Töôøng thuaät ngaøy ñaàu tieân
chuyeán toâng du Ba Lan
cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ
Töôøng thuaät ngaøy ñaàu tieân chuyeán toâng du Ba Lan cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ.
Cracovia (Vat. 27-07-2016) - Chieàu thöù tö 27 thaùng 7 naêm 2016 Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ leân ñöôøng vieáng thaêm muïc vuï Ba Lan 4 ngaøy ñeå chuû söï Ngaøy Naêm Thaùnh Giôùi Treû taïi Cracovia. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ coù hai sinh hoaït chính laø gaëp gôõ caùc giôùi chöùc chính quyeàn, xaõ hoäi daân söï vaø ngoaïi giao ñoaøn taïi laâu ñaøi Wawel, roài noùi chuyeän vôùi caùc Giaùm Muïc Ba Lan trong nhaø thôø chính toaø Cracovia. Sau ñaây laø chi tieát caùc sinh hoaït cuûa Ñöùc Thaùnh Cha.
Luùc 13 giôø tröa giôø Roma Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ rôøi nhaø troï Santa Marta ñeå ñi xe ra phi tröôøng Fiumicino laáy maùy bay ñi Cracovia. Nhö thoùi quen chieàu thöù ba tröôùc ñoù Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñeán ñeàn thôø Ñöùc Baø Caû ñeå caàu nguyeän tröôùc aûnh Ñöùc Baø laø söï cöùu roãi cuûa daân Roma, ñeå phoù thaùc chuyeán toâng du cho söï chôû che cuûa Ñöùc Meï. Ngaøi cuõng caàu nguyeän tröôùc thi haøi thaùnh Gioan Phaoloâ II.
Tieãn chaân Ñöùc Thaùnh Cha taïi phi tröôøng coù Ñöùc Cha Gino Reali, Giaùm Muïc Porto-Santa Rufina, bao goàm caû phi tröôøng Fiumicino.
Maùy bay ñaõ caát caùnh luùc 14 giôø vaø tôùi phi tröôøng Gioan Phaoloâ II Balice (Balítse) sau hai giôø bay vöôït ñoaïn ñöôøng daøi 1,100 caây soá. Khi bay ngang qua khoâng phaän caùc nöôùc Italia, Croazia, Slovenia, AÙo Slovacchia Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ göûi ñieän tín chaøo thaêm caùc vò quoác tröôûng vaø caàu chuùc an bình thònh vöôïng cho nhaân daân caùc nöôùc naøy.
Ba Lan roäng hôn 323 ngaøn caây soá vuoâng, giaùp giôùi vôùi bieån Baltic, Nga, Lituania, Bielorussia, Ucraina, Slovacchia, Coäng hoaø Tcheques vaø Ñöùc, coù hôn 37 trieäu daân, trong ñoù coù 97.68% theo Coâng Giaùo. Töø naêm 1947 Ba Lan thuoäc khoái coäng saûn Varsava. Naêm 1987 döôùi söùc ñaåy cuûa coâng ñoaøn lieân ñôùi Solidarnos Ba Lan tieán tôùi neàn daân chuû vaø ñaûng ñoái laäp thaéng lôùn trong caùc cuoäc baàu cöû baùn töï do ngaøy muøng 4 vaø 18 thaùng 6 naêm 1989. Töø ñoù ñeán nay caùc chính quyeàn lieân minh trung höõu vaø trung taû thay ñoåi nhau cai trò nöôùc naøy. Naêm 2004 Ba Lan laø quoác gia thaønh vieân cuûa Lieân Hieäp AÂu chaâu.
Giaùo Hoäi coâng giaùo ñaâm reã raát saâu treân ñaát Ba Lan vaø naém giöõ vai troø noøng coát trong cuoäc soáng xaõ hoäi, khieán cho Ba Lan laø tröôøng hôïp duy nhaát beân Ñoâng AÂu cuõng nhö trong toaøn AÂu chaâu. Söùc sinh ñoäng aáy ñuôïc bieåu loä trong thôøi coäng saûn, khi nhaø nöôùc thaêng tieán chuû thuyeát voâ thaàn, vaø Giaùo Hoäi töï khaúng ñònh nhö moät trong caùc cô caáu töï veä cuûa xaõ hoäi daân söï choáng laïi söï ñaøn aùp cuûa chính quyeàn coäng saûn voâ thaàn. Caùc laøn soùng ñaøn aùp cuûa nhaø nöôùc chaúng nhöõng ñaõ khoâng laøm cho Giaùo Hoäi suy yeáu, maø laïi cuûng coá Giaùo Hoäi tôùi ñoä nhaø nöôùc phaûi chaáp nhaän giaøn xeáp vôùi Giaùo Hoäi, cho pheùp moät thöïc taïi nhò nguyeân duy nhaát trong toaøn khoái coäng saûn Lieân xoâ.
Hieän nay Giaùo Hoäi coù 45 giaùo phaän vôùi 10,379 giaùo xöù vaø 786 trung taâm muïc vuï. Nhaân löïc cuûa Giaùo Hoäi goàm 156 Giaùm Muïc, 23,656 linh muïc giaùo phaän, hôn 7,000 linh muïc doøng, toång coäng laø 30,661 vò, 38 phoù teá vónh vieãn, 1,015 tu huynh, 20,159 nöõ tu, hôn 1,075 thaønh vieân caùc tu hoäi ñôøi, 14,154 giaùo lyù vieân, 3,388 daïi chuûng sinh. Giaùo Hoäi ñieàu khieån 1,425 cô sôû giaùo duïc vaø 5,319 trung taâm baùc aùi xaõ hoäi.
Trong 25 naêm qua, töø khi cheá ñoä coäng saûn suïp ñoå cho tôùi nay, Giaùo Hoäi vaãn tieáp tuïc coù uy tín raát lôùn trong xaõ hoäi Ba Lan. Neàn daân chuû ñaõ môû ra caùc cô may môùi, nhöng cuõng bao goàm caùc thaùch ñoá muïc vuï lôùn. Noù ñaõ cho pheùp Giaùo Hoäi coù ñöôïc caùc khoâng gian vaø söï töï do hoaït ñoäng trong caùc laõnh vöïc xaõ hoäi nhö giaùo duïc, baùc aùi xaõ hoäi vaø leân tieáng trong cuoäc soáng coâng coäng phuø hôïp vôùi nguyeân taéc "töï trò ñoäc laäp" vaø "taùch bieät thaân höõu", ñöôïc chaáp thuaän trong Thoûa hieäp môùi kyù keát vôùi Toaø Thaùnh naêm 1993 vaø trong Hieán Phaùp naêm 1997. Ngoaøi goác reã coâng giaùo saâu ñaäm khieán cho Ba Lan laø quoác gia duy nhaát toaøn AÂu chaâu coù ñoâng tín höõu thöïc haønh ñaïo nhaát vôùi 91% toång soá daân tuyeân boá tin vaøo Thieân Chuùa, vaø 2.9% tuyeân boá mình voâ thaàn. 48% tín höõu thöôøng xuyeân ñeán nhaø thôø vaø 39% tham döï thaùnh leã Chuùa Nhaät. Trong caùc naêm 1991-2010 soá tín höõu soáng ñaïo saâu ñaäm gia taêng töû 10 leân 20%. Tín höõu Ba Lan raát coù loøng suøng kính Ñöùc Meï. Haèng naêm coù 7 trieäu ngöôøi haønh höông ñeán caùc ñeàn thaùnh Ñöùc Meï ñaëc bieät coù 4.5 trieäu ngöôøi haønh höông ñeàn thaùnh Ñöùc Baø Jasna Gora, vaø 2.5 trieäu haønh höông ñeàn thaùnh Loøng Thöông Xoùt Chuùa Lagiewniki. Loøng ñaïo ñöùc khieán cho soá ôn goïi linh muïc tu só taïi Ba Lan cao nhaát AÂu chaâu. Tuy nhieân, cuoäc khuûng hoaûng daân soá khieán cho soá chuûng sinh giaùo phaän giaûm suùt trong hai thaäp nieân qua, töø 5,436 coøn 2,959 töùc giaûm 45%, trong khi soá nam tu só giaûm töø 2,636 xuoáng 882, töùc giaûm 67%. Tuy phong traøo tuïc hoùa taïi Ba Lan khoâng maïnh nhö taïi caùc quoác gia aâu chaâu khaùc, nhöng cuõng laø moät thaùch ñoá ñoái vôùi giôùi treû, bò aûnh höôûng bôûi moät thaùi ñoä soáng khoâng phaân ñònh, chaïy theo caùc moát vaên hoaù thôøi thöôïng tieâu cöïc thònh haønh beân Taây phöông. Vì theá Giaùo Hoäi raát chuù yù tôùi muïc vuï vaø vieäc giaùo duïc giôùi treû soáng ñöùc tin. Ngoaøi ra Giaùo Hoäi cuõng daán thaân trong noã löïc hoaø giaûi caùc daân toäc Trung AÂu vaø Ñoâng AÂu, chöõa laønh caùc veát thöông lòch söû, ñoái thoaïi ñaïi keát vaø lieân toân.
Balice caùch thaønh phoá Cracovia 11 caây soá, cho tôùi naêm 1968 ñaõ laø caên cöù quaân söï, sau ñoù trôû thaønh phi tröôøng daân söï vaø naêm 1995 mang teân Ñöùc Gioan Phaoloâ II, nguyeân Toång Giaùm Muïc Cracovia töø naêm 1963 tôùi 1978.
Ñoùn tieáp Ñöùc Thaùnh Cha taïi phi tröôøng coù Ñöùc Toång Giaùm Muïc Celestino Migliore, Söù Thaàn Toaø Thaùnh taïi Ba Lan, Toång thoáng Ba Lan oâng Andreij Duda vaø phu nhaân, Ñöùc Hoàng Y Stanislaw Dziwicz, Toång Giaùm Muïc Cracovia, vaø vaøi giôùi chöùc chính quyeàn. Ngoaøi ra cuõng coù Ñöùc Cha Stanislaw Gadecki, Toång Giaùm Muïc Posnan, Chuû tòch Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Ba Lan, Ñöùc Hoàng Y Stanislaw Rylko chuû tòch Hoäi Ñoàng Toaø Thaùnh veà Giaùo Daân, Ñöùc Hoàng Y Kazimie Nycz, Toång Giaùm Muïc Varsava, Ñöùc Cha Joseph Clemens Thö kyù hoäi ñoàng, hai Ñöùc OÂng Grzegorz Mizinski vaø Damian Andreij Muskus, phoái hôïp vieân Ngaøy Quoác Teá Giôùi Treû vaø moät nhoùm tín höõu. Hai em beù ñaõ taëng hoa cho Ñöùc Thaùnh Cha.
Leã nghi tieáp ñoùn ñaõ raát ñôn sô, sau khi ban nhaïc cöû quoác thieàu Vaticaêng vaø quoác thieàu Ba Lan Ñöùc Thaùnh Cha vaø toång thoáng duyeät qua haøng chaøo danh döï, roài giôùi thieäu phaùi ñoaøn hai beân. Tieáp ñeán toång thoáng vaø phu nhaân ñaõ thaùp tuøng Ñöùc Thaùnh Cha ra xe ñeå ñeán laâu ñaøi Wawel, nôi dieãn ra cuoäc gaëp gôõ vôùi caùc giôùi chöùc chính trò, xaõ hoäi daân söï vaø ngoaïi giao ñoaøn.
Cracovia laø thuû ñoâ cuõ cuûa Ba Lan, coù hôn 762 ngaøn daân, naèm beân bôø soâng Vistola, treân ñoä cao 220 meùt, vaø laø thaønh phoá noåi tieáng nhaát Ba Lan, haèng naêm coù hôn 9 trieäu du khaùch thaêm vieáng. Naêm tôùi ñaây thaønh phoá kyû nieäm 760 naêm nhaän ñöôïc caùc quyeàn thaønh phoá. Cracovia naèm treân hai con loä thöông maïi raát coå xöa: ñoù laø con loä Bieån Ñen ñi ngang qua vuøng Slesia vaø daãn veà höôùng Taây, vaø con loä chaïy qua Cöûa Morava noái lieàn mieàn nam AÂu chaâu vôùi vuøng Baltic. Caùc taøi lieäu vieát ñaàu tieân lieân quan tôùi thaønh phoá coù töø theá kyû thöù X, khi Cracovia thuoäc quaän chuùa Moravia cho tôùi naêm 990. Nhöng Kitoâ giaùo ñaõ ñöôïc bieát tôùi töø laâu tröôùc thôøi ñieåm chính xaùc laø naêm 966 kyû nieäm ngaøy Ba Lan ñöôïc röûa toäi. Töø naêm 1038 Cracovia laø thuû ñoâ vöông quoác döôùi trieàu ñaïi nhaø Piast. Vaøo theá kyû XII coù caùc coäng ñoaøn Do thaùi sinh soáng trong khu phoá Kazimierz. Bò ngöôøi Tartari taøn phaù naêm 1241-1242 Cracovia hoài sinh mau choùng nhôø cö daân goác Ñöùc. Töø naêm 1291 Cracovia rôi vaøo aùch thoáng trò cuûa Tieäp. Naêm 1320 Wladislaw Lokietek ñöôïc phong vöông trong nhaø thôø chính toaø Wawel vaø caùc vua Ba Lan ñeàu ñöôïc phong vöông taïi ñaây cho tôùi heát thôøi quaân chuû naêm 1795. Ñöôïc nôùi roäng vaø coù theâm nhieàu laâu ñaøi dinh thöï Cracovia trôû thaønh moät trong caùc trung taâm vaên hoaù noåi tieáng AÂu chaâu. Vaøo theá kyû XVI chæ rieâng taïi Cracovia ñaõ coù 9 nhaø in treân toång soá 24 nhaø in trong toaøn nöôùc Ba Lan. Ñaïi hoïc Cracovia thu huùt nhieàu giaùo sö vaø sinh vieân noåi tieáng, trong ñoù coù Nicoloø Copernico. Trieàu ñình nhaø Jaghelloni tieáp ñoùn caùc ngheä só vaø thi só nhieàu nöôùc khaùc nhau. Vieäc trieàu ñình rôøi veà Cracovia sau khi laâu ñaøi Wawel bò hoaû hoaïn naêm 1596, roài laïi trôû veà Varsava naêm 1611 khieán cho thaønh phoá xuoáng doác. Sau ñoù thaønh phoá bò ngöôøi Thuî Ñieån taøn phaù, Ba Lan bò phaân chia, vaø naêm 1846 bò giao cho AÙo cai trò, vaø chæ vaøo naêm 1918 môùi laïi thuoäc Ba Lan. Trong theá kyû XIX Cracovia trôû thaønh trung taâm vaên hoaù vaø ngheä thuaät cuûa Ba Lan. Vieäc khai thaùc caùc quaëng moû vuøng Slesia taïo ra laøn soùng di cö khieán cho Cracovia coù tôùi 100 ngaøn daân.
Thaùng 9 naêm 1939 Ñöùc Quoác Xaõ ñaõ ñaày 184 giaùo sö ñaïi hoïc Jaghellonica vaø 68,000 ngöôøi Do thaùi trong traïi taäp trung Sachsenhausen vaø 3 traïi taäp trung trong thaønh phoá, khieán cho 20,000 ngöôøi Ba Lan khoâng Do thaùi vaø 34 linh muïc ñòa phöông bò cheát. Trong thôøi bò Ñöùc Quoác Xaõ chieám ñoùng Cracovia ñaõ maát ñi raát nhieàu taùc phaåm ngheä thuaät. Vieäc can thieäp cuûa ñaïo bình Lieân Xoâ ñaõ cöùu caùc dinh thöï cuûa thaønh phoá khoûi bò taøn phaù. Cracovia phaùt trieån maïnh vôùi vieäc xaây caát thaønh phoá Nova Huta goàm nhieàu nhaø maùy kyõ ngheä, ñaëc bieät laø hoaù hoïc, kim khí, thöïc phaåm vaø quaàn aùo. Ngoaøi laâu ñaøi Wawel Cracovia coù raát nhieàu nhaø thôø, dinh thöï coå kính vaø hoäi ñöôøng do thaùi thuoäc nhieàu thôøi ñaïi khaùc nhau töø theá kyû XI ñeán theá kyû XIX. Ngoaøi ñaïi hoïc Cracovia coøn coù 14 ñaïi hoïc khaùc vôùi 85,000 sinh vieân vaø 12 ñaïi chuûng vieän, moät thuoäc giaùo phaän vaø 11 thuoäc caùc doøng tu. Cracovia cuõng coù tôùi 30 vieän baûo taøng vaø Vuôøn baùch thaûo coå xöa nhaát AÂu chaâu. Naêm 1978 caùc dinh thöï Cracovia vaø moû muoái Wieliczka ñaõ ñöôïc Lieân Hieäp Quoác tuyeân boá laø Gia taøi cuûa theá giôùi. Cracovia cuõng ñaõ laø thaønh phoá cuûa nhieàu cuoäc tranh taøi theå thao theå duïc. Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ vieáng thaêm Cracovia 5 laàn. Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI cuõng ñaõ vieáng thaêm thaønh phoá naêm 2006 vaø chuû söï thaùnh leã taïi Blonia voùi söï tham döï cuûa 1 trieäu ngöôøi.
Toång giaùo phaän Cracovia coù hôn 1.6 trieäu daân, 97% theo coâng giaùo. Giaùo phaän coù 447 giaùo xöù, 15 nhaø thôø 1,174 linh muïc giaùo phaän vaø 970 linh muïc doøng, 1,556 tu só, 2,550 nöõ tu khaán, 110 ñaïi chuûng sinh, 121 cô sôû giaùo duïc vaø 143 trung taâm baùc aùi. Giaùo phaän Cracovia ñöôïc thaønh laäp naêm 1000, vaø coù nhieàu ngöôøi con noåi tieáng nhö thaùnh Stanislaw vaø thaùnh Gioan Phaoloâ II. Töø theá kyû XI Cracovia laø thuû ñoâ cuûa Ba Lan.
Töø phi tröôøng Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñi xe vaøo thaønh phoá ñeå ñeán laâu ñaøi Wawel gaëp gôõ giôùi chöùc chính trò, daân söï vaø ngoaïi giao ñoaøn.
Laâu ñaøi Wawel coù nghóa laø "ngoïn ñoài" laø moät quaàn theå kieán truùc goàm laâu ñaøi nhaø vua, nhaø thôø chính toaø, toaø giaùm quaûn, caùc khu vöïc cuûa nhöõng ngöôøi giuùp vieäc. Ñaây laø nôi ôû cuûa caùc vua Ba Lan trong 5 theá kyû töø 1038 tôùi 1596 khi dôøi thuû ñoâ veà Varsava. Laâu ñaøi Wawel laø moät trong nhöõng thí duï kieán truùc cuûa thôøi phuïc höng aâu chaâu vôùi caùc yeáu toá roman vaø goâtích. Taïi laâu ñaøi cuõng coù thaùp Sigismundo vôùi Zygmunt laø quaû chuoâng to nhaát Ba Lan ñöôïc gioùng leân trong caùc dòp leã lôùn.
Buoåi gaëp gôõ caùc giôùi chöùc chính trò, xaõ hoäi daân söï vaø ngoaïi giao ñoaøn ñaõ dieãn ra luùc 17 giôø. Toång thoáng vaø nhu nhaân ñaõ tieáp ñoùn Ñöùc Thaùnh Cha trong saân danh döï cuûa phuû toång thoáng nôi dieãn ra cuoäc gaëp gôõ vôùi söï hieän dieän cuûa khoaûng 800 ngöôøi.
Ngoû lôøi chaøo haøng laõnh ñaïo chính trò, ngoaïi giao ñoaøn vaø giôùi chöùc xaõ hoäi daân söï, trong ñoù coù caùc vieän tröôûng ñaïi hoïc, Ñöùc Thaùnh Cha noùi:
Ñaây laø laàn ñaàu tieân toâi vieáng thaêm Trung vaø Ñoâng AÂu chaâu, vaø toâi vui söôùng baét ñaàu töø Ba Lan, laø quoác gia coù trong caùc con caùi mình thaùnh Gioan Phaoloâ II, ngöôøi ñaõ ñeà xöôùng vaø thaêng tieán Ngaøy Quoác Teá Giôùi Treû. Ñöùc Gioan Phaoloâ II thích noùi tôùi moät AÂu chaâu thôû baèng hai laù phoåi cuûa mình: giaác moäng veà moät neàn nhaân baûn aâu chaâu môùi ñöôïc linh hoaït bôûi hôi thôû linh höùng saùng taïo vaø haøi hoaø cuûa hai laù phoåi vaø bôûi neàn vaên hoaù chung tìm thaáy goác reã vöõng vaøng nhaát cuûa noù trong Kitoâ giaùo.
Kyù öùc laø neùt ñaëc thuø cuûa daân toäc Ba Lan. Toâi ñaõ luoân luoân bò ñaùnh ñoäng bôûi yù thöùc sinh ñoäng veà lòch söû cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II. Khi noùi veà caùc daân toäc ngaøi ñaõ luoân luoân khôûi haønh töø lòch söû cuûa chuùng ñeå neâu baät caùc kho taøng nhaân baûn vaø tinh thaàn. YÙ thöùc veà caên cöôùc, töï do khoûi caùc maëc caûm töï toân, laø ñieàu caàn thieát ñeå xaây döïng moät coäng ñoaøn quoác gia treân neàn taûng gia taøi nhaân baûn, xaõ hoäi, chính trò, kinh teá vaø toân giaùo, ñeå linh höùng xaõ hoäi vaø vaên hoùa, duy trì chuùng trung thaønh vôùi truyeàn thoáng, ñoàng thôøi roäng môû cho vieäc canh taân vaø cho töông lai. Chính trong vieãn töôïng ñoù maø quyù vò ñaõ cöû haønh 1050 naêm Ba Lan laõnh nhaän ñöùc tin. Chaéc chaén noù ñaõ laø moät thôøi ñieåm maïnh meõ cuûa söï hieäp nhaát quoác gia, cuûng coá con ñöôøng vöõng chaéc giuùp ñaït coâng ích cuûa toaøn daân Ba Lan.
Caû vieäc coäng taùc trong laõnh vöïc quoác teá vaø vieäc toân troïng nhau cuõng laøm tröôûng thaønh löông taâm vaø vieäc toân troïng caên tính rieâng vaø toân troïng caên tính cuûa ngöôøi khaùc. Khoâng theå coù ñoái thoaïi, neáu moãi ngöôøi khoâng khôûi haønh töø caên tính rieâng cuûa mình. Tuy nhieân, trong cuoäc soáng caù nhaân cuõng nhö cuoäc soáng coäng ñoaøn xaõ hoäi coù hai loaïi kyù öùc toát vaø xaáu, tích cöïc vaø tieâu cöïc. Kyù öùc toát laø kyù öùc, maø Thaùnh Kinh chæ cho thaáy trong thaùnh thi Magnificat, baøi ca cuûa Meï Maria chuùc tuïng Thieân Chuùa vaø coâng trình cöùu ñoä cuûa Ngaøi. Kyù öùc xaáu traùi laïi laø kyù öùc höôùng caùi nhìn cuûa taâm trí tôùi söï döõ, tröôùc heát söï laø döõ do ngöôøi khaùc sa phaïm. Nhìn vaøo lòch söû môùi ñaây cuûa quyù vò toâi caûm taï Thieân Chuùa, vì quyù vò ñaõ bieát ñeå cho kyù öùc tích cöïc thaéng theá: chaúng haïn khi cöû haønh 50 naêm tha thöù cho nhau giöõa hai Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Ba Lan vaø Ñöùc, sau Ñeä Nhò Theá Chieán. Saùng kieán naøy ban ñaàu lieân luïy tôùi hai coäng ñoaøn giaùo hoäi, nhöng cuõng ñaõ thaùp nhaäp moät tieán trình xaõ hoäi, chính trò, vaên hoùa vaø toân giaùo khoâng theå quay trôû laïi ñaøng sau laøm thay ñoåi lòch söû töông giao giöõa hai daân toäc. Veà vieäc hoaø giaûi naøy chuùng ta cuõng nhôù tôùi Tuyeân ngoân chung giöõa Giaùo Hoäi coâng giaùo Ba Lan vaø Giaùo Hoäi chính thoáng Nga, moät haønh ñoäng ñaõ khôi daäy moät tieán trình xích laïi gaàn nhau vaø tình huynh ñeä khoâng chæ giöõa hai Giaùo Hoäi, nhöng caû giöõa hai daân toäc nöõa.
Nhö theá, quoác gia Ba Lan cao quyù cho thaáy coù theå laøm lôùn leân kyù öùc toát vaø boû rôi kyù öùc xaáu nhö theá naøo. Ñeå ñöôïc nhö vaäy caàn phaûi coù moät nieàm hy voïng vöõng vaøng vaø loøng tin töôûng nôi Ñaáng höôùng daãn soá phaän cuûa caùc daân toäc, môû ra caùc caùnh cöûa kheùp kín, bieán ñoåi caùc khoù khaên thaønh caùc cô may, vaø taïo ra caùc khung caûnh môùi, ôû nôi xem ra khoâng theå coù ñöôïc. Lòch söû Ba Lan chöùng minh cho ñieàu ñoù: sau caùc baõo taùp vaø toái taêm daân toäc cuûa quyù vò , ñöôïc taùi laäp trong phaåm giaù cuûa noù, ñaõ coù theå haùt leân nhö ngöôøi Do thaùi töø Babilonia trôû veà: "Ta töôûng mình nhö giöõa giaác mô, vang vang ngoaøi mieäng caâu cöôøi noùi, roän raõ treân moâi khuùc nhaïc möøng" (Tv 126, 1-2). YÙ thöùc veà con ñöôøng ñaõ ñi qua vaø nieàm vui ñoái vôùi caùc muïc ñích ñaõ ñaït ñöôïc trao ban söùc maïnh vaø söï thanh thaûn giuùp ñöông ñaàu vôùi caùc thaùch ñoá cuûa thôøi ñieåm, noù ñoøi hoûi can ñaûm cuûa söï thaät vaø moät daán thaân luaân lyù ñaïo ñöùc lieân tuïc, ñeå cho caùc tieán trình quyeát ñònh vaø haønh ñoäng cuõng nhö caùc töông quan nhaân baûn luoân luoân toân troïng phaåm giaù con ngöôøi. Moïi hoaït ñoäng ñeàu ñuôïc loâi cuoán: keå caû kinh teá, töông quan vôùi moâi sinh vaø chính kieåu giaûi quyeát hieän töôïng di cö.
Tieáp tuïc baøi phaùt bieåu Ñöùc Thaùnh Cha noùi: Vaán ñeà di cö ñoøi hoûi moät boå sung cuûa söï khoân ngoan vaø loøng thöông xoùt, ñeå thaéng vöôït caùc sô haõi vaø thöïc hieän thieän ích lôùn hôn. Ñöùc Thaùnh Cha khaúng ñònh:
Caàn nhaän dieän caùc lyù do cuûa vieäc di cö töø Ba Lan, baèng caùch taïo deã daøng cho nhöõng ngöôøi muoán trôû veà . Ñoàng thôøi cuõng caàn saün saøng tieáp ñoùn nhöõng ngöôøi chaïy troán chieán tranh vaø ñoùi khoå: tình lieân ñôùi ñoái vôùi nhöõng ngöôøi bò töôùc ñoaït caùc quyeàn caên baûn, trong ñoù coù quyeàn tuyeân xöng ñöùc tin trong töï do vaø an ninh. Ñoàng thôøi cuõng phaûi khuyeán khích caùc söï coäng taùc vaø cuøng hoaït ñoäng treân bình dieän quoác teá, haàu tìm ra caùc giaûi phaùp cho caùc xung khaéc vaø chieán tranh baét buoäc bieát bao nhieâu ngöôøi rôøi boû nhaø cöûa vaø queâ höông cuûa hoï. Nhö vaäy ñaây laø vieäc laøm nhöõng gì coù theå ñeå xoa dòu caùc khoå ñau cuûa hoï, khoâng meät moûi hoaït ñoäng vôùi trí thoâng minh vaø söï lieân tuïc cho coâng lyù vaø hoaø bình, baèng caùch laøm chöùng cho caùc giaù trò nhaân baûn vaø kitoâ baèng vieäc laøm.
Döôùi aùnh saùng lòch söû ngaøn naêm cuûa noù, toâi keâu môøi quoác gia Ba Lan nhìn veà töông lai vaø caùc vaán ñeå phaûi ñöông ñaàu vôùi nieàm hy voïng. Thaùi ñoä nhö theá taïo deã daøng cho moät baàu khí toân troïng giöõa taát caû moïi thaønh phaàn xaõ hoäi, vaø moät ñoái chieáu xaây döïng giöõa caùc laäp tröôøng khaùc nhau. Ngoaøi ra noù taïo caùc ñieàu kieän toát hôn cho söï tröôûng thaønh daân söï, kinh teá vaø caû daân soá nöõa, döôõng nuoâi söï tin töôûng coáng hieán moät cuoäc soáng toát cho con caùi mình. Thaät theá, hoï khoâng chæ phaûi ñöông ñaàu vôùi caùc vaán ñeà, maø cuõng ñöôïc höôûng caùc veû ñeïp cuûa thieân nhieân nöõa, laø thieän ích maø chuùng ta phaûi bieát thöïc hieän vaø phoå bieán, nieàm hy voïng maø chuùng ta bieát trao ban cho hoï. Chính caùc ñöôøng loái chính trò xaõ hoäi thaêng tieán gia ñình laø teá baøo noøng coát cuûa xaõ hoäi, yeåm trôï caùc gia ñình yeáu keùm vaø ngheøo tuùng nhaát, naâng ñôõ chuùng trong vieäc tieáp nhaän söï soáng coù traùch nhieäm, seõ höõu hieäu hôn nöõa trong caùch theá naøy. Söï soáng luoân luoân caàn ñöôïc tieáp nhaän vaø baûo veä: caû hai tieáp nhaän vaø baûo veä - töø luùc thuï thai cho tôùi luùc cheát töï nhieân, vaø chuùng ta taát caû ñeàu ñöôïc môøi goïi toân troïng noù vaø lo laéng cho noù. Ñaøng khaùc, chính Nhaø nöôùc, Giaùo Hoäi vaø xaõ hoäi coù boån phaän ñoàng haønh vaø trôï giuùp baát cöù ai soáng trong caùc hoaøn caûnh khoù khaên traàm troïng, ñeå moät ngöôøi con khoâng bao giôû phaûi caûm thaáy mình laø moät gaùnh naëng, nhöng nhö laø moät moùn qua, vaø ñeå caùc ngöôøi yeáu ñuoái vaø ngheøo tuùng nhaát khoâng bò boû rôi.
Kính thöa toång thoáng, Quoác gia Ba Lan coù theå tin töôûng nôi söï coäng taùc cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo nhö trong suoát lòch söû daøi cuûa mình, ñeå döôùi aùnh saùng cuûa caùc nguyeân taéc kitoâ linh höùng noù vaø ñaõ reøn luyeän neân lòch söû vaø caên tính cuûa Ba Lan, trong caùc ñieàu kieän lòch söû, noù bieát tieán trieån treân con ñöôøng cuûa mình, trung thaønh vôùi caùc truyeàn thoáng toát ñeïp nhaát vaø traøn ñaày tin töôûng vaø hy voïng caû trong nhöõng luùc khoù khaên nhaát.
Trong khi taùi baày toû loøng bieát ôn cuûa toâi, toâi xin caàu chuùc toång thoáng vaø töøng ngöôøi trong quyù vò hieän dieän moät vieäc phuïc vuï coâng ích thanh thaûn vaø phong phuù.
Xin Ñöùc Baø Czeùtochowa ban phuùc laønh vaø che chôû Ba Lan.
Sau khi gaëp caùc giôùi chöùc chính trò xaõ hoäi vaø ngoaïi giao ñoaøn, toång thoáng ñaõ cuøng Ñöùc Thaùnh Cha leân taàng hai ñeå ñaøm ñaïo rieâng. Trong cuøng luùc ñoù Ñöùc Hoàng Y Pietro Parolin, Quoác Vuï Khanh Toaø Thaùnh, gaëp gôõ thuû töôùng Ba Lan laø baø Beata Maria Szydlo, vôùi söï hieän dieän cuûa Ñöùc Toång Giaùm Muïc Phuï taù quoác vuï khanh, Ñöùc Söù Thaàn Toaø Thaùnh vaø hai giôùi chöùc khaùc cuûa chính quyeàn.
Tieáp ñeán toång thoáng giôùi thieäu vôùi Ñöùc Thaùnh Cha gia ñình oâng roài thaùp tuøng ngaøi qua phoøng beân caïnh ñeå trao ñoåi quaø taëng. Toång thoáng Andrzej Duda sinh naêm 1972 toát nghieäp tieán só luaät taïi ñaïi hoïc Jagellonica naêm 1996, thuoäc ñaûng baûo thuû vaø caûi caùch AÂu chaâu Quyeàn vaø Coâng lyù. OÂng ñaõ laø thuû töôùng döôùi thôøi toång thoáng Lech Kaczynski. Naêm 2010 oâng laø coá vaán thaønh phoá Cracovia, naêm 2011 ñöôïc baàu laøm daân bieåu quoác hoäi vaø naêm 2014 trôû thaønh daân bieåu AÂu chaâu cho tôùi khi ñöôïc baàu laøm toång thoáng naêm 2015 vôùi nhieäm kyø 5 naêm. OÂng coù vôï laø baø Agata Kornhauser vaø con gaùi laø Kinga.
Toång thoáng taëng Ñöùc Thaùnh Cha meà ñai kyû nieäm chuyeán vieáng thaêm coù hình Ñöùc Baø Jasna Gora vaø huy hieäu Ngaøy Quoác Teá Giôùi Treû. Ñöùc Thaùnh Cha taëng toång thoáng meà ñai kyû nieäm chuyeán coâng du Ba Lan.
Toång thoáng vaø phu nhaân ñaõ töø giaõ Ñöùc Thaùnh Cha gaàn coång chính cuûa dinh. Tieáp ñeán xe chôû Ñöùc Thaùnh Cha ñeán nhaø thôø chính toaø caùch ñoù 100 meùt ñeå ngaøi gaëp gôõ caùc Giaùm Muïc Ba Lan.
Nhaø thôø chính toaø kính hai thaùnh Stanislao vaø Venceslao toïa laïc caïnh laâu ñaøi hoaøng gia ñaõ ñöôïc xaây ít laâu sau khi giaùo phaän ñöôïc thaønh laäp hoài naêm 1000. Hình thuø hieän nay coù töø naêm 1364. Ñaây cuõng laø ñeàn thaùnh quoác gia nôi caùc vua Ba Lan ñöôïc ñoäi trieàu thieân trong leã nghi phong vöông. Caùc vua ñaët caùc kyû vaät chieán thaéng gaàn moä thaùnh Stanislao ñöôïc thöøa nhaän nhö baøn thôø toå quoác.
Phaàn chính giöõa nhaø thôø laø baøn thôø tuyeân xöng ñöùc tin kieåu baroác cuûa thaùnh Stanislao töû ñaïo naêm 1079, coù caát giöõ thi haøi cuûa ngaøi. Trong nhaø nguyeän caùc vua Waza coù moä cuûa Ñöùc Giaùm Muïc Giovanni Prandola qua ñôøi trong höông thôm thaùnh thieän naêm 1266. Treân baøn thôø nhaø nguyeän cuûa Ñöùc Giaùm Muïc Pietro Tomicki coù moät hoøm baèng baïc ñöïng thaùnh tích cuûa chaân phöôùc Vincenzo Kadlubek qua ñôøi naêm 1223. Beân caïnh nhaø maëc aùo coù caây thaùnh giaù thuoäc haäu baùn theá kyû XIII. Theo truyeàn thoáng töø thaùnh giaù naøy Chuùa Gieâsu ñaõ noùi chuyeän vôùi thaùnh hoaøng haäu Edvige, qua ñôøi naêm 1399 coù moä beân döôùi thaùnh giaù. Hoân nhaân cuûa thaùnh nöõ vôùi oâng hoaøng Lituani ñaõ khieán cho Lituania theo Kitoâ giaùo. Thaùnh Edvige khi coøn soáng ñaõ saên soùc ngöôøi ngheøo vaø caùc beänh nhaân vaø thaønh laäp nhieàu nhaø thöông. Thaùnh nöõ cuõng giöõ gìn tu söûa caùc nhaø thôø vaø raát suøng moä Chuùa Gieâsu Thaùnh Theå. Trong di chuùc thaùnh nöõ ñeå laïi taát caû nöõ trang cuûa mình cho vieäc xaây caát ñaïi hoïc Cracovia naêm 1400. Thaùnh nöõ ñöôïc phong chaân phöôùc vaø ñöôïc Ñöùc Gioan Phaoloâ II toân phong hieån thaùnh.
Trong nhaø thôø chính toaø naøy cuõng coù moä cuûa nhieàu thaùnh, caùc vua, caùc töôùng laõnh vaø thi só.
Cuoäc gaëp gôõ ñaõ dieãn ra luùc 6 giôø röôõi chieàu. Ñöùc Hoàng Y Toång Giaùm Muïc Cracovia vaø cha sôû nhaø thôø chính toaø ñaõ ñoùn tieáp Ñöùc Thaùnh Cha beân cöûa hoâng vaø giôùi thieäu Kinh só ñoaøn. Ñöùc Thaùnh Cha döøng laïi thinh laëng caàu nguyeän tröôùc moä thaùnh Stanislaw nôi cuõng caát giöõ thaùnh tích cuûa thaùnh Gioan Phaoloâ II, roài vaøo nhaø nguyeän ñaøng sau Baøn thôø chính ñeå vieáng Thaùnh Theå. Ñöùc Hoàng Y Stanislao Dziwicz, Toång Giaùm Muïc Cracovia, vaø Ñöùc Cha Stanislao Gadecki, Toång Giaùm Muïc Poznan, chuû tòch Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Ba Lan ñaõ nhaân danh 130 Giaùm Muïc hieän dieän ngoû lôøi chaøo möøng Ñöùc Thaùnh Cha. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi chuyeän thaân maät vôùi caùc Giaùm Muïc.
Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ taëng nhaø thôø chính toaø moät cheùn thaùnh. Sau ñoù ngaøi ñaõ chaøo töøng Hoàng Y, Toång Giaùm Muïc vaø Giaùm Muïc roài chuïp hình löu nieäm vôùi caùc vò.
Sau khi töø giaõ caùc Giaùm Muïc luùc 7 giôø röôõi chieàu Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñi xe veà toaø Toång Giaùm Muïc Cracovia. Dinh thöï naøy ñöôïc xaây caát hoài theá kyû XVI vaø ñöôïc taùi thieát trong caùc theá kyû sau ñoù. Chính taïi ñaây Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ theo caùc lôùp hoïc cuûa ñaïi chuûng vieän bí maät vaø ñaõ soáng cuøng caùc chuûng sinh khaùc trong thôøi Ñeä Nhò Theá Chieán, ñöôïc thuï phong linh muïc vaø laøm Toång Giaùm Muïc giöõa caùc naêm 1963-1978. Trong caùc laàn thaêm vieáng Ba Lan ngaøi vaãn ôû trong caên phoøng cuõ vaø ban chieàu nhieàu laàn ñaõ ra cöûa soå ñeå noùi chuyeän vôùi caùc tín höõu, ñaëc bieät laø giôùi treû tuï taäp tröôùc toaø Toång Giaùm Muïc ñeå chaøo ngaøi. Caû Ñöùc Thaùnh Cha Bieån Ñöùc XVI trong chuyeán thaêm Ba Lan ngaøy 26 thaùng 5 naêm 2006 cuõng laáy lai truyeàn thoáng naøy.
Xe chôû Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ tôùi toaø Toång Giaùm Muïc 15 phuùt sau ñoù. Sau böõa toái Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ra bao lôn ñeå chaøo tín höõu tuï taäp tröôùc toaø Toång Giaùm Muïc, ñaëc bieät laø moät nhoùm caùc treû em taøn taät vaø moà coâi, roài nghæ ñeâm keát thuùc nöûa ngaøy thöù nhaát vieáng thaêm Ba Lan. Ñöùc Thaùnh Cha cuõng ngoû lôøi chaøo caùc baïn treû qua video vaø traû lôøi thaéc maéc cuûa ba baïn treû.
Thöù naêm 28 thaùng 7 naêm 2016 Ñöùc Thaùnh Cha chæ coù hai sinh hoaït chính. Ban saùng ngaøi ñi thaêm ñeàn thaùnh Ñöùc Baø Jasna Gora trong toång giaùo phaän Czeùtochowa caùch Cracovia 100 caây soá vaø daâng thaùnh leã cho tín höõu. Ban chieàu ngaøi trôû veà Cracovia vaø ñeán Blonia (ñoïc laø Buonie) ñeå gaëp gôõ caùc baïn treû tham döï Ngaøy Quoác Teá Giôùi Treû taïi coâng vieân Jordan. Chuùng toâi seõ töôøng thuaät caùc bieán coá naøy trong caùc buoåi phaùt thanh laàn tôùi.
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)