Ñöùc Thaùnh Cha cöû haønh thaùnh leã

cho tín höõu taïi Gyumri

saùng thöù baåy 25-06-2016

Töôøng thuaät ngaøy thöù hai chuyeán coâng du cuûa Ñöùc Thaùnh Cha beân Armenia: Ñöùc Thaùnh Cha cöû haønh thaùnh leã cho tín höõu taïi Gyumri saùng thöù baåy 25-06-2016.

Armenia (Vat. 25-06-2016) - Thöù baåy 25 thaùng 6 naêm 2016 laø ngaøy thöù hai Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ vieáng thaêm muïc vuï Armenia. Ban saùng Ñöùc Thaùnh Cha coù ba sinh hoaït chính laø vieáng thaêm Ñaøi töôûng nieäm cuoäc dieät chuûng Armeni taïi Etchmiadzin, chuû söï thaùnh leã taïi Gyumri, vaø thaêm tu vieän Ñöùc Baø Armeni. Vaøo ban chieàu sau khi vieáng thaêm nhaø thôø chính toaø Armeni Toâng truyeàn vaø nhaø thôø chính toaø coâng giaùo Armeni taïi Gyumri, Ñöùc Thaùnh Cha laáy maùy bay trôû veà Yerevan ñeå tham döï buoåi gaëp gôõ ñaïi keát caàu nguyeän cho hoaø bình taïi quaûng tröôøng Coäng hoaø tröôùc Dinh chính quyeàn. Sau ñaây laø chi tieát caùc sinh hoaït keå treân.

Vieáng thaêm Ñaøi töôûng nieäm cuoäc dieät chuûng Armeni taïi Etchmiadzin

Luùc 8 giôø 30 saùng thöù baåy Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñi xe ñeán kính vieáng ñaøi kyû nieäm cuoäc dieät chuûng Tzitzernakaberd, coù nghóa laø "Ñoài chim eùn" naèm caùch ñoù 21 caây soá, nôi coù Ñaøi töôûng nieäm cuoäc dieät chuûng Armeni hoài naêm 1915 döôùi thôøi ñeá quoác Ottoman Thoå Nhó Kyø, khieán cho 1.5 trieäu ngöôøi cheát. Ñaøi kyû nieäm naøy ñaõ ñöôïc khaùnh thaønh naêm 1967 vaø naêm 1995 coù theâm Vieän baûo taøng tröng baày caùc chöùng tích cuoäc dieät chuûng, cuõng nhö moät trung taâm nghieân cöùu tuyø thuoäc Haøn laâm vieän khoa hoïc quoác gia Armeni. Ñaøi töôûng nieäm goàm ba phaàn: Böùc töôøng töôûng nieäm, Laêng taåm vaø Coät Armenia taùi sinh. Böùc töôøng daøi 100 meùt baèng huyeàn vuõ nham daãn vaøo Laêng taåm coù khaéc teân caùc thaønh phoá vaø daân chuùng naïn nhaân cuûa "Söï döõ lôùn lao". Laêng taåm hình troøn ñöôïc taïo thaønh bôûi 12 taám huyeàn vuõ nham ñaët nghieâng, bieåu töôïng cho 12 thaønh phoá naïn nhaân cuoäc taùn saùt haøng loaït bao quanh moät khoaûng trôøi troáng, nôi coù Ngoïn löûa vónh cöûu. Beân caïnh Laêng Taåm laø Caây coät Armenia taùi sinh goàm hai caây coät xi maêng dính vaøo nhau hình chieác kim cao 44 meùt, töôïng tröng cho cuoäc phaân taùn baïo löïc nhaân daân Armeni vaø söï hieäp nhaát cuûa noù. Sau cuøng beân caïnh ñaøi töôûng nieäm coù caùc haøng caây töôûng nieäm caùc vò laõnh ñaïo vaø nhaân vaät quoác teá ñaõ thöøa nhaän cuoäc dieät chuûng.

Ñöùc Thaùnh Cha vaø Ñöùc Catholicos ñaõ ñöôïc toång thoáng tieáp ñoùn treân ñöôøng daãn tôùi Ñaøi töôûng nieäm, nôi Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñaët moät voøng hoa beân ngoaøi. Cuõng coù moät nhoùm treû em caàm caùc baûng teân cuûa caùc ngöôøi ñaõ bò taøn saùt hoài naêm 1915. Ñöùc Thaùnh Cha cuøng caùc vò ñi xuoáng thang caáp daãn tôùi Ngoïn löûa vónh cöûu. Moïi ngöôøi ñoïc Kinh Laäy Cha trong thöù tieáng rieâng cuûa mình. Ñöùc Thaùnh Cha vaø Ñöùc Thöôïng Phuï Catholicos laøm pheùp vaø xoâng höông. Sau ñoù laø baøi thaùnh ca Hrashapar. Tieáp ñeán Giaùm Muïc Armeni Toâng truyeàn ñoïc baøi ñoïc baèng tieáng Armeni trích töø chöông 10 thö göûi tín höõu Do thaùi, noùi veà cuoäc chieán ñaáu lôùn lao maø kitoâ höõu phaûi chòu. Tieáp ñeán moät Giaùm Muïc coâng giaùo ñoïc Phuùc AÂm baèng tieáng YÙ, chöông 14 thaùnh Gioan, ghi laïi lôøi Chuùa Gieâsu noùi: baát cöù gì chuùng con xin nhaân danh Thaày, Thaày seõ laøm cho caùc con. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñoïc caùc lôøi nguyeän baèng tieáng YÙ. Sau cuøng moïi ngöôøi ñoïc Kinh Laäy Cha trong caùc thöù tieáng rieâng cuûa mình. Taïi ñaøi töôûng nieäm Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñoïc lôøi nguyeän sau ñaây: "Laïy Chuùa Kitoâ, laø Ñaáng ñaõ ñoäi trieàu thieân cho caùc thaùnh vaø hoaøn thaønh yù muoán cuûa tín höõu Chuùa, cuõng nhö nhìn caùc thuï taïo cuûa Chuùa vôùi tình yeâu thöông vaø söï dòu hieàn, töø trôøi cao söï thaùnh thieän cuûa Chuùa xin haõy laéng nghe chuùng con nhôø lôøi baàu cöû cuûa Meï Thieân Chuùa, nhôø lôøi khaån caàu cuûa taát caû caùc thaùnh cuûa Chuùa vaø cuûa nhöõng ngöôøi maø chuùng con töôûng nieäm hoâm nay. Xin Chuùa haõy laéng nghe vaø thöông xoùt, xin tha thöù cho chuùng con, xin ñeàn buø vaø tha caùc toäi cuûa chuùng con. Xin laøm cho chuùng con xöùng ñaùng vinh danh Chuùa vôùi caùc taâm tình bieát ôn cuøng vôùi Chuùa Cha vaø Chuùa Thaùnh Thaàn baây giôø vaø luoân maõi cho ñeán muoân muoân ñôøi. Amen."

Ñöùc Thaùnh Cha, Ñöùc Catholicos vaø toång thoáng ñi xe leân saân thöôïng Vieän baûo taøng caùch ñoù 80 meùt. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ döøng laïi chuùc laønh vaø töôùi moät caây töôûng nieäm chuyeán vieáng thaêm cuûa ngaøi. Treân saân thöôïng coù haøng chuïc ngöôøi con chaùu cuûa nhöõng ngöôøi Armeni bò baùch haïi, ñaõ töøng ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng Bieån Ñöùc XV tieáp ñoùn vaø cho truù nguï taïi nhaø nghæ maùt Castel Gandolfo. Tröôùc khi töø giaõ Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ kyù teân vaøo soå vaøng.

Rôøi Ñaøi töôûng nieäm Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñi xe tôùi phi tröôøng Yerevan caùch ñoù 19 caây soá ñeå laáy maùy bay di Gyumri caùch ñoù 80 caây soá.

Chuû söï thaùnh leã taïi Gyumri vaø thaêm tu vieän Ñöùc Baø Armeni

Ñoùn tieáp Ñöùc Thaùnh Cha taïi phi tröôøng quoác teá Gyumri coù oâng thò tröôûng, Ñöùc Toång Giaùm Muïc Raphael Francois Minassian cuûa Giaùo Hoäi coâng giaùo Armeni Ñoâng AÂu, vaø Ñöùc Giaùm Muïc Giaùo Hoäi Toâng truyeàn sôû taïi. Cuõng coù moät nhoùm treû em moà coâi vaø moät ca ñoaøn.

Gyumri laø thaønh phoá naèm treân ñoä cao hôn 1,500 meùt, coù 146,000 daân, laø thaønh phoá lôùn vaø ñoâng daân thöù hai cuûa Armenia, vaø laø thuû phuû taây baéc vuøng Shirak, coù ngöôøi ôû ngay töø hoài naêm 3000 tröôùc coâng nguyeân. Vaøi nhaø khaûo khoå cho raèng thaønh phoá bò caùc ngöôøi Hy laïp chieám ñoùng hoài theá kyû thöù V hay theá kyû thöù VIII tröôùc coâng nguyeân, hoài ñoù thaønh phoá teân laø Kumayri. Sau ñoù noù laàn löôït bò ngöôøi Ba Tö, A raäp vaø Moâng Coå chieám ñoùng. Naêm 1837 noù bò Nga hoaøng Nicolas I chieám ñoùng vaø ñoåi teân laø "Alessandropoli" theo teân hoaøng haäu Alessandra. Sau ñoù thaønh phoá ñöôïc goïi laø "Leninakan" khi Lenin qua ñôøi naêm 1924. Sau khi Lieân Xoâ suïp ñoå naêm 1990 thaønh phoá laáy laïi teân Gyumri nhö hieän nay, vaø noåi tieáng laø "thaønh phoá cuûa thuû coâng ngheä vaø caùc ngheä thuaät". Noù cuõng noåi tieáng laø thaønh phoá cuûa caùc hoïc vieän giaùo duïc vaø caùc nhaø haùt. Gyumri haõnh dieän laø thaønh phoá ñaàu tieân coù moät ñoaøn haùt naêm 1865, nhaø haùt naêm 1923, cuõng nhö laø thaønh phoá toå chöùc caùc buoåi vuõ coå ñieån naêm 1924, moät nhaø haùt vaên xuoâi naêm 1929. Gyumri cuõng laø trung taâm giaùo duïc chính cuûa mieàn baéc Armenia, vaø laø thaønh phoá kyõ ngheä hoaù nhaát nöôùc. Nhöng naêm 1988 ñaõ xaûy ra moät traän ñoäng ñaát lôùn khieán cho thaønh phoá bò hö haïi nhieàu vaø daân chuùng phaûi soáng trong caùc thuøng tieàn cheá nhieàu naêm sau ñoù. Theá giôùi ñaõ toû tình lieân ñôùi vôùi daân chuùng, vaø danh ca Phaùp goác Armeni Charles Aznavour ñaõ phaùt ñoäng phong traøo quyeân goùp trôï giuùp caùc naïn nhaân. Thaønh phoá ñaõ döïng tuôïng ghi ôn oâng sau ñoù.

Ñöùc Cha Raphael Francois Minassian, Toång Giaùm Muïc ñaëc traùch tín höõu coâng giaùo vuøng Ñoâng AÂu chaâu töø naêm 1991, hieän troâng coi 600,000 tín höõu. Giaùo phaän coù 44 giaùo xöù vôùi 11 linh muïc giaùo phaän vaø 11 linh muïc doøng, 10 tu huynh, 20 nöõ tu vaø 4 ñaïi chuûng sinh. Giaùo Hoäi ñieàu khieån 1 hoïc vieän vaø 29 trung taâm baùc aùi.

Sau leã nghi tieáp ñoùn ñôn sô taïi phi tröôøng Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñi xe tôùi quaûng tröôøng Vartanaønts caùch ñoù hôn 6 caây soá ñeå chuû söï thaùnh leã cho tín höõu. Thaùnh leã kính Loøng Thöông Xoùt Chuùa ñaõ ñöôïc cöû haønh baèng tieáng Latinh, YÙ vaø Armeni. Tham döï thaùnh leã cuõng coù Ñöùc Thöôïng Phuï Catholicos Karekin II, cuõng nhö toång thoáng, caùc giôùi chöùc ñaïo ñôøi vaø maáy chuïc ngaøn tín höõu. Moät ca ñoaøn huøng haäu goàm maáy traêm ca vieân ñaûm traùch phaàn thaùnh ca trong thaùnh leã.

Ñeå xaây döïng vaø taùi thieát cuoäc soáng caàn duy trì vaø phuïc hoài kyù öùc, soáng ñöùc tin vöõng maïnh cuï theå vaø thöïc thi tình yeâu thöông xoùt Chuùng ta ñöôïc môøi goïi tröôùc heát xaây döïng vaø taùi thieát caùc con ñöôøng cuûa söï hieäp thoâng, maø khoâng meät moûi, xaây döïng caùc caây caàu hieäp nhaát vaø thaéng vöôït caùc haøng raøo phaân caùch. Caàn coù caùc kitoâ höõu khoâng ñeå cho meät moûi ñaùnh ngaõ, vaø khoâng naûn chí tröôùc caùc ñoái nghòch, nhöng saün saøng vaø côûi môû, saün saøng phuïc vuï. Caàn coù nhöõng ngöôøi thieän chí trôï giuùp caùc anh chò em gaëp khoù khaên khoâng phaûi chæ baèng lôøi noùi nhöng vôùi caû vieäc laøm. Caàn coù caùc xaõ hoäi coâng baèng hôn, trong ñoù moãi ngöôøi coù theå coù moät cuoäc soáng xöùng ñaùng hôn vaø nhaát laø moät coâng vieäc laøm ñöôïc traû löông coâng baèng.

Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi nhö treân trong baøi giaûng thaùnh leã. Ngaøi ñaõ quaûng dieãn yù nghóa caùc baøi ñoïc loàng khung trong lòch söû cuûa daân nöôùc Armeni. Laáy laïi lôøi ngoân söù Isaia ngaøi noùi: "Chuùng seõ xaây laïi caùc ñoå naùt coå xöa; chuùng seõ taùi thieát caùc thaønh phoá hoang taøn" (Is 61,4). Coù theå noùi raèng caùc lôøi naøy cuûa ngoân söù ñaõ ñöôïc thöïc hieän. Sau caùc taøn phaù kinh khuûng cuûa cuoäc ñoäng ñaát hoâm nay chuùng ta caûm taï Thieân Chuùa veà taát caû nhöõng gì ñaõ ñöôïc taùi thieát. Nhöng chuùng ta cuõng coù theå hoûi Chuùa môøi goïi chuùng ta taùi thieát caùi gì trong cuoäc soáng hoâm nay, vaø nhaát laø xaây döïng cuoäc soáng chuùng ta treân caùi gì? Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñeà nghò ba neàn taûng vöõng chaéc giuùp xaây döïng vaø taùi xaây döïng cuoäc soáng kitoâ khoâng meät moûi: ñoù laø kyù öùc, ñöùc tin vaø tình yeâu thöông xoùt.

Bieát phuïc hoài kyù öùc laø moät ôn caàn xin Chuùa ban cho chuùng ta: kyù öùc lieân quan tôùi nhöõng gì Thieân Chuùa ñaõ thaønh toaøn nôi chuùng ta vaø cho chuùng ta. Nhôù laïi raèng Chuùa ñaõ khoâng queân chuùng ta nhöng nhôù tôùi chuùng ta (Lc 1,72). Ngaøi ñaõ yeâu thöông chuùng ta, tuyeån choïn chuùng ta, môøi goïi chuùng ta vaø tha thöù cho chuùng ta. Coù caùc bieán coá trong lòch söû tình yeâu cuûa chuùng ta vôùi Chuùa caàn ñöôïc hoài sinh trong taâm trí töøng ngöôøi, nhöng cuõng coù kyù öùc cuûa daân toäc. Ñöùc Thaùnh Cha nhaán maïnh ñieåm naøy nhö sau:

Vaø kyù öùc cuûa daân toäc anh chò em raát coå xöa vaø quyù baùu. Trong tieáng noùi cuûa anh chò em vang leân tieáng noùi cuûa caùc thaùnh khoân ngoan trong quaù khöù; trong caùc lôøi noùi cuûa anh chò em vang voïng tieáng cuûa ngöôøi ñaõ cheá ra maãu töï cuûa anh chò em ñeå loan baùo Lôøi Chuùa; trong caùc thaùnh ca cuûa anh chò em tan hoaø caùc khoùc than vaø nieàm vui cuûa lòch söû cuûa anh chò em. Duyeät xeùt laïi taát caû nhöõng ñieàu ñoù chaéc chaén anh chò em coù theå nhaän ra söï hieän dieän cuûa Thieân Chuùa: Ngaøi ñaõ khoâng boû anh chò em coâ ñôn. Ngaøi ñaõ vieáng thaêm daân toäc cuûa anh chò em, nhôù tôùi söï trung thaønh cuûa taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ laøm chöùng, caû vôùi maùu cuûa mình, raèng tình yeâu cuûa Thieân Chuùa giaù trò hôn söï soáng. Thaät laø hay ñeïp khi nhôù laïi vôùi loøng bieát ôn ñöùc tin kitoâ ñaõ trôû thaønh hôi thôû cuûa daân toäc anh chò em vaø con tim kyù öùc cuûa noù.

Neàn taûng vöõng chaéc thöù hai laø ñöùc tin. Noù cuõng laø nieàm hy voïng cho töông lai cuûa anh chò em, laø aùnh saùng treân con ñöôøng cuoäc soáng. Nhöng cuõng luoân luoân coù nguy cô laøm lu môø ñöùc tin vì caùm doã giaûn löôïc noù thaønh moät caùi gì cuûa quaù khöù, quan troïng nhöng thuoäc caùc thôøi ñaïi khaùc, nhö moät cuoán saùch ñöôïc gìn giöõ trong vieän baûo taøng. Thaät ra, ñöùc tin laø söùc maïnh, laø veû ñeïp vaø söï roäng môû ñoái vôùi taát caû moïi ngöôøi; noù naûy sinh vaø taùi sinh töø cuoäc gaëp gôõ soáng ñoäng vôùi Chuùa Gieâsu, töø kinh nghieäm veà loøng thöông xoùt cuûa Ngaøi trao ban aùnh saùng cho moïi traïng huoáng cuoäc soáng. Caàn laøm soáng daäy moãi ngaøy cuoäc gaëp gôõ naøy cuûa chuùng ta vôùi Chuùa, ñoïc vaø suy gaãm Lôøi Ngaøi trong thinh laëng ñeå nhoùm leân nieàm vui trong con tim, moät nieàm vui lôùn hôn söï buoàn phieàn, moät nieàm vui khaùng cöï laïi khoå ñau vaø bieán thaønh an bình. Taát caû canh taân cuoäc soáng vaø khieán cho noù töï do vaø ngoan ngoaõn ñoái vôùi caùc ngaïc nhieân, saün saøng vôùi Chuùa vaø vôùi tha nhaân. Chuùa cuõng coù theå môøi goïi chuùng ta theo Ngaøi gaàn hôn, vaø daâng hieán cuoäc soáng cho Ngaøi vaø cho caùc anh chò em khaùc. Khi Ngaøi goïi anh chò em, ñaëc bieät laø caùc ngöôøi treû, ñöøng sôï haõi, nhöng haõy noùi leân tieáng "coù" ñeå giaõi saùng tình yeâu vaø tieáp tuïc lòch söû rao truyeàn Tin Möøng, maø Giaùo Hoäi vaø theá giôùi ngaøy nay caàn ñeán.

Neàn taûng thöù ba laø tình yeâu thöông xoùt. Noù laø ñaù taûng cho cuoäc soáng cuûa ngöôøi moân ñeä Chuùa Gieâsu. Tình yeâu cuï theå laø taám caïc coù teân vaø ñòa chæ cuûa kitoâ höõu. Caùc kieåu giôùi thieäu khaùc coù theå sai laïc vaø caû ñeán voâ ích, vì moïi ngöôøi seõ nhaän bieát chuùng ta khi chuùng ta yeâu thöông nhau. Chuùng ta ñöôïc môøi goïi tröôùc heát xaây döïng vaø taùi thieát caùc con ñöôøng cuûa söï hieäp thoâng, maø khoâng meät moûi, xaây döïng caùc caây caàu hieäp nhaát vaø thaéng vöôït caùc haøng raøo phaân caùch.

Tieáp tuïc baøi giaûng Ñöùc Thaùnh Cha khaúng ñònh nhö sau:

Thieân Chuùa ôû trong con tim cuûa keû yeâu meán: Thieân Chuùa ôû nôi ñaâu ngöôøi ta yeâu thöông, ñaëc bieät nôi ñaâu ngöôøi ta lo laéng cho ngöôøi yeáu ñuoái vaø ngheøo naøn vôùi loøng can ñaûm vaø thöông xoùt. Ñieàu naøy caàn thieát bieát bao: caàn coù caùc kitoâ höõu khoâng ñeå cho meät moûi ñaùnh ngaõ, vaø khoâng naûn chí tröôùc caùc ñoái nghòch, nhöng saün saøng vaø côûi môû, saün saøng phuïc vuï. Caàn coù nhöõng ngöôøi thieän chí trôï giuùp caùc anh chò em gaëp khoù khaên khoâng phaûi chæ baèng lôøi noùi nhöng vôùi caû vieäc laøm. Caàn coù caùc xaõ hoäi coâng baèng hôn, trong ñoù moãi ngöôøi coù theå coù moät cuoäc soáng xöùng ñaùng hôn vaø nhaát laø moät coâng vieäc laøm ñöôïc traû löông coâng baèng.

Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ nhaéc tôùi göông cuûa thaùnh Gregorio thaønh Narek, laø tieáng noùi cuûa daân nöôùc Armenia, laø ngöôøi luoân ñaët ñeå trong söï ñoái thoaïi caùc baàn cuøng cuûa con ngöôøi vôùi loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa. Thaùnh nhaân laø tieáng noùi uûi an, khích leä, dòu hieàn, töø bi, thöông xoùt cuûa Chuùa.

Tröôùc khi ban pheùp laønh cuoái leã Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ caùm ôn Ñöùc Thuôïng Phuï Catholicos Karekin II vaø Ñöùc Toång Giaùm Muïc Minassian cuõng nhö Ñöùc Thöôïng Phu Ghabroyan, caùc Giaùm Muïc, linh muïc vaø caùc giôùi chöùc chính quyeàn cuõng nhö toaøn theå tín höõu tham döï thaùnh leã, deán töø nhieàu mieàn, keå caû Coäng hoaø Georgia. Ngaøi cuõng caùm ôn caùc ngöôøi quaûng ñaïi trôï giuùp daân ngheøo, caùc nhaân vieân nhaø thöông Ashotsk, coäng ñoaøn coâng giaùo ñòa phöông, caùc nöõ tu Armeni Voâ nhieãm nguyeân toäi vaø caùc nöõ tu thöøa sai baùc aùi cuûa Meï Teâreâsa Calcutta.

Sau thaùnh leã Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñi moät voøng quaûng tröôøng ñeå chaøo tín höõu, roài ñeán thaêm tu vieän "Ñöùc Baø Armeni", caùch ñoù 5 caây soá. Meï beà treân tu vieän caùc nöõ tu Armeni Voâ nhieãm nguyeân toäi ñaõ tieáp ñoùn Ñöùc Thaùnh Cha taïi loái vaøo vieän moà coâi "Ñöùc Baø Armeni - Trung taâm giaùo duïc Boghossian", trong ñoù coù 60 treû em moà coâi. Trong tu vieän cuõng coù "Tröôøng huaán ngheä Diramayr". Caùc hoïc sinh ñaûm traùch vieäc tieáp ñoùn Ñöùc Thaùnh Cha vaø phaùi ñoaøn Toaø Thaùnh. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ duøng böõa tröa trong tu vieän cuûa caùc nöõ tu.

Vieáng thaêm nhaø thôø chính toaø Armeni Toâng truyeàn vaø nhaø thôø chính toaø coâng giaùo Armeni taïi Gyumri

Vaøo luùc 4 giôø 15 phuùt chieàu Ñöùc Thaùnh Cha töø giaõ coäng ñoaøn caùc nöõ tu vaø nhaân vieân tröôøng huaán ngheä vaø vieän moà coâi tu vieän Ñöùc Baø Armeni. Ngaøi ñaõ chup hình löu nieäm vôùi ba nhoùm: caùc treû em moà coâi, caùc khaùch cuûa tu vieän cuøng con em cuûa hoï, vaø caùc aân nhaân. Tieáp ñeán ngaøi ñeán vieáng thaêm nhaø thôø chính toaø Toâng truyeàn Gyumri toïa laïc taïi quaûng tröôøng Vartanaønts caùch ñoù 5 caây soá.

Nhaø thôø chính toaø Armeni Toâng truyeàn "Yot Verk" ñöôïc daâng kính Meï Thaùnh cuûa Thieân Chuùa, vaø ñöôïc bieát ñeán nhö laø "Nhaø thôø chính toaø 7 veát thöông cuûa Ñöùc Trinh Nöõ Maria Raát Thaùnh", chieáu theo hình veõ treân goã ñöôïc caát giöõ taïi ñaây. Baåy veát thöông quy chieáu 7 giai thoaïi cuoäc ñôøi Thaùnh Gia, töø bieán coá troán sang Ai Caäp cho tôùi vuï an taùng Chuùa Gieâsu. Ban ñaàu nhaø thôø ñöôïc laøm baèng goã, sau ñoù vaøo cuoái theá kyû XIX ñöôïc caùc oâng hoaøng nhaø Kamsarakan thay theá baèng ñaù maøu toái cuûa vuøng naøy. Döôùi thôøi chính quyeàn Lieân Xoâ moïi nhaø thôø taïi Gyumri ñeàu bò ñoùng cöûa. Nhaø thôø chính toaø Yot Verk ñaõ laø nôi thôø töï duy nhaát ñöôïc môû cöûa cho caùc tín höõu. Baøn thôø chính giöõa ñöôïc duøng bôûi Giaùo Hoäi Armeni Toâng Truyeàn, trong khi cung thaùnh phía baéc coù töôïng thaùnh giaù laáy töø moät nhaø thôø coâng giaùo daønh cho caùc tín höõu coâng giaùo, vaø cung thaùnh phiaù nam coù moät aûnh Icone nga thaùnh Nicola veõ treân goã daønh cho tín höõu chính thoáng thuoäc Toaø Thöôïng Phuï Matscôva. Bò hö haïi trong traän ñoäng ñaát naêm 1988 nhaø thôø chính toøa ñöôïc truøng tu vôùi tieàn quyeân goùp cuûa caùc tín höõu Armeni di cö beân Argentina. Maùi troøn cao 12 meùt coù böùc bích hoïa Meï Maria boàng Chuùa Gieâsu haøi ñoàng cuûa hoïa só Vardges Surenyants. Beân trong nhaø thôø coù nhieàu aûnh Icone vaø treân töôøng coù caùc böùc bích hoïa thuoäc theá kyû XVII vaø caùc böùc tranh sôn daàu.

Ñöùc Thaùnh Cha vaø Ñöùc Thöôïng Phuï Catholicos tieán vaøo nhaø thôø beân trong coù vaøi Giaùm Muïc Armeni Toâng Truyeàn vaø moät nhoùm ngöôøi taøn taät vaø ngöôøi tî naïn Siri. Ñöùc Thaùnh Cha vaø Ñöùc Thöôïng Phuï thinh laëng quyø caàu nguyeän tröôùc aûnh Icone naêm veát thöông, roài hai vò toân kính thaùnh giaù, trong khi ñoù moät ca ñoaøn haùt caùc thaùnh ca. Sau cuøng Ñöùc Thaùnh Cha ban pheùp laønh cho moïi ngöôøi hieän dieän. Khi Ñöùc Thaùnh Cha ra ngoaøi nhaø thôø coù moät nöõ aân nhaân taëng quaø cho ngaøi.

Tieáp ñeán Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñi xe tôùi vieáng thaêm nhaø thôø chính toaø caùc thaùnh Töû ñaïo coâng giaùo Armeni ôû quaûng tröôøng Vartanaønts, caùch ñoù 700 meùt. Nhaø thôø chính toaø naøy ñaõ ñöôïc khôûi coâng xaây caát naêm 2010 do Ñöùc Toång Giaùm Muïc Minassian hoaøn thaønh, vaø ñöôïc Ñöùc Hoàng Y Leonardo Sandri, Toång tröôûng Boä caùc Giaùo Hoäi Ñoâng Phöông thaùnh hieán naêm 2015.

Ñöùc Toång Giaùm Muïc Minassian vaø cha sôû ñaõ tieáp ñoùn Ñöùc Thaùnh Cha taïi cöûa nhaø thôø. Beân trong nhaø thôø coù moät soá caùc aân nhaân cuûa Giaùo Hoäi coâng giaùo Armeni. Sau lôøi nguyeän cuûa Ñöùc Thaùnh Cha, Ñöùc Thöôïng Phuï Catholicos ñaõ ban pheùp laønh cho moïi ngöôøi.

Buoåi gaëp gôõ ñaïi keát caàu nguyeän cho hoaø bình

Sau khi töø giaõ moïi ngöôøi Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ra phi tröôøng Gyumri caùch ñoù 6 caây soá ñeå laáy maùy bay trôû veà Yerevan. Töø phi tröôøng Ñöùc Thaùnh Cha ñi xe tôùi quaûng tröôøng Coäng hoaø Yerevan caùch ñoù 12 caây soá ñeå tham döï buoåi gaëp gôõ ñaïi keát caàu nguyeän cho hoaø bình. Quaûng tröôøng toïa laïc tröôùc Dinh chính quyeàn, caùc Boä vaø Vieän baûo taøng quoác gia, coù choã cho 50,000 ngöôøi. Buoåi phuïng vuï lôøi Chuùa caàu nguyeän cho hoaø bình ñöôïc cöû haønh baèng tieáng YÙ vaø Armeni.

Ñeå thöïc hieän söï hieäp nhaát caàn coù lôøi caàu nguyeän cuûa taát caû moïi ngöôøi. vaø caàn gia taêng tình yeâu thöông nhau, vì chæ coù loøng baùc aùi môùi coù theå chöõa laønh kyù öùc vaø caùc veát thöông cuûa quaù khöù: chæ coù tình yeâu thöông môùi xoùa boû ñöôïc caùc thaønh kieán vaø cho pheùp thöøa nhaän raèng vieäc côûi môû vôùi ngöôøi anh em thanh taåy vaø caûi tieán caùc xaùc tín cuûa mình. Chuùng ta ñöôïc môøi goïi can ñaûm töø boû caùc xaùc tín cöùng nhaéc vaø caùc lôïi loäc rieâng, nhaân danh tình yeâu töï haï vaø trao ban, nhaân danh tình yeâu khieâm nhöôøng.

Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ noùi nhö treân trong baøi giaûng taïi buoåi caàu nguyeän ñaïi keát cho hoaø bình. Ngaøi ñaõ noùi leân öôùc muoán cuûa ngaøi ñöôïc vieáng thaêm Armenia, laø quoác gia ñaàu tieân treân theá giôùi ñaõ laõnh nhaän ñöùc tin kitoâ. Caùc thaùnh giaù baèng ñaù "khatchkar" keå laïi moät lòch söû duy nhaát bao goàm ñöùc tin saét ñaù vaø khoå ñau voâ bieân, moät lòch söû giaàu caùc chöùng nhaân tuyeät vôøi cuûa Tin Möøng, maø anh chò em laø nhöõng ngöôøi thöøa keá. Toâi ñeán nhö ngöôøi haønh höông töø Roma ñeå gaëp gôõ anh chò em vaø baày toû taâm tình yeâu thöông quyù meán vaø voøng tay oâm huynh ñeä cuûa toaøn theå Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, yeâu meán anh chò em vaø gaàn guõi vôùi anh chò em.

Trong caùc naêm qua caùc cuoäc gaëp gôõ giöõa hai Giaùo Hoäi ñaõ ñöôïc cuûng coá, luoân thaân tình vaø ñaùng ghi nhôù. Vaø toâi caùm ôn anh chò em vì loøng trung thaønh vôùi Tin Möøng thöôøng raát anh huøng, vaø laø moät moùn quaø voâ giaù cho moïi kitoâ höõu. Chuùng ta vui möøng chia seû bieát bao böôùc tieán treân con ñöôøng chung, vaø tin töôûng höôùng nhìn veà moät ngaøy, trong ñoù vôùi söï trôï giuùp cuûa Thieân Chuùa, chuùng ta seõ hieäp nhaát gaàn baøn thôø hieán teá cuûa Chuùa Kitoâ trong söï hieäp thoâng thaùnh theå traøn ñaày.

Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñaëc bieät nhaéc ñeán bieát bao vò töû ñaïo ñaõ ñoùng aán nieàm tin chung nôi Chuùa Kitoâ vôùi maùu cuûa caùc vò. Caùc vò laø nhöõng vì sao chieáu saùng vaø chæ ñöôøng cho chuùng ta treân con ñöôøng coøn laïi phaûi ñi. Trong soá caùc vò thaùnh ñoù noåi baät laø thaùnh Catholicos Nerses Shnorhali, raát yeâu thöông daân toäc vaø caùc truyeàn thoáng, vaø höôùng tôùi caùc Giaùo Hoäi khaùc. Söï hieäp nhaát thöïc ra khoâng phaûi laø moät lôïi theá chieán thuaät caàn tìm kieám cho lôïi ích cuûa nhau, nhöng laø lôïi theá maø Chuùa Gieâsu xin chuùng ta, vaø laø ñieàu chuùng ta phaûi chu toaøn vôùi thieän chí vaø taát caû söùc löïc cuûa mình, ñeå thöïc hieän söù meänh cuûa chuùng ta laø trao ban Tin Möøng cho theá giôùi vôùi söï trung thöïc. Theo thaùnh Nerses ñeå thöïc hieän söï hieäp nhaát caàn thieát thieän chí cuûa moät ai ñoù trong Giaùo Hoäi thì khoâng ñuû: caàn phaûi coù lôøi caàu nguyeän cuûa taát caû moïi ngöôøi. Chính vì theá chieàu nay toâi ñeán ñaây ñeå xin anh chò em moùn quaø cuûa lôøi caàu nguyeän. Thaùnh Nerses cuõng ghi nhaän laø caàn gia taêng tình yeâu thöông nhau, vì chæ coù loøng baùc aùi môùi coù theå chöõa laønh kyù öùc vaø caùc veát thöông cuûa quaù khöù: chæ coù tình yeâu thöông môùi xoùa boû ñöôïc caùc thaønh kieán vaø cho pheùp thöøa nhaän raèng vieäc côûi môû vôùi ngöôøi anh em thanh taåy vaø caûi tieán caùc xaùc tín cuûa mình. Noi göông thaùnh nhaân chuùng ta ñöôïc môøi goïi can ñaûm töø boû caùc xaùc tín cöùng nhaéc vaø caùc lôïi loäc rieâng, nhaân danh tình yeâu töï haï vaø trao ban, nhaân danh tình yeâu khieâm nhöôøng: noù laø daàu ñöôïc chuùc laønh cuûa cuoäc soáng kitoâ, laø daàu thôm thieâng lieâng quyù baùu chöõa laønh, cuûng coá vaø thaùnh hoùa. Thaùnh nhaân noùi "Chuùng ta haõy boå tuùc caùc thieáu soùt vôùi loøng baùc aùi ñoàng nhaát"... Khoâng phaûi caùc tính toaùn, vaø caùc lôïi theá, nhöng laø tình yeâu thöông khieâm nhöôøng vaø quaûng ñaïi loâi keùo loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa Cha, phöôùc laønh cuûa Chuùa Kitoâ vaø söï phong phuù cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn.

Söï bình an maø Chuùa Gieâsu ban taëng cho chuùng ta theá giôùi naøy vaát vaû tìm kieám. Ngaøy nay caùc chöôùng ngaïi treân con ñöôøng hoaø bình lôùn bieát bao, vaø caùc haäu quaû cuûa chieán tranh theâ thaûm bieát bao! Toâi nghó tôùi caùc daân toäc bò boù buoäc phaûi boû taát caû, ñaëc bieät laø beân vuøng Trung Ñoâng, nôi bieát bao nhieâu anh chò em cuûa chuùng ta ñau khoå vì baïo löïc vaø baùch haïi, vì thuø haän vaø caùc xung khaéc luoân luoân ñöôïc döôõng nuoâi bôûi teä naïn phoå bieán vaø buoân baùn khí giôùi, bôûi caùm doã duøng voõ löïc vaø thieáu toân troïng ñoái vôùi con ngöôøi, ñaëc bieät laø ñoái vôùi nhöõng ngöôøi yeáu ñuoái, ngheøo naøn vaø ñoái vôùi taát caû nhöõng ai chæ xin coù moät cuoäc soáng xöùng ñaùng.

Tieáp tuïc baøi giaûng trong buoåi caàu nguyeän ñaïi keát cho hoaø bình, Ñöùc Thaùnh Cha noùi: Toâi khoâng theå khoâng nghó tôùi caùc thöû thaùch kinh khuûng maø daân toäc anh chò em ñaõ phaûi soáng: moät theá kyû ñaõ qua, keå töø khi "Söï döõ lôùn lao" ñoå aäp treân anh chò em. Cuoäc taøn saùt to lôùn vaø ñieân loaïn, maàu nhieäm theâ thaûm naøy cuûa söï gian aùc maø daân toäc anh chò em ñaõ soáng trong thòt xaùc, ghi ñaäm daáu trong kyù öùc vaø nung naáu con tim. Toâi muoán nhaán maïnh raèng caùc khoå ñau cuûa anh chò em cuõng laø caùc khoå ñau cuûa chuùng toâi: chuùng laø caùc khoå ñau cuûa Thaân Mình maàu nhieäm Chuùa Kitoâ. Nhôù laïi chuùng khoâng chæ laø ñieàu thích ñaùng maø laø moät boån phaän: Öôùc chi chuùng laø lôøi caûnh caùo cho moïi thôøi ñaïi, ñeå theá giôùi ñöøng bao giôø rôi vaøo loác xoaùy cuûa nhöõng kinh hoaøng nhö theá!

Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ca ngôïi ñöùc tin kitoâ cuûa Giaùo Hoäi Armeni caû trong nhöõng luùc theâ thaûm nhaát cuûa lòch söû ñaõ laø söùc ñaåy khai maøo cuoäc taùi sinh cuûa daân toäc bò thöû thaùch. Noù chính laø söùc maïnh ñích thöïc cho pheùp anh chò em roäng môû cho con ñöôøng nhieäm maàu vaø cöùu roãi cuûa Phuïc Sinh: caùc veát thöông coøn môû vaø bò gaây ra bôûi thuø haän taøn baïo vaø voâ nghóa coù theå trong moät caùch theá naøo ñoù ñoàng hình daïng vôùi caùc veát thöông cuûa Chuùa Kitoâ phuïc sinh, vôùi caùc veát thöông ñaõ bò môû ra vaø Ngaøi coøn mang treân thòt xaùc ngaøy hoâm nay... Caùc veát thöông kinh khuûng aáy ñöôïc tình yeâu bieán ñoåi ñaõ trôû thaønh suoái nguoàn cuûa tha thöù vaø hoaø bình# Thaät theá, kyù öùc ñöôïc tình yeâu ñi ngang qua coù khaû naêng böôùc ñi treân caùc con ñöôøng môùi gaây kinh ngaïc, nôi caùc ñan deät cuûa thuø haän bieán thaønh caùc döï aùn hoaø giaûi, trong ñoù coù theå hy voïng nôi moät töông lai toát ñeïp hôn cho moïi ngöôøi.

Höôùng tôùi caùc ban treû Ñöùc Thaùnh Cha noùi: Caùc ngöôøi treû thaân meán, töông lai naøy tuyø thuoäc caùc con: khi laøm cho söï khoân ngoan cuûa cha oâng caùc con thaønh kho taøng, caùc con haõy öôùc muoán trôû thaønh nhöõng ngöôøi xaây döïng hoøa bình, khoâng phaûi caùc chöôûng kheá cuûa tình traïng ngöng ñoïng, nhöng laø nhöõng ngöôøi tích cöïc thaêng tieán moät neàn vaên hoùa gaëp gôõ vaø hoaø giaûi.

Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ khích leä moïi ngöôøi noi göông thaùnh Gregorio thaønh Narek maø ngaøi ñaõ tuyeân boá laø Tieán só Giaùo Hoäi vaø coù theå goïi thaùnh nhaân laø "Tieán só hoøa bình". Cuoán saùch ngaøi vieát coù theå laø hieán phaùp tinh thaàn cuûa nhaân daân Armeni, trong ñoù coù lôøi caàu naøy: "Laäy Chuùa, xin nhôù tôùi nhöõng ngöôøi trong doøng gioáng nhaân loaïi laø caùc keû thuø cuûa chuùng con, nhöng vì thieän ích cuûa hoï, xin thöïc thi nôi hoï sö tha thöù vaø loøng thöông xoùt" Nhu thaùnh nhaân chuùng ta cuõng phaûi laø ngöôøi daâng lôøi caàu nguyeân cho toaøn theá giôùi. Ñöùc Thaùnh Cha göûi lôøi chaøo moïi ngöôøi daân Armeni soáng raûi raùc ñoù ñaây treân theá giôùi, vaø caàu chuùc hoï trôû thaønh caùc söù giaû cuûa söï hieäp thoâng vaø hoøa bình.

Ñöùc Thaùnh Cha vaø Ñöùc Thöôïng Phuï Catholicos ñaõ oâm hoân trao ban bình an cho nhau, roài ban pheùp laønh cho tín höõu.

Töø giaõ moïi ngöôøi Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñi xe veà dinh Toâng toaø Etchmiadzin caùch ñoù 12 caây soá ñeå duøng böõa toái vaø nghæ ñeâm, keát thuùc ngaøy thöù hai trong chuyeán vieáng thaêm Armenia ba ngaøy.

Linh Tieán Khaûi

(Radio Vatican)

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page