Toøa Thaùnh khoâng nhöôïng boä Trung Hoa
trong vieäc boå nhieäm giaùm muïc
Toøa Thaùnh khoâng nhöôïng boä Trung Hoa trong vieäc boå nhieäm giaùm muïc.
Roma (VietCatholic News 26-09-2016) - Theo nguoàn tin ngaøy 26 thaùng Chín naêm 2016, töø Roâma, vaøo trung tuaàn thaùng chín naêm 2016, Ñöùc Hoàng Y Parolin ñaõ coù cuoäc gaëp gôõ caùc söù thaàn Toøa Thaùnh tuï veà Roâma döï Naêm Thaùnh. Vaø trong cuoäc gaëp gôõ naøy, khi ñöôïc hoûi veà hieän tình caùc cuoäc thöông thuyeát vôùi Trung Hoa, ngaøi ñaõ cung caáp cho caùc vò moät soá thoâng tin ñaùng löu yù.
Ngaøi xaùc nhaän raèng cuoäc thöông thuyeát hieän ñang tieán haønh chæ lieân quan tôùi vaán ñeà boå nhieäm caùc giaùm muïc, chöù khoâng lieân quan tôùi vieäc taùi laäp caùc lieân heä ngoaïi giao, vaø cuoäc thaûo luaän cuûa hai beân hieän ñang dieãn ra giöõa caùc vieân chöùc trung caáp cuûa ñoâi beân: veà phía Toøa Thaùnh, laø thöù tröôûng ngoaïi giao, Antoine Camilleri, vaø thöù tröôûng boä truyeàn giaûng Tin Möøng, Tadeusz Wojda.
Theo phaùn ñoaùn cuûa Ñöùc Hoàng Y Parolin, ñieàu ñaùng löu yù laø laàn ñaàu tieân keå töø khi Coäng Saûn chieám quyeàn, nay Trung Hoa ñaõ saün saøng ñeå Toøa Thaùnh coù moät vai troø trong vieäc boå nhieäm caùc giaùm muïc.
Thöïc vaäy, töø khi hoï naém quyeàn, ñaûng Coäng Saûn Trung Hoa voán coù tham voïng thieát laäp ra moät Giaùo Hoäi tuøng phuïc hoï vaø taùch rôøi khoûi Roâma, vôùi caùc giaùm muïc ñöôïc chính hoï boå nhieäm vaø phong chöùc khoâng caàn söï chaáp thuaän cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng, leä thuoäc "Hoäi Coâng Giaùo AÙi Quoác Trung Hoa", moät ñieàu bò Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI coi laø "khoâng theå hoøa giaûi" vôùi tín lyù Coâng Giaùo.
Do ñoù, ñaây laø moät Giaùo Hoäi "chính thöùc" saép tôùi choã ly giaùo. Song song laø Giaùo Hoäi "haàm truù" do caùc giaùm muïc khoâng ñöôïc Baéc Kinh thöøa nhaän cai quaûn vaø tuyeät ñoái trung thaønh vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng vaø phaûi traû moät giaù raát cao do vieäc haàm truù naøy: ñaøn aùp, canh chöøng, baét giam, baét coùc.
Trong soá hôn moät traêm giaùm muïc ñang hoaït ñoäng ôû Trung Hoa hieän nay, coù khoaûng 30 vò "haàm truù".
Caùc vò "chính thöùc" laø caùc vò ñöôïc thuï phong baát hôïp phaùp nhöng sau ñoù ít nhieàu ñaõ giao hoøa vôùi Roâma hoaëc ñöôïc thuï phong vôùi söï thöøa nhaän cuûa caû Roâma laãn Baéc Kinh. Soá naøy coù khoaûng 70 vò.
Vaø coøn 8 vò nöõa tuy ñöôïc cheá ñoä thöøa nhaän, nhöng bò Toøa Thaùnh khoâng nhöõng coi laø baát hôïp phaùp maø coøn bò vaï tuyeät thoâng nöõa.
Caùi cheát cuûa Ñöùc Cha Vincent Zhu Weifang, Giaùm Muïc giaùo phaän Wenzhou, ñaàu thaùng chín naêm 2016, cho thaáy roõ tính phöùc taïp cuûa hieän tình Giaùo Hoäi ôû Trung Hoa. Wenzhou voán "noåi tieáng" gaàn ñaây vì laø nôi caùc vieân chöùc Coäng Saûn ñaõ cho thaùo gôõ caùc caây thaùnh giaù.
Giaùo phaän Wenzhou coù moät lòch söû chia reõ roõ neùt giöõa hai coäng ñoàng Coâng Giaùo ôû ñaây. Ngöôøi ta öôùc löôïng raèng coù khoaûng 100,000 tín höõu trong coäng ñoàng "chính thöùc" vaø khoaûng 50,000 tín höõu trong coäng ñoàng "haàm truù". Caùc linh muïc ñöôïc phaân phoái ñoàng ñeàu giöõa hai coäng ñoàng, vaø con soá vaøo khoaûng 50 vò taát caû.
Ñöôïc taán phong naêm 2009 sau 20 naêm bò giam caàm vaø cöôõng böùc lao ñoäng, Ñöùc Cha Zhu ñöôïc chính phuû coâng nhaän vaøo naêm 2010. Nhöng Toøa Thaùnh ñaët beân caïnh ngaøi moät giaùm muïc "haàm truù", teân Peter Shao Zhumin, laøm phoù giaùm muïc vôùi quyeàn keá vò.
Thaønh thöû, ñeå ngaên caûn vò naøy tieáp nhaän quyeàn laõnh ñaïo giaùo phaän, nhaø caàm quyeàn Coäng Saûn ñaõ baét coùc ngaøi cuøng vôùi 3 linh muïc cuûa ngaøi, khoâng ñeå cho ngaøi cöû haønh nghi leã an taùng vò tieàn nhieäm. Theâm vaøo ñoù, hoï coøn cöû moät trong caùc ngöôøi ñöôïc hoï che chôû laø Ma Xianshi, ñöùng ñaàu caùc linh muïc "chính thöùc", nhö theå muoán boå nhieäm vò naøy laøm giaùm muïc môùi.
Chính trong boái caûnh treân, Ñöùc Hoàng Y John Tong, Toång Giaùm Muïc Hoàng Koâng, hoài thaùng Taùm naêm 2016, ñaõ phaùc hoïa caùc ñieàu khoaûn coù theå ñöôïc Roâma vaø Baéc Kinh thoûa thuaän veà vieäc boå nhieäm giaùm muïc. Gioïng ñieäu cuûa vò Hoàng Y naøy hoøa dòu hôn gioïng ñieäu cuûa vò tieàn nhieäm laø Ñöùc Hoàng Y Joseph Zen Zekiun, ngöôøi voán cho raèng Toøa Thaùnh coù nhöõng nhöôïng boä khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc.
Thoûa thuaän laàn naøy seõ coù theå nhö sau: nhaø caàm quyeàn Baéc Kinh ñöôïc quyeàn choïn vaø ñeà cöû moïi giaùm muïc môùi, trong khi Roâma coù naêng quyeàn phuû quyeát baát cöù öùng vieân naøo mình khoâng muoán.
Veà maët chính thöùc, moïi öùng vieân môùi seõ ñöôïc hoäi ñoàng giaùm muïc Trung Hoa ñeà cöû. Chæ coù ñieàu, hoäi ñoàng naøy hieän laø con ñeû cuûa ñaûng coäng saûn, hoaøn toaøn bò cheá ñoä khoáng cheá, khoâng heà coù söï tham gia cuûa moät giaùm muïc "haàm truù" naøo, vaø chuû tòch hoäi ñoàng naøy laø moät trong 8 vò giaùm muïc bò phaït vaï tuyeät thoâng.
Do ñoù, cho duø ñöôïc Toøa Thaùnh chaáp thuaän, ngöôøi ta sôï raèng moïi giaùm muïc môùi duø gì cuõng seõ chòu söï kieåm soaùt kìm keïp cuûa caùc nhaø caàm quyeàn coäng saûn.
'Sôï haõi vaø run raåy" cho Giaùo Hoäi laø caùc lôøi leõ chính Ñöùc Hoàng Y Parolin noùi ngaøy 27 thaùng Taùm naêm 2016 veà "caùc hy voïng vaø kyø voïng ñoái vôùi caùc phaùt trieån môùi trong caùc moái lieân heä giöõa Toøa Thaùnh vaø Trung Hoa" trong moät hoäi nghò kyû nieäm nhaø ngoaïi giao vó ñaïi cuûa theá kyû 20 treân ñaát Trung Hoa, Ñöùc Hoàng Y Celso Costantini:
"Theo toâi, ñieàu quan troïng laø phaûi nhaán maïnh tôùi yù nieäm naøy: caùc lieân heä môùi meû vaø toát ñeïp vôùi Trung Hoa maø ta haèng mong moûi, trong ñoù, coù lieân heä ngoaïi giao, neáu Chuùa muoán!, khoâng phaûi laø moät muïc ñích töï taïi hay moät öôùc nguyeän phaûi ñaït cho baèng ñöôïc theo nghóa thaønh coâng "theá gian", nhöng ñöôïc caân nhaéc vaø theo ñuoåi, khoâng phaûi laø khoâng sôï haõi vaø run raåy vì ñaây laø lôïi ích cuûa Giaùo Hoäi, voán thuoäc veà Thieân Chuùa, bao laâu chuùng ñöôïc "ñieàu haønh", toâi xin nhaéc laïi, vì lôïi ích cuûa ngöôøi Coâng Giaùo Trung Hoa, vì lôïi ích cuûa toaøn theå nhaân daân Trung Hoa vaø vì söï hoøa hôïp cuûa toaøn boä xaõ hoäi, nhaân danh hoøa bình".
Ñöùc Hoàng Y Quoác Vuï Khanh ñoan chaéc vôùi caùc söù thaàn tuï taäp ôû Roâma raèng taát caû tuøy ôû söï quyeát ñònh cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng lieân quan tôùi tính thích ñaùng cuûa moïi öùng vieân môùi cuûa chöùc giaùm muïc.
Ngaøi nhaéc laïi raèng vieäc boå nhieäm seõ tuøy thuoäc ôû Ñöùc Giaùo Hoaøng.
Do ñoù, ngaøi cuõng maëc nhieân xaùc nhaän raèng caùc nhaø caàm quyeàn Trung Hoa seõ ñeà cöû caùc öùng vieân, qua hoäi ñoàng giaùm muïc Trung Hoa. Veà phöông dieän naøy, ngaøi noùi raèng moät soá vaán ñeà chuû yeáu caàn ñöôïc giaûi quyeát tröôùc khi kyù thoûa thuaän.
Vaán ñeà thöù nhaát lieân quan tôùi 30 giaùm muïc "haàm truù", caùc vò naøy phaûi ñöôïc chính phuû Trung Hoan thöøa nhaän vaø ñöôïc hoäi nhaäp vaøo hoäi ñoàng giaùm muïc Trung Hoa.
Vaán ñeà thöù hai lieân quan tôùi soá phaän 8 giaùm muïc "chính thöùc" nhöng bò Toøa Thaùnh phaït vaï tuyeät thoâng. Ngaøi cho bieát caû 8 vò naøy ñeàu ñaõ xin Toaø Thaùnh giaûi vaï. Nhöng ñeå xöùng ñaùng ñöôïc giaûi vaï, caùc giaùm muïc naøy phaûi tuyeân theä trung thaønh voâ ñieàu kieän vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng vaø Giaùo Hoäi.
Lô löûng treân ñaàu caùc giaùm muïc naøy coøn coù lôøi toá caùo hoï coù con vaø nhaân tình. Neáu coù baèng chöùng, hoï seõ bò giaùo luaät cheá taøi. Thaønh thöû khoù loøng 8 vò naøy mau choùng ñöôïc höôûng söï "khoan hoàng" maø ngöôøi ta cho laø Ñöùc Phanxicoâ voán döï phoùng cho Naêm Thaùnh Thöông Xoùt naøy.
Vaø caøng khoù maø ñoaùn ñöôïc vieäc caùc nhaø caàm quyeàn Baéc Kinh seõ coù phaûn öùng gì neáu baát cöù vò naøo trong 8 vò giaùm muïc naøy tieáp tuïc bò vaï tuyeät thoâng hay bò cheá taøi theo giaùo luaät.
Ngoaøi ra, ngöôøi ta cuõng khoâng roõ nhaø caàm quyeàn Coäng Saûn Trung Hoa seõ saün saøng tôùi ñaâu trong vieäc chính thöùc thöøa nhaän caùc giaùm muïc "haàm truù".
Toùm laïi, thoaû thuaän naøy, vì phuïc vuï "lôïi ích cuûa Giaùo Hoäi, voán thuoäc veà Thieân Chuùa", chaéc chaén seõ phöùc taïp hôn nhieàu vaø xa vôøi hôn ngöôøi ta töôûng hay sôï haõi.
Vaø vieäc coâng boá môùi ñaây veà döï thaûo qui ñònh môùi ñoái vôùi caùc hoaït ñoäng toân giaùo ôû Trung Hoa laïi caøng coù lyù do ñeå ngöôøi ta keùm hy voïng hôn. Caùc qui ñònh naøy nhaèm nhieàu tröøng phaït hôn caùc qui ñònh hieän nay, khi noùi tôùi "caùc hoaït ñoäng toân giaùo baát hôïp phaùp" vaø "caùc vieân chöùc ngoaïi quoác". Ñaây laø moät cuù ñaám maïnh vaøo Giaùo Hoäi haàm truù taïi Trung Hoa.
Moät trong caùc chæ trích cuûa Ñöùc Hoàng Y Zen choáng laïi caùc vieân chöùc cuûa Toøa Thaùnh laø: ñaùp öùng Trung Hoa baèng chính saùch bình thöôøng hoùa quan heä "phaù saûn" cuûa Ñöùc Hoàng Y Agostino Casaroli thôøi Chieán Tranh Laïnh vôùi caùc quoác gia trong khoái Coäng Saûn Ñoâng AÂu.
Veà phöông dieän treân, Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI nhaän ñònh trong cuoäc phoûng vaán thaønh saùch phaùt haønh trong thaùng Chín naêm 2016 nhö sau:
"Ñieàu roõ raøng laø chính saùch cuûa (Ñöùc Hoàng Y) Casaroli, duø ñöôïc thi haønh vôùi yù höôùng toát nhaát, vaãn ñaõ laø moät thaát baïi. Phöông thöùc môùi ñöôïc Ñöùc Gioan Phaoloâ II theo ñuoåi laø hoa traùi cuûa kinh nghieäm baûn thaân ngaøi, tieáp xuùc vôùi caùc theá löïc naøy. Thaønh thöû, leõ dó nhieân, ta khoâng theå hy voïng cheá ñoä seõ suïp ñoå ngay töùc khaéc, nhöng ñieàu hieån nhieân laø, thay vì hoaø giaûi vaø chaáp nhaän thoûa hieäp, ta phaûi maïnh meõ choáng laïi noù. Ñaây laø vieãn kieán caên baûn cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II, moät vieãn kieán ñöôïc toâi chia seû".
Vuõ Vaên An