Thö cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam
goùp yù Döï thaûo Luaät Tín ngöôõng Toân giaùo
Thö cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam goùp yù Döï thaûo Luaät Tín ngöôõng Toân giaùo.
Saøigoøn (VietCatholic News 8-09-2016) - Ban Thöôøng Vuï Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam ñaõ chuyeãn tôùi UÛy Ban Vaên Hoùa, Giaùo Duïc, Thanh Nieân, Thieáu Nieân vaø Nhi Ñoàng Quoác Hoäi Khoùa XIV Thö cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam goùp yù Döï thaûo Luaät Tín ngöôõng Toân giaùo nhö sau:
Coäng Hoøa Xaõ hoäi Chuû nghóa Vieät Nam
Ñoäc Laäp - Töï Do - Haïnh Phuùc
Saøigoøn, ngaøy 26 thaùng 8 naêm 2016
Kính göûi: UÛy Ban Vaên Hoùa, Giaùo Duïc, Thanh Nieân, Thieáu Nieân vaø Nhi Ñoàng,
Quoác Hoäi Khoùa XIV
Chuùng toâi ñaõ nhaän ñöôïc Vaên thö soá 22 / UBVHGDTTN14 cuûa quyù UÛy Ban ñeà nghò goùp yù cho Döï thaûo 17.8.2016 Luaät Tín ngöôõng, Toân giaùo, vôùi tinh thaàn xaây döïng ñeå ích nöôùc lôïi daân. Vieäc Quoác hoäi hoûi yù kieán caùc toå chöùc toân giaùo veà Döï thaûo Luaät tín ngöôõng, toân giaùo laø ñieàu ñaùng traân troïng, baøy toû thaùi ñoä toân troïng, caàu thò, laéng nghe cuûa nhöõng nhaø laøm luaät ñoái vôùi caùc toå chöùc vaø caù nhaân lieân quan tröïc tieáp ñeán taùc ñoäng cuûa boä luaät treân ñôøi soáng vaø hoaït ñoäng cuûa hoï. Chuùng toâi taùn thaønh vaø hoan ngheânh vieäc laøm naøy cuûa Quoác hoäi, chæ tieác raèng vieäc hoûi yù kieán bò giôùi haïn trong khung thôøi gian quaù chaät heïp (18-31/8/2016), vì theá khoù loøng coù ñöôïc nhöõng yù kieán roäng raõi vaø saâu saéc. Nhaân danh Hoäi ñoàng giaùm muïc Vieät Nam, chuùng toâi, Ban Thöôøng vuï, kính göûi ñeán Quoác hoäi moät soá nhaän ñònh vaø goùp yù.
I. Nhöõng Ñieåm Tích Cöïc
So vôùi Döï thaûo 4, chuùng toâi nhaän thaáy Döï thaûo laàn naøy (17/8/2016) coù nhöõng tieán boä ñaùng khích leä. Cuï theå laø:
1. Coâng nhaän tö caùch "phaùp nhaân phi thöông maïi" cuûa caùc toå chöùc toân giaùo, toå chöùc toân giaùo tröïc thuoäc (Ñieàu 30).
2. Bôùt ñi töø "ñaêng kyù" vaø thay baèng töø "thoâng baùo" hoaëc "ñeà nghò", ví duï taïi ñieàu 33A: "Toå chöùc toân giaùo sau khi thöïc hieän vieäc phong chöùc, phong phaåm.... thoâng baùo baèng vaên baûn ñeán cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc". Vaán ñeà khoâng chæ laø thay ñoåi töø ngöõ nhöng coøn laø thay ñoåi caùch nhìn vaø caùch laøm vieäc, thoaùt khoûi cô cheá xin-cho. Töï do toân giaùo laø quyeàn caên baûn cuûa con ngöôøi chöù khoâng phaûi laø aân hueä ñeå xin vaø cho. Khi Nhaø nöôùc ñaõ coâng nhaän moät toå chöùc toân giaùo thì cuõng phaûi toân troïng hoï vaø nhöõng sinh hoaït cuûa hoï.
3. So vôùi Phaùp leänh Tín ngöôõng, Toân giaùo 21/2004, döï thaûo Luaät Tín ngöôõng, Toân giaùo coù neâu quyeàn khieáu naïi, khôûi kieän, toá caùo veà tín ngöôõng, toân giaùo (Ñieàu 62).
4. Caùc toå chöùc toân giaùo "ñöôïc thaønh laäp cô sôû giaùo duïc theo heä thoáng giaùo duïc quoác daân" (Ñieàu 53). Chuùng toâi hieåu vieäc thaønh laäp cô sôû giaùo duïc naøy laø ôû moïi caáp: maãu giaùo, tieåu hoïc, trung hoïc, ñaïi hoïc. Cuõng theá, toå chöùc toân giaùo "ñöôïc thaønh laäp cô sôû khaùm beänh, chöõa beänh, cô sôû baûo trôï xaõ hoäi, nhaø xaõ hoäi" (Ñieàu 54). Ñaây laø nhöõng quy ñònh ñuùng ñaén, thoaùt ra khoûi thaùi ñoä phaân bieät ñoái xöû trong coäng ñoàng daân toäc, ñoàng thôøi môû ra cô hoäi cho caùc toå chöùc toân giaùo tham gia vaøo laõnh vöïc giaùo duïc vaø y teá, vì lôïi ích chung cuûa toaøn xaõ hoäi.
II. Nhöõng Ñeà Nghò
Beân caïnh nhöõng nhaän xeùt tích cöïc treân, chuùng toâi coù moät soá ñeà nghò cuï theå:
Ñieàu 2. Giaûi thích töø ngöõ
1. Giaûi thích theâm nhöõng töø ngöõ sau:
- Thoâng baùo: ñôn vò thoâng baùo khoâng phaûi chôø keát quaû traû lôøi cuûa nhaø nöôùc. Tuy nhieân nhaø nöôùc coù quyeàn yeâu caàu khoâng thöïc hieän hoaït ñoäng trong thoâng baùo, yeâu caàu huûy boû keát quaû ñaõ thoâng baùo baèng vaên baûn coù noùi roõ lyù do.
- Ñaêng kyù: ñôn vò thoâng baùo phaûi chôø keát quaû traû lôøi cuûa nhaø nöôùc. Nhaø nöôùc coù quyeàn töø choái hoaëc chaáp thuaän caáp ñaêng kyù. Neáu töø choái phaûi traû lôøi baèng vaên baûn coù noùi roõ lyù do.
- Ñeà nghò: ñôn vò ñeà nghò phaûi chôø keát quaû traû lôøi cuûa nhaø nöôùc. Nhaø nöôùc coù quyeàn coâng nhaän, töø choái. Neáu töø choái phaûi traû lôøi baèng vaên baûn coù noùi roõ lyù do.
Nhaø nöôùc coù quyeàn yeâu caàu caùc toå chöùc toân giaùo phaûi ñeà nghò, ñaêng kyù, thoâng baùo caùc hoaït ñoäng nhöng Nhaø nöôùc cuõng coù traùch nhieäm phaûi traû lôøi ñuùng haïn baèng vaên baûn coù neâu roõ lyù do neáu khoâng ñoàng yù. Vieäc phaûi neâu roõ lyù do laø ñeå caùc toå chöùc toân giaùo coù theå khieáu naïi, khôûi kieän, toá caùo theo Ñieàu 62 Döï thaûo 17/8/2016. Ñeå traùnh vieäc cô quan chöùc naêng im laëng khoâng traû lôøi laøm thieät haïi cho caùc toå chöùc toân giaùo thì ñeà nghò coù theâm chi tieát sau: "caùc toå chöùc toân giaùo phaûi ñeà nghò, ñaêng kyù, thoâng baùo caùc hoaït ñoäng theo ñuùng nhöõng qui ñònh trong luaät naøy nhöng nhaø nöôùc cuõng coù traùch nhieäm phaûi traû lôøi ñuùng haïn baèng vaên baûn coù neâu roõ lyù do. Neáu quaù thôøi haïn qui ñònh maø cô quan chöùc naêng khoâng traû lôøi thì ngöôøi ñeà nghò, ñaêng kyù, thoâng baùo coù quyeàn thöïc hieän theo noäi dung ñaõ ñeà nghò, ñaêng kyù, thoâng baùo".
2. Söûa laïi ñònh nghóa veà sinh hoaït toân giaùo
Ñ2, K10. Sinh hoaït toân giaùo laø vieäc baøy toû nieàm tin toân giaùo, thöïc haønh giaùo lyù, giaùo luaät, leã nghi toân giaùo cuûa caù nhaân.
Ñeà nghò: Theâm töø coäng ñoàng cho ñuû nghóa: "Sinh hoaït toân giaùo laø vieäc baøy toû nieàm tin toân giaùo, thöïc haønh giaùo lyù, giaùo luaät, leã nghi toân giaùo cuûa caù nhaân vaø coäng ñoàng."
3. Giaûi thích roõ hôn "phaïm vi phuï traùch cuûa chöùc saéc" (Ñ6, K5) qui ñònh: phaïm vi phuï traùch cuûa caùc chöùc saéc laø toaøn boä ñòa baøn maø caùc vò chöùc saéc phuï traùch. Thí duï phaïm vi phuï traùch cuûa Giaùm muïc laø toaøn boä ñòa baøn giaùo phaän.
Ñieàu 3. Traùch nhieäm cuûa Nhaø nöôùc trong vieäc baûo ñaûm quyeàn töï do tín ngöôõng, toân giaùo
Ñ3, K1. Nhaø nöôùc toân troïng vaø baûo hoä quyeàn töï do tín ngöôõng...
Ñ3, K3. Nhaø nöôùc baûo hoä cô sôû tín ngöôõng, cô sôû toân giaùo vaø taøi saûn...
Nhaän xeùt: Noùi "Nhaø nöôùc baûo hoä" thì hoùa ra caùc toå chöùc toân giaùo chæ laø toå chöùc buø nhìn sao?
Ñeà nghò: Thay theá töø "baûo hoä" baèng töø "baûo ñaûm": Nhaø nöôùc toân troïng vaø baûo ñaûm quyeàn töï do tín ngöôõng... cô sôû tín ngöôõng, toân giaùo.
Ñieàu 5. Caùc haønh vi bò nghieâm caám
Ñ5, K4. Lôïi duïng quyeàn töï do tín ngöôõng, toân giaùo ñeå xaâm haïi quoác phoøng, traät töï coâng coäng, moâi tröôøng;...
Nhaän xeùt: Ñieàu khoaûn naøy deã bò laïm duïng ñeå giôùi haïn, ñe doïa vaø phaù huûy quyeàn töï do toân giaùo ñích thöïc cuûa ngöôøi daân.
Ñeà nghò: Xaùc ñònh roõ vaø lieät keâ nhöõng lyù do "xaâm phaïm quoác phoøng, an ninh quoác gia, traät töï coâng coäng".
Ñieàu 6. Quyeàn töï do tín ngöôõng, toân giaùo cuûa moïi ngöôøi
Ñ6, K5. Chöùc saéc, chöùc vieäc coù quyeàn töï do thöïc hieän leã nghi toân giaùo trong phaïm vi phuï traùch; giaûng ñaïo, truyeàn ñaïo taïi cô sôû toân giaùo hoaëc ñòa ñieåm hôïp phaùp khaùc.
Nhaän xeùt: Khaùi nieäm "phaïm vi phuï traùch" taïi khoaûn 5 chöa roõ neân deã gaây xung ñoät.
Ñeà nghò: Qui ñònh roõ phaïm vi phuï traùch trong Ñieàu 2, giaûi thích töø ngöõ theo höôùng phaïm vi phuï traùch cuûa caùc chöùc saéc laø toaøn boä ñòa baøn maø caùc vò chöùc saéc phuï traùch.
Ñieàu 16. Thoâng baùo vieäc sinh hoaït toân giaùo taäp trung
Nhaän xeùt: Coù moät vaán ñeà töø laâu gaây raéc roái giöõa chính quyeàn vaø giaùo daân (nhaát laø giaùo daân Coâng Giaùo) khi coù nhieàu giaùo daân ôû cuøng ñòa ñieåm nhöng chöa coù choã sinh hoaït toân giaùo. Khi xin pheùp chính quyeàn ñeå ñöôïc taäp trung sinh hoaït toân giaùo thì thöôøng bò töø choái vôùi lyù do laø phaùp luaät veà toân giaùo chöa coù qui ñònh. Ñieàu naøy tröôùc ñaây ñaõ ñöôïc giaûi quyeát hôïp lyù theo Ñieàu 5 Nghò ñònh 92.
Ñeà nghò: theo phöông aùn 1 vaø xin vieát laïi nhö sau cho roõ nghóa:
1. Ngöôøi theo toân giaùo chöa coù choã sinh hoaït toân giaùo, duø thuoäc caùc toå chöùc toân giaùo ñaõ ñöôïc hoaëc chöa ñöôïc cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn coâng nhaän, ñöôïc taäp trung ñeå sinh hoaït toân giaùo.
2. Thôøi gian thoâng baùo baèng vaên baûn ñeán uûy ban nhaân daân caáp xaõ nôi toå chöùc sinh hoaït toân giaùo thôøi haïn 10 ngaøy tröôùc khi toå chöùc sinh hoaït toân giaùo taäp trung, vaø chæ caàn thoâng baùo moät laàn vaø sau ñoù tieáp tuïc sinh hoaït theo thoâng baùo.
Ñieàu 21: Ñieàu kieän coâng nhaän toå chöùc toân giaùo
Ñ21, K3: Coù ngöôøi ñaïi dieän toå chöùc laø coâng daân Vieät Nam, coù naêng löïc haønh vi daân söï ñaày ñuû; khoâng trong thôøi gian bò xöû lyù vi phaïm haønh chính trong lónh vöïc tín ngöôõng, toân giaùo; khoâng coù aùn tích.
Nhaän xeùt: Qui ñònh khoâng coù aùn tích chöa thoûa ñaùng vì Ñieàu 63 Boä Luaät hình söï naêm 1999 veà xoaù aùn tích qui ñònh: "Ngöôøi ñöôïc xoaù aùn tích coi nhö chöa bò keát aùn vaø ñöôïc Toaø aùn caáp giaáy chöùng nhaän".
Ñeà nghò: Neân qui ñònh "khoâng coù aùn tích hoaëc ñaõ ñöôïc xoùa aùn tích"
Ñieàu 30: Coâng nhaän phaùp nhaân ñoái vôùi toå chöùc toân giaùo, toå chöùc toân giaùo tröïc thuoäc
Ñ30, K1. Toå chöùc toân giaùo ñöôïc coâng nhaän laø phaùp nhaân phi thöông maïi keå töø ngaøy ñöôïc cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn coâng nhaän tröø tröôøng hôïp quy ñònh taïi khoaûn 2 Ñieàu 66 Luaät naøy.
Nhaän xeùt: Tröôùc ñaây töø "phaùp nhaân" ñaõ ñöôïc söû duïng vôùi yù nghóa khaùc nhau trong vieäc coâng nhaän toå chöùc toân giaùo.
Ñeà nghò: Ghi roõ "Toå chöùc toân giaùo ñöôïc coâng nhaän laø phaùp nhaân phi thöông maïi theo Boä luaät daân söï soá 91/2015/QH13."
Ñieàu 33: Thoâng baùo ngöôøi ñöôïc phong chöùc, phong phaåm, boå nhieäm, baàu cöû, suy cöû
Ñeà nghò: Theo phöông aùn 1, chæ caàn thoâng baùo.
Ñieàu 36: Ñieàu kieän thaønh laäp cô sôû ñaøo taïo toân giaùo
Ñ36, K3. "coù döï kieán cuï theå veà chöông trình, noäi dung ñaøo taïo trong ñoù coù moân hoïc veà lòch söû Vieät Nam vaø phaùp luaät Vieät Nam"
Nhaän xeùt: Trong Hoäi Thaùnh Coâng Giaùo chuùng toâi, caùc tu sinh theo hoïc taïi caùc cô sôû ñaøo taïo (chuûng vieän, hoïc vieän) ñeàu ñaõ toát nghieäp ñaïi hoïc hoaëc cao ñaúng, neân ñaõ hoïc veà lòch söû vaø phaùp luaät Vieät Nam ôû tröôøng roài. Vì theá, chuùng toâi cho raèng yeâu caàu naøy laø khoâng caàn thieát.
Ñeà nghò: Boû caâu "trong ñoù coù moân hoïc veà lòch söû Vieät Nam vaø phaùp luaät Vieät Nam".
Ñieàu 38. Hoaït ñoäng cuûa cô sôû ñaøo taïo toân giaùo
- Ñ38, K1. Trong thôøi haïn 20 ngaøy tröôùc khi hoaït ñoäng ñaøo taïo, ngöôøi ñaïi dieän cô sôû ñaøo taïo göûi thoâng baùo baèng vaên baûn ñeán cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc veà tín ngöôõng, toân giaùo ôû trung öông veà vieäc thaønh laäp cô sôû ñaøo taïo; quy cheá toå chöùc vaø hoaït ñoäng; quy cheá tuyeån sinh; chöông trình ñaøo taïo; cô caáu toå chöùc, nhaân söï; nguoàn löïc taøi chính vaø cô sôû vaät chaát ñeå baûo ñaûm hoaït ñoäng cuûa cô sôû ñaøo taïo.
Nhaän xeùt: Nhöõng taøi lieäu naøy ñaõ coù trong hoà sô ñeà nghò.
Ñeà nghò: Chæ caàn thoâng baùo veà thôøi gian baét ñaàu hoaït ñoäng keøm theo quyeát ñònh thaønh laäp cô sôû ñaøo taïo toân giaùo.
- Ñ38, K4. Cô sôû ñaøo taïo coù traùch nhieäm thoâng baùo baèng vaên baûn keát quaû ñaøo taïo cuûa töøng khoùa hoïc vôùi cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc veà tín ngöôõng, toân giaùo ôû trung öông trong thôøi haïn 20 ngaøy keå töø ngaøy coù keát quaû.
Nhaän xeùt: Ñaây chính laø vieäc can thieäp quaù saâu vaøo sinh hoaït noäi boä cuûa caùc toå chöùc toân giaùo.
Ñeà nghò: boû K4 Ñieàu 38.
Ñieàu 40: Môû lôùp boài döôõng veà toân giaùo
Nhaän xeùt: Vieäc môû lôùp ñaøo taïo, boài döôõng ngöôøi chuyeân hoaït ñoäng toân giaùo laø chuyeän hoaøn toaøn noäi boä cuûa caùc toå chöùc toân giaùo vaø thöôøng chæ ñöôïc toå chöùc trong khuoân vieân cuûa caùc toå chöùc toân giaùo ñaõ ñöôïc coâng nhaän, khoâng gaây maát traät töï, an toaøn xaõ hoäi.
Ñeà nghò: Chæ caàn thoâng baùo cho UBND caáp xaõ tröôùc 7 ngaøy laø hôïp lyù. Khoâng phaûi ñaêng kyù.
Ñieàu 41. Thoâng baùo hoaït ñoäng toân giaùo
Ñ41, K3. Toå chöùc toân giaùo, toå chöùc toân giaùo tröïc thuoäc coù hoaït ñoäng toân giaùo ngoaøi chöông trình ñaõ thoâng baùo thì thoâng baùo boå sung vôùi cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn quy ñònh taïi khoaûn 1 Ñieàu naøy trong thôøi haïn 20 ngaøy tröôùc khi dieãn ra hoaït ñoäng.
Nhaän xeùt: Nhöõng hoaït ñoäng ngoaøi chöông trình thöôøng laø nhöõng hoaït ñoäng ñoät xuaát. Ñoät xuaát maø phaûi baùo tröôùc ñeán 20 ngaøy thì baát khaû thi.
Ñeà nghò: Ruùt ngaén thôøi gian baùo tröôùc xuoáng coøn baèng hoaëc döôùi 7 ngaøy.
Ñieàu 42. Hoäi nghò cuûa toå chöùc toân giaùo, toå chöùc toân giaùo tröïc thuoäc
Nhaän xeùt: Hoäi nghò thöôøng nieân theo ñieàu leä cuûa toå chöùc toân giaùo laø nhöõng hoaït ñoäng thöôøng nieân vaø bình thöôøng. Yeâu caàu cuûa Ñieàu 42, khoaûn 1 laø can thieäp quaù saâu vaøo noäi boä caùc toå chöùc toân giaùo. Nhaø Nöôùc phaûi toân troïng sinh hoaït noäi boä cuûa hoï.
Ñeà nghò: Boû ñieàu khoaûn naøy hoaëc söûa laïi cho ñuùng tinh thaàn töï do toân giaùo.
- Ñ42, K2: Thôøi gian xem xeùt traû lôøi cuûa cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc veà tín ngöôõng, toân giaùo ôû ñieàu khoaûn naøy 45 ngaøy laø quaù daøi.
Ñeà nghò: thôøi gian xem xeùt traû lôøi ôû Khoaûn 2 naøy laø 15 ngaøy.
Ñieàu 43. Ñaïi hoäi cuûa toå chöùc toân giaùo
Nhaän xeùt: Ñaïi hoäi cuûa toå chöùc toân giaùo theo ñieàu leä cuûa toå chöùc toân giaùo laø nhöõng hoaït ñoäng thöôøng xuyeân neân coù theå trình baøy trong Thoâng baùo hoaït ñoäng toân giaùo haøng naêm. Ñaïi hoäi theo ñieàu leä thöôøng chæ ñöôïc toå chöùc trong khuoân vieân cuûa moät cô sôû toân giaùo, khoâng aûnh höôûng ñeán traät töï coâng coäng neân khoâng caàn phaûi ñaêng kyù.
Ñeà nghò: Ñöa thoâng tin veà Ñaïi hoäi cuûa toå chöùc toân giaùo trong Thoâng baùo hoaït ñoäng toân giaùo haøng naêm ñeå giaûm bôùt thuû tuïc haønh chaùnh.
Ñieàu 44. Cuoäc leã, giaûng ñaïo ngoaøi cô sôû toân giaùo, ñòa ñieåm hôïp phaùp
Nhaän xeùt: Thôøi gian xem xeùt töø 25 ñeán 30 ngaøy laø quaù laâu khieán ñôn vò toå chöùc raát bò ñoäng.
Ñeà nghò: Ruùt ngaén thôøi haïn xem xeùt chaáp thuaän xuoáng coøn baèng hoaëc döôùi 7 ngaøy.
Ñieàu 47. Ngöôøi nöôùc ngoaøi theo hoïc taïi cô sôû ñaøo taïo toân giaùo ôû Vieät Nam
Nhaän xeùt: Ngöôøi nöôùc ngoaøi ñeán Vieät Nam hoïc taäp taïi cô sôû ñaøo taïo toân giaùo ôû Vieät Nam khoâng khaùc vôùi ngöôøi nöôùc ngoaøi ñeán Vieät Nam hoïc taäp taïi cô sôû giaùo duïc khaùc (nhö ñaïi hoïc). Ngöôøi nöôùc ngoaøi ñeán Vieät Nam hoïc taäp taïi cô sôû giaùo duïc khaùc ñaâu coù phaûi xin pheùp cô quan naøo ôû trung öông maø chæ caàn ñaùp öùng ñieàu kieän tuyeån sinh cuûa nhaø tröôøng. Vaäy neân ñoái xöû nhö nhau.
Ñeà nghò: Boû khoaûn 2 vaø 3 ñieàu naøy. Thay ñöôïc cô sôû ñaøo taïo toân giaùo ñeà nghò ôû K1 baèng ñöôïc cô sôû ñaøo taïo toân giaùo chaáp thuaän.
Ñieàu 48. Tham gia hoaït ñoäng toân giaùo, ñaøo taïo toân giaùo ôû nöôùc ngoaøi
Nhaän xeùt: Ngöôøi Vieät Nam tham gia hoaït ñoäng toân giaùo, khoùa ñaøo taïo toân giaùo ôû nöôùc ngoaøi khoâng coù aûnh höôûng gì ñeán an ninh traät töï cuûa Vieät Nam neân khoâng phaûi xin pheùp ñeán taän trung öông.
Ñeà nghò: Boû ñieàu naøy.
Ñieàu 66: Ñieàu khoaûn chuyeån tieáp
Ñ66, K2: Toå chöùc toân giaùo ñaõ ñöôïc coâng nhaän; toå chöùc toân giaùo tröïc thuoäc ñaõ ñöôïc thaønh laäp, chia, taùch, saùp nhaäp, hôïp nhaát theo quy ñònh taïi Phaùp leänh tín ngöôõng, trong thôøi haïn 03 naêm keå töø ngaøy Luaät naøy coù hieäu löïc thi haønh phaûi hoaøn thieän caùc ñieàu kieän theo quy ñònh taïi Ñieàu 21 vaø Ñieàu 29 Luaät naøy ñeå ñöôïc coâng nhaän laø phaùp nhaân phi thöông maïi.
Nhaän xeùt: Qui ñònh nhö theá naøy chaúng khaùc gì buoäc caùc toå chöùc toân giaùo; toå chöùc toân giaùo tröïc thuoäc ñaõ ñöôïc coâng nhaän phaûi laøm hoà sô ñeå ñöôïc coâng nhaän laïi. Vieäc naøy laø khoâng caàn thieát. Ñieåm chính yeáu ôû ñaây laø phaûi laøm thuû tuïc ñeå ñöôïc coâng nhaän laø phaùp nhaân, vì theá caùc hoà sô chæ neân goàm coù caùc taøi lieäu caàn thieát cho vieäc coâng nhaän phaùp nhaân, ñoù laø caùc taøi lieäu: ñôn ñeà nghò, quyeát ñònh thaønh laäp, hieán chöông, ñòa chæ truï sôû vaø danh saùch laõnh ñaïo. Caùc taøi lieäu khaùc laø khoâng caàn thieát vì caùc toå chöùc toân giaùo ñaõ ñöôïc coâng nhaän roài, khoâng neân buoäc caùc toå chöùc toân giaùo phaûi laøm laïi.
III. Nhöõng Ñieàu Chöa Ñöôïc Quan Taâm
Ngoaøi nhöõng ñeà nghò treân, coù nhöõng vieäc lieân quan tröïc tieáp ñeán hoaït ñoäng cuûa caùc toå chöùc toân giaùo nhöng chöa ñöôïc ñeà caäp ñeán trong Döï thaûo naøy, vì theá chuùng toâi mong Quoác hoäi quan taâm.
1. Ñieàu 57 noùi ñeán vieäc "caûi taïo, naâng caáp, xaây döïng môùi coâng trình tín ngöôõng, toân giaùo". Chuùng toâi hieåu ñaây laø nhöõng cô sôû cuõ, nay caàn ñöôïc caûi taïo, naâng caáp, hoaëc xaây laïi. Tuy nhieân Döï thaûo khoâng noùi gì ñeán vieäc xaây döïng nhöõng cô sôû thôø phöôïng taïi nhöõng nôi môùi. Trong neàn kinh teá thò tröôøng ngaøy nay, ñòa baøn daân cö coù raát nhieàu bieán ñoäng. Coù nhöõng nôi tröôùc ñaây khoâng coù nhaø thôø hoaëc chuøa chieàn vì khoâng coù ngöôøi Coâng Giaùo hoaëc Phaät giaùo. Nhöng ngaøy nay, theo ñaø phaùt trieån cuûa xaõ hoäi, nhieàu ngöôøi Coâng Giaùo hoaëc Phaät giaùo quy tuï veà ñoù sinh soáng vaø hoï caàn coù nôi thôø phöôïng. Quoác hoäi neân quan taâm ñeán nhu caàu naøy cuûa ngöôøi daân vaø ñöa ra nhöõng quy ñònh cuï theå, ví duï, khi moät nôi coù 50 hoaëc 100 ngöôøi cuøng nieàm tin toân giaùo thì ñöôïc pheùp xaây döïng nôi thôø phöôïng chung.
2. Hieän nay, khi muoán xaây döïng nôi thôø phöôïng môùi, caùc toå chöùc toân giaùo phaûi mua ñaát roài laøm giaáy giao mieáng ñaát ñoù cho Nhaø nöôùc, roài Nhaø nöôùc môùi "caáp laïi" cho toå chöùc toân giaùo ñoù. Thieát nghó ñaây laø moät quy trình heát söùc phi lyù! Neáu Nhaø nöôùc coâng nhaän tö caùch phaùp nhaân cuûa caùc toå chöùc toân giaùo thì Quoác hoäi caàn phaûi xem xeùt laïi quy trình naøy vaø ñöa ra höôùng ñi cuï theå.
TM. Ban Thöôøng Vuï Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam
Phoù Toång Thö Kyù
+ Pheâroâ Nguyeãn Vaên Khaûm