Taân toång thö kyù Lieân Hieäp Quoác
coù theå laø ñoàng minh cuûa Ñöùc Phanxicoâ
Taân toång thö kyù Lieân Hieäp Quoác coù theå laø ñoàng minh cuûa Ñöùc Phanxicoâ.
New York (VietCatholic News 7-10-2016) - Theo kyù giaû Ineùs San Martín, vôùi ñieàu kieän ñöôïc Ñaïi Hoäi Ñoàng Lieân Hieäp Quoác chaáp thuaän vaøo ngaøy 17 thaùng Möôøi naêm 2016, cöïu Thuû Töôùng Boà Ñaøo Nha, OÂng Antonio Guterres, seõ trôû thaønh taân Toång Thö Kyù cuûa Lieân Hieäp Quoác, vaø boái caûnh cuûa oâng, moät ngöôøi Coâng Giaùo theo phe Xaõ Hoäi vôùi moät quan taâm saâu saéc ñoái vôùi ngöôøi tò naïn vaø vaán ñeà coâng lyù hoaøn caàu noùi chung, cho thaáy oâng coù theå trôû thaønh moät ñoàng minh chuû yeáu cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ.
OÂng trôû thaønh öùng vieân saùng giaù nhaát vaøo hoâm thöù Tö 5 thaùng 10 naêm 2016 khi taát caû 15 thaønh vieân cuûa Hoäi Ñoàng Baûo An nhaát trí ñeä ñaït teân oâng leân Ñaïi Hoäi Ñoàng chaáp thuaän.
Vôùi söï hoã trôï cuûa caùc sieâu cöôøng: Trung Hoa, Phaùp, Nga, Anh vaø Hoa Kyø, oâng seõ laø ngöôøi ñöùng haøng ñaàu thay theá OÂng Ban Ki-moon cuûa Ñaïi Haøn veà höu vaøo cuoái naêm 2016.
OÂng Guterres xuaát thaân laø moät kyõ sö, trôû thaønh phuï taù giaùo sö tröôùc khi gia nhaäp Ñaûng Xaõ Hoäi vaøo naêm 1974, laøm thuû töôùng Boà Ñaøo Nha töø naêm 1995 tôùi naêm 2002. Sau ñoù, oâng tham gia neàn ngoaïi giao quoác teá, trôû thaønh Cao UÛy Tò Naïn Lieân Hieäp Quoác vaøo naêm 2005, moät chöùc vuï oâng giöõ troïn moät thaäp nieân, vôùi 2 nhieäm kyø.
Thoâng thaïo tieáng Boà Ñaøo Nha, tieáng Anh, tieáng Phaùp vaø Boà Ñaøo Nha, oâng coù hai con. Ngöôøi vôï ñaàu tieân cuûa oâng qua ñôøi naêm 1998 vaø oâng tuïc huyeàn naêm 2001.
OÂng ñöôïc moïi ngöôøi coi laø ngöôøi chính tröïc veà luaân lyù, thoâng thaïo laõnh vöïc quoác teá, vaø coù oùc caûi toå: trong caùc naêm laøm Cao UÛy Tî Naïn Lieân Hieäp Quoác, oâng giaûm tôùi 1 phaàn ba nhaân vieân vaên phoøng, phaùi nhieàu nhaân vieân ñi laøm vieäc taïi choã hôn. Nhôø theá giaûi quyeát nhanh choùng ñöôïc nhieàu cuoäc khuûng hoaûng. Khi ra ñi vaøo naêm 2015, oâng ñeå laïi hôn 10 ngaøn nhaân vieân cho cô quan naøy, ñöôïc coi laø moät trong caùc cô quan lôùn nhaát cuûa Lieân Hieäp Quoác.
Trong lôøi tuyeân boá veà vieãn kieán cuûa mình khi naïp ñôn xin chöùc vuï toång thö kyù, OÂng Guterres noùi tôùi caùc thaùch ñoá ñang ñaët ra cho theá giôùi veà gia taêng baát bình ñaúng, chuû nghóa khuûng boá vaø toäi aùc coù toå chöùc, thay ñoåi khí haäu vaø lan traøn caùc nhaân toá vuõ trang quoác teá.
Taát caû caùc vaán ñeà treân ñeàu ñöôïc Ñöùc Phanxicoâ heát söùc quan taâm vaø naêng ñeà caäp tôùi, thaäm chí coøn ban haønh moät thoâng ñieäp veà moâi tröôøng.
Thaùng Chín naêm 2015, khi noùi chuyeän vôùi Ñaïi Hoäi Ñoàng Lieân Hieäp Quoác nhaân chuyeán toâng du Hoa Kyø, Ñöùc Phanxicoâ keâu goïi moät cuoäc caûi toå cho toå chöùc naøy, sao cho moïi quoác gia ñeàu coù moät aûnh höôûng chaân chính vaø coâng baèng ñoái vôùi caùc dieãn trình ñöa ra quyeát ñònh.
Ngaøi cuõng caûnh caùo cô quan naøy ñöøng ñeå maát coät truï cuûa noù laø phaùt trieån con ngöôøi toøan dieän vaø cöùu caùc theá heä töông lai khoûi chieán tranh baèng vieäc trôû neân "thöù taùn gaãu voâ coâng roãi ngheà chæ nhaèm che ñaäy ñuû thöù laïm duïng vaø thoái naùt, hoaëc thi haønh vieäc thöïc daân hoùa ñaày tính yù thöùc heä qua vieäc aùp ñaët caùc maãu möïc vaø loái soáng dò thöôøng hoaøn toaøn xa laï ñoái vôùi baûn saéc con ngöôøi vaø xeùt cho cuøng, hoaøn toaøn voâ traùch nhieäm".
OÂng Guterres töøng vieáng thaêm Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ hoài thaùng Möôøi Hai naêm 2013. Cuoái cuoäc vieáng thaêm naøy, oâng nhaän ñònh: "Giaùo Hoäi Coâng Giaùo luoân laø moät tieáng noùi raát quan troïng trong vieäc baûo veä ngöôøi tò naïn vaø di daân. Moät tieáng noùi cuûa khoan dung, cuûa toân troïng ñoái vôùi söï ña daïng trong moät theá giôùi döûng döng, neáu khoâng muoán noùi laø thuø nghòch, ñoái vôùi taát caû nhöõng gì laø ngoaïi quoác".
Luùc aáy, OÂng Guterres cuõng noùi raèng ôû AÂu Chaâu, cuõng nhö ôû nhieàu quoác gia ñang môû mang, ñang coù vieäc noå ra chuû nghóa baøi ngoaïi. "Ñöùc Giaùo Hoaøng Phnxicoâ khoâng nhöõng chæ ra ñieàu phaûi laø hoïc lyù chính ñaùng cho coäng ñoàng Kitoâ Giaùo, maø ngaøi coøn laø moät chöùng nhaân ñích danh", oâng noùi theá tröôùc khi ca ngôïi toâng huaán Nieàm Vui Tin Möøng cuûa ngaøi vaø chuyeán ngaøi vieáng thaêm Ñaûo Lampudesa ôû YÙ.
Noùi vôùi Ñaøi Phaùt Thaùnh Vatican, sau khi yeát kieán Ñöùc Phanxicoâ, OÂng Guterres coøn noùi tôùi cuoäc vieáng thaêm Vatican tröôùc ñoù cuûa oâng, luùc oâng yeát kieán Ñöùc Giaùo Hoaøng Beâneâñíctoâ XVI. OÂng cho hay: luùc aáy, hai vò cuøng nhaát trí veà quan ñieåm ñoái vôùi ngöôøi tò naïn.
Veà caùc quan taâm xaõ hoäi khaùc maø Giaùo Hoäi voán coi laø chuû yeáu, nhö vieäc baûo veä söï soáng caùc treû em chöa sinh, caùc quan ñieåm cuûa oâng Gueterres cuõng ñaõ coù töø cuoái thaäp nieân 1990.
Phe ñoái laäp taïi quoác gia oâng toá caùo oâng laø ngöôøi chuû choát trong vieäc chieán thaéng cuûa laù phieáu "khoâng" trong cuoäc tröng caàu daân yù naêm 1998 veà phaù thai, duø oâng laø ñaûng vieân Ñaûng Xaõ Hoäi. OÂng ñeå cuoäc ñaàu phieáu dieãn ra, nhöng coâng khai choáng ñoái phaù thai döïa vaøo caùc xaùc tín baûn thaân cuûa mình.
Khi coù cuoäc tham khaûo yù daân töông töï vaøo naêm 2007, oâng giöõ im laëng. Phieáu uûng hoä phaù thai theo yeâu caàu trong 10 tuaàn ñaàu cuûa thai kyø thaéng theá, nhöng voâ giaù trò vì ngöôøi ñi baàu quaù ít. Tuy nhieân, moät döï luaät cho pheùp vieäc naøy cuoái cuøng cuõng ñöôïc thoâng qua cuøng moät naêm.
OÂng cuõng bò caùc nhoùm ñoàng tính luyeán aùi vaø nhöõng ngöôøi coå vuõ hoân nhaân ñoàng tính chæ trích naëng neà. Naêm 1995, OÂng Gutterres moâ taû ñoàng tính luyeán aùi laø "moät baát oån taâm thaàn" vaø caùc nhaø tranh ñaáu ñoàng tính Myõ ñang vaän ñoäng Toång Thoáng Obama phuû quyeát vieäc boå nhieäm oâng laøm Toång Thö Kyù Lieân Hieäp Quoác.
Thöïc vaäy, trong moät cuoäc phoûng vaán cuûa Ñaøi Truyeàn Hình SIC, Boà Ñaøo Nha, ngaøy 16 thaùng Chín naêm 1995, OÂng Gutterres coâng khai tuyeân boá raèng "ñoàng tính luyeán aùi khoâng phaûi laø moät phöông dieän toâi ñaëc bieät thích" vaø nhöôøng caâu hoûi cho vôï oâng, moät nhaø phaân taâm hoïc, traû lôøi.
Caùc ngöôøi ñoàng tính heát söùc baát maõn cho raèng töø naêm 1973, ñoàng tính luyeán aùi ñaõ khoâng coøn bò Hoäi Phaân Taâm Hoïc Hoa Kyø coi nhö moät baát oån taâm thaàn nöõa vaø do ñoù, Toå Chöùc Y Teá Theá Giôùi, ngaøy 17 thaùng Naêm naêm 1990, ñaõ loaïi ñoàng tính luyeán aùi ra khoûi danh saùch caùc beänh taâm thaàn. "Thaønh thöû quaû laø ñieàu phi lyù vaø voâ traùch nhieäm khi traùnh neù caâu hoûi baèng caùch nhöôøng caâu hoûi cho moät nhaø phaân taâm hoïc khi noù khoâng coøn laø moät vaán ñeà y khoa töø laâu roài!". Caùc ngöôøi ñoàng tính noùi theá.
OÂng raát ñöôïc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Boà Ñaøo Nha ca ngôïi vì "caûm thöùc saâu saéc veà nhaân tính vaø ñöùc tin". Caùc ngaøi nhaän ñònh raèng "Chuùng toâi hy voïng oâng coù theå ñöông ñaàu, baèng can ñaûm, ñoái thoaïi vaø quyeát taâm, vôùi moïi thaùch ñoá lôùn lao treân nghò trình cuûa theá giôùi ngaøy nay, luoân luoân tìm kieám hoøa bình, caùc giaûi phaùp hoaø bình vaø phaùt trieån caùc moái lieân heä thaân höõu giöõa caùc quoác gia, nhö ñaõ ñöôïc quaû quyeát ôû ñaàu Hieán Chöông Lieân Hieäp Quoác".
Tuy laø moät ñaûng vieân Ñaûng Xaõ Hoäi Boà Ñaøo Nha, OÂng Gutterres, 67 tuoåi, vaãn laø moät ngöôøi Coâng Giaùo nhieät thaønh. OÂng laø moät trong caùc saùng laäp vieân cuûa Grupo da Lux (Nhoùm AÙnh Saùng) do Doøng Phanxicoâ yeåm trôï; nhoùm naøy ñöôïc thaønh laäp ñaàu thaäp nieân 1970, luùc oâng coøn laø sinh vieân ñaïi hoïc ôû Lisbon. Nhoùm naøy laøm vieäc cho ngöôøi ngheøo taïi thuû ñoâ Boà Ñaøo Nha. Trong soá caùc ñoàng nghieäp cuûa oâng thuoäc nhoùm naøy, coù Marcelo Rebelo de Sousa, hieän laø Toång Thoáng Boà Ñaøo Nha.
"Lieân Hieäp Quoác hieän nay ñang coù moät cô hoäi ñoäc nhaát ñeå suy nghó laïi, ñeå duyeät laïi, vaø ñeå caûi toå vieäc phuïc vuï cuûa mình ñoái vôùi coäng ñoàng quoác teá", Rebelo de Sousa noùi vôùi caùc nhaø baùo nhö theá, ñaàu thaùng Möôøi naêm 2016, khi ñöùng chôø phieân noùi vôùi Lieân Hieäp veà ngöôøi baïn cuûa mình.
Vuõ Vaên An