Toå chöùc "Cöùu Treû Em"
vaø chieán dòch "Cho tôùi treû em cuoái cuøng"
Toå chöùc "Cöùu Treû Em" vaø chieán dòch "Cho tôùi treû em cuoái cuøng".
Roma (Vat. 27-10-2016) - Trong caùc ngaøy töø 17 thaùng 10 cho tôùi muøng 8 thaùng 11 naêm 2016 toå chöùc "Cöùu Treû Em" phaân boä Italia ñaõ phaùt ñoäng chieán dòch quyeân goùp vôùi khaåu hieäu "Cho tôùi treû em cuoái cuøng" ñeå trôï giuùp chuïc haøng trieäu treû em khoâng may maén phaûi soáng trong caûnh ngheøo tuùng, beänh taät, thaát hoïc vaø bò kyø thò. Chieán dòch naøy ñöôïc söï uûng hoä cuûa caùc ngheä só cuõng nhö caùc löïc só theå thao theå duïc. Soá tieàn quyeân goùp ñöôïc seõ daønh ñeå taøi trôï cho caùc chöông trình do toå chöùc ñeà ra taïi Italia, Mozambic, Etiopia, Malawi vaø Nepal.
Theo thoáng keâ cuûa toå chöùc hieän nay treân theá giôùi haèng naêm coù 6 trieäu treû em phaûi cheát vì caùc thöù beänh coù theå chöõa ñöôïc raát deã daøng vaø coù theå phoøng ngöøa, vaø coù 60 trieäu treû em trong löùa tuoåi 6 tôùi 11 tuoåi khoâng ñöôïc caép saùch tôùi tröôøng, trong ñoù coù 58 trieäu treû em thuoäc caùc nöôùc ngheøo nhaát. Treân theá giôùi coù 400 trieäu treû em duôùi 13 tuoåi phaûi soáng trong caûnh ngheøo tuùng cuøng cöïc, vaø 400 trieäu treû em bò kyø thò vì lyù do toân giaùo, chuûng toäc, vì taøn taät hay vì phaùi tính.
Thaät ra ñaây chæ laø caùc phoûng ñoaùn, vì ngoaøi caùc quoác gia taây aâu taân tieán ra, taïi caùc nöôùc ngheøo AÙ chaâu, Phi chaâu vaø chaâu Myõ Latinh khoâng coù caùc thoáng keâ chính thöùc, vaø coù leõ nhieàu chính quyeàn cuõng khoâng tha thieát gì vôùi vieäc caûi tieán an sinh cho daân, neân caùc loaïi thoáng keâ laïi caøng hieám hôn.
Khi duyeät laïi lòch söû theá giôùi trong caùc thaäp nieân qua, ngöôøi ta nhaän thaáy ñaõ coù caùc tieán boä quan troïng trong vieäc choáng laïi soá töû vong cuûa caùc treû em vaø taïo ñieàu kieän cho caùc treû em ñöôïc hoïc haønh. Töø naêm 1990 soá treû em cheát döôùi 5 tuoåi vì caùc beänh coù theå phoøng ngöøa vaø chöõa ñöôïc ñaõ giaûm phaân nöûa vaø töø naêm 2000 soá treû em khoâng ñi hoïc giaûm xuoáng 42%. Tuy nhieân, vaãn coøn coù haøng chuïc, neáu khoâng noùi laø haøng traêm trieäu treû em bò loaïi khoûi caùc tieán boä naøy. Caùc em thieáu moïi söï keå caû nhöõng gì toái thieåu nhaát nhö thöïc phaåm, nöôùc uoáng, caùc saên soùc söùc khoeû vaø khoâng ñöôïc giaùo duïc hoïc haønh. OÂng Valerio Neri giaùm ñoác toå chöùc "Cöùu Treû Em" phaân boä Italia noùi: "Chuùng laø nhöõng treû em khoâng coù töông lai".
Baûn töôøng trình cuûa toå chöùc Cöùu Treû Em phaân boä Italia cuõng cho bieát caûnh ngheøo tuùng vaø khoaûng caùch xaõ hoäi vôùi caùc hieän töôïng ñi keøm laø caùc vaán ñeà khoâng chæ lieân quan tôùi caùc quoác gia ngheøo hay caùc nöôùc ñang treân ñöôøng phaùt trieån. Trong caùc nöôùc coù lôïi töùc cao neàn kinh teá tieán trieån ñaõ cho pheùp caûi tieán caùc möùc soáng thoaûi maùi cuûa ngöôøi daân. Tuy nhieân, trong caùc quoác gia thuoäc Lieân Hieäp AÂu chaâu coù khoaûng 27% treû em vò thaønh nieân coù nguy cô soáng trong ngheøo tuùng vaø bò loaïi tröø khoûi cuoäc soáng xaõ hoäi. Chæ rieâng taïi Italia coù 1 trieäu treû em khoâng coù nhöõng gì caàn thieát ñeå lôùn leân, vaø khoâng coù cô may ñöôïc giaùo duïc, trong khi coù 2 trieäu treû em soáng trong tình traïng tuùng thieáu töông ñoái. Vaãn taïi Italia moät phaàn möôøi treû em khoâng theå coù quaàn aùo môùi, vaø moät phaàn hai möôi treû em khoâng coù moät böõa aên ñaày ñuû chaát ñaïm moãi ngaøy.
Lieân quan tôùi soá töû vong cuûa treû em treân theá giôùi coøn coù raát nhieàu treû em khoâng coù quyeàn soáng, hay khoâng coù tuoåi thô vaø tuoåi thanh nieân chaéc chaén, nhö ñöôïc Baûn tuyeân ngoân quyeàn cuûa caùc treû em thöøa nhaän. Baûn töôøng trình cuûa toå chöùc "Cöùu Treû Em" cho bieát moãi ngaøy coù 16,000 treû em döôùi 5 tuoåi phaûi cheát vì caùc beänh coù theå phoøng ngöøa hay chöõa trò moät caùch deã daøng. Caùc moâi tröôøng xaõ hoäi caøng ngheøo soá töû vong cuûa treû em caøng cao, vì caùc em phaûi soáng trong caùc ñieàu kieän veä sinh, y teá vaø dinh döôõng yeáu keùm, keå caû vieäc khoâng coù nöôùc trong laønh ñeå uoáng. Chæ caàn nghó tôùi söï kieän chæ coù 68% toång soá daân soáng trong caùc nöôùc nam sa maïc Sahara coù nöôùc trong laønh ñeå uoáng, thì coù theå hieåu ñöôïc taàm nghieâm troïng cuûa vaán ñeà.
Söï kieän khoâng theå coù caùc quyeàn neàn taûng caàn thieát cho söï soáng nhö quyeàn coù thöïc phaåm vaø nöôùc uoáng ñoái vôùi caùc treû em ngheøo nhaát thöôøng coù nghóa laø aùn töû, vaø laø lyù do khieán cho caùc em cheát tröôùc khi leân 5 tuoåi. Nhöng khoâng phaûi chæ coù ñieàu kieän kinh teá xaùc ñònh caùc khaû theå soáng soùt cuûa moät treû em. Caùc treû em soáng trong caùc vuøng ngoaïi oâ, caùc khu xoùm oå chuoät ngheøo coù nguy cô cheát 1.7 laàn nhieàu hôn so vôùi caùc treû em soáng trong caùc thaønh phoá.
Ngay töø khi sinh ra caùc treû em cuûa vaøi vuøng treân traùi ñaát ñaõ phaûi gaùnh chòu thieät thoøi hôn: taïi vuøng Ñoâng vaø Nam Phi chaâu chæ coù 45% caùc baø meï mang thai ñi khaùm 4 laàn nhö toå chöùc söùc khoûe theá giôùi OMS khích leä, vaø chæ coù 49% phuï nöõ laø ñöôïc trôï giuùp bôûi nhaân vieân y teá chuyeân nghieäp khi sinh con, töùc laø thua möùc trung bình toaøn caàu 26 laàn. Caùc treû em soáng trong caùc vuøng queâ laïi caøng thieät thoøi hôn nöõa. Vì chæ coù 22% laø ñöôïc höôûng caùc saên soùc y teá, trong khi taïi caùc thaønh phoá laø 56%. Soá töû vong cuûa caùc baø meï vuøng queâ cheát khi sinh con cuõng cao hôn 2,5 laàn soá töû vong cuûa caùc baø meï soáng trong caùc thaønh phoá.
OÂng Valerio Neri cuõng neâu baät raèng caùc treû em deã bò toån thöông nhaát laø caùc treû em voâ hình vaø bò laõng queân. Ñoù laø caùc treû em phaûi soáng trong caùc nöôùc coù chieán tranh, hay chæ ñôn sô laø trong caùc vuøng xa xoâi heûo laùnh, hoaëc bò thieät thoøi. Chuùng laø nhöõng ngöôøi ngheøo nhaát trong caùc ngöôøi ngheøo. Beân caïnh ñoù coøn coù caùc treû nöõ, caùc treû em di cö tî naïn, caùc treû em taøn taät, hay caùc treû em thuoäc caùc chuûng toäc vaø toân giaùo thieåu soá. Caùc em khoâng coù ñöôïc nhöõng gì maø moãi treû em phaûi coù: thöïc phaåm, nöôùc uoáng, caùc saên soùc y teá ñaày ñuû, tröôøng hoïc. Caû khi trong caùc naêm qua theá giôùi ñaõ coù caùc tieán boä lôùn, nhöng vaãn coøn coù 145 trieäu treû em döôùi 5 tuoåi laø naïn nhaân cuûa naïn thieáu dinh döôõng kinh nieân. Vaø ñaây laø ñieàu khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc.
Trong soá caùc treû em phaûi cheát tröôùc khi leân 5 tuoåi cuõng coù caùc treû em phaûi soáng trong nhöõng vuøng coù caùc tai öông thieân nhieân vì khí haäu thay ñoåi. Coù khoaûng 26.5 trieäu treû em soáng trong caùc nöôùc Ñoâng vaø Nam Phi chaâu ñaõ laø naïn nhaân cuûa hieän töôïng El Ninho, gaây ra caûnh noùng nöïc vaø caùc vuï luõ luït. Cuõng laø naïn nhaân caùc coäng ñoaøn thöôøng phaûi di chuyeån ñeå tìm nöôùc uoáng, thöïc phaåm, ñoàng coû cho suùc vaät, vaø tìm coâng aên vieäc laøm, vaø hoï caøng xa rôøi caùc dòch vuï söùc khoûe vaø an ninh xaõ hoäi hôn.
Lieân quan tôùi vieäc thieáu ñaøo taïo giaùo duïc. Vieäc ñaøo taïo giaùo duïc laø moät trong caùc duïng cuï höõu hieäu nhaát giuùp beû gaãy caùi voøng luaån quaån cuûa ngheøo tuùng. Tuy coù caùc tieán boä keå töø naêm 2000 tôùi nay vaãn coøn coù raát nhieàu treû em treân theá giôùi chöa ñöôïc caép saùch ñeán tröôøng. Trong caùc nöôùc ngheøo nhaát coù 58 trieäu treû em khoâng ñöôïc ñi hoïc, trong ñoù coù 18 trieäu soáng taïi vuøng Trung vaø Taây Phi chaâu, sinh ra vaø lôùn leân trong caùc vuøng ñoàng queâ vaø khoâng coù cô may ñi hoïc. Trong caùc vuøng naøy chæ coù 79% daân theo hoïc maãu giaùo so vôùi 91% taïi caùc vuøng thaønh thò. Treû em sinh ra ôû thaønh thò coù 1.4 cô may nhieàu hôn treû em sinh ra taïi caùc vuøng ngoaøi thaønh phoá. Trong 63 quoác gia coù lôïi töùc thaáp vaø lôïi töùc trung bình 20% daân chuùng ngheøo coù nguy cô khoâng ñöôïc giaùo duïc hoïc haønh toát 4 laàn cao hôn so vôùi lôùp ngöôøi giaàu.
Baûn töôøng trình cuûa toå chöùc "Cöùu Treû Em" cho bieát tình traïng ngheøo tuùng vaø caùch bieät xaõ hoäi khoâng chæ lieân quan tôùi daân chuùng cuûa caùc quoác gia coù lôïi töùc thaáp hay trung bình, maø cuõng lieân quan tôùi cuoäc soáng cuûa haøng trieäu treû em soáng taïi caùc quoác gia kyõ ngheä giaàu coù taân tieán hôn. OÂng Neri cho bieát ñieån hình nhö taïi Italia vaãn coøn coù quaù nhieàu treû em khoâng coù cô may, treû em khoâng moät ngaøy mai. Caùc em thuoäc caùc gia ñình gaëp khoù khaên trong vieäc traû tieàn cho con tôùi vöôøn treû hay tieàn aên tröa, vaø khoâng theå mua quaàn aùo vaø nuoâi naáng con caùi ñuùng ñaén. Caùc em laø con caùi haøng trieäu cha meï khoâng coù tieàn mua saùch hoïc cho con, hay baûo ñaûm cho con caùi coù theå tham gia caùc sinh hoaït ngoaøi tröôøng hoïc. Caùc em laø nhöõng ngöôøi soáng trong caùc vuøng thieáu thoán caùc phuïc vuï, vaø trong caùc khu phoá ngheøo cuûa caùc thaønh phoá lôùn. Vaø taïi Italia tình traïng ngheøo tuùng vaø loaïi tröø xaõ hoäi, ñaëc bieät laø taïi mieàn nam Italia cao hôn vaøi vuøng ñòa lyù khaùc. Taïi mieàn nam Italia 9% daân soáng trong tình traïng ngheøo tuùng tuyeät ñoái, so vôùi 4.5% taïi mieàn trung vaø mieàn baéc; vaø 20% soáng tình traïng ngheøo töông ñoái, so vôùi 6% taïi caùc vuøng khaùc.
Soá ngöôøi trong gia ñình cuõng aûnh höôûng treân tình traïng ngheøo tuùng vôùi 31% gia ñình coù hôn 5 ngöôøi soáng trong caûnh ngheøo tuùng töong ñoái, vaø 17% soáng trong caûnh ngheøo tuùng tuyeät ñoái.
Caûnh soáng thieáu thoán trong caùc gia ñình taïi Italia gaây ra caùc aâm höôûng treân ñôøi soáng cuûa treû em. Chæ caàn nghó tôùi 1/10 caùc em khoâng theå coù quaàn aùo môùi, 1/16 caùc em khoâng coù ñoà chôi, 1/13 caùc em khoâng coù caùc saùch ngoaøi caùc saùch caàn cho tröôøng hoïc vaø 1/9 caùc em khoâng coù ñuû choã trong gia ñình ñeå hoïc, trong khi 1/7 caùc em khoâng theå giaûi trí ngoaøi nhaø. Taát caû caùc ñieàu kieän naøy ñeå laïi caùc daáu veát treân haïnh phuùc cuûa caùc em, vaø cuoäc soáng xaõ hoäi cuûa caùc em bò lieân luïy vì tieàm naêng vaø khaû theå xaây döïng töông lai cuûa caùc em bò ñe doïa naëng neà. OÂng Neri khaúng ñònh raèng thaät laø ñieàu khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc ngaøy nay trong ngaøn naêm thöù ba naøy maø coøn coù caùc ñieàu kieän nhö nôi sinh, söï tuyø thuoäc chuûng toäc hay toân giaùo, tình traïng kinh teá gia ñình hay laø trai hoaëc laø gaùi, ñònh ñoaït phaåm chaát cuoäc soáng cuûa moät treû em hay chính söï soáng coøn cuûa noù. Chuùng toâi seõ laøm taát caû nhöõng gì coù theå ñeå loaïi tröø söï kyø thò vaø chieán ñaáu choáng laïi caùc haøng raøo ngaên caûn haøng trieäu treû em deã bò toån thöông, khoâng ñöôïc saên soùc söùc khoûe vaø khoâng ñöôïc giaùo duïc. Taét moät lôøi, taát caû nhuõng gì haïn cheá quyeàn lôïi cuûa caùc em.Vaø chuùng toâi seõ khoâng ñaàu haøng cho tôùi khi naøo ñaït tôùi treû em cuoái cuøng.
Chính trong yù höôùng ñoù trong caùc naêm töø 2009 tôùi 2015 toå chöùc "Cöùu Treû Em" ñaõ daán thaân phaùt ñoäng chieán dòch "Moãi ngöôøi" ñeå choáng laïi soá töû vong cuûa treû em vaø baûo ñaûm söï soáng coøn cho caùc em döôùi 5 tuoåi. Chæ noäi trong naêm ngoaùi chöông trình caûi tieán söùc khoûe ñaõ trôï giuùp 25 trieäu phuï nöõ vaø treû em. Rieâng taïi Italia trong naêm 2015 ñaõ coù 30,000 treû em ñöôïc höôûng caùc can thieäp choáng laïi ngheøo tuùng. Toå chöùc Cöùu Treû Em ñaõ thaønh laäp 18 Ñieåm AÙnh Saùng, töùc caùc trung taâm giaùo duïc vaø 6 trung taâm "Loïn Tuyeát" trong nhaø thöông ñeå cung caáp caùc thoâng tin, laéng nghe vaø yeåm trôï caùc baø meï vaø treû sô sinh trong nhaø thöông cuõng nhö 6 "Khoâng Gian caùc baø Meï" trong 5 thaønh phoá Italia, ñeå hoã trôï caùc baø meï vaø treû em töø sô sinh tôùi 6 tuoài choáng laïi caûnh ngheøo tuùng vaø cung caáp cho caùc baø vaø con caùi thöïc phaåm laønh maïnh.
Chieán dòch "Cho tôùi treû em cuoái cuøng" khoâng chæ tieáp tuïc caùc sinh hoaït cuûa chieán dòch "Moãi ngöôøi" keå treân, maø coøn nôùi roäng theâm nhaèm baûo ñaûm cho töøng treû em taïi Italia vaø treân theá giôùi coù caùc saên soùc thích hôïp, coù thöïc phaåm dinh döôõng vaø cô may ñöôïc giaùo duïc. Moïi ngöôøi ñeàu coù theå tham gia taëng 2 Euros baèng caùch göûi tin nhaén SMS treân caùc ñieän thoaïi di ñoäng TIM, Vodafone, WIND, 3, vaø Tiscali cho soá 45567. Ngoaøi ra cuõng coù theå ñoùng goùp qua heä thoáng lieân maïng. Chieán dòch quyeân goùp cuõng ñöôïc quaûng caùo treân caùc ñaøi phaùt thanh vaø truyeàn hình RAI TV, Radio RAI, Mediaset, La7, Radio Capital. Nhieàu vaên ngheä só cuõng nhö caùc caàu thuû tuùc caàu Italia tham gia ñoùng goùp cho chieán dòch laïc quyeân. Beân caïnh ñoù coù nhieàu haõng xöôûng, toå chöùc doanh thöông vaø caùc haõng truyeàn thoâng cuõng ñoùng goùp vaø giuùp phaùt ñoäng chieán dòch. Theâm vaøo ñoù laø 1.600 thieän nguyeän vieân chia thaønh 30 nhoùm hoaït ñoäng quaûng baù chieán dòch raûi raùc khaép nôi treân toaøn nöôùc Italia.
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)