Hoäi nghò quoác teá veà nöôùc
taïi Stockholm thuû ñoâ Thuî Ñieån
Hoäi nghò quoác teá veà nöôùc taïi Stockholm thuû ñoâ Thuî Ñieån.
Stockholm (SD 29-08-2016; Vat. 13-09-2016) - Trong caùc ngaøy töø 28 thaùng 8 tôùi muøng 2 thaùng 9 naêm 2016, Tuaàn quoác teá Nöôùc veà ñeà taøi "Nöôùc cho vieäc lôùn leân coù theå thöïc hieän ñöôïc" ñaõ dieãn ra taïi Stockholm, thuû ñoâ Thuïy Ñieån, vôùi söï tham döï cuûa 3,000 ngöôøi, ñeán töø 120 quoác gia treân theá giôùi. Naêm nay caùc tham döï vieân cuõng goàm ñaïi dieän caùc chính quyeàn, nhieàu chuyeân vieân, caùc thöïc taäp vieân, caùc giôùi höõu traùch, caùc nhaø saùng cheá doanh thöông vaø caùc chuyeân vieân treû thuoäc moïi ngaønh ngheà vaø quoác gia laøm vieäc trong caùc laõnh vöïc lieân quan tôùi nöôùc. Trong tuaàn ñaïi hoäi hoï trao ñoåi caùc kinh nghieäm, yù kieán vaø vaán ñeà, giôùi thieäu caùc saùng cheá vaø phaùt minh môùi, ñeà nghò phaùt trieån caùc giaûi phaùp giuùp giaûi quyeát caùc vaán ñeà veà nöôùc, cuõng nhö duyeät xeùt caùc thaùch ñoá lieân quan tôùi nöôùc treân theá giôùi ngaøy nay. Moïi ngöôøi ñeàu tin raèng nöôùc laø chìa khoùa cuûa söï thònh vöôïng töông lai cuûa theá giôùi, vaø vieäc cuøng nhau ngoài laïi ñeå suy tö trao ñoåi vaø thaûo luaän vôùi nhau coù theå giuùp theá giôùi bieát quyù troïng vaø söû duïng caùc nguoàn nöôùc ngoït moät caùch khoân ngoan vaø höõu hieäu hôn, nhaát laø traùch nhieäm ñeå laïi caùc nguoàn nöôùc trong laønh cho caùc theá heä töông lai.
Baûn töôøng trình veà Nöôùc naêm 2016 cuõng neâu baät töông quan giöõa nöôùc vaø naïn di cö. Trong khi theá giôùi ñang chöùng kieán caùc laøn soùng di cö oà aït chöa töøng thaáy keå töø sau Ñeä Nhò Theá Chieán, caùc cuoäc khuûng hoaûng veà nguoán nöôùc ngoït cuõng ñöôïc coi nhö moät trong caùc thaùch ñoá toaøn caàu.
Trong soá caùc thuyeát trình vieân phaùt bieåu ngaøy ñaàu tieân coù baø Margot Wallstroem, Ngoaïi tröôûng Thuïy Ñieån, oâng Angel Gurria, Toång thö kyù Toå chöùc coäng taùc vaø phaùt trieån kinh teá, tieán só Abdeladim El Hafi, Cao uyû ñaëc traùch veà Nöôùc, Röøng vaø choáng laïi naïn sa maïc lan traøn cuûa vöông quoác Maroác, nöõ giaùo sö Joan Rose thuoäc ñaïi hoïc Michigan Hoa Kyø, ngöôøi ñöôïc giaûi thöôûng Tuaàn quoác teá Nöôùc naêm 2016, do vua Carl Gustave XVI cuûa Thuïy Ñieån trao. Lyù do vì giaùo sö ñaõ ñoùng goùp khoâng moûi meät cho söùc khoeû coâng chuùng toaøn caàu, baèng caùch löôïng ñònh caùc nguy cô ñoái vôùi söùc khoûe trong nöôùc uoáng vaø taïo ra caùc ñöôøng höôùng vaø duïng cuï giuùp caùc ngöôøi coù traùch nhieäm ñöa ra caùc quyeát ñònh vaø caùc coäng ñoaøn caûi tieán söùc khoeû toaøn caàu.
Giaûi thöôûng thöù hai ñaõ ñöôïc hoaøng töû Carl Philip cuûa Thuïy Ñieån trao cho ba nöõ sinh vieân Thaùi Lan laø Sureeporn Triphetprata, Thidarat Phianchat, vaø Kanjana Komkla, vì ñaõ cheá ra maùy giöõ nöôùc baét chöôùc kieåu giöõ nöôùc cuûa caây Bromeliad.
Ngoaøi ra cuõng coù Ñöùc Hoàng Y Peter Turkson, Chuû tòch Hoäi Ñoàng Toaø Thaùnh Coâng Lyù vaø Hoaø Bình phaùt bieåu trong ngaøy thöù nhaát veà ñeà taøi "Ñöùc tin vaø Phaùt trieån".
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quyù vò noäi dung baøi phaùt bieåu Ñöùc Hoàng Y ñaõ noùi tröôùc hoäi nghò chieàu ngaøy 29 thaùng 8 naêm 2016.
Môû ñaàu baøi thuyeát trình Ñöùc Hoàng Y ghi nhaän söï hieän dieän cuûa ñaïi dieän caùc toân giaùo taïi hoäi nghò vaø khaúng ñònh raèng caùc toân giaùo ñaõ coù söï coäng taùc vaø hoaït ñoäng chung trong nhieàu laõnh vöïc khaùc nhau nhö y teá, an ninh thöïc phaåm, ñaàu tö, giaùo duïc, quaûn trò caùc taøi nguyeân thieân nhieân vaø trôï giuùp caùc ngöôøi di cö tî naïn.
Theo viieãn töôïng coâng giaùo haønh tinh cuûa chuùng ta, caùc taøi nguyeân cuûa noù vaø caùc heä thoáng moâi sinh, laø moät moùn quaø tuyeät dieäu Thieân Chuùa ban cho loaøi ngöôøi. Vaø söï soáng cuõng laø quaø Thieân Chuùa ban. Chuùng ta khoâng töï taïo döïng ra chính mình, nhöng nhaän ñöôïc thaân xaùc vaø caùc töông quan ñaàu tieân qua cuøng nguoàn goác thieân nhieân Thieân Chuùa ban taëng. Vì theá chuùng ta cuõng hieåu raèng thieân nhieân caàn ñuôïc chia seû giöõa taát caû moïi ngöôøi, töø theá heä naøy sang theá heä khaùc, vaø toaøn gia ñình nhaân loaïi coù boån phaän saên soùc thieân nhieân laø caên nhaø chung. Caùc yeáu toá neàn taûng naøy cuõng deã daøng ñöôïc tìm thaáy trong caùc toân giaùo vaø truyeàn thoáng tinh thaàn khaùc, baát keå caùc yeáu toá chuyeân bieät cuûa chuùng nhö theá naøo.
Nhöng taïi sao vieäc chia seû söï hieåu bieát neàn taûng naøy laïi quan trong ñoái vôùi vieäc phaùt trieån nhö theá? Tröôùc heát bôûi vì khoa hoïc chæ coù theå giaûi thích thöïc taïi cuï theå, caùc baûn chaát vaø töông quan cuûa noù. Khoa hoïc coù theå cho bieát soá löôïng cuûa möùc oâ nhieãm trong loøng caùc ñaïi döông hay chung quanh vuøng gaøi mìn, thaáy tröôùc caùc haäu quaû tieâu cöïc cuûa chuùng vaø ñeà nghò caùc bieän phaùp giaûi quyeát, nhöng noù khoâng theå cung caáp lyù do cho haønh ñoäng nhaân ñöùc. Ñaây cuõng laø ñieàu ñuùng ñoái vôùi laõnh vöïc cuûa caùc khoa hoïc thieân nhieân: caùc nhaø xaõ hoäi, caùc kinh teá gia, vaø luaät gia coù theå phaân tích vaø giaûi thích caùc haäu quaû tieâu cöïc cuûa naïn thaát nghieäp, naïn ñaàu tö hay gian tham hoái loä, hoï coù theå caûnh baùo chuùng ta veà caùc baát bình ñaúng gia taêng, caùc chính saùch maâu thuaãn hay tình traïng giao ñoäng ñòa lyù chính trò. Nhöng sau cuøng hoï khoâng theå boå sung lyù do cho haønh ñoäng nhaân ñöùc.
Trong Thoâng ñieäp "Laudato si" Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñöa ra caâu hoûi: "Chuùng ta muoán ñeå laïi cho nhöõng ngöôøi ñeán sau chuùng ta, cho con chaùu ñang lôùn leân cuûa chuùng ta theá giôùi naøo ñaây?... Ñaâu laø muïc ñích coâng vieäc laøm vaø caùc coá gaéng cuûa chuùng ta?" (s. 160). Vieäc quan saùt tình traïng moâi sinh baùo ñoäng vaø caùc daáu chæ xaõ hoäi daãn ñöa chuùng ta tôùi caùc caâu hoûi gaây naûn loøng: "Taïi sao toâi laïi phaûi lo laéng chuyeän ñoù? Khoa hoïc vaø kyõ thuaät khoâng theå giuùp gì ôû ñaây. Moïi giaûi phaùp kyõ thuaät ñeàu voâ hieäu, "neáu chuùng ta ñaùnh maát ñi caùc lyù do cao caû khieán cho chuùng ta coù theå soáng haøi hoaø vôùi nhau, hy sinh vaø ñoái xöû toát vôùi ngöôøi khaùc" (s.200). Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ chia seû xaùc tín cuûa ngaøi "raèng khoâng theå thay ñoåi, neáu khoâng coù lyù do vaø moät tieán trình giaùo duïc, vaø ngaøi ñeà nghò vaøi ñöôøng neùt ñöôïc linh höùng cho söï phaùt trieån nhaân baûn ñuôïc tìm thaáy trong kho taøng kinh nghieäm tinh thaàn kitoâ (s. 15). Vì caùc xaùc tín cuûa ñöùc tin coù theå coáng hieán cho kitoâ höõu cuõng nhö vaøi tín höõu khaùc, lyù do roäng raõi saên soùc thieân nhieân vaø caùc anh chò em deã bò thöông tích nhaát (s. 64). Nieàm tin toân giaùo vaø caùc thöïc haønh tinh thaàn coù theå vaø phaûi ñöa tôùi söï phaùt trieån qua giôùi laõnh ñaïo tinh thaàn vaø caùc tín höõu. Hoï phaûi lieân tuïc caûm thaáy thaùch ñoá soáng phuø hôïp vôùi ñöùc tin vaø khoâng choáng laïi noù vôùi caùc haønh ñoäng cuûa mình.
Vieãn töôïng thöù hai lieân quan tôùi nhaân phaåm. Chuùng ta hôn laø caùc haøng hoùa hay caùc döõ kieän coù theå ñong ñeám hay dieãn taû bôûi lôïi töùc ñaàu ngöôøi. Chuùng ta khoâng phaûi laø caùc yeáu toá cuûa saûn xuaát vaø tieâu thuï. Khi con ngöôøi chæ laø taøi löïc, thì noù heát laø möïc thöôùc söï thaønh coâng cuûa caùc ñöôøng loái chính trò. Traùi laïi, con ngöôøi trôû thaønh ñieàu coù theå duøng roài vöùt boû. Vöùt boû con ngöôøi ñi ñeå coù caùc ngöôøi saûn xuaát toát hôn. Di chuyeàn con ngöôøi ñeå coù theå tieâu thuï nöôùc lôïi hôn.
Quan ñieåm cuûa chuùng ta veà con ngöôøi phaûi phöùc taïp hôn. Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ daäy raèng chuùng ta phaûi gaén lieàn nhau tinh thaàn tu ñöùc, töông quan xaõ hoäi vaø lieân heä vôùi thieân nhieân. Noù ñeán töø xaùc tín ñieàu lieân quan laø phaåm giaù cuûa chuùng ta. Chuùng ta coù boån phaän ñeå laïi cho caùc theá heä töông lai moät haønh tình coù theå ôû vaø soáng ñöôïc. Ñaây laø moät vaán ñeà heä luî tôùi chuùng ta moät caùch theâ thaûm, vì noù lieân quan tôùi yù nghóa cuoái cuøng cuûa cuoäc soáng chuùng ta treân traùi ñaát naøy (s. 200).
Ñöùc Hoàng Y Turkson noùi tieáp trong baøi phaùt bieåu: Vì chuùng ta quy tuï nhau trong Tuaàn quoác teá nöôùc naøy, toâi muoán keát thuùc baøi phaùt bieåu vôùi vaøi thí duï, maø caùc toå chöùc toân giaùo coù theå goùp phaàn caûi tieán lieân quan tôùi nöôùc. Thöù nhaát laø giaùo duïc giôùi treû bieát soáng tình lieân ñôùi, vò tha vaø coù tinh thaàn traùch nhieäm. Caùc nhaân ñöùc naøy seõ giuùp hoï laø nhöõng ngöôøi quaûn trò vaø laø caùc chính trò gia lieâm chính. Thöù hai, daäy Thaùnh Kinh vaø caùc truyeàn thoáng tinh thaàn, chæ cho thaáy nöôùc quyù baùu vaø laø yeáu toá thieân linh. Noù ñöôïc duøng roäng raõi trong phuïng vuï. Ñieàu naøy seõ linh höùng chuùng ta trong vieäc söû duïng nöôùc vôùi söï toân troïng vaø loøng bieát ôn, caûi taïo nhöõng nguoàn nöôùc oâ nhieãm, vaø hieåu raèng nöôùc khoâng chæ laø moät tieän nghi. Thöù ba, toå chöùc caùc chieán dòch lieân toân laøm saïch soâng ngoøi vaø ao hoà, ñeå thaêng tieán vieäc toân troïng laãn nhau, hoøa bình vaø tình baïn giöõa caùc nhoùm khaùc nhau. Thöù tö, taùi khaúng ñònh phaåm giaù con ngöôøi vaø thieän ích chung cuûa toaøn gia ñình nhaân loaïi, haàu phaùt huy moät danh saùch caùc öu tieân khoân ngoan cho vieäc söû duïng nöôùc, ñaëc bieät tai nhöõng nôi coù nhieàu nhu caàu canh tranh maïnh meõ lieân quan tôùi nöôùc.
Taát caû nhöõng ñieàu naøy giuùp laøm cho moïi ngöôøi coù theå coù nöôùc uoáng trôû thaønh moät thöïc taïi coù theå thöïc hieän ñöôïc. Thaùch ñoá sinh töû naøy ñaõ laø ñieàu ñöôïc Giaùo Hoäi coâng giaùo chuù yù töø nhieàu naêm nay. Thaät laø ñaùng xaáu hoå, khi bieát bao nhieâu anh chò em cuûa chuùng ta bò khaùt moät caùch coù heä thoáng hay bò baét buoäc phaûi uoáng nöôùc khoâng laønh maïnh; khi caùc nhu caàu cuûa hoï laø thöù yeáu ñoái vôùi caùc kyõ ngheä duøng quaù nhieàu nöôùc vaø ñeå cho phaàn nuôùc coøn laïi bò oâ nhieãm; khi caùc chính quyeàn theo ñuoåi caùc öu tieân khaùc vaø khoâng bieát ñeán tieáng keâu than khaùt cuûa hoï. Chuùng ta ñaõ bieát Chuùa Gieâsu phaùn xöû caùc vaán ñeà naøy ra sao. Trong Phuùc AÂm thaùnh Maùttheâu (25,35) Chuùa Gíeâsu daäy ñieàu chuùng ta giaû thieát phaûi laøm: "Ta ñaõ khaùt vaø caùc ngöôi daõ cho ta uoáng". Toâi caàu xin raèng hoäi nghò naøy seõ giuùp theá giôùi bieát tænh taùo hôn ñoái vôùi caùi khaùt cuûa Chuùa Gieâsu vaø cho Ngaøi ñuû nöôùc trong laønh ñeå uoáng. (SD 29-8-2016)
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)