Phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y Parolin
veà Hoäi nghò thöôïng ñænh veà nhaân ñaïo
taïi Istanbul
Phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y Parolin veà Hoäi nghò thöôïng ñænh veà nhaân ñaïo taïi Istanbul.
Istanbul (SD 24-05-2016; Vat. 16-06-2016) - Phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y Pietro Parolin, Quoác vuï Khanh Toaø Thaùnh, veà hoäi nghò thöôïng ñænh nhaân ñaïo taïi Istanbul, Thoå Nhó Kyø.
Trong hai ngaøy 23 ñeán 24 thaùng 5 naêm 2016 Hoäi nghò thöôïng ñình veà nhaân ñaïo laàn ñaàu tieân, do Lieân Hieäp Quoác trieäu taäp, ñaõ dieãn ra taïi Istanbul beân Thoå Nhó Kyø, vôùi 5,200 tham döï vieân, trong ñoù coù 65 quoác tröôûng. Coù 177 quoác gia treân toång soá 192 nöôùc thaønh vieân Lieân Hieäp Quoác göûi phaùi ñoaøn tham döï. Hoäi nghò ñaõ do oâng Ban Kii-Moon, Toång thö kyù Lieân Hieäp Quoác, ñeà nghò hoài naêm 2012, vaø sau 4 naêm chuaån bò ñaõ thaønh hình. Phaùi ñoaøn Toaø Thaùnh ñaõ do Ñöùc Hoàng Y Pietro Parolin Quoác Vuï Khanh Toaø Thaùnh laøm tröôûng ñoaøn.
Trong dieãn vaên chaøo möøng hoäi nghò toång thoáng Recep Tayyip Erdogan cuûa Thoå Nhó Kyø ñaõ nhaéc tôùi caùc coá gaéng cuûa chính quyeàn Thoå trong vieäc tieáp ñoùn ngöôøi tî naïn Siri, cuõng nhö cô caáu trôï giuùp vaø caùc döï aùn naâng ñôõ do chính quyeàn Thoå ñeà ra ñeå trôï giuùp 3 trieäu ngöôøi Siri vaø Iraq. OÂng noùi: "Chuùng ta bieát laø khoå ñau khoâng coù chuûng toäc, tieáng noùi vaø toân giaùo. Vaø ñaây chính laø tinh thaàn ñaõ thuùc ñaåy chuùng toâi môû roäng cöûa quoác gia cho toaøn nhaân loaïi vaø baát cöù ai caàn ñöôïc trôï giuùp, maø khoâng coù söï phaân bieät naøo." Toång thoáng Erdogan cuõng than phieàn raèng Thoå Nhó Kyø ñaõ khoâng nhaän ñöôïc söï uûng hoä vaø phaàn ñoùng goùp caàn thieát töø coäng ñoàng quoác teá lieân quan tôùi cuoäc khuûng hoaûng cuûa ngöôøi tî naïn. OÂng cuõng pheâ bình moät soá nöôùc troán traùnh nhieäm vuï trôï giuùp ngöôøi di cö tî naïn. Thoå Nhó Kyø ñaõ phaûi boû ra 10 tyû myõ kim cho coâng cuoäc cöùu trôï naøy, trong khi coäng ñoàng quoác teá ñaõ chæ ñoùng goùp coù 450 trieäu myõ kim. Chính vì theá oâng yeâu caàu coù moät söï phaân chia ñoàng ñeàu hôn ñoái vôùi gaùnh naëng naøy. Vaø toång thoáng Erdogan keâu goïi caùc nöôùc AÂu chaâu tieáp nhaän moät phaàn lôùn hôn trong soá 3 trieäu ngöôøi tî naïn hieän ñang soáng treân ñaát Thoå Nhó Kyø. Baø Angela Merkel, thuû töôùng Ñöùc, höùa seõ ñoùng goùp nhieàu hôn cho coâng taùc naøy. Baø noùi "Ngaøy nay khoâng coù moät heä thoáng quoác teá trôï giuùp nhaân ñaïo höõu hieäu, vì vaäy nhieàu ngöoøi nhìn Hoäi nghò vôùi söï chuù yù lôùn. Chuùng ta phaûi thaønh coâng trong vieäc nhaän dieän vaø tieáp caän höõu hieäu hôn cho pheùp chuùng ta coù caùc taøi nguyeân cho nhieàu cuoäc khuûng hoaûng khaùc nhau." Treân theá giôùi hieän nay coù 125 trieäu ngöôøi xin trôï giuùp, trong ñoù coù 60 trieäu ngöôøi tî naïn.
Trong dieãn vaên khai maïc oâng Ban Kii Moon, Toång thö kyù Lieân Hieäp Quoác, nhaán maïnh raèng "chuùng ta ôû ñaây ñeå töôûng töôïng ra moät töông lai khaùc, khoâng phaûi chæ ñeå giuùp con ngöôøi soáng coøn, nhöng cuõng ñeå coáng hieán cho hoï moät cô may coù moät cuoäc soáng xöùng ñaùng hôn vôùi nhaân phaåm."
Ñöùc Hoàng Y Parolin ñaõ tuyeân ñoïc söù ñieäp Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ göûi hoäi nghò, trong ñoù ngaøi ñaõ toá giaùc nhieàu quyeàn lôïi ñang ngaên caûn vieäc giaûi quyeát caùc xung ñoät treân theá giôùi, vaø keâu goïi canh taân noã löïc baûo veä phaåm giaù vaø caùc quyeàn con ngöôøi. ÑTC ghi nhaän raèng ngaøy nay coù nhieàu quyeàn lôïi ñang ngaên caûn vieäc giaûi quyeát caùc cuoäc xung ñoät vaø coù nhieàu chieán löôïc quaân söï, kinh teá vaø chính trò ñòa lyù ñang laøm cho caù nhaân vaø caùc daân toäc phaûi taûn cö. Vaø chuùng aùp ñaët thaàn tieàn vaø thaàn quyeàn löïc treân cuoäc soáng cuûa con ngöôøi. Do ñoù caùc noã löïc nhaân ñaïo thöôøng bò nhöõng lôïi nhuaän thöông maïi vaø yù thöùc heä haïn cheá. Ñieàu caàn thieát ngaøy nay laø taùi quyeát taâm baûo veä phaåm giaù cuõng nhö caùc nhaân quyeàn, an ninh vaø nhöõng nhu caàu toaøn dieän cuûa moãi ngöôøi trong cuoäc soáng thöôøng nhaät. Song song cuõng caàn baûo toàn quyeàn töï do, caên tính xaõ hoäi vaø vaên hoùa cuûa caùc daân toäc. Ñieàu naøy giuùp taïo ñieàu kieän cho söï coäng taùc, ñoái thoaïi vaø nhaát laø hoaø bình. Ñeå ñöôïc nhö theá caàn coå voõ quyeát taâm caù nhaân vaø coäng ñoaøn, laøm sao ñeå moãi gia ñình ñeàu coù nhaø ôû, ngöôøi di cö tî naïn ñöôïc tieáp ñoùn, moïi ngöôøi ñeàu coù phaåm giaù, moïi ngöôøi bò thöông tích ñeàu ñöôïc saên soùc, moïi treû em ñeàu coù tuoåi thô, moïi ngöôøi treû ñeàu coù töông lai, vaø moïi ngöôøi giaø ñöôïc toân troïng. Ñöùc Thaùnh Cha caàu mong hoäi nghò thöôïng ñænh Istanbul laø moät cô hoäi giuùp nhìn nhaän caùc hoaït ñoäng cuûa nhöõng ngöôøi ñang phuïc vuï tha nhaân, goùp phaàn an uûi nhöõng khoå ñau cuûa caùc naïn nhaân chieán tranh vaø thieân tai, caùc nguôøi di cö vaø tî naïn. Ñaây cuõng laø dòp ghi nhaän noã löïc cuûa nhöõng nhaân vieân xaõ hoäi vaø nhöõng ngöôøi löïa choïn can ñaûm beânh vöïc hoaø bình, söï toân troïng, chöõa laønh vaø tha thöù. Ñoù laø caùch thöùc cöùu vôùt caùc sinh maïng con ngöôøi.
Phaùt bieåu trong ngaøy ñaàu tieân Ñöùc Hoàng Y tröôûng phaùi ñoaøn Toaø Thaùnh, keâu goïi haøng laõnh ñaïo chính trò gia taêng vieäc phoøng ngöøa caùc xung ñoät treân theá giôùi. Vì chieán tranh laø voâ nhaân ñaïo, do ñoù caàn phoøng ngöøa vaø chaám döùt caùc cuoäc xung ñoät voõ trang vaø baïo löïc giöõa caùc daân toäc vaø caùc quoác gia. Muoán coù hoaø bình laâu daøi, caàn phaûi ñaàu tö vaøo vieäc phaùt trieån an sinh toaøn dieän vaø nhoå boû caùc nguyeân nhaân gaây ra xung ñoät, chöù khoâng ñöôïc döïa vaøo caùc giaûi phaùp quaân söï chæ gaây cheát choùc vaø taøn phaù thöông ñau cho con ngöôøi.
Sau ñaây chuùng toâi xin göûi tôùi quyù vò thính giaû baøi phoûng vaán Ñöùc Hoàng Y veà Hoäi nghò thöôïng ñænh noùi treân.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, hoäi nghò ñaõ ñeà caäp ñeán nhöõng vaán ñeà gì trong hai ngaøy sinh hoaït?
Ñaùp: Ngöôøi ta ñaõ noùi tôùi haøng trieäu ngöôøi troán chaïy chieán tranh, baïo löïc, tai öông thieân nhieân, caùc cuoäc baùch haïi vaø caùc thay ñoåi khí haäu. Treân neàn cuûa hoäi nghò thöôïng ñình veà nhaân ñaïo coù cuoäc chieán taïi Siria ñaõ khieán cho haøng traêm ngaøn ngöôøi cheát vaø haøng trieäu ngöôøi phaûi di cö tî naïn. Tuy nhieân, coù nguy cô laø cuoäc hoïp thöôïng ñænh hai ngaøy naøy taïi Istanbul qua ñi trong thinh laëng. Ñoù laø noãi sôï haõi cuûa haøng traêm toå chöùc chính quyeàn tham döï: lo sôï raèng caùc lôøi tuyeân boá, caùc yù höôùng cuûa haøng laõnh ñaïo chính trò hieän dieän khoâng ñöôïc theå hieän ra trong caùc hoaït ñoäng cuï theå.
Hoûi: Ñöùc Hoàng Y nghó gì veà saùng kieán trieäu taäp hoäi nghò quoác teá nhaân ñaïo naøy?
Ñaùp: Tö töôûng trieäu taäp hoäi nghò thöôïng ñænh naøy chaéc chaén laø moät tö töôûng tích cöïc, chính vì caùc muïc ñích ñöôïc ñeà ra. Vì theá noù ñaùng ñöôïc uûng hoä. Xem ra caùc coâng vieäc trong hai ngaøy hoäi hoïp naøy ñaùp öùng phaàn naøo caùc chôø mong, nhaát laø trong nghóa noù ñöa ra caâu traû lôøi cuï theå, chöù khoâng chæ haïn cheá trong caùc lôøi tuyeân boá suoâng, nhöng ñöôïc cuï theå hoùa trong caùc saùng kieán chính xaùc, nhaèm trôï giuùp nhöõng ngöôøi ñau khoå.
Toâi ñaõ coù aán töôïng maïnh, khi thaáy nhieàu baøi phaùt bieåu ñaõ neâu baät tính caùch cuï theå naøy. Dó nhieân ñieàu naøy seõ laø thaùch ñoá. Hieän taïi chuùng ta khoâng theå noùi raèng seõ coù caùc caâu traû lôøi. Coù yù chí laøm ñieàu aáy, vaø chuùng ta hy voïng laø noù seõ ñöôïc thöïc hieän cuï theå chöùng minh cho thaáy söï höõu hieäu vaø giaù trò cuûa hoäi nghi.
Hoûi: Thöa Ñöùc Hoàng Y, hoäi nghò cuõng nhaém phoái hôïp hoaït ñoäng cuûa caùc chính quyeàn vaø caùc toå chöùc khaùc nhau phi chính quyeàn hay cuûa chính quyeàn. Coù leõ ñaây laø phaàn khoù khaên nhaát, coù ñuùng theá khoâng?
Ñaùp: Chaéc chaén ñaây laø phaàn khoù khaên nhaát. Nhöng theo toâi thaáy nhieàu ngöôøi coù yù muoán vaø yù höôùng naøy: ñoù laø troâng thaáy moät söï phoái hôïp ñeå caâu traû lôøi ñöôïc höõu hieäu. Dó nhieân, neáu caâu traû lôøi raát coâ laäp vaø phaân taùn töøng maûnh, thì coù nguy cô khoâng ñaït tôùi caùc ngöôøi ñang gaëp khoù khaên vaø caàn ñöôïc trôï giuùp. Vì theá söï kieän cuøng nhau suy tö, coù caùc ñònh höôùng ñöôïc chia seû chaéc chaén seõ khieán cho caâu traû lôøi ñöôïc höõu hieäu hôn raát nhieàu.
Hoûi: Ñaây ñaõ laø moät hoäi nghò thöôïng ñænh, trong ñoù coù leõ ñaõ khoâng thieáu chieàu kích chính trò, nhö caùc dieãn vaên cuûa vaøi thuyeát trình vieân cho thaáy. Theo Ñöùc Hoàng Y ñieàu naøy coù gaây thieät haïi cho yù nghóa cuûa cuoäc gaëp gôõ hay khoâng?
Ñaùp: Ñieàu quan troïng khoâng phaûi laø "vöùt noù vaøo trong chính trò", nhö thöôøng noùi, caû khi chính trò trong nghóa roäng hôn cuûa töø naøy, hieän dieän moät caùch ñöông nhieân. Cuõng caàn thaéng vöôït caùc caêng thaúng hay caùc khaùc bieät, vaø tìm hieäp nhaát trong vaøi ñieàu neàn taûng. Toâi tin raèng ñieàu naøy cuõng laø yù nghóa vaø nhaéc nhôû cuûa hoäi nghò thöôïng ñænh, nghóa laø tính nhaân baûn, con ngöôøi phaûi ôû haøng ñaàu, vöôït qua caùc laäp tröôøng chính trò. Theo toâi thaáy hoäi nghò thöôïng ñænh ñaõ coá gaéng laøm ñieàu naøy, caû khi, dó nhieân, cuõng coù ai ñoù ñaõ lôïi duïng micro ñeå nhaán maïnh caùc laäp tröôøng cuûa hoï. Tuy nhieân, töø phía nhieàu ngöôøi ñaõ coù lôøi keâu goïi vöôït quaù caùc laäp tröôøng, caùc khaùc bieät, caùc choáng ñoái chính trò ñeå ñöa ra moät caâu traû lôøi nhaân baûn vaø lieân ñôùi vôùi caùc nhu caàu cuûa nhöõng ngöôøi nam nöõ khoå ñau.
Hoûi: Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha maø Ñöùc Hoàng Y ñaõ tuyeân ñoïc trong ngaøy ñaàu tieân cuûa hoäi nghò ñaõ coù tieáng vang quan troïng. Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ coù nhöõng lôøi leõ raát laø maïnh meõ vaø ñaõ ñöa ra caùc chæ daãn chính xaùc, coù ñuùng theá khoâng thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Vaâng, ñuùng theá. Tröôùc heát laø hoïc töø nhöõng ngöôøi ñau khoå. Toâi tin raèng ñaây laø phaàn ñaùnh ñoäng toâi nhaát trong söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha. Ngaøi ñaõ noùi: "Neáu quyù vò muoán raèng Hoäi nghò thöôïng ñænh thaønh coâng, haõy ñöùng veà phía hoï, haõy hoïc töø hoï vaø haõy phaùn ñoaùn moïi ñieàu töø quan ñieåm cuûa hoï vaø vôùi söï nhaäy caûm cuûa hoï". Xem ra ñaây laø ñieàu neàn taûng. Theá roài, tính caùch trung taâm cuûa baûn vò con ngöôøi. Ñaây laø moät söù ñieäp maø Toaø Thaùnh vaø nhieàu phaùi ñoaøn khaùc ñaõ nhaán maïnh: con ngöôøi phaûi laø trung taâm, nhöng moät con ngöôøi trong cuï theå, trong bieät tính cuûa noù. Nhö theá ñoù laø con ngöôøi ñau khoå, con ngöôøi ñang coù caùc nhu caàu: treû em, ngöôøi giaø, baø meï vv... Nhö vaäy ñaây laø caùc chæ daãn raát thieát thöïc, coù theå tìm ra moät aùp duïng cuï theå vaø caû moät aùp duïng chính trò nöõa.
Hoûi: Nhö vaäy, ôû ñaây trong hoäi nghò thöôïng ñænh naøy, ñaâu laø phaàn ñoùng goùp cuûa Toaø Thaùnh vaø ñaâu seõ laø daán thaân maø Toaø Thaùnh coù yù thaêng tieán trong töông lai thöa Ñöùc Hoàng Y?
Ñaùp: Phaàn ñoùng goùp ñaõ laø söï uûng hoä ñöông nhieân qua söï hieän dieän phong phuù cuûa phaùi ñoaøn Toaø Thaùnh tham döï hoäi nghò thöôïng ñænh. Chuùng toâi ñaõ muoán uûng hoä taát caû caùc khía caïnh tích cöïc maø Hoäi nghò thöôïng ñænh naøy ñaõ muoán dieãn taû. Lieân quan tôùi daán thaân chuùng toâi ñaõ trình baày treân bình dieän cuûa ba cuoäc hoäi thaûo baøn troøn, maø chuùng toâi ñaõ tham döï. Cuoäc hoäi thaûo thöù nhaát nhaém chaám döùt caùc cuoäc xung ñoät qua vieäc phoøng ngöøa chieán tranh. Cuoäc hoäi thaûo thöù hai daønh cho vieäc quan saùt vaø toân troïng caùc luaät leä quoác teá. Ñaây laø ñieàu neàn taûng. Toâi thaønh thaät tin raèng Hoäi nghò thöôïng ñænh thaønh coâng trong vieäc thoâng chuyeàn tö töôûng quyeàn nhaân ñaïo quoác teá phaûi ñöôïc toân troïng, vaø noù seõ laø moät böôùc tieán lôùn töø phiaù taát caû roài: töø phía caùc taùc nhaân chính quyeàn cuõng nhö caùc taùc nhaân khoâng chính quyeàn. Cuoäc hoäi thaûo thöù ba laø giaùo duïc neàn vaên hoaù hoaø bình. Theá giôùi coâng giaùo ñang coáng hieán caùc caâu traû lôøi cuï theå cho tình traïng, cho caùc caáp thieát cöùu trôï nhaân ñaïo quoác teá. Raát nhieàu laàn caùc cô caáu coâng giaùo, nhaát laø caùc cô caáu ñòa phöông, laø caùc toå chöùc ñaàu tieân cöùu trôï nhaân ñaïo, roài trong bieát bao nhieâu laàn toâi nghe noùi chuùng cuõng laø caùc cô caáu duy nhaát laøm vieäc taïi choã. Vì theá toâi cuõng nhôù tôùi taát caû nhöõng ngöôøi daán thaân vaø daán thaân vôùi raát nhieàu quyeát taâm vaø loøng haêng say trong caùc coâng taùc cöùu trôï nhaân ñaïo. Toâi hy voïng raèng hoäi nghò thöôïng ñænh naøy, vaø caû söï hieän dieän cuûa Toaø Thaùnh, coù theå cuûng coá yù chí cuûa hoï tieáp tuïc hoaït ñoäng cho caùc ngöôøi caàn ñöôïc trôï giuùp treân theá giôùi.
Linh Tieán Khaûi
(Radio Vatican)