong Cöïu öôùc. Theo thoâng caùo cuûa Toøa thaùnh (xem Höông Traàm soá 8, trang 41) chuùng ta seõ khoâng duøng töø Giaveâ trong caùc baøi haùt nöõa (nhöõng baøi cuõ ñaõ lôõ soaïn roài, caàn phaûi söûa laïi ñeå coù theå tieáp tuïc haùt)...
B. Veà Thaùnh Vònh Ñaùp Ca:
ÔÛ nhieàu nhaø thôø ta thaáy thay vì ñoïc hay haùt Tv ñaùp ca nhö Saùch Baøi ñoïc chæ, thì ngöôøi ta haùt moät baøi naøo khaùc. Laøm nhö theá coù ñuùng phuïng vuï khoâng? Cha Roguet, chuyeân vieân phuïng vuï giaûi thích: "Goïi laø Tv ñaùp ca vì Tv thöôøng do ca ñoaøn hay moät ngöôøi xöôùng, coøn giaùo daân chæ haùt caâu ñaùp, töùc laø moät ñieäp khuùc ngaén laëp laïi sau moãi caâu Tv. Nhöng chöõ "ñaùp ca" coøn coù moät yù nghóa saâu hôn: trong phaàn phuïng vuï Lôøi Chuùa, Thieân Chuùa noùi vôùi ta tröôùc, vaø chuùng ta haùt moät Tv ñeå ñaùp laïi. khoâng phaûi laø moät baøi haùt ñeå laáp choã troáng. Tv ñaùp ca laø thaønh phaàn troïn veïn cuûa Phuïng vuï Lôøi Chuùa. Tv naøy caàn phaûi ñöôïc laéng nghe thöïc söï trong thinh laëng. Ñaây laø moät caùch suy nieäm Baøi ñoïc 1 tröôùc ñoù vaø giuùp ta lónh hoäi yù nghóa Baøi ñoïc ñoù trong söï caàu nguyeän. Tv ñöôïc phuïng vuï choïn löïa tuøy theo Baøi ñoïc 1, cho neân coù theå coi nhö moät Baøi ñoïc thöù 4" (Tìm hieåu Thaùnh leã soá 22 ; ba baøi ñoïc kia laø baøi Cöïu Öôùc, baøi Thaùnh thö vaø baøi Tin Möøng). Nhö vaäy ta thaáy roõ: Tv ñaùp ca coù lieân heä chaët cheõ vôùi Baøi ñoïc 1 tröôùc ñoù vaø phaûi laø moät baøi Tv hoaëc thaùnh ca laáy töø TK, chöù khoâng phaûi laø baøi ca coù tính caùch trang trí, laáy lôøi cuûa moät ngöôøi phaøm naøo, duø hay ñeán maáy.
Khi haùt Tv ñaùp ca thì laøm theá naøo ? Lyù töôûng laø haùt Tv chæ ñònh trong saùch Baøi ñoïc. Trong thöïc teá, ñieàu naøy khoù thöïc hieän, vì chæ coù raát ít Tv ñöôïc deät nhaïc vaø coäng ñoaøn thöôøng khoâng ñuû khaû naêng ñeå haùt moãi laàn. Khi naøo Tv ñaõ ñöôïc deät nhaïc thì coù theå haùt (nhöng löu yù: nhieàu khi phuïng vuï chæ duøng moät soá caâu chöù khoâng laáy caû Tv). Moät giaûi phaùp khaùc laø deät moät ñieäu nhaïc deã vaøo caâu ñaùp (ñieäp khuùc), coøn caùc caâu rieâng thì do moät ngöôøi xöôùng leân baèng moät cung gioïng ñôn giaûn. Saùch leã Roâ-ma (Qui cheá Toång quaùt, soá 36) coøn ñöa ra moät giaûi phaùp nöõa, ít ñöôïc bieát ñeán: Khi naøo haùt thì tuøy theo Muøa phuïng vuï coù theå duøng moät soá caâu ñaùp chung vaø moät soá Tv chung, thay cho caùc Tv ñaùp ca ñöôïc chæ ñònh trong saùch Baøi ñoïc.
1. Caùc Caâu Ñaùp Vaø Thaùnh Vònh Ñaùp Ca Chung
1- Caùc caâu ñaùp chung coù theå duøng (khi haùt) vôùi baát cöù Tv ñaùp ca naøo trong Muøa Phuïng Vuï
+ Muøa Voïng: Xin Chuùa ñeán cöùu chuoäc chuùng con.
+ Muøa Giaùng sinh: Laïy Chuùa, hoâm nay chuùng con ñaõ nhìn thaáy (hoaëc: ñöôïc chieâm ngöôõng) vinh quang Chuùa.
+ Muøa Chay: Laïy Chuùa, xin nhôù laïi aân tình vaø tín nghóa cuûa Chuùa. (hoaëc: tình thöông vaø loøng thaønh tín cuûa Ngaøi)
+ Muøa Phuïc sinh: Al-leâ-lu-ia (2 hoaëc 3 laàn)
+ Muøa Thöôøng nieân:
a) Vôùi Tv taùn tuïng:
- Haõy taï ôn Chuùa vì Chuùa nhaân töø
- Laïy Chuùa, chuùng con taï ôn Ngaøi, coâng trình Ngaøi xieát bao kyø dieäu
- Haùt leân möøng Chuùa moät baøi ca môùi
b) Vôùi Tv caàu xin:
- Chuùa gaàn guõi nhöõng ai keâu caàu Chuùa
- Laïy Chuùa, xin nhaän lôøi vaø cöùu ñoä con
- Chuùa laø Ñaáng töø bi nhaân haäu
2- Caùc Thaùnh vònh ñaùp ca chung coù theå haùt thay cho Tv ñöôïc chæ ñònh trong saùch Baøi ñoïc, tuøy thuoäc Muøa (soá tröôùc laø soá cuûa baûn PV, soá trong ngoaëc laø soá cuûa baûn Híp-ri)
+ Muøa Voïng:
. Tv 24 (25),4bc-5ab.8-9.10+14 (caâu ñaùp: 1b) laáy ôû Muøa Voïng, CN 1C.
. Tv 84 (85),9ab-10.11-12.13-14 (caâu ñaùp 8) laáy ôû Muøa Voïng, CN 2B.
+ Muøa Giaùng sinh:
. Tv 97 (98),1.2-3ab.3cd-4.5-6 (caâu ñaùp: 3c) laáy ôû leã Giaùng sinh, leã ngaøy.
+ Muøa Chay:
- Tv 50 (51),3-4.5-6a.12-13.14+17 (caâu ñaùp: x.3a) laáy ôû Muøa Chay CN 1A
- Tv 90 (91),1-2.10-11.12-13.14-15 (caâu ñaùp: x.15b) laáy ôû Muøa Chay CN 1C
- Tv 129 (130),1-2.3-4ab.4c-6.7-8 (caâu ñaùp: 7) laáy ôû Muøa Chay CN 5A
+ Muøa Phuïc sinh:
. Tv 117 (118),1-2.16ab-17.22-23 (caâu ñaùp: 24) laáy ôû leã Phuïc sinh, leã ngaøy
. Tv 65 (66),1-3a.4-5.6-7a.16+20 (caâu ñaùp: 1) laáy ôû Muøa Phuïc sinh, CN 6A
+ Muøa Thöôøng nieân:
. Tv 18B (19B),8.9.10.15 (caâu ñaùp: Gioan 6,64b) laáy ôû Muøa Thöôøng nieân, CN 3C
. Tv 26 (27),1.4.13-14 (caâu ñaùp: 1a) laáy ôû Muøa Thöôøng nieân, CN 3A
. Tv 33 (34),2-3.4-5.6-7.8-9 (caâu ñaùp: 9a) laáy ôû Muøa Thöôøng nieân, CN 19B
. Tv 63 (63),2.3-4.5-6.8-9 (caâu ñaùp: 2b) laáy ôû Muøa Thöôøng nieân, CN 12C
. Tv 94 (95),1-2.6-7.8-9 (caâu ñaùp: 8) laáy ôû Muøa Thöôøng nieân, CN 4B
. Tv 99 (100),2.3.5 (caâu ñaùp: 3c) laáy ôû Muøa Thöôøng nieân, CN 11A
. Tv 102 (103),1-2.3-4.8+10.12-13 (caâu ñaùp: 8a) laáy ôû Muøa Thöôøng nieân, CN 7A
. Tv 144 (145),1-2.8-9.10-11.13cd-14 (caâu ñaùp: x.1) laáy ôû Muøa Thöôøng nieân, CN 14A
Hy voïng caùc nhaïc só seõ deät nhaïc (deã moät chuùt) caùc caâu ñaùp chung vaø caùc thaùnh vònh ñaùp ca theo ñuùng tinh thaàn phuïng vuï.
2. Moät Soá Töø Híp-Ri Duøng Trong Phuïng Vuï
Trong caùc saùch phuïng vuï, tieáng La-tinh chæ coøn ba töø: A-men, Al-leâ-lu-ia vaø Ho-san-na. Trong moät ít baøi haùt tieáng Vieät ñoâi khi ta coøn gaëp Gia-veâ, Ma-ra-na-tha. Ta thöû tìm hieåu yù nghóa vaø caùch duøng nhöõng töø naøy.
A-Men coù nghóa laø "thaät nhö theá", "toâi ñoàng yù". Phuïng vuï naêng duøng A-men, nhöng lôøi thöa A-men ñaëc bieät long troïng ôû cuoái Lôøi nguyeän nhaäp leã vaø nhaát laø ôû cuoái Kinh Taï ôn (Kinh nguyeän Thaùnh Theå), tröôùc Kinh Laïy Cha, noùi leân söï ñoàng tình cuûa coäng ñoaøn vôùi lôøi caàu nguyeän cuûa linh muïc. Neân nghieân cöùu caùch naøo ñeå laøm noåi baät hai lôøi thöa A-men ñoù.
Al-leâ-lu-ia: theo Khaûi huyeàn 19,1.3.4.6, Al-leâ-lu-ia ñöôïc duøng trong baøi ca khaûi hoaøn treân thieân quoác. Vì theá thaùnh tieán só Augustinoâ noùi: chuùng ta haùt Alleâluia khi coøn ñi treân ñöôøng ôû traàn theá, ñeå theâm can ñaûm, theâm söùc tieán veà queâ trôøi, nôi chuùng ta seõ muoân ñôøi haùt Alleâluia. Khi haùt, neáu caàn caét chöõ ra thì caét theo nghóa, töùc laø Al-leâ-lu, Al-leâ-lu-ia. chöù ñöøng caét Al-leâ, Al-leâ-lu-ia (nhö thaáy trong moät vaøi baøi haùt).
Ho-san-nA duøng trong baûn Latinh Thaùnh Thaùnh Thaùnh (xem phaàn soá 2 ôû treân). Baûn chính thöùc tieáng Vieät dòch laø "Hoan hoâ Chuùa", chæ coù boä leã cuûa linh muïc Nguyeãn Vaên Trinh duøng Ho-san-na.
Gia-veâ laø danh Chuùa trong Cöïu öôùc. Trong moät soá baøi haùt tieáng Vieät coøn gaëp töø naøy. Thöïc ra trong Cöïu öôùc Híp-ri, teân Chuùa ñöôïc vieát taét baèng boán phuï aâm YHVH. Boán phuï aâm naøy ñoïc vôùi nguyeân aâm naøo thì khoâng roõ, vì chính ngöôøi Do-thaùi, do kính troïng, ñaõ töø laâu khoâng ñoïc teân Chuùa, maø heã gaëp YHVH thì ñoïc laø A-ño-nai, nghóa laø "Chuùa chuùng toâi". Ñoïc laø Gieâ-hoâ-va chaéc chaén laø khoâng ñuùng. Nhieàu hoïc giaû Thaùnh Kinh cho raèng ñoïc laø Gia-veâ (Yahveh), nhöng cuõng khoâng chaéc, vì coù yù kieán cho raèng coù leõ ñoïc laø Gia-voâ (Yahvoh). Daàu sao, ñoái vôùi chuùng ta vaán ñeà ñoù khoâng quan troïng vì phuïng vuï Giaùo hoäi, tieáp noái truyeàn thoáng Do thaùi, khoâng heà ñoïc teân Chuùa, maø chæ duøng Ky-ri-os (Hy laïp) hoaëc Do-mi-nus (Latinh), nghóa laø "Chuùa". Vì theá chuùng ta cuõng neân traùnh duøng Gia-veâ trong caùc baøi haùt (tröø khi nhöõng baøi cuõ ñaõ lôõ soaïn roài, caàn phaûi söûa laïi) vaø khi soaïn baøi haùt thì neân duøng "Chuùa" hay "Ñöùc Chuùa" (nhö Lm Hoaøng Kim). Nhö theá hôïp vôùi truyeàn thoáng phuïng vuï hôn.
Ma-ra-na-tha laø moät töø tieáng A-ram gaëp ôû 1Cr 16, 22. Tuøy theo caùch ngaét chöõ, coù theå coù hai nghóa: Ma-ra-na-tha laø "Chuùa ngöï ñeán", Ma-ra-na-tha laø "Laïy Chuùa chuùng con, xin ngöï ñeán" (Kh 22,20 coù lôøi töông töï: "Laïy Chuùa Gieâ-su, xin ngöï ñeán").
Nhö ñaõ thaáy treân, thaùnh nhaïc coù lieân heä chaët cheõ vôùi Thaùnh Kinh. Vì theá muoán soaïn vaø duøng thaùnh nhaïc cho ñuùng vaø cho thaám thía yù nghóa, caàn phaûi hoïc, phaûi bieát Thaùnh Kinh.
Neáu hieåu yù nghóa Thaùnh Kinh vaø vieäc söû duïng Thaùnh Kinh trong phuïng vuï, ta seõ choïn baøi haùt ñuùng choã vaø ñuùng muøa phuïng vuï. Ta cuõng seõ coù theå soaïn nhöõng baøi ca thích hôïp, traùnh ñöôïc tröôøng hôïp ñaùng tieác nhö baøi "Haõy vuøng ñöùng" cuûa Vinh Haïnh laáy lôøi Is 60 vaø coù caûm höùng nhaïc raát khaù, nhöng laïi khoâng deät nhaïc nhöõng caâu 3-6 (noùi veà caùc vua tieán böôùc theo aùnh saùng cuûa Gieâ-ru-sa-lem vaø caùc daân nöôùc seõ mang leã vaät, vaøng vôùi traàm höông ñeán) neân neáu duøng trong leã Hieån linh (laø hoaøn caûnh thích hôïp nhaát) thì thaáy thieáu. Baøi "Haùt Leân Moät Baøi Ca Môùi" cuûa cuøng moät taùc giaû cuõng theá: baøi naøy laø Tv 97 (98), thaùnh vònh ñaëc tröng cuûa Muøa Giaùng sinh, nhöng laïi thieáu caâu 2-3 laø hai caâu quan troïng nhaát ("Chuùa ñaõ bieåu döông ôn Ngöôøi cöùu ñoä ... toaøn coõi ñaát ñaõ xem thaáy ôn cöùu ñoä cuûa Thieân Chuùa"), do ñoù baøi ca huøng hoàn naøy trôû neân queø quaët ... Ngöôïc laïi, soaïn vôùi lôøi ca laáy caûm höùng töø Thaùnh Kinh thì khoâng nhöõng lôøi ca phong phuù vaø ñuùng vôùi ñöôøng loái Giaùo hoäi, maø hôn nöõa baøi ca ñöôïc baûo ñaûm coù giaù trò laâu daøi, vì lôøi ca do nhaïc só saùng taùc deã chaïy theo thôøi trang vaø do ñoù cuõng raát choùng loãi thôøi, coøn lôøi ca laáy töø Thaùnh Kinh (vaø phuïng vuï) thì khoâng bao giôø loãi thôøi caû (veà maët naøy coù leõ phaàn naøo cuõng coù theå laáy linh muïc nhaïc só Vinh Haïnh hay linh muïc nhaïc só Kim Long laøm ví duï).
Lm Roâcoâ Nguyeãn Duy
Tröôûng ban Muïc Vuï Thaùnh Nhaïc TGP Saøigoøn
Thö kyù UBTN-HÑGMVN.