Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ
traû lôøi caùc nhaø baùo quoác teá
treân chuyeán bay töø Malmoe veà Roma
Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ traû lôøi caùc nhaø baùo quoác teá treân chuyeán bay töø Malmoe veà Roma tröa ngaøy 1-11-2016.
Roma (Vat. 3-11-2016) - Tröa ngaøy muøng 1 thaùng 11 naêm 2016 treân chuyeán bay töø Malmoe veà Roma Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ daønh cho caùc nhaø baùo quoác teá moät giôø phoûng vaán veà chuyeán vieáng thaêm Thuïy Ñieån vaø moät vaøi vaán ñeà khaùc. Sau ñaây laø noäi dung baøi phoûng vaán:
Môû ñaàu oâng Greg Burke, Giaùm ñoác phoøng baùo chí Toaø Thaùnh, noùi:
- Chuùng con xin caùm ôn vaø kính chaøo Ñöùc Thaùnh Cha. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi nhieàu veà vieäc caùc toân giaùo khaùc nhau "cuøng böôùc ñi". Caû chuùng ta cuõng ñaõ cuøng ñi vôùi nhau, coù ngöôøi ñaây laø laàn ñaàu tieân. Chuùng con coù moät nhaø baùo Thuïy Ñieån. Con nghó laø töø laâu roài baây giôø môùi coù moät nhaø baùo Thuïy Ñieån cuøng thaùp tuøng chuyeán bay vôùi Ñöùc Thaùnh Cha. Vì theá xin nhöôøng lôøi cho chò Elin Swedenmark cuûa haõng tin Thuïy Ñieån "TT".
Ñaùp: Tröôùc heát toâi xin chaøo vaø caùm ôn anh chò em veà coâng vieäc anh chò em ñaõ laøm, vaø caùi laïnh anh chò em ñaõ phaûi chòu. Nhöng chuùng ta ñaõ khôûi haønh ñuùng giôø, vì ngöôøi ta noùi raèng chieàu nay nhieät ñoä seõ xuoáng theâm 5 ñoä nöõa. Chuùng ta ñaõ khôûi haønh ñuùng giôø. Xin caùm ôn raát nhieàu. Xin caùm ôn anh chò em veà söï ñoàng haønh vaø veà coâng vieäc cuûa anh chò em.
Chò Elin Swedenmark hoûi:
- Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, hoâm qua Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi veà cuoäc caùch maïng cuûa söï dòu hieàn. Ñoàng thôøi chuùng ta cuõng ngaøy caøng troâng thaáy nhieàu ngöôøi ñeán töø Siria hay Iraq tìm tî naïn taïi caùc nöôùc AÂu chaâu. Nhöng moät soá ngöôøi phaûn öùng vôùi söï sôï haõi, hay teä hôn coù ngöôøi nghó raèng caùc ngöôøi tî naïn naøy coù theå ñe doïa neàn vaên hoùa cuûa Kitoâ giaùo. Ñaâu laø söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha ñoái vôùi nhöõng ngöôøi lo sôï cho söï phaùt trieån cuûa tình traïng naøy, vaø ñaâu laø söù ñieäp Ñöùc Thaùnh Cha nhaén göûi Thuïy Ñieån, laø quoác gia coù truyeàn thoáng daøi tieáp ñoùn ngöôøi tî naïn, nhöng baây giôø baét ñaàu ñoùng cöûa bieân giôùi cuûa mình?
Ñaùp: Tröôùc heát nhö laø ngöôøi Argentina vaø nam myõ latinh toâi xin caùm ôn nöôùc Thuïy Ñieån raát nhieàu vì söï tieáp ñoùn naøy, bôûi vì coù raát nhieàu ngöôøi Argentina, Chileâ, Uruguay ñaõ ñöôïc tieáp nhaän vaøo Thuî Ñieån trong thôøi caùc cheá ñoä quaân ñoäi ñoäc taøi. Thuïy Ñieån ñaõ coù moät truyeàn thoáng laâu daøi tieáp nhaän ngöôøi tî naïn. Nhöng khoâng phaûi chæ tieáp nhaän thoâi, maø coøn hoäi nhaäp hoï, tìm nhaø cöûa, tröôøng hoïc vaø coâng vieäc laøm ngay cho hoï, hoäi nhaäp hoï vaøo cuoäc soáng cuûa moät daân toäc. Theo caùc thoáng keâ ngöôøi ta noùi cho toâi - coù leõ toâi laàm, toâi khoâng bieát chaéc - nhöng toâi coù nhôù laø - Thuïy Ñieån coù bao nhieâu daân? Chín trieäu? Trong soá 9 trieäu ñoù coù 850,000 ngöôøi "Thuî Ñieån môùi", nghóa laø caùc ngöôøi di cö hay tî naïn vaø con caùi hoï. Ñoù laø ñieàu thöù nhaát. Ñieàu thöù hai, caàn phaûi phaân bieät ngöôøi di cö vaø ngöôøi tî naïn. Ngöôøi di cö phaûi ñöôïc ñoái xöû vôùi vaøi luaät leä naøo ñoù, bôûi vì di cö laø moät quyeàn, nhöng laø moät quyeàn ñöôïc luaät leä xaùc ñònh. Traùi laïi ngöôøi tî naïn ñeán töø moät tình traïng chieán tranh, lo aâu, ñoùi khoå, moät tình traïng kinh khuûng, vaø quy cheá tî naïn caàn saên soùc hoï nhieàu hôn vaø cho hoï coâng vieäc laøm nhieàu hôn. Caû trong ñieàu naøy nöõa Thuïy Ñieån ñaõ luoân luoân laø moät göông maãu trong vieäc lo laéng cho ngöôøi tî naïn, ñöôïc hoïc tieáng, hieåu neàn vaên hoùa, vaø hoäi nhaäp vaøo neàn vaên hoùa. Lieân quan tôùi khiaù caïnh hoäi nhaäp caùc neàn vaên hoùa chuùng ta khoâng coù gì phaûi hoaûng hoát, bôûi vì AÂu chaâu ñaõ ñöôïc taïo thaønh vôùi moät söï hoäi nhaäp lieân tuïc cuûa caùc neàn vaên hoùa, bieát bao neàn vaên hoùa. Toâi tin raèng - ñieàu naøy toâi khoâng noùi moät caùch xuùc phaïm, khoâng ñaâu, nhöng nhö laø moät söï toø moø - söï kieän ngaøy nay taïi Islen, moät caùch cuï theå moät ngöôøi Islen vôùi tieáng Islen ngaøy nay, coù theå ñoïc caùc taùc giaû coå ñieån moät ngaøn naêm tröôùc maø khoâng gaëp khoù khaên naøo, coù nghóa noù laø moät nöôùc coù ít cuoäc di cö, ít laøn soùng di cö nhö AÂu chaâu ñaõ coù. AÂu chaâu ñaõ ñöôïc thaønh hình vôùi caùc cuoäc di cö. Theá roài toâi nghó gì veà nhöõng nöôùc ñoùng cöûa bieân giôùi: toâi tin raèng treân lyù thuyeát khoâng theå kheùp kín taâm loøng ñoái vôùi moät ngöôi tî naïn, nhöng cuõng caàn söï thaän troïng cuûa giôùi laõnh ñaïo: hoï phaûi raát roäng môû tieáp ñoùn ngöôøi tî naïn, nhöng cuõng phaûi tính toaùn xem coù theå oån ñònh ngöôøi tî naïn nhö theá naøo. Bôûi vì khoâng phaûi chæ tieáp ñoùn moät ngöôøi tî naïn maø thoâi, nhöng cuõng caàn phaûi hoäi nhaäp hoï nöõa. Vaø neáu moät nöôùc coù khaû naêng hoäi nhaäp 20 ngöôøi thoâi, chaúng haïn, thì haõy laøm tôùi ñoù thoâi. Moät nöôùc khaùc coù khaû naêng nhieàu hôn, thì laøm nhieàu hôn. Nhöng luoân luoân phaûi coù con tim roäng môû: ñoùng cöûa khoâng phaûi laø nhaân ñaïo, ñoùng con tim khoâng phaûi laø nhaân baûn, vaø veà laâu veà daøi phaûi tính soå vôùi ñieàu ñoù. ÔÛ ñaây laø traû giaù chính trò, cuõng nhö phaûi traû giaù chính trò khi khoâng thaän troïng trong caùc tính toaùn, nhaän nhieàu ngöôøi hôn laø soá coù theå hoäi nhaäp. Bôûi vì ñaâu laø nguy cô khi moät ngöôøi tî naïn hay moät ngöôøi di cö - ñieàu naøy coù giaù trò cho caû hai - khoâng ñöôïc hoäi nhaäp, khoâng hoäi nhaäp ñöôïc? Toâi xin ñöôïc pheùp noùi moät töø coù leõ laø moät kieåu noùi môùi "hoï bò ghetto hoaù" - hoï vaøo trong moät ghetto, moät khu vöïc ñoùng kín. Ñoù laø moät neàn vaên hoùa khoâng phaùt trieån trong töông quan vôùi neàn vaên hoùa khaùc, ñieàu naøy nguy hieåm. Toâi tin raèng coá vaán xaáu ñoái vôùi caùc quoác gia höôùng tôùi choã ñoùng caùc bieân giôùi laø söï sôï haõi, vaø coá vaán toát nhaát laø söï thaän troïng. Toâi ñaõ noùi chuyeän vôùi moät nhaân vieân chính quyeàn Thuïy Ñieån trong caùc ngaøy naøy, vaø oâng ta keå cho toâi nghe moät vaøi khoù khaên trong luùc naøy - ñieàu naøy coù giaù trò cho caâu hoûi cuoái cuøng cuûa chò - vaøi khoù khaên, bôûi vì coù bieát bao ngöôøi tî naïn ñeán, nhöng khoâng coù thôøi giôø ñeå ñònh cö hoï, tìm nhaø ôû, tröôøng hoïc vaø vieäc laøm cho hoï, ñeå hoï hoïc tieáng. Söï caån troïng phaûi bieát tính toaùn. Nhöng Thuïy Ñieån, toâi khoâng tin raèng neáu Thuî Ñieån giaûm khaû naêng tieáp ñoùn laø vì ích kyû hay vì ñaõ ñaùnh maát ñi khaû naêng ñoù. Neáu coù ñieàu gì nhö theá, thì laø vì ñieàu cuoái cuøng toâi ñaõ noùi: ngaøy nay bieát bao ngöôøi nhìn vaøo Thuî Ñieån vì hoï bieát söï tieáp ñoùn cuûa noù, nhöng ñeå saép xeáp, thì khoâng coù thôøi giôø thu xeáp cho taát caû moïi ngöôøi . Khoâng bieát toâi ñaõ traû lôøi cho caâu hoûi cuûa chò chöa.
OÂng Greg Burke noùi:
- Xin caùm ôn Ñöùc Thaùnh Cha baây giôø tôùi caâu hoûi cuûa ñaøi truyeàn hình Thuî Ñieån: chò Anna Cristina Kappelin thuoäc ñaøi truyeàn hình Sveriges:
- Hoûi: Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, Thuïy Ñieån ñaõ ñoùn tieáp cuoäc gaëp gôõ ñaïi keát quan troïng, coù moät phuï nöõ laõnh ñaïo Giaùo Hoäi cuûa noù, Ñöùc Thaùnh Cha nghó gì veà ñieàu naøy? Coù cuï theå khoâng, khi nghó tôùi caùc phuï nöõ linh muïc trong Giaùo Hoäi coâng giaùo, trong caùc thaäp nieân tôùi ñaây? Neáu khoâng thì taïi sao? Caùc linh muïc coâng giaùo sôï söï caïnh tranh cuûa phuï nöõ linh muïc hay sao?
Ñaùp: Khi ñoïc lòch söû cuûa vuøng ñaát maø chuùng ta ñaõ vieáng thaêm, toâi thaáy ñaõ coù moät hoaøng haäu bò goaù tôùi 3 laàn, vaø toâi ñaõ noùi: "Baø naøy maïnh thaät". Vaø ngöôøi ta ñaõ noùi vôùi toâi raèng "Phuï nöõ Thuïy Ñieån raát laø maïnh khoûe, raát gioûi, vì theá coù nam giôùi Thuïy Ñieån tìm moät ngöôøi phuï nöõ thuoäc quoác tòch khaùc". Toâi khoâng bieát coù ñuùng khoâng! Lieân quan tôùi vieäc truyeàn chöùc cho phuï nöõ trong Giaùo Hoäi Coâng Giaùo lôøi cuoái cuøng roõ raøng ñaõ laø lôøi cuûa Thaùnh Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II, vaø lôøi ñoù toàn taïi. Ñieàu naøy toàn taïi. Veà vieäc caïnh tranh thì toâi khoâng bieát...
Neáu chuùng ta ñoïc kyõ lôøi tuyeân boá cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II, thì noù ñi theo ñöôøng höôùng naøy. Vaâng. Nhöng caùc phuï nöõ coù theå laøm bieát bao nhieâu vieäc, toát hôn nam giôùi. Vaø caû trong laõnh vöïc tín lyù - ñeå minh giaûi - coù leõ ñeå coù moät söï roõ raøng hôn - khoâng phaûi chæ quy chieáu moät taøi lieäu thoâi - trong giaùo hoäi hoïc coâng giaùo coù hai chieàu kích: chieàu kích Pheâroâ laø chieàu kích cuûa caùc Toâng Ñoà - Pheâroâ vaø Ñoaøn Toâng Ñoà laø muïc vuï cuûa caùc Giaùm Muïc - vaø chieàu kích thaùnh maãu Maria laø chieàu kích nöõ giôùi cuûa Giaùo Hoäi. Vaø ñieàu naøy toâi ñaõ noùi hôn moät laàn roài. Toâi töï hoûi, ai quan troïng hôn trong neàn thaàn hoïc vaø trong neàn thaàn bí cuûa Giaùo Hoäi: caùc toâng ñoà hay Ñöùc Maria, trong ngaøy Chuùa Thaùnh Thaàn hieän xuoáng? Ñoù laø Ñöùc Maria! Coøn hôn theá nöõa: Giaùo Hoäi laø phuï nöõ. Ñoù laø "La" Chiesa gioáng caùi, chöù khoâng phaûi "Il" Chiesa gioáng ñöïc. Ñoù laø Giaùo Hoäi phuï nöõ. Ñoù laø Giaùo Hoäi hieàn theâ cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ. Ñoù laø moät maàu nhieäm phu theâ. Vaø döôùi aùnh saùng cuûa maàu nhieäm naøy ngöôøi ta hieåu caùi taïi sao cuûa hai chieàu kích naøy: chieàu kích pheâroâ, nghóa laø giaùm muïc vaø chieàu kích thaùnh maãu Maria, vôùi taát caû nhöõng gì laø chöùc laøm meï cuûa Giaùo Hoäi, nhöng trong nghóa saâu thaúm nhaát. Khoâng coù Giaùo Hoäi maø khoâng coù chieàu kích nöõ giôùi naøy, bôûi vì Giaùo Hoäi laø nöõ giôùi.
OÂng Greg Burke noùi baây giôø tôùi moät caâu hoûi cuûa anh Austen Ivereigh, hoûi baèng tieáng Taây Ban Nha:
- Hoûi: Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, muøa thu naøy ñaõ raát phong phuù vôùi caùc cuoäc gaëp gôõ ñaïi keát vôùi caùc Giaùo Hoäi truyeàn thoáng: Chính Thoáng, Anh giaùo, vaø baây giôø laø Luther. Nhöng ña soá caùc tín höõu tin laønh treân theá giôùi thuoäc truyeàn thoáng tin laønh pentecostal... Con ñaõ nghe noùi laø vaøo ngaøy voïng leã Chuùa Thaùnh Thaàn hieän xuoáng naêm tôùi seõ coù bieán coá cöû haønh 50 naêm cuûa Phong traøo canh taân ñaëc suûng thaùnh linh taïi Circo Massimo ôû Roma. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñöa ra raát nhieàu saùng kieán - coù leõ ñaây laø laàn ñaàu tieân ñoái vôùi moät Giaùo Hoaøng - trong naêm 2014 vôùi caùc vò laõnh ñaïo tin laønh. Ñieàu gì ñaõ xaûy ra vôùi caùc saùng kieán naøy, vaø Ñöùc Thaùnh Cha chôø ñôïi coù ñöôïc ñieàu gì nôi cuoäc gaëp gôõ vaøo naêm tôùi?
Ñaùp: Vôùi caùc saùng kieán naøy... Toâi ñaõ coù hai loaïi saùng kieán. Moät saùng kieán toâi ñaõ laøm khi ñeán thaêm nhaø thôø ñaëc suûng Valdese taïi Caserta, vaø trong cuøng ñöôøng höôùng naøy khi toâi thaêm nhaø thôø tin laønh Valdese taïi Torino. Ñoù laø moät saùng kieán nhaèm söûa chöõa vaø xin loãi, vì moät phaàn tín höõu cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo ñaõ khoâng coù cung caùch haønh xöû theo tinh thaàn Kitoâ ñoái vôùi caùc anh chò em tin laønh. Vaø ôû ñoù coù vieäc xin loãi vaø chöõa laønh moät veát thöông.
Saùng kieán kia ñaõ laø saùng kieán ñoái thoaïi, vaø ñieàu naøy toâi ñaõ laøm ngay töø khi coøn ôû Buenos Aires. Chaúng haïn taïi Buenos Aires chuùng toâi ñaõ coù 3 cuoäc gaëp gôõ taïi Luna Park chöùa ñöôïc 7,000 ngöôøi . Ba cuoäc gaëp gôõ giöõa caùc tín höõu coâng giaùo vaø tin laønh trong ñöôøng höôùng Canh Taân ñaëc suûng Thaùnh Linh, nhöng cuõng roäng môû. Caùc cuoäc gaëp gôõ keùo daøi suoát ngaøy: trong ñoù coù caùc baøi thuyeát giaûng cuûa moät muïc sö, moät giaùm muïc tin laønh vaø moät linh muïc hay moät giaùm muïc coâng giaùo; hay cöù töøng hai vò moät, thay ñoåi nhau. Trong hai cuoäc gaëp gôõ naøy, neáu khoâng phaûi laø trong caû ba, nhöng chaéc chaén laø trong hai cuoäc gaëp gôõ cha Cantalamessa laø vò giaûng thuyeát cuûa Toaø Thaùnh ñaõ thuyeát giaûng.
Toâi tin laø ñieàu naøy ñaõ baét nguoàn töø caùc trieàu ñaïi giaùo hoaøng tröôùc, vaø töø khi toâi ôû Buenos Aires, ñieàu naøy ñaõ sinh ích cho chuùng toâi. Vaø chuùng toâi cuõng toå chöùc caùc cuoäc tónh taâm cho caùc muïc sö vaø caùc linh muïc chung vôùi nhau, do caùc muïc sö vaø moät linh muïc hay moät giaùm muïc thuyeát giaûng. Ñieàu naøy trôï giuùp raát nhieàu cuoäc ñoái thoaïi, söï thoâng caûm, vieäc xích laïi gaàn nhau vaø hoaït ñoäng, nhaát laø trong vieäc trôï giuùp ngöôøi caàn giuùp ñôõ. Cuøng nhau vaø coù söï kính troïng lôùn giöõa hai beân... Ñoù laø caùc hoaït ñoäng taïi Buenos Aires. Coøn taïi Roma toâi ñaõ coù nhieàu cuoäc hoïp vôùi caùc muïc sö, hai ba laàn roài. Moät soá vò tôùi töø Hoa Kyø, caùc vò khaùc tôùi töø caùc nöôùc AÂu chaâu. Theá roài coù cuoäc gaëp gôõ maø anh ñaõ nhaéc tôùi ñoù laø leã cuûa Phong traøo canh taân ñaëc suûng thaùnh linh quoác teá, ñuôïc naûy sinh nhö laø phong traøo ñaïi keát, vì theá ñoù seõ laø moät cöû haønh ñaïi keát ñöôïc toå chöùc taïi Circo Massimo. Toâi döï kieán - neáu Chuùa cho toâi coøn soáng - ñeán ñeå phaùt bieåu taïi ñaïi hoäi. Hình nhö ñaïi hoäi keùo daøi hai ngaøy, vì theá noù chöa coù chöông trình chi tieát. Toâi bieát laø noù seõ baét ñaàu ngaøy aùp leã Chuùa Thaùnh Thaàn hieän xuoáng, vaø toâi seõ phaùt bieåu trong moät luùc naøo ñoù. Lieân quan tôùi Phong traøo canh taân ñaëc suûng thaùnh linh, töø "pentecostale" , teân goïi "thaùnh linh" ngaøy nay haøm hoà khoâng roõ raøng, bôûi vì noù quy chieáu nhieàu ñieàu, nhieàu hieäp hoäi, nhieàu coäng ñoaøn giaùo hoäi khoâng gioáng nhau, traùi laïi ñoái choïi nhau. Vì theá caàn phaûi chính xaùc hôn. Nghóa laø noù phoå bieán tôùi ñoä noù ñaõ trôû thaønh moät töø haøm hoà. Ñaây laø ñieàu ñaëc bieät xaûy ra beân Brasil, nôi phong traøo ñöôïc phoå bieán roäng raõi.
Phong traøo canh taân ñaëc suûng thaùnh linh naûy sinh, vaø moät trong nhöõng ngöôøi ñaàu tieán choáng ñoái beân Argentina laø ngöôøi ñang noùi chuyeän vôùi anh chò em ñaây. Bôûi vì hoài ñoù toâi laø Giaùm tænh doøng Teân, khi phong traøo baét ñaàu naûy sinh, toâi ñaõ caám caùc tu só cuûa doøng lieân laïc vôùi phong traøo. Vaø toâi ñaõ noùi coâng khai raèng khi cöû haønh thaùnh leã thì phaûi cöû haønh phuïng vuï, chöù khoâng phaûi laø "moät tröôøng daäy nhaûy samba" Toâi ñaõ noùi nhö vaäy. Vaø ngaøy nay toâi nghó ngöôïc laïi, khi moïi söï ñöôïc laøm moät caùch toát ñeïp.
Coøn hôn theá nöõa taïi Buenos Aires haøng naêm Phong traøo canh taân ñaëc suûng thaùnh linh ñeàu toå chöùc thaùnh leã trong nhaø thôø chính toaø, vaø moïi ngöôøi tôùi tham döï. Vì theá toâi cuõng ñaõ kinh nghieäm ñöôïc moät tieán trình hieåu bieát ñieàu toát, maø phong traøo coáng hieán cho Giaùo Hoäi. Vaø khoâng ñöôïc queân göông maët vó ñaïi cuûa Ñöùc Hoàng Y Suenens, laø ngöôøi ñaõ coù thò kieán ngoân söù vaø ñaïi keát lieân quan tôùi phong traøo.
Chò Eva Fernandez thuoäc ñaøi phaùt thanh Cope Taây Ban Nha hoûi:
- Hoûi: Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, con thích hoûi Ñöùc Thaùnh Cha baèng tieáng YÙ hôn nhöng con chöa noùi soõi ñuû. Caùch ñaây ít laâu Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ tieáp kieán toång thoáng Nicolas Maduro cuûa Venezuela. Ñöùc Thaùnh Cha coù caûm töôûng gì veà cuoäc gaëp gôõ naøy, vaø ñaâu laø yù kieán cuûa Ñöùc Thaùnh Cha veà vieäc baét ñaàu caùc cuoäc noùi chuyeän naøy?
Ñaùp: Vaâng, toång thoáng Venezuela ñaõ xin coù cuoäc gaëp gôõ vaø cuoäc heïn naøy vì oâng ñeán töø Trung Ñoâng, töø Qatar, töø caùc nöôùc Emirati vaø döøng chaân kyõ thuaät taïi Roma. Tröôùc ñaây toång thoáng cuõng ñaõ xin moät cuoäc gaëp gôõ. Vaø oâng ñaõ ñeán hoài naêm 2013; roài oâng xin moät cuoäc heïn khaùc nöõa, nhöng ñaõ bò ñau khoâng theå ñeán ñöôïc, neân ñaõ xin coù cuoäc gaëp gôõ laàn naøy. Khi moät toång thoáng xin gaëp, thì ñöôïc tieáp ñoùn, vaû laïi oâng ñaõ döøng chaân laïi ôû Roma. Toâi ñaõ laéng nghe toång thoáng trong nöûa giôø trong cuoäc gaëp gôõ ñoù.Toâi ñaõ laéng nghe vaø toâi ñaõ hoûi toång thoáng vaøi ñieàu vaø yù kieán cuûa oâng. Thaät luoân luoân toát laéng nghe taát caû moïi yù kieán. Toâi ñaõ laéng nghe yù kieán cuûa toång thoáng. Lieân quan tôùi khiaù caïnh thöù hai, laø cuoäc ñoái thoaïi. Ñoù laø con ñöôøng duy nhaát cho taát caû moïi cuoäc xung ñoät. Hoaëc laø ñoái thoaïi hoaëc laø la loái, chöù khoâng coù caùch khaùc. Toâi ñaõ ñaët heát con tim vaøo cuoäc ñoái thoaïi, vaø toâi tin laø phaûi böôùc ñi treân con ñöôøng naøy. Toâi khoâng bieát noù seõ keát thuùc nhö theá naøo, toâi khoâng bieát, bôûi vì noù raát phöùc taïp, nhöng nhöõng ngöôøi daán thaân trong cuoäc ñoái thoaïi ñeàu laø caùc nhaân vaät quan troïng. Nhö oâng Zapatero ñaõ töøng hai laàn laø thuû töôùng Taây Ban Nha, vaø oâng Restrepo nhaø chính trò ngöôøi Colombia, vaø taát caû caùc phe phaùi ñeàu xin Toaø Thaùnh hieän dieän trong cuoäc ñoái thoaïi. Vaø Toaø Thaùnh ñaõ chò ñònh Ñöùc Toång Giaùm Muïc Claudio Celli nhö laø ngöôøi ñoàng haønh vôùi tieán trình naøy. Ñöùc Söù Thaàn Toaø Thaùnh taïi Argentina laø Ñöùc Toång Giaùm Muïc Tsherrig, toâi ñaõ thay theá ngaøi ngaøy Chuùa Nhaät 23 thaùng 10, cuõng hieän dieän taïi baøn thöông thuyeát. Ñoái thoaïi taïo ñieàu kieän cho cuoäc thöông thuyeát laø con ñöôøng duy nhaát giuùp ra khoûi caùc cuoäc xung ñoät, chöù khoâng coù con ñöôøng naøo khaùc... Neáu vuøng Trung Ñoâng ñaõ laøm ñieàu naøy, thì ñaõ tieát kieäm ñöôïc bieát bao nhieàu maïng ngöôøi!
OÂng Burke noùi: Baây giôø tôùi phieân ñaøi phaùt thanh Phaùp. Chuùng con coù chò Mathilde Imberty.
- Hoûi: Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, chuùng ta ñang trôû veà töø Thuïy Ñieån, nôi söï tuïc hoùa raát maïnh. Ñoù laø moät hieän töôïng lieân luïy tôùi toaøn AÂu chaâu noùi chung. Caû trong moät nöôùc nhö nöôùc Phaùp ngöôøi ta öôùc löôïng raèng trong caùc naêm tôùi ña soá daân seõ khoâng theo toân giaùo naøo nöõa. Theo Ñöùc Thaùnh Cha söï tuïc hoaù coù phaûi laø moät ñònh meänh khoâng? Ai laø nhöõng ngöôøi coù traùch nhieäm, caùc chính quyeàn ñôøi hay Giaùo Hoäi ñaõ quaù nhuùt nhaùt?
Ñaùp: Ñònh meänh. Khoâng. Toâi khoâng tin vaøo caùc ñònh meänh! Ai laø nhöõng ngöôøi coù traùch nhieäm, toâi khoâng bieát... Baïn, nghóa laø töøng ngöôøi coù traùch nhieäm. Toâi khoâng bieát. Ñoù laø moät tieán trình... Nhöng tröôùc heát toâi muoán noùi moät ñieàu nhoû beù thoâi. Ñöùc Giaùo Hoaøng Bieån Ñöùc XVI ñaõ noùi bieát bao veà vaán ñeà naøy, vaø noùi moät caùch roõ raøng. Khi ñöùc tin trôû thaønh haâm haåm, laø vì nhö chò noùi, thì Giaùo Hoäi suy yeáu... Caùc thôøi gian bò tuïc hoùa hôn... Nhöng chuùng ta haõy nghó tôùi nöôùc Phaùp chaúng haïn caùc thôøi gian cuûa söï tuïc hoùa cuûa Trieàu ñình: caùc thôøi gian, trong ñoù caùc linh muïc ñaõ laø abbeù cuûa Trieàu ñình, moät nhaân vieân giaùo só... Ñaõ thieáu söùc maïnh cuûa vieäc rao giaûng Tin Möøng, söùc maïnh cuûa Tin Möøng. Luoân luoân khi coù söï tuïc hoaù, thì chuùng ta coù theå noùi raèng coù vaøi yeáu ñuoái naøo ñoù trong vieäc rao giaûng Tin Möøng, ñieàu naøy thì thaät vaäy...
Nhöng cuõng coù moät tieán trình khaùc, moät tieán trình vaên hoùa, moät tieán trình - toâi tin raèng toâi ñaõ noùi moät laàn - moät hình thöùc thöù hai cuûa söï "khoâng vaên hoùa", khi con ngöôøi nhaän theá giôùi töø Thieân Chuùa vaø ñeå laøm cho noù trôû thaønh vaên hoùa, laøm cho noù lôùn leân, thoáng trò noù, tôùi moät luùc naøo ñoù con ngöôøi töï caûm thaáy mình laø chuû nhaân oâng cuûa neàn vaên hoùa ñoù - chuùng ta haõy nghó tôùi huyeàn thoaïi caùi thaùp Babel - con ngöôøi laø chuû nhaân oâng cuûa neàn vaên hoùa tôùi ñoä laøm cho mình laø taïo hoùa cuûa moät neàn vaên hoaù khaùc, neàn vaên hoùa rieâng vaø chieám choã cuûa Thieân Chuùa taïo hoaù. Vaø trong söï tuïc hoùa toâi tin raèng tröôùc sau gì ngöôøi ta cuõng ñi tôùi toäi choáng laïi Thieân Chuùa taïo hoaù. Con ngöôøi töï ñuû cho chính mình. Noù khoâng phaûi laø moät vaán ñeà cuûa tính caùch ñôøi, bôûi vì caàn coù moät tính caùch ñôøi laønh maïnh, laø söï töï trò cuûa caùc söï vaät, söï töï trò laønh maïnh cuûa caùc söï vaät, söï töï trò laønh maïnh cuûa caùc khoa hoïc, cuûa tö töôûng, cuûa chính trò, caàn phaûi coù tính caùch ñôøi laønh maïnh. Khoâng. Coù moät ñieàu khaùc, ñoù laø moät khuynh höôùng duy ñôøi nhö khuynh höôùng duy ñôøi maø chuû thuyeát thieân quang luaän ñaõ ñeå laïi cho chuùng ta nhö gia taøi. Toâi tin raèng hai ñieàu naøy: moät chuùt töï ñuû cuûa con ngöôøi taïo ra vaên hoùa, nhöng noù ñi quaù caùc giôùi haïn vaø noù caûm thaáy noù laø Thieân Chuùa, vaø cuõng coù moät chuùt söï yeáu ñuoái trong vieäc rao giaûng Tin Möøng, trôû thaønh höõng hôø vaø caùc kitoâ höõu höõng hôø. ÔÛ ñoù cöùu chuùng ta moät chuùt vieäc laáy laïi söï töï trò laønh maïnh trong vieäc phaùt trieån cuûa vaên hoùa vaø cuûa caùc khoa hoïc, caû vôùi yù thöùc veà söï ñoäc laäp, veà vieäc laø thuï taïo chöù khoâng phaûi laø Thieân Chuùa.
Ngoaøi ra, coøn coù vieäc laáy laïi söùc maïnh cuûa vieäc rao truyeàn Tin Möøng nöõa. Ngaøy nay toâi tin raèng söï tuïc hoùa naøy raát maïnh meõ trong neàn vaên hoùa vaø trong vaøi neàn vaên hoùa naøo ñoù. Vaø tinh thaàn theá tuïc cuõng raát maïnh trong vaøi hình thaùi khaùc nhau, söï theá tuïc tinh thaàn. Khi noù vaøo trong Giaùo Hoäi, thì söï theá tuïc thieâng lieâng teä haïi nhaát. Ñaây khoâng phaûi laø caùc lôøi cuûa toâi maø toâi seõ noùi baây giôø, nhöng ñoù laø caùc lôøi cuûa Ñöùc Hoàng Y De Lubac, moät trong caùc nhaø thaàn hoïc lôùn cuûa Coâng Ñoàng Chung Vaticaêng II. Ngaøi noùi raèng khi tinh thaàn theá tuïc thieâng lieâng böôùc vaøo trong Giaùo Hoäi, thì kieåu naøy... noù laø ñieàu teä haïi nhaát coù theå xaûy ra cho Giaùo Hoäi, coøn teä haïi hôn laø ñieàu ñaõ xaûy ra trong thôøi ñaïi cuûa caùc Giaùo Hoaøng thoái naùt. Vaø ngaøi lieät keâ vaøi hình thöùc cuûa söï thoái naùt cuûa caùc Giaùo Hoaøng, toâi khoâng nhôù roõ, nhöng bieát bao nhieâu thoái naùt. Tinh thaàn theá tuïc. Ñoái vôùi toâi ñieàu naøy nguy hieåm. Coù nguy cô laø ñieàu naøy xem ra laø moät baøi giaûng, toâi seõ noùi ñieàu naøy: Chuùa Gieâsu caàu nguyeän cho taát caû chuùng ta trong böõa tieäc ly, Ngaøi xin Thieân Chuùa Cha cho taát caû chuùng ta moät ñieàu: laø ñöøng caát chuùng ta ra khoûi theá gian, nhöng baûo veä chuùng ta khoûi theá gian, khoûi tinh thaàn theá tuïc. Noù voâ cuøng nguy hieåm, noù laø moät söï tuïc hoùa hôi ñöôïc trang ñieåm. hôi ñöôïc hoaù trang moät chuùt, hôi laø saün saøng ñeå maëc, trong cuoäc soáng cuûa Giaùo Hoäi. Toâi khoâng bieát toâi ñaõ traû lôøi cho caâu hoûi chöa.
OÂng Greg Burke noùi xin caùm ôn Ñöùc Thaùnh Cha. Baây giôø tôùi ñaøi truyeàn hình Ñöùc, anh Juergen Erbacher
- Hoûi: Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, caùch ñaây vaøi ngaøy Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ gaëp nhoùm Thaùnh Nöõ Marta chuyeân choáng laïi naïn noâ leä môùi vaø vieäc buoân ngöôøi, laø caùc ñeà taøi theo con raát ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha löu taâm, khoâng chæ nhö laø Giaùo Hoaøng, maø hoài coøn ôû Buenos Aires Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ chuù yù tôùi ñeà taøi naøy. Taïi sao vaäy? Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ coù moät kinh nghieäm ñaëc bieät hay coù leõ caû caù nhaân nöõa chaêng? Vaø roài nhö laø ngöôøi Ñöùc, vaøo ñaàu naêm kyû nieäm cuoäc Caûi Caùch, con cuõng phaûi hoûi Ñöùc Thaùnh Cha coù ñeán quoác gia, nôi cuoäc Caûi Caùch ñaõ baét ñaàu caùch ñaây 500 naêm hay khoâng, coù leõ trong naêm nay?
Ñaùp: Chuùng ta haõy baét ñaàu vôùi caâu hoûi thöù hai. Chöông trình caùc chuyeán vieáng thaêm cuûa naêm tôùi chöa ñöôïc soaïn. Vaâng, chæ bieát raèng haàu nhö chaéc chaén laø toâi seõ ñi AÁn Ñoä vaø Bangladesh, nhöng chöa ñöôïc laøm. noù laø moät giaû thieát.
Lieân quan tôùi caâu hoûi thöù nhaát. Vaâng, töø laâu khi toâi coøn laø linh muïc ôû Buenos Aires, toâi ñaõ luoân luoân coù söï lo laéng cho thòt xaùc cuûa Chuùa Kitoâ. Söï kieän Chuùa Kitoâ tieáp tuïc ñau khoå, Chuùa Kitoâ lieân tuïc bò ñoùng ñanh trong caùc anh em yeáu ñuoái nhaát, ñaõ luoân luoân khieán cho toâi caûm ñoäng. Nhö laø linh muïc toâi ñaõ laøm caùc coâng vieäc nhoû vôùi ngöôøi ngheøo, nhöng khoâng chæ coù theá, toâi cuõng ñaõ laøm vieäc vôùi caùc sinh vieân ñaïi hoïc nöõa... Theá roài, nhö laø Giaùm Muïc taïi Buenos Aires chuùng toâi ñaõ coù caùc saùng kieán laøm vieäc vôùi caùc nhoùm khoâng coâng giaùo vaø ngöôøi khoâng tín ngöôõng, choáng laïi lao ñoäng noâ leä, nhaát laø cuûa caùc ngöôøi di cö chaâu myõ latinh ñeán Argentina. Hoï bò tòch thu thoâng haønh vaø phaûi laøm vieäc nhö noâ leä trong caùc nhaø maùy kyõ ngheä, bò khoùa kín trong ñoù... Coù moät laàn xaûy ra hoaû hoaïn, caùc treû em leo leân saân thöôïng vaø cheát heát ôû treân ñoù vaø khoâng coù ai troán thoaùt ñöôïc. Thaät ñuùng nhö laø noâ leä, vaø ñieàu naøy khieán cho toâi xuùc ñoäng.
Vieäc buoân baùn ngöôøi. Toâi cuõng ñaõ laøm vieäc vôùi hai doøng nöõ hoaït ñoäng trôï giöùp caùc phuï nöõ maïi daâm, caùc phuï nöõ noâ leä cuûa naïn maïi daâm. Toâi khoâng thích duøng töø phuï nöõ maïi daâm, nhöng caùc phuï nöõ noâ leä cuûa maïi daâm. Theá roài, moãi naêm moät laàn taát caû caùc ngöôøi noâ leä cuûa heä thoáng naøy cöû haønh moät Thaùnh Leã taïi quaûng tröôøng Hieán phaùp, laø moät trong caùc quaûng tröôøng nôi caùc xe löûa tôùi - gioáng nhö nhaø ga xe löûa Termini cuûa Roma - anh haõy nghó tôùi nhaø ga Termini, vaø Thaùnh Leã ñöôïc cöû haønh taïi ñoù vôùi taát caû moïi ngöôøi. Tôùi tham döï coù taát caû moïi toå chöùc, caùc nöõ tu laøm vieäc vaø caû nhöõng ngöôøi khoâng tin nöõa, nhöng chuùng toâi laøm vieäc vôùi hoï. Vaø ôû ñaây cuõng theá, ôû ñaây taïi Italia naøy cuõng coù bieát bao nhieâu nhoùm thieän nguyeän hoaït ñoäng choáng laïi moïi hình thöùc noâ leä, noâ leä lao ñoäng cuõng nhö phuï nöõ noâ leä. Caùch ñaây vaøi thaùng toâi ñaõ thaêm moät trong caùc toå chöùc naøy vaø ngöôøi daân... ôû Italia naøy ngöôøi ta laøm vieäc thieän nguyeän raát toát. Toâi ñaõ khoâng bao giôø nghó noù laø nhö theá. Thieän nguyeän laø moät ñieàu raát ñeïp maø Italia coù ñöôïc. Ñöôïc nhö theá laø nhôø caùc cha sôû. Trung taâm sinh hoaït cho giôùi treû vaø phong traøo thieän nguyeän laø hai ñieàu naûy sinh töø loøng nhieät thaønh toâng ñoà cuûa caùc cha sôû YÙ. Khoâng bieát toâi ñaõ traû lôøi chöa hay coù gì nöõa...
OÂng Burke noùi:
- Chuùng con xin caùm ôn Ñöùc Thaùnh Cha. Ngöôøi ta noùi tôùi giôø aên roài, chuùng ta phaûi ñi aên thoâi.
Ñaùp: Xin caùm ôn anh chò em veà caùc caâu hoûi, caùm ôn raát nhieàu, raát nhieàu. Vaø xin anh chò em caàu nguyeän cho toâi. Chuùc anh chò em aên ngon.
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)