Toân troïng söï thaät
vaø coù yù thöùc luaân lyù ñaïo ñöùc maïnh meõ
trong vieäc thi haønh ngheà nhaø baùo
Toân troïng söï thaät vaø coù yù thöùc luaân lyù ñaïo ñöùc maïnh meõ trong vieäc thi haønh ngheà nhaø baùo.
Roma (Vat. 16-09-2016) - Ñeå cheá nhaïo caùc caùc nhaø baùo, ngöôøi ta thöôøng noùi "nhaø baùo noùi laùo aên tieàn", nghóa laø bòa ñaët tin töùc, töôûng töôïng döõ kieän vaø nhaân vaät roài vieát tin giaät gaân laøm nhö thaät vaäy. Theá môùi xaûy ra laø coù phoùng vieân chieán tröôøng ngoài ôû khaùch saïn vaø vieát phoùng söï chöù khoâng ra ngoaøi chieán tröôøng chöùng kieán traän ñaùnh roài môùi keå laïi. Ñoái vôùi neàn vaên hoùa vi tính ngaøy nay ngöôøi ta laïi coøn taïo gheùp caû hình aûnh nöõa. Ñoù laø moät vieäc laøm gian doái, thaát nhaân aùc ñöùc, vì khoâng toân troïng söï thaät, vaø khoâng toân troïng quyeàn cuûa ngöôøi ñoïc vaø daân chuùng ñöôïc bieát söï thaät. Chính vì theá trong thaùng 10 naêm 2016, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ môøi goïi chuùng ta hieäp yù vôùi tín höõu coâng giaùo toaøn theá giôùi caàu xin cho caùc nhaø baùo luoân ñöôïc linh hoaït bôûi vieäc toân troïng söï thaät vaø yù thöùc luaân lyù ñaïo ñöùc maïnh meõ trong vieäc thi haønh ngheà nghieäp cuûa hoï.
Xöa kia Chuùa Gieâsu ñaõ daäy caùc moân ñeä Ngaøi: "Söï thaät seõ giaûi phoùng chuùng con". Soáng theo söï thaät, baûo veä beânh vöïc söï thaät, taát caû moïi loaïi söï thaät lieân quan tôùi theá giôùi vuõ truï vaø nhaát laø lieân quan tôùi cuoäc soáng con ngöôøi vaø caùc quyeàn con ngöôøi, nhö vaäy, khoâng phaûi chæ laø moät boån phaän thaùnh thieâng, maø con laø bí quyeát taïo döïng cuoäc soáng chung toát ñeïp giöõa con ngöôøi vôùi nhau nöõa. Haøng laõnh ñaïo toân giaùo chính trò xaõ hoäi thôøi ñoù ñaõ gieát Ñöùc Gieâsu thaønh Nagiareùt, vì Ngaøi ñaõ tuyeân boá Ngaøi laø Ñöôøng laø Söï Thaät vaø laø Söï Soáng, vaø nhaát laø Ñöùc Gieâsu ñaõ loät maët naï giaû hình gian doái cuûa hoï.
Toân troïng söï thaät khoâng chæ laø moät boån phaän luaân lyù ñaïo ñöùc maø taát caû moïi ngöôøi ñeàu phaûi tuaân haønh, nhöng noù coøn laø moät nguyeân taéc höôùng daãn cuoäc soáng caù nhaân vaø moïi loaïi coäng ñoaøn xaõ hoäi nöõa. Noù thuoäc laõnh vöïc löông taâm con ngöôøi, vaø laø moät giaù trò noäi taïi höôùng daãn cung caùch haønh xöû khieán cho cuoäc soáng xaõ hoäi dieãn ra xuoâi chaûy toát ñeïp, ñem laïi haïnh phuùc cho con ngöôøi. Ñaây laø thöïc taïi chuùng ta coù theå nhaän ra taïi khaép nôi vaø trong moïi thôøi ñaïi treân theá giôùi naøy. ÔÛ ñaâu ngöôøi ta bieát toân troïng söï thaät, ôû ñoù ngöôøi daân bieát nhöõng gì xaûy ra moät caùch chính xaùc, vaø chính quyeàn coù theå ñeà ra nhöõng chöông trình trôï giuùp can thieäp kòp thôøi. ÔÛ ñaâu chæ coù doái traù, ôû ñoù cuoäc soáng con ngöôøi khoâng coøn trung thöïc nöõa, vaø taát caû nhöõng gì ngöôøi ta noùi hay laøm chæ gaây thieät haïi cho cuoäc soáng maø thoâi, nhaát laø cho cuoäc soáng chung.
Ñaây laø thöïc taïi chuùng ta coù theå nhaän ra ngay treân ñaát nöôùc Vieät Nam khoán khoå hieän nay. Taàu Trung Quoác treo côø taàu coäng vaøo khoan daàu, ñaùnh caù, ñaâm beå taàu ngö daân Vieät Nam, baén gieát vaø ñaùnh ñuoåi ngö daân Vieät Nam ngay trong haûi phaän cuûa Vieät Nam nhöng 800 baùo ñaøi nhaø nöôùc ñöôïc leänh phaûi goïi laø "taàu laï", chöù khoâng ñöôïc noùi thaät laø taàu thuyeàn cuûa Taàu Coäng vaøo cöôùp daàu hoaû, cöôùp caù, xaâm chieám bieån ñaûo cuûa Vieät Nam vaø böùc töû ngö daân Vieät Nam. Khi khoâng daùm noùi leân söï thaät, thì laøm sao chuùng ta coù theå baûo veä queâ höông ñaát nöôùc vaø daân toäc ñaây? Vaø ai baûo veä chuùng ta khi chuùng ta ngaøy ñeâm reâu rao laø khoâng coù vaán ñeà gì? Noùi caùch khaùc, khi khoâng cho ngöôøi daân bieát söï thaät vaø khoâng toân troïng söï thaät, laø nhaø nöôùc baét ngöôøi daân soáng nhö ngöôøi muø, ngöôøi caâm, ngöôøi ñieác, ngöôøi khoâng coù löông tri vaø khoâng coù trí khoân.
Caùc chính quyeàn, ñaëc bieät laø caùc chính quyeàn ñoäc taøi, bao giôø cuõng chuû tröông ngu daân ñeå hoï coù theå thoáng trò luoân maõi. Song song hoï duøng baïo löïc ñaøn aùp ñeå khieán cho ngöôøi daân sôï haõi khieáp nhöôïc cuùi ñaàu chòu traän. Ñeå ñaït muïc ñích naøy hoï huy ñoäng giôùi baùo chí noùi doái xuyeân taïc söï thaät, vaø phaùt ñoäng caùc phong traøo "ñaáu toá" caùc caù nhaân caùc toå chöùc maø hoï muoán trieät haï. Hoï coøn chuû tröông vieát laïi lòch söû theo nhaõn quan xaõ hoäi chuû nghóa, laáy gian doái laø quoác saùch.
Vaø chuùng ta hieåu taïi sao caùc cheá ñoä ñoäc taøi laïi chæ huy vaø leøo laùi caùc phöông tieän truyeàn thoâng. Noùi thöïc ra trong xaõ hoäi naøo caùc nhaø baùo cuõng coù theå gaëp khoù khaên, khi thi haønh ngheà nghieäp cuûa mình theo löông taâm lieâm chính. Vaø con soá nhaø baùo bò saùt haïi moãi naêm ñoù ñaây treân theá giôùi leân tôùi haøng traêm. Hoï luoân luoân bò coi laø keû thuø, khi muoán keå laïi vaø phôi baày söï thaät cho ngöôøi daân theá giôùi hieåu bieát tình hình cuûa caùc daân toäc treân theá giôùi. Trong caùc naêm qua cuoäc chieán taïi vuøng Trung Ñoâng ñaõ khieán cho haøng chuïc nhaø baùo quoác teá bò thieät maïng.
Trong thôøi chieán tranh laïnh, khoái coäng saûn do Lieân Xoâ laõnh ñaïo ñaõ tung ra raát nhieàu tieàn ñeå mua chuoäc giôùi nhaø baùo taây aâu choáng chieán tranh Vieät Nam. Hoï ñöôïc traû tieàn ñeå noùi doái, ñeå tung tin thaát thieät vaø ñeå phaùt ñoäng caùc phong traøo chuû hoaø xuoáng ñöôøng bieåu tình ñoøi Hoa Kyø ruùt quaân ra khoûi Vieät Nam. Vaø keát quaû laø nhöõng gì chuùng ta ñaõ thaáy cho tôùi nay.
Coù nhöõng nhaø baùo khi ñieàu tra hay vieát phoùng söï veà caùc toå chöùc ña quoác buoân baùn khí giôùi hay caùc toå chöùc mafia toäi phaïm, hoï bò ñe doïa vaø bò saùt haïi vì daùm phanh phui söï thaät lieân quan tôùi caùc toå chöùc ñen toái naøy. Vaø chuùng ta hieåu taïi sao haønh ngheà nhaø baùo laïi nguy hieåm ñeán nhö vaäy. Nhöng nhôø loøng can ñaûm cuûa hoï maø chuùng ta bieát ñöôïc nhieàu söï thaät lieân quan tôùi moïi vaán ñeà cuoäc soáng. Chính vì theá hoï laø nhöõng chöùng nhaân cuûa söï thaät vaø laø caùc nhaø baùo raát ñaùng traân quyù. Ñieàu caùc chính quyeàn ñoäc taøi vaø caû khoâng ñoäc taøi nöõa mong muoán ñoù laø caùc nhaø baùo ñöøng noùi leân söï thaät. Nhöng khi thi haønh ngheà nghieäp vôùi löông taâm luaân lyù ñaïo ñöùc toân troïng söï thaät laø caùc nhaø baùo goùp phaàn xaây döïng xaõ hoäi, thaêng tieán coâng ích vaø cuoäc soáng chung giöõa con ngöôøi vaø caùc daân toäc vôùi nhau.
Vôùi caùc tö töôûng treân ñaây trong thaùng 10 naêm 2016 hieäp yù vôùi Ñöùc Thaùnh Cha vaø tín höõu coâng giaùo toaøn theá giôùi chuùng ta caàu xin cho caùc nhaø baùo luoân ñöôïc linh hoaït bôûi vieäc toân troïng söï thaät vaø yù thöùc luaân lyù ñaïo ñöùc maïnh meõ trong vieäc thi haønh ngheà nghieäp cuûa hoï.
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)