Töôøng thuaät ngaøy thöù ba
chuyeán vieáng thaêm Ba Lan
cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ
Töôøng thuaät ngaøy thöù ba chuyeán vieáng thaêm Ba Lan cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ.
Cracovia (Vat. 29-07-2016) - Thöù saùu 29 thaùng 7 naêm 2016 laø ngaøy thöù ba Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ vieáng thaêm muïc vuï Ba Lan nhaân Ngaøy Quoác Teá Giôùi Treû laàn thöù 31 taïi Cracovia. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ coù boán sinh hoaït chính: vieáng thaêm hai traïi taäp trung ñöùc quoác xaõ laø Auschwitz vaø Birkenau, nhaø thöông nhi ñoàng Prokocim, vaø vaøo ban chieàu chuû söï buoåi ñi ñaøng Thaùnh Giaù vôùi giôùi treû taïi baõi ñaát troáng "Blonia (ñoïc laø Buonie). Sau ñaây laø chi tieát caùc sinh hoaït cuûa Ñöùc Thaùnh Cha.
Luùc 7 giôø saùng Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ daâng thaùnh leã rieâng trong nhaø nguyeän toaø Toång Giaùm Muïc Cracovia. Sau ñoù vaøo luùc 8 giôø 15 ngaøi ñi xe ñeán phi tröôøng Balice caùch ñoù 16 caây soá ñeå laáy tröïc thaêng quaân söï bay ñeán Oswiecim caùch ñoù 30 caây soá. Maùy bay ñaõ tôùi nôi sau nöûa giôø bay.
Ñoùn tieáp Ñöùc Thaùnh Cha coù Ñöùc Cha Roman Pindel, Giaùm Muïc Bielsko Zywiec, vaø oâng thò tröôûng thaønh phoá. Ñöùc Hoàng Y Kurt Koch, Chuû tòch Hoäi Ñoàng Toaø Thaùnh hieäp nhaát caùc tín höõu Kitoâ, cuõng theo ñoaøn tuyø tuøng trong cuoäc vieáng thaêm naøy.
Oswiecim laø moät trong nhöõng thaønh phoá laâu ñaøi coå xöa nhaát Ba Lan, naèm gaàn soâng Sola, coù goác gaùc hoài theá kyû XII, vaø coù bieåu töôïng laø laâu ñaøi treân ñoài, ngaøy naøy laø moät vieän baûo taøng. Lòch söû cuûa thaønh phoá naøy bò ghi daáu bôûi caùc bieán coá theâ thaûm cuûa Ñeä Nhò Theá Chieán. Taïi ñaây quaân ñöùc quoác xaõ ñaõ xaây döïng traïi taøn saùt lôùn nhaát trong lòch söû nhaân loaïi: ñoù laø traïi taäp trung Auschwwitz Birkenau, nôi coù hôn moät trieäu moät traêm ngaøn ngöôøi bò gieát trong caùc naêm 1940-1945. Ngaøy nay thaønh phoá coù hôn 40 ngaøn daân cö, laø trung taâm cuûa nhieàu saùng kieán hoaø bình vaø nôi gaëp gôõ cuûa con ngöôøi thuoäc nhieàu quoác tòch vaø toân giaùo khaùc nhau. Naêm 1998 Lieân Hieäp Quoác ñaõ taëng noù töôùc hieäu "Söù giaû hoaø bình". Giaùo phaän Bielsko-Zywiec laø moät trong boán giaùo phaän thuoäc toång giaùo phaän Cracovia, coù hôn 800 ngaøn daân cö, 90% theo Coâng Giaùo vaø 80 ngaøn theo caùc toân giaùo khaùc. Giaùo phaän goàm 210 giaùo xöù vôùi 525 linh muïc trieàu, 121 linh muc doøng, 136 tu huynh, 450 nöõ tu vaø 69 ñaïi chuûng sinh. Giaùo phaän ñieàu khieån 32 hoïc vieän giaùo duïc vaø 11 trung taâm baùc aùi.
Luùc 9 giôø 20 phuùt Ñöùc Thaùnh Cha ñi xe ñeán vieän baûo taøng Auschwwitz caùch ñoù 700 meùt.
Ngöôïc doøng lòch söû ngaøy muøng 1 thaùng 9 naêm 1939 quaân ñöùc quoác xaõ xaâm laêng Ba Lan vaø ñoåi teân Oswiecim thaønh Auschwitz, vaø thaønh laäp traïi taâp trung gaàn thaønh phoá. Möôøi baåy ngaøy sau hoàng quaân Lieân Xoâ tieán chieám nöûa coøn laïi cuûa Ba Lan. Traïi taäp trung hoaït ñoäng töø ngaøy 14 thaùng 6 naêm 1940 ñeán ngaøy 27 thaùng gieâng naêm 1945 vaø goàm ba phaàn: Auschwwitz I coù caùc daãy nhaø baèng goã cuõ kyõ, Birkenau hay Auschwwitz II vaø khoaûng 40 traïi phuï thuoäc gaàn caùc nhaø maùy vaø caùc noâng traïi cuûa Ñöùc. Trong thôøi gian ñaàu quaân ñöùc quoác xaõ taøn saùt 150,000 tuø nhaân chính trò goàm caùc thaønh phaàn öu tuù cuûa xaõ hoäi Ba Lan. Vôùi thôøi gian hoï cuõng baét ñaàu göûi vaøo traïi caùc tuø nhaân thuoäc caùc nöôùc khaùc vaø töø muøa xuaân naêm 1942 quaân ñöùc quoác xaõ baét ñaàu taøn saùt haøng loaït ngöôøi Do thaùi. Chính taïi ñaây ñaõ coù hôn 1 trieäu ngöôøi Do thaùi bò gieát, 23 ngaøn ngöôøi Rom, 15 ngaøn tuø nhaân chieán tranh lieân xoâ vaø haøng ngaøn ngöôøi thuoäc caùc quoác tòch khaùc. Trong soá caùc vò töû ñaïo taïi Auschwitz coù cha Massimiliano Maria Kolbe vaø thaùnh nöõ Teresa Benedetta Thaùnh Giaù Edith Stein, goác do thaùi.
Ngaøy giaûi phoùng traïi taäp trung Suschwitz 27 thaùng gieâng ñöôïc Lieân Hieäp Quoác tuyeân boá laø Ngaøy Quoác Teá töôûng nieäm caùc naïn nhaân cuoäc dieät chuûng. Ngaøy 27 thaùng 7 naêm 1947 chính quyeàn Ba Lan quyeát ñònh duy trì khu vöïc cuûa traïi taäp trung vaø thaønh laäp vieän baûo taøng quoác gia Auschwwitz-Birkenau treân moät vuøng roäng 191 maãu. Naêm 1979 Lieân Hieäp Quoác ñöa noù vaøo trong danh saùch cuûa "Gia taøi nhaân loaïi". Cho ñeán nay ñaõ coù hôn 30 trieäu ngöôøi vieáng thaêm vieän baûo taøng naøy. Naêm 2000 chính quyeàn Ba Lan ñaõ cho thaønh laäp Uyû ban quoác teá goàm 22 thaønh vieân thuoäc nhieàu nöôùc khaùc nhau ñeå baûo trôï caùc hoaït ñoäng kyû nieäm cuûa khu vöïc naøy.
Vaøi thaùng sau khi Ñeä Nhò Theá Chieán chaám döùt, coù moät nhoùm cöïu tuø binh ngöôøi Ba Lan baét ñaàu phaùt ñoäng vieäc töôûng nieäm caùc naïn nhaân cuûa traïi taäp trung Auschwitz. Vaøi ngöôøi ñeán khu vöïc naøy thaønh laäp moät Hoäi ñoàng thöôøng tröïc cuûa traïi taäp trung Auschwitz vaø cung caáp söï trôï giuùp cho haøng ngaøn ngöôøi haønh höông keùo nhau ñeán ñaây ñeå tìm daáu veát cuûa caùc thaân nhaân, baïn beø bò saùt haïi, caàu nguyeän vaø töôûng nieäm nhöõng ngöôøi ñaõ bò gieát taïi caùc nôi naøy. Vieän baûo taøng Auschwitz Birkenau bao goàm caùc khu vöïc cuûa traïi taäp trung Auschwitz I taïi Oswiecim vaø traïi taäp trung Birkenau Auschwitz II ôû Brzezinka vaø taát caû nhöõng nôi khaùc bao goàm caùc duïng cuï taøn saùt haøng loaït ngöôøi Do thaùi vaø hôn 150 loaïi cô caáu goàm caùc dinh thöï vaø caùc nhaø goã cho tuø nhaân, nhaø tieâu, dinh thöï cho caùc nhaân vieân haønh chaùnh vaø ngöôøi chæ huy traïi taäp trung, caùc nhaø cho maät vuï ñöùc quoác xaõ, baøn giaáy ghi danh caùc tuø nhaân môùi tôùi, caùc thaùp canh, coång traïi taäp trung, vaøi caây soá haøng raøo keõm gai, caùc con ñöôøng beân trong traïi vaø ñöôøng raày xe löûa. Vieän baûo taøng cuõng bao goàm nhöõng hoá choân taäp theå vaøi traêm tuø nhaân bò gieát tröôùc khi hoàng quaân lieân xoâ vaøo traïi taäp trung, hay cheát sau khi traïi ñöôïc giaûi phoùng. Nghóa laø taát caû nhöõng chöùng tích vaø caùc vaät duïng toäi phaïm cuûa Ñöùc Quoác Xaõ, tieáp tuïc nghieân moät caùch khoa hoïc caùc daáu tích aáy ñeå trình baày cho coâng chuùng keát quûa caùc nghieân cöùu naøy. Nhöng tröôùc heát traïi taäp trung Auschwitz Birkenau laø moät nghóa trang vaø moät nôi töôûng nieäm, moät ñaøi töôûng nieäm, moät trung taâm giaùo duïc vaø tìm hieåu tình traïng cuûa nhöõng ngöôøi ñaõ bò saùt haïi taïi ñaây. Töø khi ñöôïc thaønh laäp ñaõ coù hôn 30 trieäu ngöôøi thuoäc hôn 100 quoác gia ñeán vieáng thaêm vieän baûo taøng. Nôi töôûng nieäm cuõng bao goàm caùc söu taàm lòch söû, vaên khoá vaø boä söu taäp lôùn nhaát theá giôùi caùc taùc phaåm ngheä thuaät daønh cho Auschwitz.
Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II ñaõ vieáng thaêm Auschwitz trong chuyeán coâng du Ba Lan laàn ñaàu tieân ngaøy muøng 7 thaùng 6 naêm 1979 vaø ñaõ caàu nguyeän trong caên phoøng ñeå ñoùi, nôi thaùnh Massimiliano Maria Kolbe ñaõ cheát. Trong baøi giaûng thaùnh leã cöû haønh beân ngoaøi traïi taäp trung hoài ñoù Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ noùi: "Toâi khoâng theå khoâng ñeán ñaây nhö Giaùo Hoaøng... Toâi ñeán moät laàn nöõa ñeå nhìn vaøo maét lyù do cuûa con ngöôøi, cuøng vôùi anh chò em, moät caùch ñoäc laäp vôùi nieàm tin cuûa anh chò em. Ñaëc bieät toâi cuøng anh chò em, hôõi nhöõng ngöôøi thaân meán tham döï vaøo cuoäc gaëp gôõ naøy, döøng laïi tröôùc taám bia khaéc tieáng Do thaùi. Baûn khaéc naøy gôïi leân kyù öùc cuûa daân toäc maø con caùi bò chæ ñònh cho söï tieâu dieät hoaøn toaøn. Tröôùc taám bia naøy khoâng ai ñöôïc pheùp ñi qua vôùi söï thôø ô. Auschwitz laø moät tính soå vôùi löông taâm nhaân loaïi qua caùc bia khaéc laøm chöùng cho caùc naïn nhaân cuûa caùc daân toäc, maø ngöôøi ta khoâng chæ vieáng thaêm, maø cuõng caàn suy nghó vôùi söï sôï haõi; suy nghó tôùi ñieàu naøy laø moät trong caùc ranh giôùi cuûa thuø haän. Auschwitz laø moät chöùng taù cuûa chieán tranh. Chieán tranh ñem theo mình moät gia taêng khoâng caân xöùng cuûa thuø haän, huyû hoaïi vaø taøn aùc".
Ngaøy 28 thaùng 5 naêm 2006 Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI cuõng ñaõ vieáng thaêm traïi taäp trung Auschwitz Birkenau vaøo cuoái chuyeán toâng du Ba Lan. Phaùt bieåu trong dòp naøy ngaøi noùi: "Leân tieáng taïi nôi cuûa söï kinh hoaøng, cuûa toäi phaïm choàng chaát choáng laïi Thieân Chuùa vaø choáng laïi con ngöôøi, chöa töøng thaáy trong lòch söû, haàu nhö laø ñieàu khoâng theå laøm ñöôïc. Vaø noù ñaëc bieät khoù khaên vaø ñeø neùn ñoái vôùi moät kitoâ höõu, moät Giaùo Hoaøng ñeán töø nöôùc Ñöùc. Trong moät nôi nhö nôi naøy caùc lôøi noùi giaûm ñi, noùi cho cuøng chæ coøn coù moät söï thinh laëng kinh hoaøng - moät söï thinh laëng laø moät tieáng keâu noäi taâm leân Thieân Chuùa: Laäy Chuùa, taïi sao Ngaøi laïi thinh laëng? Taïi sao Ngaøi laïi ñaõ coù theå khoan nhöôïng vôùi taát caû ñieàu naøy? Chính trong thaùi ñoä thinh laëng naøy maø chuùng ta cuùi ñaàu saâu thaúm trong thaàm kín tröôùc haøng haøng lôùp lôùp nhöõng ngöôøi ñaõ khoå ñau vaø bò gieát: tuy nhieân, söï thinh laëng naøy sau ñoù lôùn tieáng trôû thaønh lôøi xin tha loãi, hoøa giaûi, moät tieáng keâu leân Thieân Chuùa haèng soáng xin ñöøng bao giôø cho pheùp moät ñieàu nhö vaäy xaûy ra nöõa. Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ ñeán ñaây nhö laø ngöôøi con cuûa daân toäc beân caïnh daân toäc Do thaùi ñaõ phaûi khoå ñau hôn taïi nôi naøy, noùi chung, trong thôøi chieán tranh... Hoâm nay toâi ñeán ñaây nhö ngöôøi con cuûa daân toäc Ñöùc, vaø chính vì theá toâi phaûi vaø coù theå noùi nhö ngaøi: Toâi ñaõ khoâng theå khoâng tôùi. Toâi ñaõ phaûi tôùi. Noù ñaõ vaø ñang laø moät boån phaän tröôùc söï thaät vaø quyeàn lôïi cuûa nhöõng ngöôøi ñaõ khoå ñau, moät boån phaän tröôùc maët Thieân Chuùa".
Cuoäc vieáng thaêm ñaõ baét ñaàu luùc 9 giôø röôõi. Xe chôû Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ döøng beân ngoaøi coång chính cuûa traïi taäp trung beân treân coù haøng chöõ "Lao ñoäng khieán töï do". Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñöôïc oâng giaùm ñoác Vieän baûo taøng tieáp ñoùn. Ngaøi ñi boä vaøo beân trong, roài leân chieác xe nhoû chaïy baèng ñieän ñeå ñeán Khu soá 11. Khi ñeán saân Goïi, teân laø saân nhoû nôi maät vuï ñöùc quoác treo coå caùc tuø nhaân, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ döøng laïi caàu nguyeän roài hoân caây coät goã. Ñaây laø nôi cha Massimiliano Kolbe ñaõ hy sinh nhaän cheát theá cho moät ngöôøi cha gia ñình. Baø Thuû töôùng Beata Maria Szydlo ñaõ ñoùn tieáp Ñöùc Thaùnh Cha tröôùc cöûa vaøo khu 11. Ngaøi ñaõ gaëp 11 naïn nhaân soáng soùt cuûa traïi taäp trung, oâm hoân vaø noùi chuyeän vôùi töøng ngöôøi. Ngöôøi cuoái cuøng trao cho ngaøi moät caây neán. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ caàm caây neán thaép ngoïn ñeøn daàu ngaøi taëng cho traïi taäp trung vaø thinh laëng caàu nguyeän tröôùc böùc töôøng nôi quaân ñöùc quoác xaõ ñaõ xöû baén haøng ngaøn tuø nhaân trong hai naêm, baèng caùch baén vaøo ñaàu hoï roài loâi xaùc vaøo loø hoaû thieâu, töø muøa thu naêm 1941 ñeán muøa thu naêm 1943. Sau ñoù caùc vuï xöû baén ñöôïc chuyeån qua traïi taäp trung Birkenau. Böùc töôøng naøy ñaõ bò phaù nhöng naêm 1946 caùc cöïu tuø binh cuûa traïi ñaõ xaây laïi.
Sau khi töôûng nieäm caùc naïn nhaân ñaõ bò xöû baén taïi ñaây, Ñöùc Thaùnh Cha vaøo thaêm caên phoøng nôi cha Massimilano Kolbe bò boû cheát ñoùi. Hình phaït boû ñoùi ñöôïc quaân ñöùc quoác xaõ duøng trong thôøi gian ban ñaàu. Caùc tuø nhaân ñöôïc choïn trong nhoùm coù moät ngöôøi tuø boû troán, bò boû cheát ñoùi trong caùc phoøng beân duôùi loøng ñaát. Cha Kolbe ñaõ cheát ñoùi trong phoøng soá 18. Ñöùc Thaùnh Cha ñöôïc cha Beà treân toång quyeàn vaø cha beà treân tænh doøng Phanxicoâ vieän tu heøn moïn tieáp ñoùn, roài ngaøi xuoáng caùc phoøng boû ñoùi thaêm caên phoøng nôi cha Kolbe qua ñôøi. Ngaøi ñaõ vaøo ngoài treân gheá vaø thinh laëng caàu nguyeän moät luùc laâu. Hieän nay coù moät baûn khaéc kyû nieäm caùi cheát hy sinh cuûa ngaøi, beân caïnh coù moät caây neán do Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñeå laïi. Tröôùc khi rôøi khu nhaø soá 11 Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ kyù teân vaøo soå löu nieäm. Ngaøi vieát baèng tieáng Taây Ban Nha: "Laäy Chuùa xin thuông xoùt daân Ngaøi, Laäy Chuùa xin tha thöù cho bieát bao taøn aùc". Tieáp ñeán Ñöùc Thaùnh Cha ñi xe sang thaêm traïi taäp trung Birkenau caùch ñoù 3 caây soá. Traïi taäp trung naøy roäng 175 maãu vaø laø traïi taäp trung lôùn nhaát cuõng goïi laø Auschwitz II. Noù ñöôïc quaân ñöùc quoác xaõ baét ñaàu xaây naêm 1941 trong laøng Brzezinka. Daân laøng bò ñuoåi ñi nôi khaùc vaø nhaø cöûa cuûa hoï bò taøn phaù ñeå laáy choã cho traïi taäp trung. Taïi Birkenau quaân ñöùc quoác xaõ ñaõ xaây döïng caùc heä thoáng tieâu dieät tinh vi nhaát goàm 4 loø hoaû thieâu vôùi caùc phoøng hôi ngaït, 2 phoøng hôi ngaït taïm thôøi trong nhaø cuûa daân. Coù khoaûng 300 daãy nhaø baèng goã vaø gaïch laøm nôi ôû cho caùc tuø nhaân bò tröng duïng cho lao ñoäng vaø ñeå cho cheát daàn cheát moøn. Vaøo thaùng 8 naêm 1944 soá tuø nhaân taïi Birkenau leân tôùi 100,000 ngöôøi. Töôûng cuõng neân bieát raèng trong thôøi ñeä nhò theá chieán ñaõ coù 1,000 linh muïc Ba Lan cöùu soáng ngöôøi Do thaùi. Caùc nöõ tu ñaõ cho ngöôøi Do thaùi taù tuùc trong 300 tu vieän vaø cô caáu khaùc nhau treân toaøn nöôùc Ba Lan. Hoài naêm 1939 soá linh muïc tu só Ba Lan laø 18,000. Haøng giaùo só bò quaân ñöùc quoác xaõ baùch haïi moät caùch coù heä thoáng, khieán cho 4,000 vò vaø 6 Giaùm Muïc ñaõ bò nhoát trong caùc traïi taäp trung, vaø ít nhaát coù 2,800 vò ñaõ cheát.
Tröôùc ñaøi töôûng nieäm caùc naïn nhaân coù 1,000 ngöôøi goàm thaân nhaân cuûa caùc naïn nhaân vaø moät soá caùc tuø nhaân coøn soáng soùt chôø Ñöùc Thaùnh Cha. Ñaøi töôûng nieäm naøy ñaõ ñöôïc khaùnh thaønh naêm 1967 giöõa loø hoaû thieâu soá II vaø soá III. Coù 426 döï aùn ñaõ ñöôïc ñeà ra. Döï aùn vónh vieãn ñaõ do caùc kieán truùc sö Ba Lan vaø Italia thöïc hieän. Toaøn ñaøi töôûng nieäm goàm nhieàu lôùp, khieán ta nghó tôùi caùc hoøm choân ngöôøi cheát vaø caùc bia moä, trong khi yeáu toá cao nhaát bieåu töôïng cho oáng khoùi cuûa loø hoaû thieâu. Tröôùc ñaøi töôûng nieäm coù caùc taám bia töôûng nieäm baèng 23 thöù tieáng khaùc nhau cuûa caùc tuø nhaân. Baûng töôûng nieäm vieát: "Haõy luoân maõi ñeå nôi naøy laø tieáng theùt cuûa tuyeät voïng vaø laø moät caûnh caùo cho nhaân loaïi, nôi quaân ñöùc quoác xaõ ñaõ gieát cheát 1.5 trieäu ngöôøi, phuï nöõ, treû em, ña soá laø ngöôøi Do thaùi, ñeán töø caùc nöôùc AÂu chaâu. Auschwitz Birkenau 1940-1945".
Sau khi ñi boä qua coång chính, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ leân xe chaïy baèng ñieän tieán vaøo traïi. Ngaøi ñaõ ñöôïc baø Thuû töôùng vaø oâng giaùm ñoác traïi tieáp ñoùn. Moät rabbi do thaùi haùt thaùnh vònh 130, sau ñoù Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñeán tröôùc caùc taám bia thinh laëng caàu nguyeän roài thaép leân moät ngoïn neán. Ngaøi tieáp tuïc thaêm heát caùc bia tôùi taám bia cuoái cuøng coù teân cuûa 25 ngöôøi ñöôïc coi laø "Caùc ngöôøi coâng chính cuûa caùc quoác gia".
Sau khi thaêm ñaøi töôûng nieäm Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ taëng traøng haït maân coâi cho caùc naïn nhaân soáng soùt ngoài ôû maáy haøng gheá ñaàu. Tieáp ñeán ngaøi ñi xe tôùi saân tröïc thaêng bay veà Balice caùch ñoù 45 caây soá, roài veà toaø toång giaùm muïc Cracovia ñeå duøng böõa tröa vaø nghæ ngôi tröôùc khi ñi thaêm nhaø thöông nhi ñoàng Prokocim vaøo ban chieàu.
Ñaây laø nhaø thöông nhi ñoàng lôùn nhaát Ba Lan, do caùc tu só Dehoniani ñieàu khieån, haøng naêm chöõa trò cho khoaûng 30,000 treû em vaø khaùm beânh phaùt thuoác cho 200,000 em. Vieäc xaây caát nhaø thöông ñaõ do caùc ngöôøi Ba Lan soáng beân Hoa Kyø ñeà xöôùng, vaø ñöôïc chính quyeàn Hoa Kyø taøi trôï. Trong 5 thaäp nieân qua nhaø thöông ñaõ chöõa trò cho 900,000 treû em. Nhaø thöông naøy noåi tieáng vì chuyeân giaûi phaãu taùch rôøi caùc treû em sinh ñoâi dính vaøo nhau, chöõa phoûng vaø caùc thöù beänh veà tim cuûa treû em.
Ñöùc Gioan Phaoloâ II cuõng ñaõ thaêm nhaø thöông ngaøy 13 thaùng 8 naêm 1991. Nhaø nguyeän cuûa nhaø thöông coøn giöõ vaøi thaùnh tích cuûa ngaøi. Haøng ngaøy taïi ñaây ñeàu coù thaùnh leã cho treû em, cha meï, caùc nhaân vieân y teá vaø sinh vieân y khoa, vì nhaø thöông cuõng laø ñaïi hoïc. Mình Thaùnh Chuùa cuõng ñöôïc chaàu suoát ngaøy taïi ñaây.
Luùc 4 giôøi röôõi chieàu Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñi xe díp ñeán nhaø thöông caùch toaø toång giaùm muïc 9 caây soá. Ngaøi ñaõ ñöôïc baø thuû töôùng vaø vò giaùm ñoác nhaø thöông tieáp ñoùn taïi saûnh ñöôøng. Hieän dieän coù 50 treû em beänh nhaân, cha meï caùc em, caùc baùc só y taù vaø sinh vieân y khoa.
Ñaùp lôøi chaøo cuûa baø thuû töôùng Ñöùc Thaùnh Cha noùi leân lyù do ngaøi ñeán thaêm nhaø thöông:
Toâi muoán ôû gaàn moãi treû em ñau yeáu moät chuùt, beân caïnh giöôøng caùc em, oâm caùc em vaøo loøng, töøng em moät, laéng nghe töøng em moät, moãi em moät chuùt, vaø cuøng nhau thinh laëng tröôùc caùc caâu hoûi khoâng coù caâu traû lôøi töùc khaéc. Vaø caàu nguyeän.
Tin Möøng cho chuùng ta thaáy nhieàu laàn Chuùa Gieâsu gaëp gôõ caùc ngöôøi ñau yeáu, tieáp ñoùn hoï vaø Ngaøi cuõng saün loøng ñi tìm hoï. Ngaøi luoân luoân nhaän ra hoï, nhìn hoï nhö moät baø meï hieàn nhìn ñöùa con khoâng khoeû maïnh, vaø caûm thöông hoï. Nhö laø caùc kitoâ höõu toâi uôùc mong bieát bao coù khaû naêng gaàn guõi ngöôøi beänh theo kieåu cuûa Chuùa Gieâsu, trong thinh laëng, vôùi moät caùi vuoát ve, vôùi lôøi caàu nguyeän. Raát tieác xaõ hoäi cuûa chuùng ta bò oâ nhieãm bôûi neàn vaên hoùa "gaït boû" choáng laïi neàn vaên hoaù tieáp ñoùn. Vaø caùc naïn nhaân cuûa neàn vaên hoùa gaït boû chính laø nhöõng ngöôøi yeáu ñuoái nhaát, gioøn moûng nhaát; vaø ñoù laø moät söï taøn aùc. Traùi laïi, thaät laø ñeïp troâng thaáy raèng trong nhaø thöông naøy caùc treû em beù nhoû vaø caàn ñöôïc giuùp ñôõ ñöôïc tieáp ñoùn vaø saên soùc. Nhôø daáu chæ naøy cuûa tình yeâu maø anh chò em coáng hieán cho chuùng toâi! Ñoù laø daáu chæ cuûa neàn vaên minh ñích thöïc, nhaân baûn vaø kitoâ: ñaët ñeå caùc ngöôøi bò thieät thoøi nhaát vaøo trung taâm cuûa söï chuù yù xaõ hoäi chính trò.
Tieáp tuïc baøi phaùt bieåu Ñöùc Thaùnh Cha noùi:
Ñoâi khi caùc gia ñình phaûi moät mình lo laéng cho chuùng. Phaûi laøm gì ñaây? Töø nôi naøy trong ñoù toâi troâng thaáy tình yeâu cuï theå , toâi muoán noùi: chuùng ta haõy nhaân nhieàu leân caùc coâng trình cuûa neàn vaên hoùa tieáp ñoùn, caùc coâng trình ñöôïc linh hoaït bôûi tình yeâu kitoâ, tình yeâu ñoái vôùi Chuùa Gieâsu bò ñoùng ñinh, ñoái vôùi thòt xaùc cuûa Ngaøi. Phuïc vuï vôùi tình yeâu thöông, dòu hieàn nhöõng ngöôøi caàn söï giuùp ñôõ khieán laøm cho chuùng ta taát caû lôùn leân trong nhaân baûn; vaø noù môû ra cho chuùng ta cuoäc soáng vónh cöûu: ai chu toaøn caùc vieäc laønh phuùc ñöùc, thì khoâng sôï haõi caùi cheát.
Toâi khích leä taát caû nhöõng ai ñaõ khieán cho lôøi môøi goïi cuûa Tin Möøng trôû thaønh moät löïa choïn cuoäc ñôøi: caùc baùc só, y taù, taát caû nhöõng ai laøm vieäc trong laõnh vöïc y khoa cuõng nhö caùc tuyeân uyù vaø caùc ngöôøi thieän nguyeän. Xin Chuùa giuùp anh chò em chu toaøn coâng vieäc cuûa mình, taïi ñaây cuõng nhö taïi moïi nhaø thöông treân toaøn theá giôùi. Vaø xin Ngöôøi thöôûng coâng cho anh chò em, baèng caùch ban cho anh chò em söï an bình noäi taâm vaø moät con tim luoân luoân coù khaû naêng dòu hieàn.
Xin caùm ôn taát caû moïi ngöôøi veà cuoäc gaëp gôõ naøy! Toâi mang anh chò em trong tim vaø trong lôøi caàu nguyeän. Vaø xin anh chò em cuõng ñöøng queân caàu nguyeän cho toâi.
Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ taëng nhaø thöông böùc tranh "Tröôùc cöûa" cuûa ngheä só Piero Casentini, dieãn taû moät caûnh trong cuoäc ñôøi Chuùa Gieâsu: thaùnh Pheâroâ vaø caùc toâng ñoà ñöông ñaàu vôùi ngöôøi beänh ñi tìm Chuùa Gieâsu thaáp thoaùng ñaøng sau caùnh cöûa cuûa moät caên nhaø. Caùc göông maët ñöôïc trình baày theo reû quaït ñeå ngöôøi nhìn coù theå quan saùt töøng göông maët moät.
Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi chuyeän vaø vuoát ve caùc treû em trong ñoù nhieàu em bò beänh ung thö, tröôùc khi ñi thaêm vaøi khu vöïc cuûa nhaø thöông ñaïi hoïc. Tieáp ñoù ngaøi leân nhaø nguyeän vaø ñöôïc linh muïc tuyeân uyù Lucjan Szezepaniak tieáp ñoùn. Ñöùc Thaùnh Cha vieáng Mình Thaùnh Chuùa vaø quyø caàu nguyeän moät laùt.
Luùc 17 giôø 30 Ñöùc Thaùnh Cha ñi xe ñeán caùnh ñoàng Blonia caùch ñoù 10 caây soá ñeå chuû söï buoåi ñi ñaøng Thaùnh Giaù vôùi giôùi treû.
Ba giôø tröôùc khi Ñöùc Thaùnh Cha tôùi, hôn 1 trieäu baïn treû ñaõ tham döï chöông trình gaëp gôõ goàm caùc maøn trình dieãn nhaïc caûnh, chieáu phim, chia seû caùc chöùng töø, caàu nguyeän vaø haùt thaùnh ca. Caùc baïn treû ñöôïc xem caùc phim video noái lieàn vôùi caùc cöû haønh taïi nhieàu nôi khaùc lieân quan tôùi loøng thöông xoùt trong thaønh phoá Cracovia.
Buoåi ñi ñaøng Thaùnh Giaù ñöôïc cöû haønh baèng 5 thöù tieáng: Ba Lan, Anh, Phaùp, Taây Ban Nha vaø YÙ. ÔÛ moãi chaëng, thaùnh giaù ñöôïc caùc baïn treû thuoäc 14 hieäp hoäi vaø phong traøo khaùc nhau vaùc theo thöù töï goàm: chaëng thöù I coäng ñoàng thaùnh Egidio; chaëng thöù II Hieäp hoäi trôï giuùp caùc ngöôøi voâ gia cö thaùnh Alberto Chmielowski; chaëng thöù III Toå chöùc Trôï giuùp caùc Giaùo Hoäi ñau khoå; chaëng thöù IV Nhaø baø meï coâ ñôn "Cöûa soå cuûa söï soáng"; chaëng thöù V Coäng ñoaøn Con taàu; chaëng thöù VI Hieäp hoäi trôï giuùp nhau "Con taàu" taùi hoäi nhaäp caùc tuø nhaân, trôï giuùp ngöôøi thaát nghieäp vaø voâ gia cö; chaëng thöù VII Chöông trình "Madalena" cuûa caùc nöõ tu doøng Ñöùc Baø Thöông Xoùt, töùc doøng cuûa thaùnh nöõ Faustina Kowalska, goàm nhaø tieáp ñoùn caùc baø meï treû vaø caùc baø meï coâ ñôn; chaëng thöù VIII "Traïm ngöøng Gieâsu" laø phong traøo rao giaûng Tin Möøng cho giôùi treû soáng xa Chuùa; chaëng thöù IX Coäng ñoaøn "Nhaø Tieäc Ly" chuyeân giuùp taùi hoäi nhaäp caùc ngöôøi nghieän ma tuyù; chaëng thöù X Hieâp hoäi trôï giuùp cuûa cha thaùnh Pio giuùp ñôõ vaät chaát, taâm lyù, tinh thaàn vaø tö phaùp vôùi hai trung taâm vaø 7 nhaø taïi Cracovia; chaëng thöù XI caùc nöõ tu Thöøa sai baùc aùi cuûa Meï Teâreâxa Calcutta; chaëng thöù XII Coäng ñoaøn "Baùnh söï soáng" chuyeân trôï giöùp treû em, ngöôøi ngheøo vaø ngöôøi taøn taät cuõng nhö caáp hoïc boång cho treû em ngheøo vôùi 7 nhaø cho ngöôøi giaø vaø voâ gia cö goàm 1,000 ngöôøi; chaëng thöù XIII "Nhaø thöông taïi gia" laø phong traøo choáng teä naïn maïi daâm vaø caùc hình thöùc phoå bieán cuoäc soáng tính duïc thaùo thöù trong xaõ hoäi; chaëng thöù XIV "Nhaø thaùnh Ladaroâ" trôï giuùp caùc beänh nhaân nan y cuoái ñôøi.
Moãi chaëng ñeàu coù hoaït caûnh minh hoïa, moät ñoaïn Phuùc AÂm, vaø phaàn suy nieäm quy chieáu cuoäc soáng ngaøy nay.
Ngoû lôøi vôùi caùc baïn treû Ñöùc Thaùnh Cha trích laïi lôøi Chuùa Gieâsu noùi trong ngaøy phaùn xeùt: "Ta ñoùi, caùc ngöôi ñaõ cho aên; Ta khaùt, caùc ngöôi ñaõ cho uoáng; Ta laø khaùch laï, caùc ngöôi ñaõ tieáp röôùc; Ta traàn truoàng, caùc ngöôi ñaõ cho maëc; Ta ñau yeáu, caùc ngöôi ñaõ thaêm vieáng; Ta ngoài tuø, caùc ngöôi ñeán hoûi han." Caùc lôøi naøy cuûa Chuùa Gieâsu gaëp gôõ caâu hoûi nhieàu laàn vang leân trong con tim chuùng ta: "Thieân Chuùa ôû ñaâu?. Thieân Chuùa ôû ñaâu, neáu trong theá giôùi coù söï döõ, neáu coù nhöõng ngöôøi ñoùi khaùt, khoâng nhaø cöûa, caùc ngöôøi di cö tî naïn? Thieân Chuùa ôû ñaâu, khi caùc ngöôøi voâ toäi cheát vì baïo löïc, khuûng boá vaø chieán tranh? Thieân Chuùa ôû ñaâu khi beänh taät khoâng thöông xoùt beû gaãy caùc moái daây cuûa söï soáng vaø yeâu thöông? Hay khi caùc treû em bò khai thaùc boùc loät, bò haï nhuïc vaø khoå ñau vì caùc beänh taät? Thieân Chuùa ôû ñaâu tröôùc noãi aâu lo cuûa nhöõng ngöôøi nghi ngôø vaø caùc thoáng khoå cuûa taâm hoàn? Coù caùc vaán naïn maø con ngöôøi khoâng coù caâu traû lôøi. Chuùng ta chæ coù theå nhìn leân Chuùa Gieâsu vaø hoûi Ngaøi. Vaø caâu traû lôøi cuûa Chuùa Gieâsu laø ñaây: "Thieân Chuùa ôû trong hoï" Chuùa Gieâsu ôû trong hoï, töï ñoàng hoaù moät caùch saâu xa vôùi töøng ngöôøi. Ngaøi keát hieäp vôùi hoï nhö theå laøm thaønh "moät thaân theå duy nhaát" vôùi hoï.
Chính Chuùa Gieâsu daõ löïa choïn töï ñoàng hoùa vôùi caùc anh chò em naøy, bò thöû thaùch bôûi khoå ñau vaø aâu lo, baèng caùch chaáp nhaän böôùc ñi treân con ñöôøng khoå naïn tieán leân nuùi soï. Khi cheát treân thaäp giaù, Ngaøi phoù thaùc mình trong tay cuûa Thieân Chuùa Cha, vaø vaùc leân mình vaø trong mình vôùi tình yeâu thöông trao ban, caùc veát thöông theå lyù, luaân lyù vaø tinh thaàn cuûa toaøn nhaân loaïi. Khi oâm laáy goã cuûa thaäp giaù, Chuùa Gieâsu oâm laáy söï traàn truïi, ñoùi khaùt vaø coâ ñôn, khoå ñau vaø caùi cheát cuûa con ngöôøi thuoäc moïi thôøi ñaïi. Chieàu hoâm nay, Chuùa Gieâsu, vaø chuùng ta cuøng vôùi Ngaøi, oâm laáy vôùi tình yeâu ñaëc bieät caùc anh chò em Siri, troán chaïy chieán tranh. Chuùng ta chaøo ñoùn hoï vaø tieáp nhaän hoï vôùi tình yeâu thöông huynh ñeä vaø thieän caûm.
Khi böôùc ñi trôû laïi Con ñöôøng Thaäp giaù cuûa Chuùa Gieâsu, chuùng ta taùi khaùm phaù ra taàm quan troïng cuûa vieäc töï ñoàng hoùa vôùi Ngaøi, qua 14 vieäc laøm cuûa loøng thöông xoùt. Chuùng giuùp chuùng ta roäng môû cho loøng xoùt thöông cuûa Thieân Chuùa, xin ôn hieåu raèng khoâng coù loøng thöông xoùt con ngöôøi khoâng theå laøm ñöôïc gì, khoâng coù loøng thöông xoùt baïn, toâi, chuùng ta taát caû khoâng theå laøm ñöôïc gì heát. Tröôùc heát chuùng ta haõy nhìn vaøo 7 coâng vieäc thöông xoùt thaân xaùc: cho keû ñoùi aên, cho keû khaùt uoáng, cho ngöôøi traàn truïi aùo quaàn ñeå maëc, cho khaùch haønh höông ñoã nhaø, thaêm vieáng keû yeáu ñau, ngöôøi tuø toäi, choân xaùc keû cheát. Chuùng ta ñaõ nhaän ñöôïc moät caùch nhöng khoâng, chuùng ta haõy cho ñi moät caùch nhöng khoâng. Chuùng ta ñöôïc môøi goïi phuïc vuï Chuùa Gieâsu bò ñoùng ñinh trong moïi ngöôøi bò gaït boû ngoaøi leà xaõ hoäi, sôø moù thòt xaùc cuûa Ngaøi ñöôïc chuùc phuùc nôi ngöôøi bò loaïi tröø, ñoùi khaùt, traàn truoàng, bò tuø ñaày, ñau yeáu, thaát nghieäp, bò baùch haïi, di cö tî naïn. ÔÛ ñoù chuùng ta tìm thaáy Thieân Chuùa cuûa chuùng ta, chuùng ta ñuïng chaïm tôùi Chuùa. Chính Chuùa Gieâsu ñaõ noùi ñieàu naøy, khi giaûi thích ñaâu seõ laø cung caùch döïa treân ñoù chuùng ta seõ bò phaùn xöû: moãi laàn chuùng ta ñaõ laøm ñieàu naøy cho caùc anh em beù nhoû nhaát cuûa Ngaøi laø chuùng ta ñaõ laøm cho chính Ngaøi (x. Mt 25,31-46).
Tieáp tuïc baøi giaûng Ñöùc Thaùnh Cha noùi: Theâm vaøo caùc vieäc thöông xoùt phaàn xaùc laø caùc vieäc thöông xoùt tinh thaàn: coá vaán cho ngöôøi nghi hoaëc, daäy doã keû doát naùt, caûnh caùo ngöôøi toäi loãi, an uûi keû öu phieàn, tha thöù caùc xuùc phaïm, kieân nhaãn chòu ñöïng caùc ngöôøi saùch nhieãu, caàu nguyeän vôùi Thieân Chuùa cho keû soáng vaø keû cheát. Tính caùch ñaùng tin caäy cuûa chuùng ta nhö laø kitoâ höõu laø ôû nôi vieäc tieáp ñoùn ngöôøi bò gaït boû ngoaøi leà xaõ hoäi bò thöông tích treân thaân xaùc, vaø ôû nôi vieäc tieáp ñoùn keû coù toäi bò thöông tích trong taâm hoàn.
Ngaøy nay nhaân loaïi caàn ñeán nhöõng ngöôøi nam nöõ, vaø moät caùch ñaëc bieät ngöôøi treû nhö caùc baïn, nhöõng ngöôøi khoâng muoán soáng cuoäc ñôøi mình "moät nöûa", nhöõng ngöôøi treû saün saøng tieâu hao cuoäc ñôøi trong vieäc phuïc vuï caùc anh chò em ngheøo tuùng vaø yeáu ñuoái nhaát, noi göông Chuùa Kitoâ , laø Ñaáng ñaõ trao ban taát caû chính mình cho söï cöùu roãi cuûa chuùng ta. Truôùc söï döõ , khoå ñau vaø toäi loãi, caâu traû lôøi duy nhaát coù theå coù ñoái vôùi ngöôøi moân ñeä Chuùa Gieâsu laø trao ban chính mình, caû cuoäc soáng, theo göông Chuùa Kitoâ; ñoù laø thaùi ñoä phuïc vuï. Neáu moät ngöôøi noùi mình laø kitoâ höõu - maø khoâng soáng ñeå phuïc vuï, thì khoâng ích lôïi ñeå soáng. Vôùi cuoäc soáng cuûa mình hoï khöôùc töø Chuùa Gieâsu.
Caùc baïn treû thaân meán, chieàu nay Chuùa canh taân lôøi môøi goïi caùc baïn trôû thaønh caùc taùc nhaân trong vieäc phuïc vuï; Ngaøi muoán laøm cho caùc baïn trôû thaønh moät caâu traû lôøi cuï theå cho caùc nhu caàu vaø caùc khoå ñau cuûa nhaân loaïi; Ngaøi muoán raèng caùc baïn laø moät daáu chæ tình yeâu thöông xoùt cuûa Ngaøi cho thôøi ñaïi chuùng ta! Ñeå chu toaøn söù meänh naøy Ngaøi chæ cho caùc baïn con ñöôøng daán thaân caù nhaân vaø hy sinh chính mình: ñoù laø Con ñöôøng thaäp giaù. Con ñöôøng thaäp giaù laø con ñöôøng cuûa haïnh phuùc theo Chuùa Kitoâ cho tôùi cuøng, trong caùc hoaøn caûnh thöôøng khi theâ thaûm cuûa cuoäc soáng thöôøng ngaøy; ñoù laø con ñöôøng khoâng sôï haõi caùc thaát baïi, caùc gaït boû ngoaøi leà, hay caùc coâ ñôn, bôûi vì noù laøm traøn ñaày traùi tim con ngöôøi vôùi söï traøn ñaày cuûa Chuùa Gieâsu. Con ñöôøng thaäp giaù laø con ñöôøng cuûa cuoäc soáng vaø kieåu cuûa Thieân Chuùa, maø Chuùa Gieâsu ñaõ ñi, caû qua caùc loái ñi cuûa moät xaõ hoäi ñoâi khi chia reõ, baát coâng vaø thoái naùt.
Con ñöôøng thaäp giaù laø con ñöôøng duy nhaát ñaùnh baïi toäi loãi, söï döõ vaø caùi cheát, bôûi vì noù ñoå vaøo aùnh saùng raïng ngôøi cuûa söï soáng laïi, baèng caùch môû ra caùc chaân trôøi cuûa cuoäc soáng môùi traøn ñaày. Ñoù laø Con ñöôøng cuûa nieàm hy voïng vaø cuûa töông lai. Ai buôùc ñi treân noù vôùi loøng quaûng ñaïi vaø nieàm tin, thì trao ban hy goïng vaø töông laïi cho nhaân loaïi. Toâi muoán caùc baïn trôû thaønh nhöõng ngöôøi gieo vaõi hy voïng.
Caùc ban treû thaân meán, trong Ngaøy Thöù Saùu aáy nhieàu moân ñeä ñaõ buoàn baõ trôû veà nhaø hoï, nhöõng ngöôøi khaùc thì thích veà caên nhaø ôû ñoàng queâ ñeå queân ñi thaäp giaù. Toâi xin hoûi caùc baïn: chieàu nay caùc baïn muoán trôû veà nhaø mình, veà choã mình troï nhö theá naøo? Chieàu nay caùc baïn muoán trôû veà ñeå gaëp gôõ chính mình nhö theá naøo? Moãi ngöôøi haõy töï traû lôøi trong tim cho thaùch ñoá cuûa caâu hoûi naøy."
Sau khi ban pheùp laønh toaø thaùnh cho caùc baïn treû Ñöùc Thaùnh Cha leân xe trôû veà toaø Toång Giaùm Muïc caùch ñoù 2 caây soá, ñeå duøng böõa toái vaø nghæ ñeâm keát thuùc ngaøy thöù ba chuyeán vieáng thaêm muïc vuï Ba Lan.
Thöù baåy 30 thaùng 7 naêm 2016 Ñöùc Thaùnh Cha seõ kính vieáng ñeàn thaùnh Loøng Thöông Xoùt Chuùa taïi Lagiewniki, ban bí tích Hoaø giaûi cho vaøi baïn treû, roåi cöû haønh thaùnh leã vôùi caùc linih muïc tu só nam nöõ vaø chuûng sinh gaàn ñeàn thaùnh Gioan Phaoloâ II. Vaøo ban chieàu ngaøi seõ cuõng 5 baïn treû böôùc qua Cöûa Thaùnh vaø chuû söï buoåi canh thöùc caàu nguyeän vôùi thaùnh Gioan Phaoloâ II taïi "Caùnh ñoàng thöông xoùt" beân ngoaøi thaønh phoá Cracovia. Chuùng toâi seõ töôøng thuaät caùc bieán coá naøy trong caùc buoåi phaùt laàn tôùi.
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)