Ngaøy ngö phuû quoác teá
Ngaøy ngö phuû quoác teá.
Roma (Vat. 20-11-2016) - Haøng naêm vaøo ngaøy 21 thaùng 11 coäng ñoàng ngö phuû theá giôùi cöû haønh Ngaøy ñaùnh caù quoác teá. Ngaøy naøy coù muïc ñích loâi keùo söï chuù yù cuûa moïi ngöôøi ñoái vôùi tình traïng taïm bôï cuûa nhieàu ngöôøi soáng veà ngheà ñaùnh caù, cuõng nhö taàm quan troïng cuûa vieäc giöõ gìn caùc taøi nguyeân caù treân theá giôùi. Ñaây laø lyù do söù ñieäp cuûa Hoäi Ñoàng Toaø Thaùnh Muïc vuï cho ngöôøi di cö vaø lao ñoäng göûi ngaøy naøy. Söù ñieäp naêm 2016 keâu goïi chuù yù tôùi nhieàu ngö phuû phaûi soáng trong caùc tình traïng bò khai thaùc boùc loät vaø laïm duïng. Ngoaøi vieäc toá caùo söï hieän höõu cuûa moät maïng löôùi caùc toå chöùc toäi phaïm vaø caùc caù nhaân taïo thuaän tieän cho toäi phaïm ñoù, söù ñieäp cuõng höôùng tôùi caùc chính quyeàn vaø yeâu caàu pheâ chuaån Hieäp ñònh lao ñoäng ñaùnh caù naêm 2007, ñeå cho hieäp ñònh coù hieäu löïc. Cuõng nhaân dòp cöû haønh Ngaøy ngö phuû quoác teá, Hoäi Ñoàng Toaø Thaùnh Muïc vu cho ngöôøi di cö vaø löu ñoäng toå chöùc moät buoåi dieãn thuyeát taïi truï sôû Löông Noâng Quoác Teá, vieát taét laø FAO, taïi Roma veà ñeà taøi "Vieäc vi phaïm caùc quyeàn trong laõnh vöïc ñaùnh caù vaø vieâc ñaùnh caù baát hôïp phaùp, khoâng baùo caùo vaø khoâng hôïp luaät leä". Toå chöùc FAO vaø quan saùt vieân thöôøng tröïc cuûa Toaø Thaùnh caïnh toå chöùc cuõng baûo trôï cuoäc hoäi thaûo noùi treân. Trong soá caùc thuyeát trình vieân cuõng coù Ñöùc Hoàng Y Pietro Parolin, Quoác Vuï Khanh Toaø Thaùnh vaø Ñöùc Hoàng Y Antonio Maria Veglioø, Chuû tòch Hoäi Ñoàng Toaø Thaùnh Muïc vuï cho ngöôøi di cö vaø löu ñoäng.
Ñöùc Hoàng Y Veglioø vieát trong söù ñieäp göûi Ngaøy ngö phuû quoác teá: Töø naêm 1998 ngaøy 21 thaùng 11 haøng naêm ñöôïc cöû haønh nhö Ngaøy ngö phuû quoác teá, nhaèm nhaán maïnh taàm quan troïng cuûa vieäc duy trì caùc ñaïi döông vaø söï soáng cuûa bieån khôi cung caáp thöïc phaåm cho haøng tyû ngöôøi treân theá giôùi vaø cô may taïo coâng aên vieäc laøm cho hôn 50 trieäu ngöôøi.
Trong Thoâng ñieäp Laudato si' Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ nhaéc tôùi vaøi ñe doïa choáng laïi caùc taøi nguyeân thieân nhieân cuûa bieån vaø gaây ra söï taøn phaù chuùng: "Ngaøy nay coù nhieàu trong soá caùc daãy san hoâ treân theá giôùi khoâ caèn hay ñang lieân tuïc suy thoaùi: Ai ñaõ bieán theá giôùi haûi döông tuyeät vôøi cuûa chuùng ta thaønh caùc nghóa trang duôùi nöôùc bò töôùc ñoaït söï soáng vaø maàu saéc nhö theá?". Hieän töôïng naøy moät phaàn lôùn laø do söï oâ nhieãm xaûy ra cho bieån khôi nhö haäu quaû cuûa naïn phaù röøng giaø, noâng nghieäp chæ troàng moät thöù nguõ coác, caùc raùc thaûi cuûa kyõ ngheä vaø caùc phöông thöùc ñaùnh caù taøn phaù, ñaëc bieät laø caùc kieåu ñaùnh caù duøng chaát cianuro vaø thuoác noå (s. 41). Bôûi vì ñaây laø moät gia taøi chung cuûa nhaân loaïi, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ keâu goïi töøng ngöôøi trong chuùng ta coäng taùc, nhö caùc duïng cuï cuûa Thieân Chuùa, trong vieäc giöõ gìn thuï taïo, moãi ngöôøi vôùi neàn vaên hoùa vaø caùc kinh nghieäm rieâng cuûa mình, vôùi caùc saùng kieán vaø khaû naêng rieâng" (s. 14).
Chính vì theá chuùng ta noùng loøng chôø ñôïi vieäc thöïc thi Thoûa hieäp veà caùc bieän phaùp cuûa chính quyeàn trong vieäc phoøng ngöøa, laøm naûn loøng vaø loaïi tröø vieäc ñaùnh caù baát hôïp phaùp, khoâng tuyeân boá vaø khoâng theo luaät leä, ñöôïc toå chöùc Löông Noâng Quoác Teá chaáp nhaän nhö thoaû hieäp naêm 2009. Sau nhieàu naêm coá gaéng ngoaïi giao, sau cuøng noù ñaõ coù hieäu löïc ngaøy muøng 5 thaùng 6 naêm 2016, vaø coù giaù trò baét buoäc treân bình dieän phaùp luaät ñoái vôùi 29 nöôùc vaø toå chöùc vuøng mieàn ñaõ kyù nhaän noù. Qua vieäc chaáp nhaän vaø thöïc thi caùc bieän phaùp höõu hieäu cuûa chính quyeàn, thoaû hieäp ñoù laø thoaû hieäp quoác teá ñaàu tieân boù buoäc phoøng ngöøa, laøm chaùn naûn vaø loaïi tröø vieäc ñaùnh caù baát hôïp phaùp, khoâng ñuôïc tuyeân boá vaø khoâng coù luaät leä ñieàu haønh, moät vaán ñeà moâi sinh quan troïng gaây ra caùc thieät haïi kinh teá, vaø laø moät ñe doïa ñoái vôùi an ninh thöïc phaåm cuûa nhieàu quoác gia.
Tuy nhieân, noãi aâu lo cuûa chuùng toâi khoâng chæ haïn cheá ôû caùc taøi nguyeân haûi saûn. Kyõ ngheä ñaùnh caù ñöôïc thöøa nhaän moät caùch roäng raõi raèng noù laø moät trong caùc kyõ ngheä nguy hieåm nhaát theá giôùi vì caùc tai naïn thöôøng xuyeân trong coâng vieäc vaø coù soá töû vong raát cao. Vì theá trong Ngaøy ngö phuû quoác teá naøy chuùng toâi cuõng muoán keâu goïi vieäc chuù yù tôùi nhieàu ngö phuû soáng trong caùc tình caûnh bò khai thaùc boùc loät vaø laïm duïng.
Raát tieác laø thöïc taïi theâ thaûm naøy khoâng ñuôïc bieát tôùi, trong ñoù, trong kyõ ngheä ñaùnh caù, coù haøng traêm ngaøn ngöôøi di cö beân trong bieân giôùi, vaø ngang qua caùc quoác gia laø naïn nhaân cuûa naïn buoân ngöôøi, vaø bò chæ ñònh cho lao ñoäng cöôõng baùch treân caùc taàu ñaùnh caù.
Ñieàu naøy ñöôïc taïo ra deã daøng bôûi moät maïng löôùi toäi phaïm coù toå chöùc vaø caùc caù nhaân khai thaùc nhöõng ngöôøi ñeán töø caùc vuøng ñaát baàn cuøng vaø tuyeät voïng ñi kieám moät coâng aên vieäc laøm coù theå giuùp hoï beû gaãy caùi voøng cuûa ngheøo tuùng. Traùi laïi, hoï rôi vaøo caûnh laø naïn nhaân cuûa naïn buoân ngöôøi vaø noâ leä vì nôï naàn, thöôøng khi khoâng coù loái thoaùt naøo. Ñieàu naøy xaûy ra vì caùc taàu ñaùnh caù ôû ngoaøi khôi trong caùc thôøi gian laâu, töø vaøi thaùng cho tôùi nhieàu naêm, vaø söï kieän naøy taïo khoù khaên, neáu khoâng noùi laø ñoái vôùi caùc naïn nhaân cuûa caùc toäi phaïm naøy khoâng theå toá caùo caùc tình traïng nhö theá.
Ñaùp laïi lôøi keâu goïi cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ: "Naïn buoân ngöôøi laø moät toäi phaïm choáng laïi nhaân loaïi. Chuùng ta phaûi hieäp löïc ñeå giaûi thoaùt caùc naïn nhaân vaø ñeå ngaên chaën toäi phaïm ngaøy caøng hieáu chieán naøy, ñang ñe doïa ngoaøi caùc caù nhaân rieâng reõ, coøn ñe doïa caû caùc giaù trò neàn taûng cuûa xaõ hoäi, vaø caû neàn an ninh vaø coâng lyù quoác teá nöõa, cuõng nhö neàn kinh teá, gia ñình vaø chính cuoäc soáng xaõ hoäi", chuùng toâi, nhö laø Giaùo Hoäi coâng giaùo, chuùng toâi laïi höôùng tôùi caùc chính quyeàn ñeå hoï pheâ chuaån Hieäp ñònh naêm 2007 cuûa Vaên phoøng lao ñoäng quoác teá veà ngheà ñaùnh caù, haàu taïo ra moät moâi tröôøng an ninh treân caùc taàu ñaùnh caù, vaø caûi tieán caùc ñieàu kieän haïnh phuùc cuûa caùc ngö phuû. Vaøo thaùng 10 naêm 2016 Hieäp ñònh ñaõ ñöôc pheâ chuaån bôûi 9 nöôùc coù bôø bieån, vaø nhö theá coøn caàn coù söï pheâ chuaån cuûa moät nöôùc nöõa thoâi ñeå noù coù hieäu löïc.
Trong khi chuùng toâi baày toû loøng bieát ôn cuûa chuùng toâi ñoái vôùi caùc linh muïc tuyeân uyù vaø caùc thieän nguyeän vieân cuûa toå chöùc Toâng ñoà Bieån, vì söï taän tuïy vaø daán thaân cuûa caùc vò, chuùng toâi môøi goïi caùc vò tænh thöùc vaø gia taêng söï hieän dieän cuûa mình taïi caùc beán caûng ñaùnh caù, ñeå nhaän dieän vaø trôï giuùp caùc naïn nhaân cuûa naïn buoân ngöôøi. Toå chöùc Toâng ñoà bieån cuõng caàn phaûi laøm vieäc moät caùch chaët cheõ hôn vôùi caùc vò höõu traùch cuûa caùc coäng ñoaøn ngö phuû ñeå giaùo duïc vaø phoøng ngöøa naïn buoân ngöôøi, baèng caùch ñeà nghò caùc phöông thöùc khaùc coù theå giuùp coâng vieäc laøm vaø trôï ñôùi cho hoï.
Xin Ñöùc Maria, Sao Bieån, tieáp tuïc laø suoái nguoàn söùc maïnh vaø chôû che ñoái vôùi taát caû caùc ngöôøi soáng veà ngheà ñaùnh caù vaø gia ñình hoï.
Hai möôi chín nöôùc ñaõ kyù nhaän ñöôïc Ñöùc Hoàng Y Veglioø nhaéc tôùi trong söù ñieäp treân ñaây laø caùc nöôùc: Australia, Barbados, Chile, Costa Rica, Cuba, Coäng hoaø Dominicana, Lieân hieäp AÂu chaâu nhö laø toå chöùc thaønh vieân, Gabon, Guinea, Guyana, Islen, Ñaûo Maurizio, Mozambic, Myanmar, Niu Dilen, Na Uy, Oman, Palau, Coäng hoøa Ñaïi Haøn, Saint Kitts vaø Nevis, Seychelles, Somalia, Nam Phi, Sri Lanka, Sudan, Thaùi Lan, Tonga, Hoa Kyø, Uruguay vaø Vanuatu. Lieân quan tôùi vieäc ñaùnh baét caù baát hôïp phaùp haøng naêm coù tôùi 26 trieäu taán caù bò ñaùnh baét baát hôïp phaùp, töùc chieám 15% toång löôïng caù ñaùnh ñöôïc treân toaøn theá giôùi. Trong khi 9 nöôùc môùi pheâ chuaån hieäp ñònh naêm 2007 cuûa Vaên phoøng lao ñoäng quoác teá veà ñaùnh caù hoài thaùng 10 vöøa qua laø Angola, Argentina, Bosni Erzegovina, Congo, Estonia, Phaùp, Maroác, Na Uy vaø Nam Phi.
Söù ñieäp cuûa Hoäi Ñoàng Toaø Thaùnh Muïc vuï cho ngöôøi di cö vaø löu ñoäng naêm nay toá caùo naïn buoân ngöôøi vaø noâ leä lao ñoäng trong kyõ ngheä ñaùnh caù. Noù cho thaáy caùc toå chöùc toäi phaïm buoân ngöôøi len loûi vaøo moïi laõnh vöïc sinh hoaït cuoäc soáng, keå caû kyõ ngheä ñaùnh caù.
Söï kieän cuoäc soáng cuûa nhöõng ngöôøi laøm vieäc trong laõnh vöïc naøy raát cô cöïc khoâng phaûi laø ñieàu xa laï. Hoï phaûi vaéng nhaø trong nhieàu thaùng trôøi, soáng leânh ñeânh treân bieån caû, vôùi trôøi maây vaø ñaïi döông nguùt ngaøn, ñeâm ngaøy coâ ñôn, bò caét ñöùt vôùi xaõ hoäi. Ngoaøi caùc tình traïng baõo taùp to lôùn, trong nhieàu vuøng bieån, ñaëc bieät laø ngoaøi khôi Somalia, hoï coù theå bò caùc toå chöùc cöôùp bieån baét laøm con tin ñoøi tieàn chuoäc. Vaø cuõng coù nhieàu khi hoï bò maát maïng. Taát caû nhöõng hoaøn caûnh ñoù taïo ra nhieàu aùp löïc taâm lyù ñeø naëng treân cuoäc soáng thöôøng ngaøy cuûa hoï. Ñoù laø chöa keå tôùi caùc teä ñoan coù theå naûy sinh töø caùc hoaøn caûnh soáng nhö theá, nhö röôïu cheø, côø baïc nghieän ngaäp ma tuyù, vaø caùm doã soáng traùc taùng. Chính ñeå trôï giuùp hoï maø coù Hoäi Ñoàng Toaø Thaùnh Muïc vuï cho ngöôøi di cö vaø löu ñoäng vaø toå chöùc Toâng Ñoà Bieån vôùi söï hieän dieän cuûa caùc linh muïc tuyeân uyù vaø caùc nhaân vieân thieän nguyeän hoaït ñoäng taïi caùc beán caûng, nhaèm saên soùc vaø ñaùp öùng caùc nhu caàu taâm lyù thieâng lieâng cuûa hoï, cuõng nhö trôï giuùp gia ñình hoï. Söï kieän coù tôùi 50 trieäu ngöôøi hoaït ñoäng vaø soáng veà ngheà bieån hay coù caùc sinh hoaït lieân quan tôùi laõnh vöïc kyõ ngheä ñaùnh caù, taïo thaønh moät laõnh vöïc toâng ñoà muïc vuï meânh moâng, ñoøi hoûi coù nhieàu nhaân löïc daán thaân ñem Chuùa ñeán cho caùc ngöôøi soáng veà ngheà bieån, trong ñoù khoâng chæ coù caùc ngö phuû, maø coøn coù nhieàu giai taàng khaùc nöõa coù quyeàn ñoøi hoûi Giaùo Hoäi phaûi saên soùc muïc vuï cho hoï.
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)