Teä naïn saùt haïi
caùc treû em da traéng Albini beân Phi chaâu
Teä naïn saùt haïi caùc treû em da traéng Albini beân Phi chaâu.
Malawi (Vat. 16-06-2016) - Ngaøy 25 thaùng 5 naêm 2016 Uyû ban Coâng Lyù vaø Hoaø Bình cuûa Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Malawi ñaõ baùo ñoäng teä naïn treû em da traéng Albini beân Phi chaâu bò saùt haïi ñeå cung caáp xöông vaø caùc phaàn thaân theå cho caùc tay phuø thuyû ma thuaät. Lyù do vì nhöõng ngöôøi naøy vaø nhieàu ngöôøi daân Phi chaâu tin raèng caùc xöông vaø caùc phaàn thaân theå aáy cuûa caùc em coù caùc khaû naêng ma thuaät. Linh Muïc Martin Chiphwanya, chuû tòch Uyû ban Coâng Lyù vaø Hoaø Bình Malawi, ñaõ cho haõng tin Fides cuûa Boä Truyeàn Giaùo bieát nhö treân, qua baûn tin göûi ñi töø Malawi. Albini laø nhöõng ngöôøi phi chaâu vì heä di truyeàn thay ñoåi neân sinh ra coù laøn da traéng. Noù laø moät loaïi beänh khieán cho 1 treân 20,000 ngöôøi treân theá giôùi maéc phaûi. Beänh naøy thöôøng xaûy ra trong caùc nöôùc vuøng nam sa maïc Sahara vaø cöù 1 treân 1,400 ngöôøi daân Tanzania bò maéc beänh naøy.
Tuy nhieân, nhieàu daân toäc phi chaâu vì thieáu hieåu bieát neân cho raèng söï hieän dieän cuûa ngöôøi Albini laø moät chuùc döõ cho gia ñình vaø boä toäc. Vì theá ngöôøi Albini bò khöôùc töø, xua ñuoåi hay bò gieát cheát ñeå dieät tröø xua ñuoåi söï chuùc döõ ñoù. Hay ngöôïc laïi hoï ñöôïc coi nhö nhöõng ngöôøi coù quyeàn löïc coù theå ñöôïc söû duïng trong caùc leã nghi ma thuaät buøa chuù. Do ñoù hoï bò baét coùc, saùt haïi, xöông vaø caùc phaàn thaân theå cuûa hoï ñöôïc baùn vôùi giaù raát maéc cho caùc tay phuø thuyû ma thuaät.
Theo cha Chiphwanya ñeå giaûi quyeát teä naïn naøy phaûi coù söï phoái hôïp hoaït ñoäng giöõa caûnh saùt, caùc thaåm phaùn, giôùi laõnh ñaïo toân giaùo vaø haøng laõnh ñaïo truyeàn thoáng töùc caùc toäc tröôûng vaø kyø muïc trong daân, cuõng nhö caùc thaønh vieân daân söï. Caûnh saùt vaø giôùi thaåm phaùn phaûi nhaän ñöôïc caùc thoâng tin chuyeân bieät ñeå coù theå höôùng daãn caùc cuoäc ñieàu tra vaø maïnh meõ ñöa caùc thuû phaïm ra toaø. Giôùi laõnh ñaïo truyeàn thoáng, cuõng nhö toân giaùo vaø xaõ hoäi daân söï phaûi goùp phaàn gaây yù thöùc cho daân chuùng lieân quan tôùi teä naïn gieát caùc treû em da traéng Albini, bieát toân troïng phaåm giaù cuûa caùc em, vaø thöøa nhaän caùc em nhö caùc baûn vò con ngöôøi.
Cha Chiphwanya cuõng nhaán maïnh taàm quan troïng cuûa vieäc coäng taùc vôùi caùc quoác gia khaùc ñang phaûi ñöông ñaàu vôùi cuøng teä naïn saùt haïi caùc treû em da traéng Albini beân phi chaâu. Chaúng haïn beân Gabon. Theo Hieäp hoäi choáng caùc toäi phaïm saùt haïi treû em cho caùc leã nghi phuø pheùp, haèng naêm taïi Gabon coù töø 30 tôùi 60 vuï saùt haïi caùc treû em Albini ñeå laáy cô phaän duøng cho caùc leã nghi phuø thuyû. Chính vì theá, nhaân dòp leã caùc Thaùnh Anh Haøi töû ñaïo, Giaùo Hoäi Gabon ñaõ cöû haønh Ngaøy toaøn quoác caàu nguyeän cho caùc naïn nhaân cuûa naïn toäi phaïm leã nghi.
Vôùi thôøi gian qua ñi, cuoäc chieán choáng naïn saùt haïi treû em Albini ñeå laáy caùc cô phaän duøng cho caùc leã nghi phuû pheùp ñaõ mang chieàu kích ñaïi keát, vôùi nhieàu saùng kieán nhaèm gaây yù thöùc cho daân chuùng lieân quan tôùi vaán ñeà naøy, do caùc Giaùo Hoäi Kitoâ khaùc nhau ñeà xöôùng. Ngoaøi ra, coøn coù moät döï aùn duyeät xeùt Boä Luaät Hình Söï ñeå caùc toäi phaïm naøy coù theå ñöôïc ñoái phoù bôûi caùc cô quan luaät phaùp.
Môùi ñaây caûnh saùt Malawi ñaõ coäng taùc vôùi caûnh saùt Mozambic haét giöõ hai ngöôøi bò toá caùo laø ñaõ gieát moät thieáu nieân Albino ñeå duøng caùc xöông cho caùc leã nghi ma thuaät. Nöôùc Tanzania cuõng baét ñaàu moät chöông trình nhaém nhoå taän goác reã caùc haønh ñoäng toäi phaïm naøy. Chuùng döïa treân caùc quan nieäm meâ tín dò ñoan, vaø toång thoáng Malawi oâng Peter Mutharika ñaõ loan baùo seõ göûi moät phaùi ñoaøn chính phuû sang Malawi ñeå hoïc hieåu caùch thöùc ñöông ñaàu vôùi vaán ñeà.
Chính quyeàn Malawi ñaõ ra leänh cho caùc löïc löôïng caûnh saùt vaø quaân ñoäi baûo veä vaø che chôû caùc ngöôøi da traéng Albini, trong noã löïc chaën ñöùng thò tröôøng taøn baïo buoân baùn caùc phaàn thaân theå cuûa hoï ñöôïc duøng cho caùc leã nghi phuø pheùp ma thuaät. Caûnh saùt Malawi ñaõ nhaän ñöôïc leänh ñaøn aùp baát cöù hình thöùc buoân baùn naøo lieân quan tôùi caùc phaàn thaân theå cuûa ngöôøi Albini. Vaø chính quyeàn ñaõ ra leänh baén taát caû nhöõng ai tìm baét vaø taán coâng caùc ngöôøi Albini. Leänh naøy ñaõ do oâng Lexen Kachama, toång thanh tra caûnh saùt ban haønh. OÂng khuyeán khích moïi nhaân vieân caûnh saùt baén moïi keû toäi phaïm baét coùc ngöôøi Albini. OÂng noùi: Chuùng ta khoâng theå ñöùng im nhìn, khi caùc ngöôøi baïn Albini cuûa chuùng ta bò gieát nhö suùc vaät moãi ngaøy. Chuùng toâi nhaän thaáy caùc keû toäi phaïm naøy taøn baïo khoâng thöông xoùt, vaø chính vì theá hoï phaûi bò ñoái xöû khoâng thöông xoùt.
Beân Tanzania thuû töôùng Mizengo Pinda cuõng ñaõ coù laäp tröôøng töông töï. Hoài naêm 2009 oâng ñaõ khích leä ngöôøi daân toaøn nöôùc gieát baát cöù ai bò tìm thaáy coù caùc phaàn thaân theå hay cô phaän cuûa ngöôøi Albini. Giöõa thaùng 10 vaø 12 naêm 2015 ñaõ coù 4 ngöôøi Albini bò saùt haïi. Hoài trung tuaàn thaùng 2 naêm 2016 ngöôøi ta ñaõ tìm thaáy thaân mình cuûa moät em beù 1 tuoåi teân laø Yohana Bahati, maát chaân tay. Em ñaõ bò baét coùc tröôùc ñoù vaø ñaõ coù hai ngöôøi bò baét lieân quan tôùi vuï saùt haïi naøy.
Töø naêm 2000 tôùi nay ít nhaát ñaõ coù 74 treû em Albini bò gieát taïi Tanzania trong caùc laøng queâ nôi ngöôøi ta deã tin raèng caùc phaàn thaân theå cuûa treû em Albini ñöôïc duøng ñeå cheá caùc lieàu thuoác phuø pheùp ma thuaät.
Lieân Hieäp Quoác ñaõ baày toû aâu lo tröôùc caùc toäi phaïm naøy, vaø ngay töø naêm 2014 ñaõ baùo ñoäng raèng caùc cuoäc baàu cöû toång thoáng laø dòp taïo nguy hieåm lôùn cho ngöôøi Albini, vì sôï raèng nhieàu öùng cöû vieân coù theå chaïy tôùi caùc thaày phuø thuûy ñeå coù ñöôïc caùc thöùc uoáng cheá taïo vôùi caùc phaàn cô theå cuûa ngöôøi Albini.
Theo moät baûn töôøng trình cuûa Hoäi Hoàng Thaäp Töï nguôøi ta ñöôïc bieát moät tay phuø thuyû saün saøng traû 75,000 myõ kim ñeå coù moät boä ñaày ñuû caùc phaàn thaân theå cuûa ngöôøi Albini. Baø Vicky Ntetema, giaùm ñoác ñieàu haønh toå chöùc "Döôùi cuøng maët trôøi" laø moät toå chöùc phi lôïi nhuaän Canada baûo veä ngöôøi Albini, cho bieát caùc ngöôøi hoaït ñoäng baûo veä phaåm giaù vaø quyeàn cuûa ngöôøi Albini muoán coù coâng lyù cho nhöõng ngöôøi ñaõ bò baét coùc, caét chaët caùc cô phaän hay bò gieát cheát. Nhöng chuùng ta phaûi bieát raèng caùc keû toäi phaïm bò baét giöõ ñoù chæ laø caùc con caù beù, nghóa laø hoï chæ laø caùc keû thöøa haønh cuûa caùc con caù maäp beân ngoaøi. Gieát caùc con caùc beù ñòa phöông khoâng giuùp baét ñöôïc nhöõng keû tung tieàn ra ñeå mua chuoäc caùc baêng ñaûng toäi phaïm tieáp tuïc gieo kinh hoaøng cho nhöõng ngöôøi Albini voâ toäi.
Hoài thaùng 3 naêm 2014 oâng Zeid Ra'ad Al Hussein, Cao uyû Lieân Hieäp Quoác baûo veä caùc quyeàn con ngöôøi, ñaõ khích leä caùc chính quyeàn Phi chaâu maïnh meõ chieán ñaáu choáng laïi teä naïn daõ man naøy vaø nghieâm trò caùc thuû phaïm.
Theo töôøng thuaät cuûa moät soá baùo chí tieáng Anh, beân Burundi caùc ngöôøi treû Albini ñeán töø khaép nôi trong ñaïi luïc Phi chaâu ñöôïc tieáp nhaän trong moät nôi ñaëc bieät döôùi söï che chôû cuûa quaân ñoäi. Ñaây laø moät coá gaéng nhaèm gaây naûn loøng cho nhöõng keû tìm gieát ngöôøi Albini ñeå truïc lôïi.
Theo caùc tin töùc cuûa Lieân Hieäp Quoác trong 6 thaùng qua ñaõ coù ít nhaát laø 15 ngöôøi Albini, ña soá laø treû em, ñaõ bò baét coùc, gieát cheát taïi vuøng Ñoâng Phi chaâu. Caùc phaàn thaân theå cuûa hoï ñöôïc duøng trong caùc leã nghi ma thuaät phuø pheùp. Vì ngöôøi ta tin raèng caùc lôøi caàu khaán ñöôïc laøm vôùi caùc phaàn thaân theå cuûa ngöôøi Albini seõ ñem laïi may maén, tình yeâu vaø giaàu coù.
Toå chöùc baûo veä ngöôøi Albini Tanzania ñaõ nhieàu laàn toá caùo chính quyeàn laø nhaém maét laøm ngô, khoâng laøm gì heát ñeå baûo veä ngöôøi Albini. Nhöng xem ra ñaày cuõng laø tröôøng hôïp cuûa ña soá caùc nöôùc Phi chaâu coù ngöôøi Albini. Ca só Salif Keita, danh ca noåi tieáng ñöôïc meänh danh laø "Gioïng haùt vaøng cuûa Phi chaâu" cho bieát hoài coøn treû khi troâng thaáy anh treân ñöôøng, ngöôøi ta nhoå nöôùc mieáng toû veû khinh bæ anh laø ngöôøi Albino.
Cho tôùi nay ñaõ khoâng coù nghieân cöùu naøo veà ngöôøi Albini beân Phi chaâu neân khoâng coù con soá chính xaùc. Nhöng ngöôøi ta phoûng ñoaùn coù vaøi phaàn cuûa luïc ñòa naøy soá ngöôøi phi chaâu da traéng leân tôùi moät phaàn ngaøn. Söï kieän chaåt melanina thaáp khieán cho da, toùc vaø maét cuûa hoï traéng thay vì ñen nhö moïi ngöôøi khaùc. Maët trôøi laø keû thuø soá moät cuûa hoï, vì theá hoï bò boù buoäc maëc quaàn aùo kín che phuû toaøn thaân theå vaø boâi kem choáng naéng moãi ngaøy hai ba laàn, vaø töø khi coøn beù ñaõ phaûi ñeo kính raâm vaø ñoäi muõ suoát ngaøy.
Vì söï thieáu hieåu bieát traàm troïng vaø vì meâ tín dò ñoan, ngöôøi Albini thöôøng bò cheá nhaïo, kyø thò ñaùnh ñaäp haønh haï vaø coù khi bò gieát cheát, neân raát ít ngöôøi coù theå thaéng vöôït tình traïng naøy vaø ñaït tôùi caùc ñòa vò cao trong xaõ hoäi phi chaâu. OÂng John Makumbe, giaùo sö Khoa hoïc chính trò taïi ñaïi hoïc Zimbabwe vaø laø chuû tòch Hieäp Hoäi Albini Zimbabwe, cho bieát theo truyeàn thoáng beänh da traéng bò coi laø moät chuùc döõ hay moät caám kî beân Phi chaâu. Nhieàu ngöôøi tin raèng coù moät ngöôøi baø con Albino laø moät hình phaït cuûa caùc thaàn linh ñoái vôùi gia ñình. Beân Tanzania coù khoaûng 14.000 ngaøn ngöôøi Albini. Hoï cuõng coù theå say meâ moät thieáu nöõ, nhöng cha meï baø con hoï haøng thöôøng toá caùo hoï laø laøm maát danh döï gia ñình. Do ñoù thieáu nöõ aáy thöôøng bò aùp löïc gia ñình chaám döùt lieân laïc vôùi thanh nieân Albino.
Ngoaïi tröø vaøi toå chöùc phi chính quyeàn chuù yù beânh vöïc ngöôøi Albini caùc chính quyeàn Phi chaâu thöôøng traùnh neù vaán ñeà. Coøn daân chuùng thì tin vôù vaån laø lieân heä vôùi ngöôøi Albini coù theå laây beänh AIDS. Ñieàu naøy gaây ra caùc vuï baïo haønh ñaëc bieät ñoái vôùi nöõ giôùi. Vaø ñoù cuõng laø lyù do trong caùc laøng queâ treû em Albini bò boû rôi khi môùi sinh ra hay trong vaøi tröôøng hôïp theâ thaûm hôn bò saùt teá trong caùc leã nghi boä toäc, hay caùc phaàn cô theå cuûa caùc em ñöôïc tìm thaáy trong caùc thöùc uoáng cuûa caùc thaày phuø thuûy. Trong caùc dòp baàu cöû hay leã hoäi quan troïng cuûa quoác gia cha meï thöôøng phaûi daáu con caùi coù maàu da traéng, vì chuùng bò toá caùo laø ñem laïi ruûi ro.
Beân Namibia ñeå thoâng tin töùc cho daân chuùng lieân quan tôùi beänh naøy nhieàu nhaân vieân caùc toå chöùc khoâng lôïi nhuaän ñi tôùi caùc laøng ñeå noùi chuyeän vôùi caùc toäc tröôûng, caùc nhaân vieân coá vaán vaø caùc vò laõnh ñaïo toân giaùo, cuõng nhö ñem theo kem thoa da, kính raâm vaø muõ ñeå phaân phaùt cho ngöôøi Albini. Coù nhöõng baùc só khuyeân cha meï phaù thai, vì cho raèng caùc treû em Albini seõ khoâng bao giôø coù cuoäc soáng bình thöôøng thoûa ñaùng vaø seõ cheát sôùm. Caùc tröôøng muø seõ laø nôi caùc em phaûi ñeán soáng, tuy chæ coù 10% maét keùm, chöù khoâng phaûi muø. Nhaïc só Geoffroy Zigoma, ñaïi söù cuûa caùc ngöôøi Albini Malawi, nhaán maïnh raèng caùc ngöôøi Albini nhö anh cuõng laø ngöôøi nhö moïi ngöôøi khaùc. Nhöng anh vaãn noùi vôùi nhöõng ngöôøi Albini gioáng anh laø ñöøng chôø ñôïi gì nôi xaõ hoäi caû. Laø ngöôøi Phi chaâu da traéng, chuùng ta phaûi laøm vieäc caät löïc ñeå caùc söï vieäc thay ñoåi.
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)