Ñöùc Toång Giaùm Muïc Auza phaùt bieåu raèng
gia ñình nhö phöông theá thöôïng toân phaùp luaät
vaø baøi tröø ma tuùy
Ñöùc Toång Giaùm Muïc Auza phaùt bieåu raèng gia ñình nhö phöông theá thöôïng toân phaùp luaät vaø baøi tröø ma tuùy.
New York (VietCatholic News 10-10-2016) - Trong ngaøy 6 thaùng Möôøi naêm 2016, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Auza, Ñaïi Dieän Thöôøng Tröïc cuûa Toøa Thaùnh caïnh Lieân Hieäp Quoác, trong hai baøi tham luaän khaùc nhau taïi Ñaïi Hoäi Ñoàng Lieân Hòeäp Quoác, ñaõ lieân tieáp noùi veà thöôïng toân phaùp luaät vaø vieäc baøi tröø ma tuyù treân caùc bình dieän quoác gia vaø quoác teá.
Thöôïng toân phaùp luaät
Tröôùc nhaát, taïi UÛy Ban Thöù Saùu, ngaøi cho bieát Toøa Thaùnh haøi loøng veà phuùc trình cuûa OÂng Toång Thö Kyù Lieân Hieäp Quoác, töïa laø "Cuûng Coá vaø Phoái Trí Caùc Hoaït Ñoäng Thöôïng Toân Phaùp Luaät cuûa Lieân Hieäp Quoác", ñeà caäp tôùi caùc coá gaéng cuûa toå chöùc naøy trong vieäc hoã trôï caùc quoác gia thi haønh caùc hieäp öôùc ña quoác gia, nhaát laø coá gaéng nhaèm "laøm deã quyeàn cuûa moïi ngöôøi ñöôïc lui tôùi coâng lyù, keå caû nhöõng ngöôøi ngheøo nhaát vaø deã bò thöông toån nhaát".
Trong soá nhöõng ngöôøi treân, Toøa Thaùnh löu yù ñaëc bieät tôùi nhöõng ngöôøi bò giam caàm, ngöôøi baàn cuøng, ngöôøi tî naïn vaø nhöõng ngöôøi taûn cö khaùc. Toøa Thaùnh coi ñaây khoâng nhöõng laø moät meänh leänh luaân lyù, maø coøn laø thöôùc ño söï thaønh coâng hay thaát baïi cuûa Nghò Trình Phaùt Trieån Laâu Daøi 2030 maø muïc tieâu haøng ñaàu laø khoâng ñeå moät ai laïi phía sau.
Toøa Thaùnh nhaän ñònh raèng thöôïng toân phaùp luaät khoâng chæ nhaèm duy trì hoøa hôïp vaø traät töï; noù coøn giaû thieát phaûi laø thaày daäy göông maãu nöõa. Noùi caùch khaùc, noù phaûi noùi leân khaû naêng cuûa xaõ hoäi trong vieäc naâng cao ngöôøi ngheøo vaø ngöôøi bò loaïi tröø, ngöôøi yeáu ñuoái vaø ngöôøi bò giam caàm.
Veà phöông dieän treân, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Auza noùi raèng: "duø vaãn nhìn nhaän caùc vai troø neàn taûng cuûa caùc quan toøa, caùc coâng toá vieân, caùc luaät sö vaø caùc vieân chöùc chuû yeáu khaùc trong vieäc thi haønh thöôïng toân phaùp luaät, phaùi ñoaøn cuûa toâi ñaëc bieät quan taâm tôùi nhöõng con ngöôøi chòu haønh ñoäng cuûa luaät phaùp, nhaát laø nhöõng ngöôøi bò giam giöõ baát hôïp phaùp, nhöõng ngöôøi bò toá caùo baát coâng, nhöõng ngöôøi khuyeát taät veà theå lyù vaø taâm trí, vaø nhöõng ngöôøi khoâng coù ngöôøi beânh vöïc, khoâng coù aûnh höôûng chính trò vaø khoâng coù taøi nguyeân ñeå xaùc minh caùc quyeàn lôïi cuûa mình. Toøa Thaùnh taäp chuù vaøo vieäc lieäu nhöõng loaïi ngöôøi naøy coù ñöôïc thöøa nhaän trong heä thoáng luaät phaùp hay khoâng. Neáu moät trong caùc quan taâm cuûa UÛy Ban naøy laø ñeà xuaát vaø ñaùnh giaù caùc tieâu chí thöôïng toân phaùp luaät, thì noù phaûi bieát nhìn quaù beân kia vieäc soaïn luaät vaø haï taàng cô sôû luaät phaùp, ñeå khaûo saùt xem lieäu nhöõng ngöôøi nhoû beù nhaát trong chuùng ta, treân thöïc teá, coù thöïc thi ñöôïc caùc quyeàn lôïi troïng yeáu vaø hôïp thuû tuïc cuûa hoï hay khoâng; lieäu hoï coù khaû naêng hieåu vaø bieát roõ manh moái cuûa heä thoáng luaät phaùp hay khoâng; lieäu hoï coù theå tin töôûng vaø caäy nhôø heä thoáng naøy hay khoâng; lieäu hoï coù tìm ñöôïc coâng lyù vaø caûm thöông trong heä thoáng naøy hay khoâng".
Phaùi ñoaøn Toøa Thaùnh cuõng nhaän ñònh theâm raèng "thöôïng toân phaùp luaät khoâng hieän höõu trong chaân khoâng maø noù cuõng khoâng ñöùng moät mình. Bôûi theá, suy tö veà thöôïng toân phaùp luaät neân thaêm doø trieát lyù vaên hoùa vaø xaõ hoäi trong ñoù luaät leä ñöôïc thöïc thi. Noù neân nhìn saâu hôn vaøo söï giao thoa giöõa luaät leä vaø theá giôùi soáng ñoäng cuûa caùc ñònh cheá phi quoác gia vaø caùc toå chöùc quaàn chuùng ñeå ñaùnh giaù moät caùch saâu saéc hôn vieäc laøm theá naøo ñeå thöôïng toân phaùp luaät coù theå beùn reã toát hôn vaø phaùt trieån maïnh meõ hôn trong moät xaõ hoäi nhaát ñònh. Duø sao, coâng lyù, voán laø yù chí thöôøng haèng vaø vónh cöûu muoán daønh cho moãi ngöôøi ñieàu hoï coù quyeàn ñöôïc höôûng, phaûi ñöôïc hoïc hoûi vaø coå vuõ chuû yeáu beân trong gia ñình, caùc coäng ñoàng toân giaùo vaø xaõ hoäi daân söï".
Toøa Thaùnh cuõng muoán nhaán maïnh ñeán söï noái keát giöõa thöôïng toân phaùp luaät vaø quyeàn töï do tö töôûng vaø töï do phaùt bieåu, nhö ñaõ ñöôïc ghi trong Ñieàu 19 Baûn Tuyeân Ngoân Quoác Teá Nhaân Quyeàn. "Vieäc giam giöõ vaø saùt haïi caùc nhaø baùo, caùc nhaø nghieân cöùu hay caùc nhaø tranh ñaáu thöôøng laø daáu hieäu cho thaáy moät nhoùm quyeàn lôïi maïnh meõ naøo ñoù ñang möu toan traùnh neù vieäc nhaän traùch nhieäm, voán laø phaûn ñeà cuûa thöôïng toân phaùp luaät".
Chính vì theá, caàn phaûi khuyeán khích tính ñoäc laäp cuûa ngaønh tö phaùp. "Moät neàn tö phaùp bò giam caàm laø moät neàn tö phaùp thoái naùt, noùi theo ngoân töø cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ, vì caùc yeáu toá chính trò ñeø naëng moät caùch phi phaùp leân caùn caân coâng lyù; neàn tö phaùp bò giam caàm thoái naùt vì caùc quyeát ñònh cuûa noù, khi ñaõ thieáu tính chính ñaùng vì khoâng aùp duïng luaät leä caùch khaùch quan vaø voâ tö, thì seõ laøm ñoäc toaøn boä cô cheá luaät leä vôùi nhöõng nguyeân taéc baát chính, do ñoù gaây nguy hieåm cho coâng lyù vaø ích chung. Vôùi moät neàn tö phaùp thoái naùt vaø gaây thoái naùt, thöôïng toân phaùp luaät cuoái cuøng seõ nhöôøng böôùc cho thöôïng toân baïo löïc".
Baøi tröø ma tuùy
Treân ñaây, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Auza cho raèng coâng lyù phaûi ñöôïc hoïc hoûi vaø coå vuõ tröôùc nhaát trong gia ñình. Ngaøi cuõng aùp duïng cuøng moät nguyeân taéc naøy vaøo vieäc baøi tröø ma tuùy, moät chuû ñeà khaùc ñöôïc ngaøi neâu leân cuøng ngaøy 6 thaùng Möôøi vöøa qua taïi Ñaïi Hoäi Ñoàng Lieân Hieäp Quoác, UÛy Ban Thöù Ba, veà ngaên ngöøa toäi aùc, coâng lyù hình söï vaø quoác teá kieåm soaùt ma tuùy. Theo ngaøi, caùc gia ñình môùi laø giaûi phaùp, chöù khoâng phaûi thoûa hieäp vôùi toäi aùc.
Ñöùc Toång Giaùm Muïc Auza cho hay: "Toøa Thaùnh maïnh meõ chia seû quyeát taâm cuûa coäng ñoàng quoác teá trong vieäc ñoái phoù vôùi vaán ñeà buoân baùn ma tuùy treân theá giôùi vaø tích cöïc coå vuõ moät xaõ hoäi khoâng coøn laïm duïng ma tuùy, moät xaõ hoäi trong ñoù, moïi ngöôøi coù theå soáng moät cuoäc soáng laønh maïnh, vui höôûng hoøa bình vaø soáng trong hoøa hôïp xaõ hoäi".
Sau khi nhaéc laïi lôøi Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ noùi raèng: buoân baùn ma tuùy laø moät thöù chieán tranh môùi choáng laïi xaõ hoäi, moät cuoäc chieán tranh "ñöôïc coi laø ñöông nhieân vaø ít ñöôïc ñaùnh phaù", moät phaàn do tham nhuõng ôû moïi bình dieän. Caùc tai aùc cuûa buoân baùn ma tuùy ñöôïc nhaân boäi vì "do chính baûn chaát cuûa noù, vieäc buoân baùn ma tuùy luoân ñi song song vôùi vieäc buoân ngöôøi, röûa tieàn, buoân baùn vuõ khí, boùc loät treû em vaø nhieàu hình thöùc thoái naùt khaùc", phaùi ñoaøn Toøa Thaùnh nhaän ñònh raèng "Saûn xuaát vaø buoân baùn caùc chaát ma tuùy baát hôïp phaùp vaâng theo luaät cung caàu: buoân baùn ma tuùy sôû dó hieän höõu laø vì coù thò tröôøng maàu môõ do caùc caù nhaân nghieän ngaäp caùc chaát ma tuùy baát hôïp phaùp naøy taïo ra. Do ñoù, ngaên ngöøa vaø ñaùnh phaù vieäc tieâu thuï caùc loaïi ma tuùy naøy laø ñieàu then choát ñeå ngaên ngöøa vaø ñaùnh phaù vieäc saûn xuaát vaø buoân baùn chuùng".
Veà phöông dieän treân, phaùi ñoaøn Toøa Thaùnh "muoán taùi khaúng ñònh vieäc Toøa Thaùnh phaûn ñoái chuû tröông hôïp phaùp hoùa vieäc söû duïng ma tuùy nhö moät phöông theá choáng laïi vieäc nghieän nhaäp ma tuùy".
Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ luoân choáng laïi chuû tröông treân. Vì theo ngaøi, "Cuoäc tranh ñaáu choáng ma tuùy khoâng theå chieán thaéng baèng ma tuùy. Ma tuùy laø moät ñieàu aùc, vaø vôùi ñieàu aùc, ngöôøi ta khoâng theå ñaàu haøng cuõng nhö thoûa hieäp".
Theo Ñöùc Toång Giaùm Muïc Auza "Toøa Thaùnh tin raèng cuoäc tranh ñaáu choáng vaán ñeà ma tuùy phaûi ñöôïc höôùng daãn bôûi caùc nguyeân taéc kính troïng nhaân phaåm, tính haøng ñaàu cuûa ngaên ngöøa, vaø vai troø cuûa gia ñình nhö laø thaønh luõy cho caû vieäc ngaên ngöøa ma tuùy laãn vieäc chöûa trò nghieän ngaäp".
Kính troïng nhaân phaåm ñoøi ñoái xöû vôùi ngöôøi nghieän ngaäp moät caùch coù caûm thöông vaø hieåu bieát. "Nhieàu toå chöùc Coâng Giaùo vaø caùc doøng tu ñaõ raát tích cöïc caû trong laõnh vöïc ngaên ngöøa laãn phuïc hoài, söû duïng caùc bieän phaùp phoøng ngöøa qua vieäc khôûi söï giaùo duïc treû em vaø thieáu nieân bieát khöôùc töø côn caùm doã aûo töôûng cho raèng tieâu thuï ma tuùy laø moät cöïc khoaùi, hay söï quyeán ruõ cuûa vieäc kieám tieàn deã daøng baèng caùch buoân baùn ma tuùy.
Toøa Thaùnh cho raèng söï ñau khoå cuûa vieäc ghieàn ma tuùy khoâng chæ daèn vaët caùc caù nhaân nghieän ngaäp maø thoâi, noù coøn daèn vaët caû gia ñình vaø xaõ hoäi nöõa. "Gia ñình laø nôi ñaàu tieân chòu ñau khoå vì caùc thaønh vieân laïm duïng ma tuùy, vôùi caùc haäu quaû nhö baïo löïc trong gia ñình, kinh teá suy suïp vaø caùc truïc traëc khaùc daãn ñeán caûnh gia ñình tan naùt".
"Bôûi theá, Toøa Thaùnh khoâng theå nhaán maïnh ñuû tôùi taàm quan troïng cuûa gia ñình nhö yeáu toá chuû choát cho caùc chieán löôïc ngaên ngöøa, chöõa trò, phuïc hoài, taùi hoäi nhaäp vaø chaêm soùc söùc khoûe. Caùc gia ñình taïo thaønh chính neàn taûng cuûa xaõ hoäi. Vieäc laïm duïng ma tuùy baát hôïp phaùp huûy hoaïi heä thoáng caùc gia ñình rieâng reõ vaø toaøn boä caùc coäng ñoàng, cuoái cuøng daãn ñeán vieäc laøm xaõ hoäi lung lay. Do ñoù, Toøa Thaùnh hoã trôï caùc chöông trình, nhö ñaõ ñöôïc Phuùc Trình cuûa Toång Thö Kyù khuyeán caùo, 'nhaèm ngaên ngöøa caùc nhaân toá coù theå gaây nguy cô khieán ngöôøi ta phaïm toäi vaø ngaên ngöøa vieäc laïm duïng ma tuùy nôi giôùi treû baèng caùch cuûng coá caùc kyõ naêng laøm cha meï".
Ñöùc Toång Giaùm Muïc Auza keát luaän baèng caùch nhaán maïnh raèng "ñeå ngaên ngöøa vieäc ghieàn ma tuùy, ñieàu caàn thieát laø khoâng nhöõng phaûi noùi "khoâng" ñoái vôùi ma tuùy. Ñieàu cuõng chuû yeáu laø phaûi noùi "coù" vôùi söï soáng, vôùi yeâu thöông, vôùi gia ñình, vôùi taát caû nhöõng gì tích cöïc vaø laønh maïnh ñeå troïn höôûng söï soáng".
Vuõ Vaên An