Toâng du Georgia:
töø laïnh luøng ñeán aám aùp
Toâng du Georgia: töø laïnh luøng ñeán aám aùp.
Tbilisi (VietCatholic News 30-09-2016) - Ñöùc Phanxicoâ ñaõ tôùi thuû ñoâ Tbilisi cuûa Georgia ñeå chính thöùc thaêm vieáng quoác gia naøy trong hai ngaøy. Ra ñoùn ngaøi taïi saân bay, coù Toång Thoáng Giorgi Margvelashvili vaø Vò ñöùng ñaàu Giaùo Hoäi Chính Thoáng Georgia, Thöôïng Phuï Ilia II.
Nhaân dòp naøy, tôø Civil Georgia noùi sô qua veà hieän tình moái lieân heä giöõa hai Giaùo Hoäi Chính Thoáng Georgia vaø Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Roâma.
Ngaøy 21 thaùng Chín naêm 2016, moät nhoùm Chính Thoáng Giaùo, trong ñoù, coù moät soá linh muïc cuûa Giaùo Hoäi naøy, ñaõ tuï taäp beân ngoaøi Toøa Söù Thaàn cuûa Vatican taïi Tbilisi ñeå phaûn ñoái cuoäc vieáng thaêm cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng; moät soá mang bieån ngöõ vôùi caùc haøng chöõ "Vatican laø keû gaây haán thieâng lieâng" vaø "Kitoâ Giaû haõy traùnh xa Georgia". Nhoùm naøy cuõng ñaõ tuï taäp taïi phi tröôøng Tbilisi khi Ñöùc Giaùo Hoaøng tôùi ñaây.
Ngaøy 28 thaùng Chín naêm 2016, Giaùo Hoäi Chính Thoáng Georgia ra moät tuyeân boá vieát saün, töï taùch mình khoûi nhoùm naøy khi noùi raèng chuû tröông cuûa nhoùm "hoaøn toaøn khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc". Cuõng trong baûn tuyeân boá naøy, Toøa Thöôïng Phuï Georgia nhaéc laïi raèng mình seõ khoâng tham döï buoåi caàu nguyeän ñaïi keát vôùi ngöôøi Coâng Giaùo.
Baûn tuyeân boá vieát: "Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ I seõ vieáng thaêm Georgia theo lôøi môøi cuûa Toång Thoáng Georgia vaø cuûa Thöôïng Phuï Toaøn Georgia [Ilia II]. Toøa Thöôïng Phuï Georgia seõ chaøo ñoùn vò khaùch moät caùch toân kính vaø hy voïng raèng chuyeán vieáng thaêm seõ goùp phaàn thaâm haäu hoùa moái lieân heä nhieàu maët vaø cuûng coá hoaø bình trong vuøng".
Toøa Thöôïng Phuï vieát theâm: "Ñoàng thôøi, chuùng toâi muoán tuyeân boá laø hoaøn toaøn khoâng theå naøo chaáp nhaän ñöôïc nhöõng tuyeân boá heát söùc tieâu cöïc ñaõ ñöôïc coâng khai noùi leân lieân quan ñeán chuyeán vieáng thaêm [cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng] bôûi moät soá nhaân vaät taâm linh cuûa Giaùo Hoäi Chính Thoáng Georgia; chuùng toâi muoán keâu goïi hoï vaø keâu goïi moïi ngöôøi neân bình thaûn".
"Chuùng toâi cuõng xin löu yù raèng caùc lieân heä giöõa chuùng ta vaø Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Roâma veà phöông dieän Kinh Nguyeän Thaùnh Theå ñaõ bò caét ñöùt töø Thôøi Trung Coå vaø, theo giaùo luaät, caùc tín höõu Chính Thoáng khoâng tham döï caùc buoåi leã toân giaùo (cuûa ngöôøi Coâng Giaùo) bao laâu caùc dò bieät tín lyù vaãn coøn ñoù".
Toøa Thöôïng Phuï cuõng nhaán maïnh raèng: "Ñöùc Giaùo Hoaøng seõ cöû haønh moät Thaùnh Leã [taïi vaän tröôøng] cho ngöôøi Coâng Giaùo vaø, traùi vôùi moät soá quan ñieåm, khoâng theå coi ñaây laø bieåu thöùc cuûa chuû nghóa caûi ñaïo".
Tôø baùo vieát theâm raèng cuoäc tranh chaáp laâu daøi veà quyeàn sôû höõu moät soá nhaø thôø ôû Georgia vaãn coøn ñang tieáp dieãn vaø coäng ñoàng Coâng Giaùo ñòa phöông ñaõ vaø ñang can döï vaøo moät cuoäc ñaáu tranh baèng phaùp luaät vôùi vaên phoøng thò tröôûng Rustavi, gaàn Tbilisi, nôi voán khoâng chòu cho pheùp xaây döïng nhaø thôø Coâng Giaùo taïi thò xaõ naøy vì sôï gaây phaãn noä cho caùc cöû tri thuoäc Giaùo Hoäi Chính Thoáng Georgia. Ñaàu thaùng Saùu naêm 2016, Toøa AÙn thò xaõ Rustavi ñaõ phaùn quyeát coù lôïi cho beân Coâng Giaùo lieân quan tôùi döï aùn naøy.
Thaùng Chín naêm 2014, boä tröôûng ngoaïi giao cuûa Toøa Thaùnh, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Dominique Mamberti töøng vieáng thaêm Tbilisi. Tröôùc ñoù, hoài thaùng Chín naêm 2003, Ñöùc Hoàng Y Jean-Louis Tauran, baáy giôøi laø boä tröôûng ngoaïi giao cuûa Toøa Thaùnh, cuõng tôùi thaêm Tbilisi ñeå kyù thoûa hieäp lieân quoác gia, thöøa nhaän tö caùch phaùp nhaân cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo taïi Georgia. Nhöng vaøo phuùt choùt, chieàu theo aùp löïc cuûa Giaùo Hoäi Chính Thoáng Georgia, caùc nhaø caàm quyeàn Georgia ñaõ quay ñuû 360 ñoä vaø töø choái khoâng kyù thoaû hieäp aáy. Naêm 2011, baát chaáp söï phaûn ñoái cuûa Giaùo Hoäi Chính Thoáng Georgia, nhaø caàm quyeàn Georgia ñaõ cho pheùp caùc nhoùm toân giaùo thieåu soá ñöôïc ñaêng kyù laø caùc thöïc theå phaùp nhaân döôùi luaät leä coâng coäng. Quyeát ñònh naøy ñaõ ñöôïc Vatican hoan nghinh.
Ñieàu neân nhôù laø taát caû caùc bieán coá treân ñeàu dieãn ra döôùi thôøi Thöôïng Phuï Ilia II, vì ngaøi ñöôïc baàu laøm Thöôïng Phuï Toaøn Georgia töø naêm 1977. Nay thì ñaõ khaùc. Theo Nicole Winfield cuûa A.P., khi ñeán Tbilisi, Ñöùc Phanxicoâ xa gaàn nhaéc tôùi "chuû quyeàn" cuûa Georgia ñoái vôùi caùc vuøng cuûa nöôùc naøy ñang bò Nga chieám ñoùng, nhöng lôøi keâu goïi naøy khoâng maáy ai chuù yù baèng söï nghinh ñoùn nhieät tình moät caùch baát ngôø cuûa "Thöôïng Phuï Ilia II, nhaø laõnh ñaïo Chính Thoáng giaø nua, nhaân vaät ñöôïc kính troïng nhaát taïi Georgia. Töïa vaøo chieác gaäy choáng, ngaøi chaøo ñoùn Ñöùc Phanxicoâ nhö laø 'ngöôøi anh em thaân meán cuûa toâi'".
"Xin Chuùa chuùc laønh cho Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Roâma" Ñöùc Ilia noùi nhö theá khi chuùc röôïu Ñöùc Giaùo Hoaøng taïi Toøa Thöôïng Phuï. "Xin Chuùa ban cho ngaøi, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ, ñöôïc tröôøng thoï".
Thaät khaùc vôùi buoåi nghinh ñoùn Ñöùc Gioan Phaoloâ II naêm 1999. Luùc aáy, caùc caêng thaúng giöõa hai Giaùo Hoäi maïnh ñeán noãi, Giaùo Hoäi Chính Thoáng Georgia thuùc eùp caùc tín höõu cuûa hoï traùnh xa Thaùnh Leã do Ñöùc Gioan Phaoloâ II cöû haønh. Thöôïng Phuï Ilia, laøm thöôïng phuï töø naêm 1977, nhaéc ñeán ngaøi nhö laø moät quoác tröôûng, chöù khoâng phaûi moät nhaân vaät toân giaùo, vaø töø khöôùc khoâng chia seû lôøi keâu goïi taêng cöôøng moái lieân heä ñaïi keát cuûa ngaøi.
Laàn naøy, Thöôïng Phuï Ilia, duø khoâng ñích thaân tham döï, nhöng coù göûi moät phaùi ñoaøn chính thöùc tôùi tham döï Thaùnh Leã cuûa Ñöùc Phanxicoâ vaøo thöù Baåy. Vaø hoâm thöù Saùu, Thöôïng phuï ñaõ nhaán maïnh tôùi caùc lieân heä xöa giöõa hai Giaùo Hoäi. Ngaøi noùi: "Chuùng ta töøng soáng trong tình yeâu huynh ñeä töø 20 theá kyû qua. Toâi phaûi noùi raèng chuùng ta voán coù nhieàu vaàn ñeà, nhöng chuùng ta ñaõ vöôït qua ñöôïc caùc vaán ñeà naøy baèng lôøi caàu nguyeän vaø phuùc laønh cuûa Thieân Chuùa".
Caùc nhaø phaân tích Georgia cho raèng vieäc xoay chieàu thaùi ñoä noùi treân khoâng haún coù lieân quan tôùi nhaân caùch cho baèng döïa vaøo caùc tham voïng ñòa chính trò cuûa Georgia. Nöôùc naøy ñang lo laéng gia nhaäp khoái NATO vaø cuõng ñang theo ñuoåi vieäc trôû thaønh hoäi vieân cuûa Lieân Hieäp AÂu Chaâu hieän goàm 28 quoác gia. Cuoäc vieáng thaêm cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng taïi Georgia ñöôïc coi nhö moät coá gaéng cuûa chính phuû nhaèm chieám theâm ñoàng minh trong soá caùc quoác gia Coâng Giaùo cuûa AÂu Chaâu.
Dó nhieân, coøn vaán ñeà Nga "chieám ñoùng" nöõa. Nga ñaõ chieám hai vuøng Abkhazia vaø Nam Ossetia sau moät cuoäc chieán tranh ngaén naêm 2008. Georgia coi caùc laõnh thoå naøy bò "chieám ñoùng" vaø voán yeâu caàu ñeå hôn 200,000 ngöôøi Georgia ñöôïc "hoài cö". Trong dieãn vaên ôû ñaây, Ñöùc Phanxicoâ uûng hoä lôøi yeâu caàu cuûa Georgia khi noùi raèng caùc nhoùm saéc toäc, toân giaùo vaø ngoân ngöõ khaùc nhau neân ñöôïc pheùp "soáng chung hoøa bình taïi queâ höông hoï, hoaëc ñöôïc töï do trôû veà queâ höông neáu vì moät lyù do naøo ñoù, hoï ñaõ bò cöôõng böùc phaûi rôøi boû noù".
Ngaøi noùi theâm: "Toâi hy voïng caùc nhaø caàm quyeàn daân söï seõ tieáp tuïc toû moái quan taâm ñoái vôùi tình theá cuûa nhöõng ngöôøi naøy, vaø cam keát troïn veïn ñoái vôùi vieäc tìm ra caùc giaûi phaùp cuï theå baát chaáp baát cöù vaán naïn chính trò chöa ñöôïc giaûi quyeát naøo".
Moät phuùc trình cuûa Lieân Hieäp Quoác naêm 2014 vieát raèng caùc chöùc quyeàn kieåm soaùt vuøng Nam Ossetia vaø caùc vuøng phuï caän vaãn khoâng chòu ñeå cho ngöôøi saéc toäc Georgia trôû veà nguyeân quaùn cuûa hoï. Phuùc trình naøy cuõng noùi tôùi vieäc caùc chöùc quyeàn naøy giam giöõ nhöõng ngöôøi Georgia daùm vöôït bieân. Ñöùc Phanxicoâ coù tieáng laø ngöôøi beânh vöïc quyeàn lôïi cuûa ngöôøi tî naïn treân khaép theá giôùi.
Toång Thoáng Giorgi Margvelashvili töøng caùm ôn Toøa Thaùnh vì ñaõ töø choái khoâng thöøa nhaän ñieàu oâng goïi laø "söï chieám ñoùng" cuûa Nga.
Nhìn chung, caû tín höõu Coâng Giaùo laãn tín höõu Chính Thoáng Giaùo ñeàu haøi loøng vôùi chuyeán vieáng thaêm cuûa Ñöùc Phanxicoâ, cho thaáy caùc Kitoâ höõu ngaøy moät ñoaøn keát vôùi nhau hôn tröôùc söï ñe doïa cuûa chuû nghóa cöïc ñoan Hoài Giaùo.
"Toâi nghó trong theá kyû 21, khi nhöõng ñieàu nhö theá xaûy ra treân theá giôùi, khi taïi nhieàu vuøng, caùc Kitoâ höõu phaûi ñoái dieän vôùi söï ñe doïa gaàn nhö bò taän dieät, taát caû chuùng ta neân ñoaøn keát ñeå baûo veä hoaø bình", Lali Sadatierashvili, moät ngöôøi Coâng Giaùo ñöôïc döôõng duïc ôû phía taây Georgia, nôi coâ phaûi daáu dieám ñöùc tin cuûa mình thôøi Soâvieát, noùi nhö theá. "Chuyeán vieáng thaêm Georgia cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ laø lôøi keâu goïi hoøa bình, lôøi keâu goïi vöôït qua caùc khaùc bieät".
Bachuka Gelashvili, moät kyõ sö 50 tuoåi, ñöùng ngoaøi nhaø thôø Kashveti hoâm thöù Saùu 30 thaùng 9 naêm 2016 ñeå chôø Ñöùc Giaùo Hoaøng tôùi thaêm, noùi raèng: "ñuùng, coù nhöõng ngöôøi trong soá ngöôøi Chính Thoáng Giaùo chuùng toâi choáng laïi [chuyeán vieáng thaêm] nhöng ñaây chæ laø chuyeän chính trò noäi boä. Toâi laø vaø vaãn seõ laø ngöôøi chính thoáng giaùo nhöng ñieàu naøy khoâng khieán chuùng ta thoâi khoâng tieáp xuùc vôùi nhau. Chuùng ta voán coù cuøng moät Thieân Chuùa".
Vuõ Vaên An