Baûn ghi laïi cuoäc ñoái thoaïi giöõa
Ñöùc Phanxicoâ vaø caùc giaùm muïc Ba Lan
nhaân Ñaïi Hoäi Giôùi Treû Theá Giôùi 2016
Baûn ghi laïi cuoäc ñoái thoaïi giöõa Ñöùc Phanxicoâ vaø caùc giaùm muïc Ba Lan, nhaân Ñaïi Hoäi Giôùi Treû Theá Giôùi 2016.
Krakow (VietCatholic News 5-08-2016) - Trong chuyeán thaêm Ba Lan ñeå tham döï Ngaøy Giôùi treû Theá giôùi naêm 2016, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ coù moät cuoäc hoïp rieâng vaøo ngaøy 27 thaùng 7 naêm 2016 vôùi caùc giaùm muïc cuûa nöôùc naøy. Thay cho baøi dieãn vaên chính thöùc nhö keá hoaïch ban ñaàu, Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ choïn moät cuoäc ñoái thoaïi thaân maät hôn.
Hoâm thöù ba 2 thaùng 8 naêm 2016, Vatican phaùt haønh moät baûn ghi laïi cuoäc ñoái thoaïi naøy. Döôùi ñaây laø baûn dòch tieáng Vieät, caên cöù vaøo baûn tieáng Anh taïm thôøi cuûa Zenit.
Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ:
Tröôùc khi baét ñaàu cuoäc ñoái thoaïi, vôùi nhöõng caâu hoûi maø caùc hieàn huynh ñaõ chuaån bò, toâi muoán thöïc hieän moät vieäc thöông ngöôøi vôùi taát caû caùc caùc hieàn huynh vaø ñeà nghò moät vieäc thöông ngöôøi khaùc nöõa. Toâi bieát raèng trong nhöõng ngaøy naøy, vôùi Ngaøy Giôùi Treû, nhieàu ngöôøi trong caùc hieàn huynh ñaõ baän roän neân ñaõ khoâng theå ñi döï caùc nghi thöùc an taùng cho Ñöùc oâng Zimowski thaân yeâu. Choân xaùc keû cheát voán laø moät vieäc thöông ngöôøi, vaø giôø ñaây, toâi muoán taát caû chuùng ta cuøng nhau caàu nguyeän cho Ñöùc oâng Zygmunt Zimowski vaø ñaây laø moät bieåu hieän thöïc söï cuûa baùc aùi huynh ñeä, choân caát moät ngöôøi anh em ñaõ qua ñôøi. Laïy Cha chuùng con... Kính Möøng Maria... Saùng Danh Ñöùc Chuùa Cha... Ñöôïc An Nghæ Ñôøi Ñôøi...
Vaø sau ñaây, laø vieäc thöông ngöôøi khaùc maø toâi muoán ñeà nghò. Toâi bieát caùc hieàn huynh ñang quan taâm veà ñieàu naøy: Ñöùc Hoàng Y Macharski thaân yeâu cuûa chuùng ta ñang beänh. .. Ít nhaát, caùc hieàn huynh haõy tôùi gaàn, vì toâi tin raèng khoâng ai coù theå vaøo nôi ngaøi ñang ôû, vì ngaøi ñaõ maát yù thöùc, nhöng ít nhaát, caùc hieàn huynh haõy tôùi beänh xaù, beänh vieän, vaø chaïm vaøo töôøng nhö theå noùi raèng: "Naøy hieàn huynh, toâi ñang ôû gaàn hieàn huynh ñaây". Vieáng keû lieät laøo voán laø moät vieäc thöông ngöôøi. Toâi cuõng seõ ñi. Caùm ôn caùc hieàn huynh.
Vaø baây giôø, moät trong caùc caùc hieàn huynh ñaõ chuaån bò caùc caâu hoûi, hoaëc, ít nhaát ñaõ cho ñem chuùng tôùi. Toâi saün saøng ñeå caùc hieàn huynh tuøy nghi söû duïng.
Ñöùc Cha Marek Jedraszewski (Toång Giaùm Muïc Lodz):
Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, coù veû nhö caùc tín höõu cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo vaø noùi chung taát caû caùc Kitoâ höõu ôû Taây AÂu ñang caøng ngaøy caøng laø moät thieåu soá trong neàn vaên hoùa voâ thaàn töï do hieän ñaïi. Taïi Ba Lan, chuùng ta ñang chöùng kieán moät söï ñoái laäp saâu saéc, moät cuoäc ñaáu tranh raát lôùn giöõa nieàm tin vaøo Thieân Chuùa moät beân vaø, beân kia, laø caùc suy nghó vaø loái soáng nhö theå Thieân Chuùa heà khoâng hieän höõu. Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, theo yù kieán cuûa Ñöùc Thaùnh Cha, Giaùo Hoäi Coâng Giaùo ôû xöù sôû chuùng con, neân ñöa ra loaïi haønh ñoäng muïc vuï naøo, ñeå ngöôøi daân Ba Lan luoân trung thaønh vôùi truyeàn thoáng Kitoâ giaùo ñaõ coù caû ngaøn naêm nay? Xin caùm ôn Ñöùc Thaùnh Cha.
Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ:
Caùc hieàn huynh quaû ñöôïc dieãm phuùc!
Quaû thaät, vieäc phi Kitoâ Giaùo, vieäc tuïc hoaù theá giôùi hieän ñaïi hieän khaù maïnh meõ; raát maïnh meõ. Nhöng moät soá ngöôøi noùi: Vaâng, noù maïnh meõ nhöng ngöôøi ta vaãn ñang ñöôïc muïc kích nhieàu hieän töôïng cuûa loøng ñaïo, nhö theå caûm thöùc toân giaùo ñang böøng daäy, vaø ñieàu naøy cuõng coù theå laø moät moái nguy hieåm. Toâi tin raèng chuùng ta, trong theá giôùi raát duy tuïc naøy, cuõng coù moái nguy hieåm khaùc laø duy taâm hoùa kieåu Ngoä Ñaïo: thöù duy tuïc hoùa naøy phaàn naøo ñang ñem laïi cho chuùng ta khaû theå phaùt trieån moät ñôøi soáng thieâng lieâng kieåu Ngoä Ñaïo. Chuùng ta haõy nhôù raèng ñoù laø laïc giaùo ñaàu tieân cuûa Giaùo Hoäi: Thaùnh Toâng ñoà Gioan töøng ñaõ chieán ñaáu choáng caùc ngöôøi Ngoä Ñaïo - vaø chieán ñaáu maïnh meõ xieát bao! - Nhöõng ngöôøi coù moät neàn linh ñaïo chuû quan khoâng coù Chuùa Kitoâ. Ñoái vôùi toâi, vaán ñeà nghieâm troïng nhaát cuûa thöù duy tuïc hoùa naøy laø phi Kitoâ Giaùo: laø loaïi boû Chuùa Kitoâ, loaïi boû Chuùa Con. Toâi caàu xin, toâi bieát,... khoâng (laøm) gì hôn. Ñoù laø Ngoä Ñaïo thuyeát. Coøn moät thöù laïc giaùo nöõa cuõng ñang hôïp thôøi trang trong luùc naøy, nhöng toâi ñeå noù sang moät beân vì, thöa Ñöùc Cha, caâu hoûi cuûa Ñöùc Cha ñi theo höôùng ñoù. Coøn thuyeát cuûa Peâlagioâ nöõa, nhöng chuùng ta ñeå noù qua moät beân, seõ noùi tôùi noù ôû moät thôøi ñieåm khaùc. Tìm Thieân Chuùa maø khoâng caàn Chuùa Kitoâ: moät Thieân Chuùa khoâng coù Chuùa Kitoâ, moät daân toäc khoâng coù Giaùo Hoäi. Taïi sao? Vì Giaùo Hoäi laø Meï, laø ngöôøi mang laïi cho caùc hieàn huynh söï soáng, vaø Chuùa Kitoâ laø Anh trai caû, laø Con cuûa Chuùa Cha, Ñaáng luoân qui chieáu veà Chuùa Cha, Ngöôøi laø Ñaáng maïc khaûi cho caùc hieàn huynh danh thaùnh cuûa Chuùa Cha. Moät Giaùo Hoäi moà coâi: Thuyeát Ngoä Ñaïo ngaøy nay, vì noù, treân thöïc teá, chính laø moät cuoäc phi Kitoâ Giaùo, khoâng coù Chuùa Kitoâ, daãn chuùng ta ñeán moät Giaùo Hoäi, ñuùng hôn, ñeán nhöõng Kitoâ höõu, moät daân toäc moà coâi. Vaø chuùng ta phaûi laøm cho giaùo daân cuûa chuùng ta caûm thaáy ñieàu naøy.
Toâi phaûi khuyeân nhöõng gì ñaây? AØ ñaây roài - nhöng toâi tin raèng ñaây laø thöïc haønh cuûa Tin Möøng, nôi maø treân thöïc teá lôøi giaûng daïy cuûa Chuùa ñang raát gaàn guõi. Hoâm nay, chuùng ta, caùc toâi tôù cuûa Chuùa - Giaùm muïc, linh muïc, giaùo daân thaùnh hieán coù xaùc tín - phaûi gaàn guõi vôùi daân cuûa Thieân Chuùa. Khoâng gaàn guõi, thì chæ laø chöõ nghóa khoâng thòt xöông. Chuùng ta haõy nghó - Toâi thích nghó veà ñieàu naøy - veà hai truï coät cuûa Tin Möøng. Hai truï coät cuûa Tin Möøng naøy laø gì? Taùm Moái Phuùc Thaät vaø sau ñoù, laø ñoaïn Tin Möøng Matthew 25, laø "nghò ñònh thö" maø caên cöù vaøo ñoù, taát caû chuùng ta seõ bò phaùn xöû. Cuï theå. Gaàn guõi. Ñuïng chaïm - (ñeàu laø) caùc vieäc thöông ngöôøi, caû veà phaàn xaùc laãn phaàn hoàn. "Nhöng Ñöùc Thaùnh Cha noùi nhöõng ñieàu naøy, vì noùi veà loøng thöông xoùt trong naêm nay laø ñieàu hôïp thôøi trang..." Khoâng, ñaây laø Tin Möøng! - Tin Möøng, caùc vieäc thöông ngöôøi. Ñaây laø oâng laïc giaùo hoaëc teân voâ laïi Samaria ñang xuùc ñoäng vaø ñang laøm nhöõng gì oâng ta neân laøm, vaø coøn lieàu maát caû tieàn baïc cuûa mình nöõa! Ñuïng chaïm. Coøn kia laø Chuùa Gieâsu, Ñaáng luoân ôû giöõa ngöôøi ta hoaëc ôû vôùi Chuùa Cha, hoaëc trong lôøi caàu nguyeän, moät mình vôùi Chuùa Cha, hoaëc giöõa ngöôøi ta, ôû ñaáy, vôùi caùc moân ñeä. Gaàn guõi. Ñuïng chaïm. Ñoù laø cuoäc soáng cuûa Chuùa Gieâsu. .. Khi xuùc ñoäng, taïi coång thaønh Nain (x Lc 7: 11-17), Ngöôøi ñaõ xuùc ñoäng; Ngöôøi ñaõ tôùi vaø chaïm vaøo quan taøi maø noùi, "Ñöøng khoùc...". Gaàn guõi, vaø gaàn guõi laø chaïm vaøo da thòt ñau khoå cuûa Chuùa Kitoâ.
Vaø Giaùo Hoäi, vinh quang cuûa Giaùo Hoäi chaéc chaén laø caùc vò töû ñaïo, nhöng cuõng coù raát nhieàu ngöôøi ñaøn oâng vaø ñaøn baø ñaõ boû moïi söï vaø ñaõ hieán caû ñôøi mình trong caùc beänh vieän, trong caùc tröôøng hoïc, vôùi treû em, vôùi ngöôøi beänh. .. Toâi nhôù moät nöõ tu nhoû beù ôû (Coäng Hoøa) Trung Phi; baø ñaõ 83 hoaëc 84 tuoåi, gaày goø, toát buïng, vôùi moät beù gaùi nhoû. Baø ñeán chaøo toâi: "Con khoâng xuaát phaùt töø ñaây; con ñeán töø phía beân kia soâng, töø Congo, nhöng luoân luoân, moãi tuaàn moät laàn, con tôùi ñaây ñeå laøm vieäc mua saém vì thuaän tieän hôn". Baø aáy cho toâi bieát tuoåi cuûa baø: 83, 84. "Con ñaõ ôû ñaây 23 naêm; con laø moät y taù saûn khoa, con ñaõ giuùp hai tôùi ba ngaøn treû sô sinh sinh ra... " "Vaäy aø, vaø con tôùi ñaây moät mình?" "Vaâng, vaâng, chuùng con laáy xuoàng. .." Baø aáy ñaõ 83! Baø ngoài xuoàng trong khoaûng moät giôø môùi tôùi ñaây. Ngöôøi phuï nöõ naøy - vaø raát nhieàu ngöôøi nhö baø - ñaõ rôøi ñaát nöôùc mình - Baø laø ngöôøi YÙ, töø Brescia - "raát nhieàu ngöôøi" ñaõ rôøi ñaát nöôùc hoï ñeå chaïm vaøo da thòt cuûa Chuùa Kitoâ. Neáu chuùng ta ñi tôùi caùc nöôùc truyeàn giaùo ôû Amazon, ôû Chaâu Myõ Latinh, chuùng ta seõ thaáy taïi caùc nghóa trang phaàn moä cuûa nhieàu tu só nam nöõ cheát raát treû, vì hoï khoâng coù caùc khaùng theå ñoái vôùi caùc beänh cuûa maûnh ñaát ñoù, vaø hoï cheát treû. Caùc vieäc thöông ngöôøi: ñuïng chaïm, giaûng daïy, an uûi, "daønh thì giôø". Daønh thì giôø.
Coù laàn toâi raát haøi loøng, khi moät ngöôøi ñaøn oâng tôùi xöng toäi vaø ñang ôû trong tình huoáng theo ñoù oâng khoâng theå nhaän ñöôïc söï giaûi toäi. OÂng ñeán vôùi moät noãi lo sôï naøo ñoù, vì ñoâi khi oâng bò môøi rôøi khoûi (toøa giaûi toäi): "Khoâng, khoâng... ñi ñi". Vò linh muïc (laàn naøy) laéng nghe anh, giaûi thích tình huoáng cho anh, vaø noùi vôùi anh: "Nhöng naøy con, con haõy caàu nguyeän. Thieân Chuùa yeâu thöông con, cha seõ ban pheùp laønh cho con, nhöng con phaûi trôû laïi ñoù, coù höùa vôùi cha khoâng?" Vaø vò linh muïc naøy quaû ñaõ " daønh thì giôø" ñeå loâi keùo ngöôøi ñaøn oâng naøy tôùi caùc bí tích. Ñieàu naøy ñöôïc goïi laø söï gaàn guõi.
Vaø khi noùi chuyeän vôùi caùc Giaùm Muïc veà söï gaàn guõi, toâi nghó raèng toâi phaûi noùi tôùi söï gaàn guõi quan troïng nhaát: ñoù laø söï "gaàn guõi" vôùi caùc linh muïc. Giaùm muïc phaûi luoân coù ñoù cho caùc linh muïc cuûa mình. Khi toâi coøn ôû AÙ Caên Ñình, toâi nghe raát nhieàu, raát nhieàu laàn töø caùc linh muïc, khi toâi ñi giaûng Linh Thao - Toâi thích ñi giaûng Linh Thao - toâi noùi: "Haõy noùi vôùi Ñöùc Giaùm Muïc veà ñieàu naøy. .." "Nhöng khoâng, con goïi thaêm ngaøi vaø cha thö kyù noùi vôùi con: 'Khoâng, ngaøi raát, raát baän roän, nhöng ngaøi seõ tieáp cha trong ba thaùng nöõa'". Nhöng linh muïc naøy caûm thaáy mình laø moät ñöùa treû moà coâi, khoâng coù cha, khoâng coù söï gaàn guõi, vaø ngaøi baét ñaàu naûn chí. Khi thaáy nhöõng cuoäc goïi treân soå ghi, vaøo buoåi toái, luùc trôû veà nhaø, "khi thaáy" cuù ñieän thoaïi cuûa moät linh muïc, vò giaùm muïc phaûi goïi cho ngaøi ngay laäp töùc, ngay cuøng buoåi toái aáy hoaëc ngaøy hoâm sau. "Vaâng, toâi baän roän, nhöng haù vieäc naøy khoâng khaån caáp sao?" - "Khoâng. Khoâng, nhöng chuùng ta haõy ñi ñeán moät thoûa thuaän... ". Linh muïc phaûi caûm thaáy ngaøi coù moät ngöôøi cha. Neáu chuùng ta laáy maát tình cha khoûi caùc linh muïc, chuùng ta seõ khoâng theå yeâu caàu caùc ngaøi laøm cha ñöôïc. Vaø nhö vaäy, caûm thöùc tình cha cuûa Thieân Chuùa cuõng seõ bò gôõ boû. Vieäc laøm cuûa Chuùa Con laø chaïm vaøo noãi thoáng khoå cuûa con ngöôøi: caû phaàn hoàn laãn phaàn xaùc. Gaàn guõi. Vieäc laøm cuûa Chuùa Cha: laøm cha, laøm cha-giaùm muïc.
Roài ñeán nhöõng ngöôøi treû tuoåi, bôûi vì, trong nhöõng ngaøy naøy, chuùng ta phaûi noùi veà nhöõng ngöôøi treû tuoåi. Nhöõng ngöôøi treû tuoåi "teû nhaït" xieát bao! Bôûi vì hoï luoân luoân noùi cuøng moät ñieàu, hoaëc "Toâi nghó veà ñieàu naøy nhö theá naøy..." hoaëc "Giaùo Hoäi neân...", neân ñoái vôùi ngöôøi treû, ngöôøi ta caàn phaûi kieân nhaãn. Khi coøn beù, toâi bieát moät soá linh muïc: hoài ñoù, ngöôøi ta naêng lui tôùi toøa giaûi toäi hôn baây giôø; caùc ngaøi ñaõ daønh haøng giôø nghe "hoï xöng toäi" hoaëc tieáp hoï taïi vaên phoøng giaùo xöù, ñeå laéng nghe cuøng nhöõng ñieàu y nhö nhau... nhöng raát kieân nhaãn. Vaø roài, ñöa caùc ngöôøi treû tôùi caùc vuøng queâ, leân nuùi. .. Nhöng, haõy nghó tôùi Thaùnh Gioan Phaoloâ II, ngaøi ñaõ laøm gì vôùi caùc sinh vieân Ñaïi hoïc? Vaâng, ngaøi ñaõ giaûng daïy, nhöng roài ngaøi ñaõ leân nuùi vôùi hoï! Gaàn guõi. Ngaøi laéng nghe hoï. Ngaøi hieän dieän vôùi nhöõng ngöôøi treû tuoåi.
Vaø toâi muoán nhaán maïnh moät ñieàu cuoái cuøng, vì toâi tin raèng Chuùa ñang yeâu caàu toâi ñieàu naøy: oâng baø. Caùc hieàn huynh, nhöõng ngöôøi ñaõ phaûi chòu ñöïng chuû nghóa coäng saûn, chuû nghóa voâ thaàn, haún bieát ñieàu naøy: ñoù laø oâng baø - ñoù laø baø noäi baø ngoaïi ñaõ cöùu vaõn vaø truyeàn thuï ñöùc tin. OÂng baø coù boä nhôù cuûa moät daân toäc; caùc ngaøi coù boä nhôù cuûa ñöùc tin, boä nhôù cuûa Giaùo Hoäi. Ñöøng vöùt boû oâng baø! Trong neàn vaên hoùa vöùt boû naøy, moät neàn vaên hoùa, treân thöïc teá, ñaõ bò phi Kitoâ giaùo, nhöõng gì khoâng höõu ích, nhöõng gì khoâng xuoâi chaåy ñeàu bò lieäng boû. Khoâng! oâng baø laø nhöõng boä nhôù cuûa moät daân toäc; caùc ngaøi laø boä nhôù cuûa ñöùc tin. Vaø caùc hieàn huynh haõy noái keát giôùi treû vôùi oâng baø: ñaây cuõng laø söï gaàn guõi - caùc hieàn huynh haõy gaàn guõi vaø taïo ra söï gaàn guõi. Toâi chæ bieát traû lôøi caâu hoûi naøy nhö theá thoâi. Khoâng heà coù coâng thöùc saün, nhöng chuùng ta phaûi tôùi taän hieän tröôøng - neáu chuùng ta chôø maùy ñieän thoaïi rung hoaëc tieáng goõ cöûa. .. Khoâng. Chuùng ta phaûi ra ngoaøi ñeå tìm, nhö muïc töû, ngöôøi ñi tìm "chieân" laïc. Toâi khoâng bieát; yù nghó naøy chôït ñeán vôùi toâi.
Ñöùc Cha Slawoj Leszek Glodz (Toång Giaùm muïc Gdansk):
Kính thöa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ, chuùng con ñaëc bieät bieát ôn Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ suy nieäm theâm veà giaùo lyù cuûa loøng thöông xoùt, maø thaùnh Gioan Phaoloâ II, treân thöïc teá, ñaõ baét ñaàu ôû ñaây taïi Krakow naøy. Taát caû chuùng ta ñeàu bieát raèng chuùng ta ñang soáng trong moät theá giôùi bò thoáng trò bôûi baát coâng: ngöôøi giaøu trôû neân giaøu coù hôn, ngöôøi ngheøo trôû neân khoán khoå; coù khuûng boá, coù ñaïo ñöùc hoïc vaø luaân lyù tính töï do, maø khoâng coù Thieân Chuùa... Vaø caâu hoûi cuûa con nhö sau: laøm theá naøo chuùng ta coù theå aùp duïng giaùo huaán thöông xoùt, vaø ñaëc bieät aùp duïng vaøo ai? Ñöùc Thaùnh Cha voán coå vuõ loaïi thuoác ñöôïc goïi laø "loøng thöông xoùt" maø con mang theo mình: con caûm ôn Ñöùc Thaùnh Cha veà söï coå vuõ naøy...
Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ:
... Vaø baây giôø, ñaõ xuaát hieän "loøng thöông xoùt coäng" roài: noù maïnh hôn!
Ñöùc Cha Slawoj Leszek Glodz:
... Vaâng, vaø xin caûm ôn Ñöùc Thaùnh Cha vì caùi "coäng" naøy. Chuùng con cuõng coù chöông trình "coäng" naøy ñöôïc chính phuû khuyeán khích cho nhieàu gia ñình. Caùi "coäng" naøy hieän raát hôïp thôøi trang. "Noù caàn ñöôïc coå vuõ" moät caùch ñaëc bieät vôùi nhöõng ai vaø caùch naøo? Ñaàu tieân, nhöõng ngöôøi naøo phaûi laø ñoái töôïng cho giaùo huaán cuûa chuùng ta veà loøng thöông xoùt? Xin caûm ôn Ñöùc Thaùnh Cha.
Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ:
Caùm ôn Ñöùc Cha. "Caâu hoûi" veà loøng thöông xoùt naøy khoâng phaûi laø ñieàu xuaát hieän trong taâm trí toâi. Noù laø moät quaù trình. Neáu chuùng ta nghó tôùi Chaân Phuùc Phaoloâ VI, ngaøi ñaõ nhaéc tôùi loøng thöông xoùt roài. Roài, Thaùnh Gioan Phaoloâ II laø vó nhaân cuûa loøng thöông xoùt, vôùi thoâng ñieäp Dives in Misericordia, vieäc phong thaùnh cho Thaùnh Faustina, vaø roài tuaàn Baùt Nhaät Phuïc Sinh: ngaøi qua ñôøi vaøo ñeâm tröôùc ngaøy naøy. Noù töøng laø moät quaù trình cuûa Giaùo Hoäi, trong nhieàu naêm qua. Ngöôøi ta thaáy Chuùa ñoøi coù söï ñaùnh thöùc thaùi ñoä thöông xoùt naøy nôi caùc tín höõu trong Giaùo Hoäi. Ngöôøi laø Ñaáng thöông xoùt luoân tha thöù moïi söï. Moät ñaàu coät Trung Coå gaây aûnh höôûng vôùi toâi raát nhieàu, ñöôïc tìm thaáy trong Nhaø thôø Thaùnh Maria Mañaleâna ôû Vezelay, Phaùp, nôi con ñöôøng haønh höông goïi laø Camino Santiago baét ñaàu. Treân ñaàu coät naøy, moät beân laø Giuña treo coå, vôùi ñoâi maét môû to, löôõi theø ra, vaø ôû phía beân kia laø Ñaáng Chaên Chieân Laønh, ñang mang Giuña theo Ngöôøi. Vaø neáu chuùng ta nhìn kyõ, löu yù tôùi khuoân maët cuûa Ñaáng Chaên Chieân Laønh: moät beân, ñoâi moâi Ngöôøi ñang buoàn, nhöng beân kia chuùng laïi ñang mæm cöôøi. Loøng thöông xoùt laø moät maàu nhieäm; noù laø moät maàu nhieäm; ñoù laø maàu nhieäm cuûa Thieân Chuùa. Toâi ñaõ ñöôïc phoûng vaán vaø töø ñoù, moät cuoán saùch ñaõ ñöôïc phaùt haønh coù töïa ñeà laø "Teân cuûa Thieân Chuùa laø Loøng Thöông Xoùt", nhöng ñoù laø caùch baùo chí aên noùi, toâi nghó ta coù theå noùi raèng Thieân Chuùa laø Cha nhaân töø - ít nhaát trong Tin Möøng, Chuùa Gieâsu ñaõ ñöôïc moâ taû nhö theá. Ngöôøi tröøng phaït ñeå ngöôøi ta trôû laïi. Vaø roài caùc duï ngoân veà loøng thöông xoùt, vaø caùch Ngöôøi muoán cöùu chuùng ta. .. Khi ñaõ ñeán thôøi vieân maõn, Ngöôøi ñaõ cho Con cuûa Ngöôøi sinh ra bôûi moät ngöôøi phuï nöõ: vôùi xaùc thòt; Ngöôøi cöùu chuùng ta: baèng xaùc thòt; khoâng baèng sôï haõi maø baèng xaùc thòt. Trong quaù trình naøy cuûa Giaùo Hoäi, chuùng ta nhaän ñöôïc raát nhieàu aân suûng.
Vaø Ngöôøi thaáy theá giôùi bò ñau yeáu vì baát coâng, vì thieáu tình yeâu, vì thoái naùt. Nhöng ñieàu naøy ñuùng; ñieàu naøy ñuùng. Hoâm nay, treân maùy bay naøy, noùi veà vò linh muïc hôn 80 tuoåi naøy, ngöôøi bò gieát ôû Phaùp: môùi ñaây, toâi noùi theá giôùi ñang coù chieán tranh, chuùng ta ñang soáng trong cuoäc Theá Chieán thöù ba coù tính töøng phaàn. Chuùng ta nghó tôùi Nigeria. .. Caùc yù thöùc heä, ñuùng, nhöng ñaâu laø yù thöùc heä cuûa ngaøy hoâm nay, moät yù thöùc heä, treân thöïc teá, ñang naèm ôû trung taâm vaø laø meï cuûa tham nhuõng, cuûa chieán tranh? Noù laø ngaãu thaàn tieàn baïc. Ñaøn oâng vaø ñaøn baø khoâng coøn ôû choùp ñænh cuûa saùng theá nöõa, Ngaãu thaàn tieàn baïc ñöôïc ñaët vaøo ñoù, vaø moïi söï ñeàu ñöôïc mua vaø baùn laáy tieàn. Tieàn laø taâm ñieåm. Con ngöôøi bò khai thaùc. Coøn vieäc buoân ban ngöôøi ngaøy nay thì sao? Noù luoân luoân laø theá naøy: ñoäc aùc! Toâi ñaõ noùi leân taâm tö naøy vôùi moät vò caàm ñaàu chính phuû vaø oâng ta noùi vôùi toâi: "Noù luoân luoân ñoäc aùc. Vaán ñeà laø baây giôø chuùng ta thaáy noù treân truyeàn hình, noù ñaõ ñeán gaàn cuoäc soáng cuûa chuùng ta". Nhöng quaû noù luoân luoân ñoäc aùc - gieát ngöôøi vì tieàn - boùc loät con ngöôøi, boùc loät saùng theá. Khi moät vò vöøa ñöôïc baàu ñöùng ñaàu moät chính phuû ôû chaâu Phi ñeán yeát kieán, oâng noùi vôùi toâi: "Haønh ñoäng cai trò ñaàu tieân ñöôïc toâi thöïc hieän seõ laø taùi troàng röøng ñaát nöôùc, töøng bò phaù röøng vaø huûy hoaïi". Chuùng ta khoâng chaêm soùc saùng theá! Vaø ñieàu naøy coù nghóa seõ coù nhieàu ngöôøi ngheøo hôn, nhieàu tham nhuõng hôn.
Nhöng chuùng ta seõ nghó gì khi 80% - ít nhieàu nhö theá, caùc hieàn huynh haõy nhìn caùc soá thoáng keâ vaø neáu khoâng 80 thì laø 82 hoaëc 78 - söï giaøu coù naèm trong tay non 20% soá ngöôøi. "Thöa cha, cha ñöøng noùi nhö vaäy, vì noù seõ laøm cha thaønh moät ngöôøi coäng saûn!" Khoâng, khoâng, ñaây laø caùc con soá thoáng keâ! Vaø ai phaûi traû giaù cho ñieàu naøy? Ngöôøi ta phaûi traû giaù, daân Thieân Chuùa phaûi traû giaù: caùc coâ gaùi bò khai thaùc, thanh nieân khoâng coù vieäc laøm. ÔÛ YÙ, nhöõng ngöôøi töø 25 tuoåi trôû xuoáng, 40% khoâng coù vieäc laøm; ôû Taây Ban Nha, laø 50%; ôû Croatia 47%. Taïi sao? Bôûi vì coù thöù kinh teá loûng (luaân chuyeån) chuyeân nuoâi döôõng tham nhuõng. Vì chöôùng tai gai maét, moät ngöôøi Coâng Giaùo vó ñaïi noùi vôùi toâi raèng oâng ñi thaêm moät ngöôøi baïn doanh nhaân, oâng naøy noùi: "Toâi seõ cho anh thaáy laøm theá naøo toâi kieám ñöôïc 20.000 ñoâla maø khoâng caàn rôøi khoûi nhaø". Vaø vôùi chieác maùy vi tính, oâng naøy ñaõ thöïc hieän vieäc mua töø California, toâi khoâng bieát laø gì, vaø baùn noù cho Trung Quoác: trong 20 phuùt, trong voøng chöa ñaày 20 phuùt, oâng ñaõ kieám ñöôïc 20,000 ñoâla. Moïi thöù ñeàu loûng (luaân chuyeån)! Vaø nhöõng ngöôøi treû khoâng coøn neàn vaên hoùa laøm vieäc nöõa, bôûi vì hoï khoâng coù vieäc laøm! Traùi ñaát cheát, vì noù ñaõ ñöôïc khai thaùc moät caùch khoâng khoân ngoan. Vaø cöù theá chuùng ta tieáp tuïc ñi. Theá giôùi ñang noùng leân, taïi sao? Bôûi vì chuùng ta phaûi kieám chaùc - phaûi kieám cho nhieàu tieàn. "Chuùng ta ñaõ rôi vaøo vieäc thôø ngaãu töôïng tieàn baïc": moät Ñaïi söù noùi ñieàu naøy vôùi toâi khi oâng ñeán trình uûy nhieäm thö. Quaû laø thôø ngaãu töôïng.
Loøng Chuùa Thöông Xoùt laø chöùng töø, chöùng töø cuûa raát nhieàu ngöôøi, cuûa raát nhieàu ngöôøi ñaøn oâng vaø ñaøn baø, giaùo daân, nhöõng ngöôøi treû daán thaân laøm vieäc: ôû YÙ, chaúng haïn, coù phong traøo hôïp taùc xaõ. Ñuùng, coù moät soá quaù xaûo quyeät, nhöng ñieàu toát luoân ñöôïc thöïc hieän, nhöõng ñieàu toát ñeïp ñaõ ñöôïc thöïc hieän. Vaø roài coøn coù caùc ñònh cheá chaêm soùc caùc beänh nhaân: hoï laø caùc toå chöùc maïnh meõ. Chuùng ta neân tieán theo ñöôøng naøy, laøm nhöõng vieäc khieán nhaân phaåm con ngöôøi ñöôïc phaùt trieån. Nhöng ñieàu hieàn huynh noùi laø ñuùng. Chuùng ta ñang soáng moät thöù muø chöõ veà toân giaùo, ñeán ñoä trong moät soá ñeàn thôø treân theá giôùi, söï vieäc ñang heát söùc hoãn ñoän: ngöôøi ta ñi caàu nguyeän; coù nhöõng cöûa tieäm ñeå ngöôøi ta mua ñoà ñaïo ñöùc, traøng haït chaúng haïn... nhöng cuõng coù moät soá cöûa tieäm baùn nhöõng thöù meâ tín dò ñoan, vì ôn cöùu ñoä ñöôïc ngöôøi ta tìm kieám trong meâ tín dò ñoan, trong muø chöõ toân giaùo, moät chuû thuyeát duy töông ñoái gaây laãn loän ñieàu naøy vôùi ñieàu kia. Neân giaùo lyù laø ñieàu caàn thieát ôû ñoù, giaùo lyù ñeå soáng. Giaùo lyù khoâng chæ ñeå cung caáp caùc yù töôûng, nhöng ñeå ñoàng haønh trong moät cuoäc haønh trình. Ñoàng haønh laø moät trong nhöõng thaùi ñoä quan troïng nhaát!". Ñoàng haønh vôùi söï taêng tröôûng veà ñöùc tin!; ñaây laø moät coâng vieäc tuyeät vôøi vaø nhöõng ngöôøi treû mong ñôïi ñieàu naøy! Nhöõng ngöôøi treû mong ñôïi... "Nhöng neáu toâi baét ñaàu noùi chuyeän, laø ngöôøi ta buoàn chaùn!" Vaäy thì cho hoï moät vieäc ñeå hoï laøm, chaúng haïn nhö nhöõng vieäc ñöôïc thöïc hieän trong kyø nghæ 15 ngaøy cuûa hoï ñeå giuùp xaây döïng nhaø ôû cho ngöôøi ngheøo, hoaëc baûo hoï laøm moät ñieàu gì khaùc ñeå hoï coù theå baét ñaàu caûm thaáy hoï höõu ích. Vaø haõy ñeå cho haït gioáng cuûa Thieân Chuùa rôi ôû ñoù, töø töø. Söï vieäc khoâng tieán haønh vôùi duy lôøi noùi maø thoâi. Chuùng ta phaûi giaûi quyeát naïn muø chöõ toân giaùo ngaøy nay baèng ba thöù ngoân ngöõ, baèng ba thöù tieáng: ngoân ngöõ cuûa trí, ngoân ngöõ cuûa taâm vaø ngoân ngöõ cuûa baøn tay - caû ba moät caùch haøi hoøa.
Toâi khoâng bieát... Toâi ñang noùi quaù nhieàu! Chuùng laø caùc yù töôûng toâi cung caáp cho caùc hieàn huynh. Caùc hieàn huynh, vôùi söï thaän troïng cuûa caùc hieàn huynh, seõ bieát phaûi laøm gì, nhöng phaûi luoân laø moät Giaùo Hoäi tieán böôùc. Coù laàn toâi ñaõ daùm noùi: coù moät caâu ngaén trong Saùch Khaûi Huyeàn: "Ta ñang ôû cöûa vaø goõ" (3:20): Ngöôøi goõ cöûa, nhöng toâi töï hoûi Chuùa ñaõ goõ cöûa bieát bao nhieâu laàn töø beân trong, ñeå chuùng ta môû cho Ngöôøi vaø Ngöôøi coù theå ñi ra ngoaøi vôùi chuùng ta ñeå mang Tin Möøng ra beân ngoaøi. Ñöøng ñoùng cöûa ôû beân trong, nhöng ñi ra ngoaøi! Ñi ra ngoaøi, ñi ra ngoaøi! Caùm ôn Ñöùc Cha.
Ñöùc Cha Leszek Leszkiewicz (Giaùm muïc phuï taù cuûa Tarnow):
Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, cam keát muïc vuï cuûa chuùng con phaàn lôùn döïa vaøo moâ hình truyeàn thoáng cuûa coäng ñoàng giaùo xöù, raäp khuoân treân ñôøi soáng bí tích - moät moâ hình tieáp tuïc ñôm hoa keát traùi ôû ñaây. Tuy nhieân, chuùng con nhaän ra raèng, caû ôû ñaây, caùc ñieàu kieän vaø hoaøn caûnh cuûa cuoäc soáng haøng ngaøy thay ñoåi moät caùch nhanh choùng vaø thuùc giuïc Giaùo Hoäi ñöa ra caùc phöông caùch muïc vuï môùi. Muïc töû vaø tín höõu phaàn naøo gioáng nhö caùc moân ñeä bieát laéng nghe, töï cho mình raát nhieàu vieäc ñeå laøm, nhöng khoâng phaûi luùc naøo cuõng coù theå mang laïi hoa traùi cho tính naêng ñoäng truyeàn giaùo beân trong cuõng nhö beân ngoaøi nôi caùc coäng ñoàng Giaùo Hoäi. Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, trong Evangelii Gaudium, Ñöùc Thaùnh Cha noùi veà caùc moân ñeä truyeàn giaùo nhieät tình ñem Tin Möøng cho theá giôùi ngaøy nay. Ñöùc Thaùnh Cha coù ñeà nghò gì cho chuùng con? Ñöùc Thaùnh Cha muoán khuyeán khích chuùng con ñieàu gì, ñeå chuùng con coù theå xaây döïng trong theá giôùi cuûa chuùng con moät coäng ñoàng Giaùo Hoäi ñaày hieäu quaû, phong phuù, haân hoan vaø naêng ñoäng truyeàn giaùo?
Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ:
Caùm ôn Ñöùc Cha! Toâi muoán nhaán maïnh moät ñieàu: giaùo xöù luoân coù giaù trò! Giaùo xöù phaûi toàn taïi: noù laø cô caáu maø chuùng ta khoâng ñöôïc neùm ra ngoaøi cöûa soå! Thöïc theá, giaùo xöù laø nhaø cuûa Daân Thieân Chuùa, nôi daân Thieân Chuùa sinh soáng. Vaán ñeà laø laøm theá naøo ñeå xaây döïng giaùo xöù! Coù nhöõng giaùo xöù coù caùc thö kyù xem ra gioáng nhö "caùc ñeä töû cuûa Satan", laøm khieáp ñaûm ngöôøi daân! Coù nhöõng giaùo xöù cöûa ñoùng then caøi. Nhöng cuõng coù nhöõng giaùo xöù môû roäng cöûa, nhöõng giaùo xöù nôi, khi coù ai ñeán hoûi ñieàu gì, ngöôøi (cuûa giaùo xöù) noùi: "Vaâng, vaâng ... xin oâng (baø) töï nhieân, oâng (baø) coù vaán ñeà gì aï?". Vaø hoï bieát kieân nhaãn laéng nghe, vì löu taâm chaêm soùc Daân Thieân Chuùa laø chuyeän laøm kieät söùc, noù laøm ta kieät söùc!
Moät Giaùo sö Ñaïi hoïc toát laønh, moät linh muïc Doøng Teân, maø toâi bieát ôû Buenos Aires, khi veà höu, ñaõ hoûi cha giaùm tænh, xem ngaøi, trong tö caùch cha xöù, coù theå ñi tôùi moät khu huyeän kia ñeå coù theâm kinh nghieäm hay khoâng. Ngaøi ñeán Phaân Khoa moãi tuaàn moät laàn - ngaøi raát gaén boù vôùi coäng ñoàng naøy - vaø moät ngaøy kia, ngaøi noùi vôùi toâi: "Xin cha noùi vôùi giaùo sö cuûa cha veà moân Giaùo Hoäi hoïc raèng trong chuyeân luaän cuûa oâng aáy thieáu maát hai chuû ñeà". "Hai chuû ñeà naøo?". "Thöù nhaát: daân Thaùnh cuûa Thieân Chuùa chuû yeáu laøm ngöôøi ta meät xæu. Vaø thöù hai: xeùt veà höõu theå hoïc, Daân thaùnh cuûa Thieân Chuùa töï laøm nhöõng gì hoï nghó laø toát nhaát. Vaø ñieàu naøy quaû gaây meät xæu!"
Ngaøy nay, laøm moät cha xöù quaû laø chuyeän gaây kieät söùc: ñem giaùo xöù tieán leân gaây thaät nhieàu meät moûi, giöõa loøng theá giôùi ngaøy nay vôùi thaät nhieàu vaán ñeà. Vaø Chuùa voán keâu goïi chuùng ta ñeå chuùng ta seõ phaàn naøo phaûi meät moûi, laøm vieäc vaø khoâng ñöôïc nghæ ngôi. Giaùo xöù laøm ngöôøi ta meät moûi khi noù ñöôïc xaây döïng toát. Vieäc canh taân giaùo xöù laø moät trong nhöõng ñieàu maø caùc Giaùm muïc phaûi luoân luoân ñeå maét tôùi: Giaùo xöù naøy ñang dieãn tieán ra sao? Noù ñang laøm gì? Vieäc daïy giaùo lyù ñang tieán haønh ra sao? Noù ñöôïc daïy nhö theá naøo? Noù coù côûi môû khoâng? - raát nhieàu ñieàu. Toâi ñang nghó ñeán moät giaùo xöù ôû Buenos Aires, khi caùc caëp ñính hoân ñeán: "Chuùng toâi muoán keát hoân ôû ñaây ...". Baø thö kyù noùi "Vaâng, ñaây laø möùc giaù". Ñieàu naøy khoâng ñöôïc, moät giaùo xöù nhö theá khoâng neân hoàn. Ngöôøi ta phaûi ñöôïc tieáp ñoùn ra sao? Hoï phaûi ñöôïc laéng nghe nhö theá naøo? Coù phaûi luùc naøo cuõng coù moät vò naøo ñoù trong toøa giaûi toäi khoâng? Trong caùc giaùo xöù - khoâng phaûi caùc giaùo xöù ôû caùc khu huyeän nhoû, nhöng caùc giaùo xöù ôû ngay trung taâm, treân caùc ñöôøng phoá lôùn, neáu coù moät toøa giaûi toäi coù ñeøn saùng, ngöôøi ta luoân luoân tôùi ñeå xöng toäi - luoân luoân! Ñoù laø moät giaùo xöù bieát chaøo ñoùn.
Caùc Giaùm Muïc chuùng ta phaûi hoûi caùc linh muïc caâu naøy: "Giaùo xöù cuûa cha ñang dieãn tieán ra sao? Vaø cha coù ñi ra ngoaøi khoâng? Cha coù gheù thaêm tuø nhaân, ngöôøi beänh, caùc phuï nöõ lôùn tuoåi khoâng? Vaø cha laøm gì vôùi treû em? Cha giuùp caùc em chôi ra sao vaø thaêng tieán theá naøo ngoâi nhaø nguyeän? Noù laø moät trong nhöõng ñònh cheá giaùo xöù vó ñaïi, ít nhaát laø ôû YÙ. Nhaø nguyeän (oratory): caùc treû trai chôi ñuøa ôû ñoù vaø chuùng ñöôïc ban huaán töø, moät ít giaùo lyù. Chuùng trôû veà nhaø meät moûi, haïnh phuùc vaø mang moät haït gioáng toát. Giaùo xöù raát quan troïng! Coù nhöõng ngöôøi noùi raèng giaùo xöù khoâng coøn höõu ích, vì baây giôø laø thôøi ñieåm cuûa caùc phong traøo. Ñieàu naøy khoâng ñuùng! Caùc phong traøo coù höõu ích, nhöng chuùng khoâng phaûi laø phöông thöùc thay theá cho giaùo xöù: chuùng phaûi giuùp vieäc trong giaùo xöù, mang giaùo xöù tieán leân, nhö Hieäp Hoäi Thaùnh Maãu voán laøm, nhö Coâng Giaùo Tieán haønh voán laøm vaø nhieàu hoäi ñoaøn khaùc voán laøm.
Coù neân tìm kieám söï môùi laï hoaëc thay ñoåi cô caáu cuûa giaùo xöù khoâng? Nhöõng gì toâi noùi vôùi caùc hieàn huynh coù veû, coù leõ, laø moät laïc giaùo, nhöng ñoù laø caùch toâi soáng noù: Toâi nghó noù laø moät ñieàu töông töï nhö cô caáu giaùm muïc: khaùc nhöng töông töï. Khoâng ñöôïc ñuïng ñeán giaùo xöù: noù phaûi toàn taïi nhö moät nôi ñaày saùng taïo, ñeå qui chieáu, ñaày tình maãu töû vaø taát caû nhöõng ñieàu nhö theá. Vaø haõy ruùt töø ñoù ra khaû naêng saùng cheá; vaø khi moät giaùo xöù tieán leân nhö theá, ñieàu theå hieän ñöôïc laø ñieàu toâi quen goïi - lieân quan tôùi caùc moân ñeä truyeàn giaùo - laø moät "giaùo xöù ñi ra ngoaøi". Ví duï, toâi nghó tôùi moät giaùo xöù - moät ñieån hình toát maø sau naøy ñöôïc nhieàu nôi baét chöôùc - taïi moät quoác gia nôi treû em thöôøng khoâng ñöôïc röûa toäi, vì khoâng coù tieàn; tuy nhieân, trong ngaøy leã boån maïng, vieäc cöû haønh ñöôïc chuaån bò 3-4 thaùng tröôùc, vôùi vieäc ñi thaêm vieáng caùc gia ñình vaø ôû ñaáy, ngöôøi ta thaáy raát nhieàu treû em khoâng ñöôïc röûa toäi. Caùc gia ñình beøn chuaån bò cho mình vaø moät trong caùc haønh vi cuûa vieäc cöû haønh leã boån maïng laø röûa toäi cho 30-40 treû em, maø neáu khoâng, seõ vaãn khoâng ñöôïc röûa toäi. Caùc hieàn huynh haõy saùng cheá nhöõng ñieàu nhö theá.
Ngöôøi ta khoâng keát hoân trong nhaø thôø. Toâi ñang nghó ñeán moät cuoäc hoïp cuûa caùc linh muïc. Moät vò ñöùng leân vaø noùi: "Caùc vò coù nghó taïi sao khoâng?" Vaø ngaøi ñaõ ñöa ra raát nhieàu lyù do maø chuùng ta ñaõ chia seû: neàn vaên hoùa hieän nay, vaø vaân vaân. Tuy nhieân, coù moät nhoùm khaù nhieàu nhöõng ngöôøi khoâng keát hoân vì chi phí keát hoân ngaøy hoâm nay cao quaù! Thöù gì cuõng toán keùm, vieäc cöû haønh... ñaây laø moät söï kieän xaõ hoäi. Vaø linh muïc chính xöù naøy, ngöôøi ñaõ raát coù oùc saùng cheá, cho bieát: "Toâi chôø ñôïi baát cöù ai muoán keát hoân". Bôûi vì ôû AÙ Caên Ñình, coù hai leã cöôùi: ngöôøi ta luoân phaûi tôùi nhaø caàm quyeàn daân söï, vaø cuoäc hoân nhaân daân söï phaûi ñöôïc thöïc hieän ôû ñoù, vaø sau ñoù, ngöôøi ta tôùi nhaø thôø cuûa toân giaùo mình ñeå keát hoân. Moät soá - ñoâng laém! - khoâng keát hoân vì hoï khoâng coù tieàn ñeå coù moät cöû haønh tuyeät vôøi ... Nhöng caùc linh muïc coù ñoâi chuùt saùng kieán cho hay: "Khoâng, khoâng! Toâi ñang ñôïi caùc caùc anh caùc chò!". Vaøo ngaøy ñoù, ngöôøi ta keát hoân daân söï vaøo luùc 11:00 giôø - 12:00 giôø - 13:00 giôø - 14:00 giôø: ngaøy ñoù toâi seõ khoâng nguû tröa! Sau khi keát hoân daân söï, hoï ñeán nhaø thôø, keát hoân, vaø ra ñi bình yeân.
Caùc hieàn huynh haõy phaùt minh, tìm kieám, ñi ra ngoaøi, tìm kieám ngöôøi ta, tham döï vaøo caùc khoù khaên cuûa hoï. Tuy nhieân, vaên phoøng giaùo xöù ngaøy nay khoâng laøm vieäc ñöôïc vì ngöôøi ta khoâng coù kyû luaät! Caùc hieàn huynh ñaõ ra kyû luaät cho ngöôøi ta, vaø ñieàu naøy laø moät aân suûng cuûa Thieân Chuùa! Nhöng noùi chung hoï khoâng coù kyû luaät. Toâi nghó tôùi ñaát nöôùc cuûa toâi: neáu caùc hieàn huynh khoâng ñi tìm ngöôøi ta, neáu caùc hieàn huynh khoâng tieáp caän hoï, hoï seõ khoâng ñeán. Vaø ñaây laø moät moân ñeä truyeàn giaùo, giaùo xöù ñi ra ngoaøi. Ñi ra ngoaøi vaø tìm kieám, nhö Thieân Chuùa ñaõ laøm khi sai Con cuûa Ngöôøi xuoáng theá ñeå tìm kieám chuùng ta.
Toâi khoâng bieát lieäu ñaây coù phaûi laø moät caâu traû lôøi quaù ñôn giaûn khoâng, nhöng toâi khoâng coù caâu traû lôøi khaùc. Toâi khoâng phaûi laø moät ngöôøi chaên daét hieåu bieát; toâi noùi nhöõng gì ñeán vôùi toâi.
Ñöùc Cha Krzysztof Zadarko (Giaùm muïc phuï taù cuûa Koszalin-Kolobrzeg):
Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, moät trong nhöõng vaán ñeà gaây lo ngaïi nhaát ñang ñaët ra cho chaâu AÂu hieän nay laø vaán ñeà ngöôøi tò naïn. Laøm theá naøo chuùng ta coù theå giuùp ñôõ hoï, vì hoï ñoâng quaù? Vaø chuùng ta coù theå laøm gì ñeå vöôït qua noãi sôï bò hoï xaâm chieám hoaëc gaây haán, moät noãi sôï laøm teâ lieät toaøn boä xaõ hoäi?
Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ:
Caùm ôn Ñöùc Cha! Vaán ñeà nhöõng ngöôøi tò naïn ... Trong quaù khöù, ngöôøi tò naïn khoâng nhö baây giôø. Haõy noùi ngöôøi di cö vaø ngöôøi tò naïn - chuùng ta seõ xem xeùt hoï vôùi nhau. Cha toâi laø moät ngöôøi di cö. Vaø toâi ñaõ noùi vôùi Toång thoáng [Ba Lan] raèng trong nhaø maùy nôi cha toâi laøm vieäc coù raát nhieàu ngöôøi di cö Ba Lan sau chieán tranh. Luùc aáy, toâi laø moät ñöùa treû, nhöng toâi ñöôïc bieát nhieàu ngöôøi. Ñaát nöôùc cuûa toâi laø moät ñaát nöôùc cuûa nhöõng ngöôøi nhaäp cö, taát caû ñeàu laø ngöôøi nhaäp cö ... Vaø khoâng coù vaán ñeà gì ôû ñoù; quaû thöïc laø thôøi khaùc. Ngaøy nay, taïi sao coù quaù nhieàu cuoäc di cö vaäy? Toâi khoâng noùi tôùi vieäc di cö töø queâ höông cuûa moät ngöôøi ra nöôùc ngoaøi: vì ñieàu naøy laø do thieáu vieäc laøm. Roõ raøng laø hoï ñi tìm vieäc laøm ôû nöôùc ngoaøi. Ñaây laø moät vaán ñeà noäi trò, moät vaán ñeà maø caùc hieàn huynh cuõng coù chuùt chuùt... Toâi noùi tôùi nhöõng ngöôøi ñeán vôùi chuùng ta: hoï ñang chaïy troán chieán tranh, ñoùi keùm. Vaán ñeà laø ôû ñoù. Vaø taïi sao laïi coù vaán ñeà ôû ñoù? Bôûi vì trong cuoäc chieán tranh ôû ñoù coù söï boùc loät ngöôøi daân, coù söï boùc loät ñaát ñai, coù söï boùc loät ñeå kieám nhieàu tieàn hôn nöõa. Noùi chuyeän vôùi caùc nhaø kinh teá toaøn caàu, nhöõng ngöôøi nhìn thaáy vaán ñeà naøy, hoï noùi: chuùng ta phaûi thöïc hieän ñaàu tö ôû caùc nöôùc ñoù; nhôø thöïc hieän caùc cuoäc ñaàu tö, caùc nöôùc naøy seõ coù vieäc laøm vaø seõ khoâng caàn phaûi di cö. Nhöng coøn chieán tranh! Coù cuoäc chieán cuûa caùc boä laïc, moät soá cuoäc chieán tranh yù thöùc heä vaø moät soá cuoäc chieán tranh giaû taïo, chuaån bò bôûi nhöõng keû buoân baùn vuõ khí soáng nhôø vieäc naøy: hoï cung caáp vuõ khí cho caùc hieàn huynh laø nhöõng ngöôøi choáng laïi caùc ngöôøi kia, vaø hoï cuõng cung caáp vuõ khí cho nhöõng ngöôøi kia ñeå choáng laïi caùc hieàn huynh. Vaø ñoù laø caùch hoï soáng! Tham nhuõng thöïc söï laø nguoàn goác cuûa di daân.
Phaûi laøm gì? Toâi tin raèng moãi quoác gia phaûi xem caùch naøo vaø khi naøo: khoâng phaûi taát caû caùc nöôùc ñeàu gioáng nhö nhau; khoâng phaûi taát caû caùc nöôùc ñeàu coù khaû naêng töông töï nhö nhau. Ñuùng, nhöng hoï coù khaû naêng ñaïi löôïng! - Ñaïi löôïng nhö caùc Kitoâ höõu. Chuùng ta coù theå ñaàu tö ôû ñoù, nhöng ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ñeán ñaây... bao nhieâu vaø caùch naøo? Moät caâu traû lôøi phoå quaùt khoâng theå ñöa ra ñöôïc, vì vieäc tieáp nhaän phuï thuoäc vaøo hoaøn caûnh cuûa moãi quoác gia vaø cuõng phuï thuoäc vaøo neàn vaên hoùa nöõa. Nhöng chaéc chaén laø nhieàu ñieàu coù theå laøm ñöôïc. Caàu nguyeän chaúng haïn: moãi tuaàn moät laàn, caàu nguyeän tröôùc Bí Tích Cöïc Thaùnh, caàu cho nhöõng ngöôøi ñeán goõ cöûa chaâu AÂu maø khoâng ñöôïc vaøo. Moät soá thaønh coâng, nhöng nhieàu ngöôøi khaùc khoâng thaønh coâng... Roài, ngöôøi ñöôïc vaøo, soáng moät loái soáng taïo ra sôï haõi. (Nhöng) chuùng ta vaãn coù nhieàu nöôùc, trong nhieàu naêm, ñaõ coù theå hoäi nhaäp caùc di daân moät caùch toát ñeïp! Caùc nöôùc naøy coù khaû naêng hoäi nhaäp hoï moät caùch toát ñeïp. Khoâng may, ôû caùc nöôùc khaùc, ñaõ hình thaønh ñieàu gioáng nhö caùc khu ghetto (kheùp kín). Moät cuoäc caûi toå toaøn boä phaûi ñöôïc thöïc hieän ôû caáp ñoä toaøn caàu, trong cam keát naøy, töùc söï hieáu khaùch. Tuy nhieân, duø gì, ñaây cuõng chæ laø khía caïnh töông ñoái: traùi tim roäng môû ñeå tieáp nhaän môùi laø tuyeät ñoái. Ñaây laø ñieàu tuyeät ñoái! - Baèng lôøi caàu nguyeän, baèng lôøi caàu baàu, toâi laøm nhöõng gì toâi coù theå laøm. Caùch thöùc toâi coù theå laøm nhö theá laø töông ñoái: khoâng phaûi moïi ngöôøi ñeàu coù theå laøm ñieàu ñoù moät caùch nhö nhau. Nhöng vaán ñeà coù tính toaøn caàu! - boùc loät saùng theá, boùc loät con ngöôøi. Chuùng ta ñang soáng trong thôøi kyø ngöôøi ta huûy dieät con ngöôøi nhö hình aûnh cuûa Thieân Chuùa.
Vaø toâi muoán keát thuùc ôû ñaây vôùi khía caïnh naøy, bôûi vì ñaèng sau noù laø caùc yù thöùc heä. Taïi chaâu AÂu, chaâu Myõ, chaâu Myõ Latinh, chaâu Phi, ôû moät soá nöôùc chaâu AÙ, coù caùc yù thöùc heä thöïc daân hoùa. Vaø moät trong caùc yù thöùc heä naøy - toâi xin noùi roõ hoï vaø teân cuûa noù- laø phaùi tính! Ngaøy nay treû em, caùc treû em ñöôïc daïy trong tröôøng raèng ngöôøi ta coù theå choïn phaùi tính cuûa mình! Vaø taïi sao hoï daïy ñieàu naøy? Bôûi vì caùc cuoán saùch ñöôïc söû duïng laø caùc cuoán saùch cuûa caùc caù nhaân vaø caùc ñònh cheá cung caáp tieàn baïc. Hoï laø nhöõng ngöôøi thöïc daân yù thöùc heä, ñöôïc hoã trôï bôûi caùc nöôùc raát coù aûnh höôûng. Vaø ñieàu naøy thaät khuûng khieáp. Noùi chuyeän vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng Beâneâñictoâ, ngöôøi khoûe maïnh vaø suy nghó maïch laïc, ngaøi noùi vôùi toâi: "Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, ñaây laø thôøi ngöôøi ta phaïm toäi choáng laïi Thieân Chuùa Taïo Hoùa!" Ngaøi laø ngöôøi thoâng minh! Thieân Chuùa ñaõ döïng neân ngöôøi ñaøn oâng vaø ngöôøi ñaøn baø; Thieân Chuùa taïo ra theá giôùi nhö vaäy, vaø nhö vaäy, vaø nhö vaäy..., coøn chuùng ta thì laøm traùi ngöôïc laïi. Thieân Chuùa ñaõ ban cho chuùng ta moät tình traïng "chöa ñöôïc caøy böøa", ñeå chuùng ta caøy böøa noù; vaø roài, khi caøy böøa nhö theá, chuùng ta ñaõ laøm nhöõng ñieàu khieán chuùng ta ñang trôû laïi traïng thaùi "chöa ñöôïc caøy böøa"! Chuùng ta phaûi suy nghó veà nhöõng gì Ñöùc Giaùo Hoaøng Beâneâñíctoâ noùi: Ñaây laø thôøi ngöôøi ta phaïm toäi choáng Thieân Chuùa Taïo Hoùa!" Vaø ñieàu naøy seõ coù ích cho chuùng ta!.
Nhöng thöa Ñöùc Cha, Ñöùc Cha Christopher, Ñöùc Cha seõ noùi vôùi toâi: "Ñieàu naøy coù lieân quan gì vôùi ngöôøi di cö?" Ñöùc Cha bieát ñaáy, noù phaàn naøo laø boái caûnh. Lieân quan tôùi ngöôøi di cö, toâi xin noùi: vaán ñeà laø ôû ñoù, ôû ñaát nöôùc cuûa hoï. Nhöng chuùng ta phaûi tieáp nhaän hoï nhö theá naøo? Moãi ngöôøi phaûi xem ra sao. Nhöng taát caû chuùng ta ñeàu coù moät traùi tim roäng môû vaø nghó ñeán vieäc daønh moät giôø ñoàng hoà trong caùc giaùo xöù, moãi tuaàn moät giôø, ñeå Chaàu Thaùnh Theå vaø caàu nguyeän cho nhöõng ngöôøi di cö. Caàu nguyeän seõ rôøi ñöôïc nuùi non!
Ñaây laø boán caâu hoûi. Toâi khoâng bieát ... Xin caùc hieàn huynh tha thöù cho toâi neáu toâi noùi quaù nhieàu, nhöng maùu YÙ cuûa toâi phaûn boäi toâi ...
Caûm ôn caùc hieàn huynh raát nhieàu vì söï hieáu khaùch cuûa caùc hieàn huynh vaø chuùng ta haõy hy voïng raèng nhöõng ngaøy naøy seõ ñoå ñaày chuùng ta baèng nieàm vui: baèng nieàm vui, nieàm vui lôùn lao. Vaø chuùng ta haõy caàu nguyeän vôùi Ñöùc Meï, ngöôøi laø Meï cuûa chuùng ta vaø luoân naém tay chuùng ta.
Laïy Nöõ Vöông...
Vaø caùc hieàn huynh ñöøng queân oâng baø, nhöõng ngöôøi voán laø boä nhôù cuûa moät daân toäc.
Vuõ Vaên An