Meï Teâreâxa Calcutta
chöùng nhaân loøng thöông xoùt
Meï Teâreâxa Calcutta, chöùng nhaân loøng thöông xoùt.
Roma (WHÑ 31-08-2016) - Ngaøy 4 thaùng 9 naêm 2016, Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ seõ chuû söï nghi thöùc tuyeân phong hieån thaùnh cho Chaân phöôùc nöõ tu Teâreâxa Calcutta, ñöôïc caû theá giôùi quen goïi laø Meï Teâreâxa Calcutta. Trong khung caûnh Naêm Thaùnh Loøng Thöông Xoùt, vieäc tuyeân thaùnh naøy laøm noåi baät khuoân maët Meï Teâreâxa nhö chöùng nhaân cuûa loøng thöông xoùt. Chaéc chaén coù nhieàu ñieàu ñeå noùi veà cuoäc ñôøi cuõng nhö nhöõng coâng vieäc cuûa loøng thöông xoùt maø Meï Teâreâxa ñaõ thöïc hieän, rieâng baøi vieát naøy chæ muoán taäp trung vaøo dieãn vaên cuûa Meï Teâreâxa khi laõnh giaûi Nobel Hoaø Bình ngaøy 10 thaùng 12 naêm 1979. Sôû dó nhö theá laø vì khi laõnh giaûi Nobel Hoaø Bình, Meï Teâreâxa ñöôïc caû theá giôùi - chöù khoâng chæ rieâng ngöôøi Coâng giaùo - nhìn nhaän vaø chieâm ngöôõng nhö chöùng nhaân soáng ñoäng cuûa tình yeâu vaø loøng thöông xoùt; ñoàng thôøi, khi ngoû lôøi trong dòp naøy, Meï Teâreâxa cuõng khoâng chæ noùi vôùi ngöôøi Coâng giaùo nhöng vôùi caû theá giôùi, keå caû nhöõng nhaø laõnh ñaïo theá giôùi. Chính vì theá, dieãn vaên naøy raát caàn ñöôïc nghe laïi vaø ruùt ra nhöõng baøi hoïc lôùn cho ñôøi soáng laøm ngöôøi noùi chung vaø ñôøi soáng ñöùc tin Kitoâ giaùo noùi rieâng.
Lôøi caàu xin trôû thaønh khí cuï bình an
Coù leõ trong soá nhöõng ngöôøi laõnh giaûi Nobel Hoaø Bình, chæ coù Meï Teâreâxa Calcutta baét ñaàu baøi dieãn vaên cuûa mình baèng moät lôøi caàu nguyeän, hôn theá nöõa, coøn môøi moïi ngöôøi cuøng caàu nguyeän. Meï ñaõ baét ñaàu theá naøy: "Kính thöa quyù vò, khi chuùng ta quy tuï ôû ñaây ñeå taï ôn Chuùa veà giaûi Nobel Hoaø Bình, toâi nghó raèng seõ thaät ñeïp neáu chuùng ta cuøng caàu nguyeän baèng Kinh Hoaø Bình cuûa thaùnh Phanxicoâ Assisi. Chuùng toâi vaãn ñoïc Kinh Hoaø Bình moãi ngaøy sau khi röôùc leã. Toâi töï hoûi khoâng bieát khi saùng taùc lôøi kinh naøy caùch nay boán hoaëc naêm traêm naêm, thaùnh Phanxicoâ coù phaûi ñoái dieän vôùi nhöõng khoù khaên nhö chuùng ta ñoái dieän ngaøy hoâm nay khoâng. Nhöng roõ raøng laø lôøi kinh naøy raát phuø hôïp vôùi chuùng ta. Vì theá, xin môøi quyù vò cuøng ñoïc Kinh Hoaø Bình".
Baèng caùch naøy, Meï Teâreâxa ñaõ laøm noåi baät taàm quan troïng cuûa vieäc caàu nguyeän trong nhöõng hoaït ñoäng baùc aùi vaø phuïc vuï cuûa Meï. Nhôø caàu nguyeän, Meï vaø caùc nöõ tu trong doøng môùi coù theå "phuïc vuï Chuùa trong moïi ngöôøi", khaùm phaù söï hieän dieän cuûa Chuùa nôi "nhöõng ngöôøi ngheøo nhaát trong caùc ngöôøi ngheøo", nhöõng ngöôøi bò boû rôi. Cuõng vì theá, raát nhieàu laàn Meï Teâreâxa nhaán maïnh Meï vaø caùc chò em trong doøng khoâng phaûi laø nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc xaõ hoäi nhöng laø "nhöõng nhaø chieâm nieäm giöõa loøng theá giôùi, nhöõng ngöôøi chaïm ñeán Thaân Mình Ñöùc Kitoâ 24 giôø moät ngaøy". Laïi chaúng phaûi laø baøi hoïc quyù giaù cho caùc Kitoâ höõu khi thöïc thi nhöõng vieäc cuûa loøng thöông xoùt hay sao? Thieáu caàu nguyeän, chuùng ta coù nguy cô bieán Giaùo Hoäi thaønh moät thöù cô quan töø thieän, duø hieäu quaû ñeán maáy, chöù khoâng phaûi laø Thaân Theå soáng ñoäng cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ. Thieáu caàu nguyeän, chuùng ta coøn coù nguy cô laøm vieäc baùc aùi vì nhöõng tính toaùn vaø ñoäng löïc naøo khaùc chöù khoâng coøn laø thöïc thi meänh leänh cuûa Thaày chí thaùnh: "Haõy yeâu thöông nhau nhö Thaày ñaõ yeâu thöông caùc con".
Lôøi kinh maø Meï Teâreâxa môøi moïi ngöôøi ñoïc baét ñaàu baèng caâu: "Laïy Chuùa, xin Chuùa duøng con laøm khí cuï bình an cuûa Chuùa". Xin ôn bình an thì ai cuõng xin: bình an cho baûn thaân, gia ñình, Giaùo Hoäi, xaõ hoäi. Nhöng xin Chuùa laøm cho mình trôû thaønh khí cuï bình an thì xem ra khoâng phoå bieán laém. Vì theá, lôøi kinh naøy thay ñoåi caùch nhìn cuûa ngöôøi moân ñeä Chuùa khi caàu nguyeän. Khoâng chæ laø xin vaø ñoùn nhaän ôn bình an caùch thuï ñoäng nhöng coøn laø ñoùn nhaän moät traùch nhieäm, trôû thaønh ngöôøi xaây ñaép vaø kieán taïo bình an trong moâi tröôøng mình ñang soáng.
Hôn theá nöõa, ñaây laø "bình an cuûa Chuùa" chöù khoâng phaûi baát cöù thöù bình an naøo. Ñoù laø söï bình an cuûa Ñaáng noùi vôùi caùc moân ñeä: "Thaày ñeå laïi bình an cho caùc con. Thaày ban cho caùc con bình an cuûa Thaày", roài Ngöôøi noùi theâm, "Thaày ban cho caùc con khoâng theo kieåu theá gian" (Ga 14,27). Ñoù laø söï bình an cuûa Ñaáng Phuïc sinh hieän ñeán giöõa caùc moân ñeä vaø noùi "Bình an cho caùc con", ñoàng thôøi cho caùc oâng xem tay vaø caïnh söôøn, baøn tay coù daáu ñinh vaø caïnh söôøn bò ñaâm thaâu (Ga 20,20). Ñoù laø söï bình an saâu xa vaø beàn vöõng ngay giöõa nhöõng thöû thaùch gian nan, nhö söï tónh laëng cuûa ñaùy ñaïi döông daãu cho maët bieån daäy soùng.
Phaù thai laø huûy dieät bình an
Söù ñieäp keá tieáp Meï Teâreâxa tha thieát göûi ñeán theá giôùi laø vaán ñeà raát lôùn vaø phoå bieán trong theá giôùi ngaøy nay: phaù thai. Meï noùi, "Toâi caûm nhaän moät ñieàu maø toâi muoán chia seû vôùi taát caû quyù vò: ngaøy nay keû huûy dieät hoaø bình lôùn nhaát chính laø tieáng keâu khoùc cuûa nhöõng ñöùa treû voâ toäi khoâng ñöôïc sinh ra. Bôûi leõ neáu moät ngöôøi meï coù theå gieát cheát ñöùa con trong loøng daï mình, thì taïi sao quyù vò vaø toâi laïi khoâng theå gieát nhau? Chuùa noùi trong Kinh Thaùnh raèng cho duø ngöôøi meï coù queân con ñi nöõa thì Ta cuõng khoâng queân ngöôi, Ta ñaõ khaéc teân con trong loøng baøn tay Ta. Ñuùng laø ngöôøi meï khoù loøng queân con, aáy vaäy maø ngaøy nay haèng trieäu ñöùa treû bò gieát cheát ngay trong loøng meï. Vaø chuùng ta khoâng noùi gì heát. Treân baùo chí haèng ngaøy quyù vò ñoïc tin töùc veà ngöôøi naøy, ngöôøi kia bò gieát, nhöng khoâng ai noùi ñeán haèng trieäu ñöùa beù cuõng ôû trong loøng meï nhö quyù vò vaø toâi töøng ôû, nhöng roài bò gieát cheát, vaø chuùng ta khoâng noùi gì heát, cöù ñeå moïi vieäc nhö theá. Ñoái vôùi toâi, nhöõng quoác gia hôïp phaùp hoaù vieäc phaù thai laø nhöõng quoác gia ngheøo nhaát. Hoï sôï caùc chaùu beù, hoï sôï caùc thai nhi, vaø thai nhi ñoù phaûi cheát vì hoï khoâng muoán nuoâi naáng, giaùo duïc theâm moät ñöùa treû nöõa".
Roài Meï Teâreâxa naøi xin tha thieát: "Nhaân danh caùc thai nhi nhoû beù naøy, toâi naøi xin quyù vò, vì chính thai nhi ñaõ nhaän ra söï hieän dieän cuûa Chuùa Gieâsu khi Meï Maria ñeán thaêm baø Elisabeùt. Nhö chuùng ta ñoïc trong Phuùc AÂm, luùc Meï Maria ñeán nhaø baø Elisabeùt thì thai nhi trong loøng baø nhaûy möøng vì chaùu nhaän ra söï hieän dieän cuûa Hoaøng töû bình an. Ngaøy nay cuõng theá, chuùng ta haõy quyeát taâm cöùu laáy moïi thai nhi, cho chuùng cô hoäi ñöôïc sinh ra. Haõy choáng laïi vieäc phaù thai baèng caùch nhaän nuoâi caùc chaùu beù. Haèng ngaøn chaùu beù seõ coù ñöôïc ngoâi nhaø, ôû ñoù caùc chaùu ñöôïc ñoùn nhaän, yeâu thöông, chaêm soùc. Nhö theá chuùng ta cuõng ñem nieàm vui lôùn lao ñeán cho nhöõng gia ñình khoâng theå coù con. Toâi naøi xin caùc vò laõnh ñaïo caùc quoác gia ñang coù maët ôû ñaây, haõy caàu nguyeän ñeå chuùng ta coù can ñaûm beânh vöïc caùc treû thô, cho caùc chaùu moät cô hoäi yeâu thöông vaø ñöôïc yeâu thöông, vaø toâi nghó raèng vôùi ôn Chuùa, chuùng ta coù theå mang hoaø bình ñeán cho theá giôùi".
Coøn lôøi leõ naøo maïnh meõ vaø huøng hoàn hôn veà vieäc phaù thai? Coøn coù theå noùi gì theâm nöõa? Trong khung caûnh cuûa Naêm Thaùnh Loøng Thöông Xoùt, neáu coù theå noùi theâm ñieàu gì thì ñoù laø baøi hoïc veà loøng thöông xoùt phaûi saùnh ñoâi cuøng chaân lyù. Haõy hình dung Meï Teâreâxa noùi nhöõng ñieàu naøy tröôùc maët ai vaø trong xaõ hoäi naøo? Tröôùc maët Meï laø nhöõng nhaø laõnh ñaïo vaø nhöõng nhaân vaät noåi tieáng theá giôùi, trong ñoù coù nhieàu ngöôøi uûng hoä vaø chuû tröông hôïp phaùp hoaù vieäc phaù thai. Theá maø Meï Teâreâxa khoâng ngaàn ngaïi noùi vôùi hoï: Neáu quyù vò chuû tröông phaù thai thì quyù vò ñang phaù huûy neàn hoaø bình theá giôùi! Meï khoâng nhaân nhöôïng khi phaûi noùi leân söï thaät. Ngöôøi phuï nöõ coù veû oám yeáu ñoù khoâng chæ laø moät ngöôøi meï ñaày aép tình yeâu thöông nhöng coøn laø ngöôøi meï heát söùc can ñaûm, saün saøng baûo veä chaân lyù cuûa Thieân Chuùa, cuõng laø baûo veä phaåm giaù laøm ngöôøi cuûa caùc thai nhi voâ toäi.
Ñaây cuõng laø baøi hoïc lôùn cho taát caû chuùng ta, baøi hoïc ñaõ trôû thaønh teân goïi moät thoâng ñieäp cuûa Ñöùc Beâneâñictoâ XVI: Caritas in veritate - Tình yeâu trong chaân lyù. Ñuùng vaäy, loøng thöông xoùt ñích thöïc phaûi saùnh ñoâi cuøng chaân lyù, tình yeâu chaân chính laø tình yeâu gaén vôùi chaân lyù. Ñaây phaûi laø nguyeân taéc höôùng daãn ñôøi soáng Kitoâ höõu treân moïi bình dieän: caù nhaân, gia ñình, coäng ñoaøn, xaõ hoäi.
Gia ñình laø caùi noâi cuûa loøng thöông xoùt
Cuoái cuøng, lôøi khuyeân cuï theå cuûa Meï Teâreâxa veà vieäc xaây döïng hoaø bình laø: haõy baét ñaàu töø gia ñình. Meï keå, "Moät laàn kia, coù 14 giaùo sö ñaïi hoïc töø Hoa Kyø ñeán thaêm nhaø baùc aùi cuûa chuùng toâi ôû Calcutta. Sau khi thaêm, moät ngöôøi noùi vôùi toâi: xin Meï noùi cho chuùng toâi moät ñieàu thoâi ñeå chuùng toâi coù theå nhôù maõi. Toâi noùi vôùi hoï: Haõy mæm cöôøi vôùi nhau, haõy daønh thôøi giôø cho nhau trong gia ñình. Ñoù cuõng laø ñieàu toâi muoán noùi vôùi quyù vò hoâm nay".
Meï Teâreâxa laõnh giaûi Nobel Hoaø Bình ôû Oslo, Na Uy, moät ñaát nöôùc giaøu coù, sung tuùc, theá nhöng Meï khoâng ngaàn ngaïi noùi vôùi hoï: "Quyù vò coù phuùc vì ñöôïc soáng trong ñaát nöôùc giaøu coù. Nhöng toâi chaéc chaén raèng trong nhieàu gia ñình quyù vò, coù theå chuùng ta khoâng ñoùi aên nhöng laïi coù ai ñoù trong gia ñình khoâng ñöôïc ñoùn nhaän, khoâng ñöôïc yeâu thöông, khoâng ñöôïc chaêm soùc, bò laõng queân". Ñoái vôùi Meï Teâreâxa, thöù ngheøo khoå naøy coøn ñaùng sôï hôn ngheøo khoå vaät chaát: "Khi toâi mang moät ngöôøi ngheøo ñoùi naèm ôû veä ñöôøng veà nhaø, toâi cho hoï moät cheùn côm, moät mieáng baùnh, vaäy laø ñaõ xua ñöôïc côn ñoùi cuûa hoï. Theá nhöng moät ngöôøi bò ruoàng boû, bò khöôùc töø, khoâng ñöôïc yeâu thöông, khoâng ñöôïc quan taâm... ñoù môùi laø thöù ngheøo khoå khuûng khieáp vaø raát khoù ñeå chöõa laønh".
Roài Meï giaûi thích theâm: "Chuùng ta ñöôïc Thieân Chuùa döïng neân ñeå soáng hoaø bình. Chuùa Gieâsu laø Thieân Chuùa ñaõ laøm ngöôøi ñeå ñem Tin Möøng naøy ñeán cho chuùng ta. Tin Möøng ñoù laø söï bình an cho moïi ngöôøi thieän taâm vaø ñaây cuõng laø ñieàu taát caû chuùng ta mong muoán. Thieân Chuùa yeâu thöông theá gian ñeán noãi ban Con Moät cuûa Ngaøi cho nhaân loaïi. Nghóa laø tình yeâu ñích thöïc luoân ñoøi hoûi phaûi cho ñi, phaûi hi sinh, phaûi chaáp nhaän bò toån thöông. Haõy soáng tình yeâu thöông ñoù tröôùc heát trong chính gia ñình mình. Coù nhieàu baïn treû ngaøy nay vöôùng vaøo ma tuùy vaø toâi töï hoûi taïi sao nhö theá. Caâu traû lôøi laø vì khoâng coù ai trong gia ñình ñoùn nhaän hoï. Cha meï quaù baän roän vieäc laøm aên, khoâng quan taâm ñeán con caùi neân con caùi ra ñöôøng, hoïc ñieàu xaáu töø baïn beø... Roài ngöôøi giaø. Coù laàn toâi ñeán thaêm moät nhaø döôõng laõo. Caùc cuï giaø ôû ñaây laø do con caùi ñem tôùi vaø hoï khoâng ñeán thaêm cha meï. Cô sôû vaät chaát raát toát nhöng cuï naøo cuõng chæ nhìn ra cöûa vaø khoâng thaáy cuï naøo nôû nuï cöôøi treân moâi. Toâi hoûi caùc nöõ tu taïi sao vaäy. Taïi sao hoï coù ñuû moïi thöù maø khoâng vui, chæ ngoùng nhìn ra cöûa? Caùc nöõ tu traû lôøi: vì hoï chæ mong ngoùng con chaùu ñeán thaêm. Hoï bò boû rôi, bò queân laõng."
Cho neân haõy baét ñaàu soáng tình yeâu töø trong gia ñình. Hoaø bình treân theá giôùi baét nguoàn töø söï bình an trong moãi gia ñình. Thoáng keâ xaõ hoäi cho thaáy phaàn lôùn thanh thieáu nieân phaïm phaùp xuaát thaân töø nhöõng gia ñình khoâng coù bình an: cha meï ly dò, cha meï nghieän ngaäp, cha meï baïo haønh... Ngay töø nhoû, caùc em ñaõ khoâng caûm nhaän ñöôïc söï bình an, vì theá taâm hoàn baát an vaø khi lôùn leân, thay vì laø ngöôøi xaây ñaép bình an thì laïi laø ngöôøi gieo raéc baïo löïc, oaùn thuø.
* * *
Ñeå keát luaän, haõy cuøng laéng nghe lôøi keâu goïi cuûa Meï Teâreâxa: "Haõy ñeå cho Chuùa hieän dieän trong gia ñình quyù vò, vì gia ñình caàu nguyeän cuõng laø gia ñình gaén keát vôùi nhau. Trong gia ñình, chuùng ta khoâng caàn ñeán suùng ñaïn ñeå tieâu dieät keû thuø vaø mang laïi hoaø bình. Chæ caàn ôû laïi vôùi nhau, yeâu thöông nhau, ñem bình an vaø nieàm vui vaøo gia ñình. Vaø chuùng ta coù theå vöôït qua moïi söï döõ trong theá gian".
- - - - - - - -
* Ghi chuù:
Thoâng thöôøng, ngöôøi laõnh giaûi Nobel seõ coù hai baøi dieãn vaên:
(1) baøi thuyeát trình (Lecture Nobel);
(2) dieãn vaên khi nhaän giaûi (Acceptance Speech).
Baøi vieát naøy döïa treân caû hai baøi cuûa Meï Teâreâxa Calcutta.
Gm. Pheâroâ Nguyeãn Vaên Khaûm