Taøi lieäu môùi cuûa Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin:

Giaùo Hoäi Taùi Sinh

Iuvenescit Ecclesia

Taøi lieäu môùi cuûa Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin: Giaùo Hoäi Taùi Sinh Iuvenescit Ecclesia.

Roma (VietCatholic News 15-06-2016) - Hoâm ngaøy 14 thaùng 6 naêm 2016, Thaùnh Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin ñaõ cho coâng boá taøi lieäu Iuvenescit Ecclesia (Giaùo Hoäi Taùi Sinh) döôùi hình thöùc moät laù thö, ñeà caäp tôùi "moái töông quan giöõa caùc hoàng ôn phaåm traät vaø ñaëc suûng ñoái vôùi ñôøi soáng vaø söù meänh cuûa Giaùo Hoäi", trong ñoù, Thaùnh Boä nhaán maïnh raèng: "Giaùo Hoäi 'ñònh cheá' khoâng neân choáng laïi Giaùo Hoäi 'baùc aùi'" vì trong Giaùo Hoäi, "caùc ñònh cheá chuû yeáu cuõng ñeàu coù tính ñaëc suûng" vaø 'caùch naøy hay caùch khaùc, caùc ñaëc suûng phaûi ñöôïc ñònh cheá hoùa ñeå coù ñöôïc söï gaén boù vaø lieân tuïc". Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ toaøn vaên taøi lieäu treân:

Thaùnh Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin

Thö "Giaùo Hoäi Taùi Sinh"

Göûi Caùc Giaùm Muïc cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo

veà moái töông quan giöõa caùc hoàng aân phaåm traät vaø ñaëc suûng ñoái vôùi ñôøi soáng vaø söù meänh cuûa Giaùo Hoäi

Nhaäp Ñeà

Caùc hoàng aân cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn trong Giaùo Hoäi ñang thi haønh söù meänh

1. Giaùo Hoäi taùi sinh nhôø söùc maïnh cuûa Tin Möøng, vaø Chuùa Thaùnh Thaàn luoân canh taân Giaùo Hoäi, qua vieäc xaây döïng vaø höôùng daãn Giaùo Hoäi "nhôø söï ña daïng trong caùc hoàng aân phaåm traät vaø ñaëc suûng" (1). Nhieàu laàn, Coâng Ñoàng Vatican II ñaõ nhaán maïnh tôùi coâng trình kyø dieäu cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng thaùnh hoùa Daân Chuùa, höôùng daãn noù, trang hoaøng noù baèng nhieàu nhaân ñöùc vaø laøm noù phong phuù vôùi nhieàu ñaëc suûng ñeå xaây döïng noù. Haønh ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn trong Giaùo Hoäi mang nhieàu hình thöùc, nhö caùc giaùo phuï töøng nhaán maïnh. Thaùnh Gioan Kim Khaåu vieát raèng: "Trong taát caû caùc ôn phuùc ñang haønh ñoäng ñeå cöùu roãi ta, coù phaûi coù moät ôn duy nhaát khoâng do Chuùa Thaùnh Thaàn ban cho ta khoâng? Nhôø Ngöôøi, chuùng ta vuôït qua caûnh noâ leä, ñöôïc môøi vaøo töï do, ñöôïc vinh döï nhaän laøm döôõng töû cuûa Thieân Chuùa; chuùng ta ñöôïc taïo neân nhö môùi, coù theå noùi nhö theá; chuùng ta truùt ñöôïc gaùnh naëng neà vaø ñaùng gheùt cuûa toä loãi. Chính nhôø Chuùa Thaùnh Thaàn chuùng ta ñöôïc thaáy hôïp ñoaøn linh muïc, chuùng ta coù ñöôïc phaåm haøm tieán só. Töø nguoàn suoái naøy, tuoân chaåy caùc maëc khaûi, caùc thuoác cöùu chöõa linh hoàn ta; sau cuøng töø ñoù phaùt sinh moïi lôïi ñieåm voán trang hoaøng Giaùo Hoäi cuûa Chuùa" (3). Vieäc hieåu bieát haønh ñoäng ña daïng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn trong Giaùo Hoäi moãi ngaøy moãi taêng gia moät caùch toát ñeïp nhôø chính ñôøi soáng cuûa Nhieäm Theå Chuùa Kitoâ, nhôø raát nhieàu can thieäp cuûa Huaán Quyeàn vaø vieäc nghieân cöùu thaàn hoïc. Nhôø ñoù, söï hieåu bieát naøy ñaõ thoâi thuùc chuùng ta ñaëc bieät löu taâm tôùi caùc hoàng aân ñaëc suûng, maø daân Chuùa voán ñöôïc laøm giaàu baát cöù ôû thôøi naøo nhaèm chu toaøn söù meänh cuûa mình.

Loan baùo Tin Möøng moät caùch höõu hieäu laø moät traùch vuï ñaëc bieät khaån tröông ñoái vôùi thôøi ñaïi ta. Trong Toâng Huaán Nieàm Vui Tin Möøng, Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ nhaéc nhôû raèng "Neáu coù ñieàu gì caàn phaûi laøm chuùng ta baän taâm caùch thaùnh thieän vaø laøm löông taâm ta quan ngaïi thì ñieàu ñoù chính laø: anh em ta phaûi soáng maø khoâng coù söùc maïnh, khoâng coù aùnh saùng vaø nieàm an uûi do tình baïn cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ mang tôùi, khoâng coù moät coäng ñoàng ñöùc tin chaøo ñoùn hoï, khoâng coù chaân trôøi yù nghóa vaø söï soáng" (3). Lôøi keâu goïi trôû thaønh moät Giaùo Hoäi "ra ñi" (4) cung caáp cho ta moät cô hoäi ñeå ñoïc laïi troïn boä cuoäc soáng Kitoâ höõu theo caùi nhìn sai ñi. Traùch vuï truyeàn giaûng Tin Möøng lieân quan tôùi moïi laõnh vöïc cuûa Giaùo Hoäi: muïc vuï thoâng thöôøng, coâng boá cho nhöõng ai ñaõ töø boû ñöùc tin Kitoâ Giaùo vaø, caùch rieâng, cho nhöõng ngöôøi chöa bao giôø tieáp nhaän Tin Möøng cuûa Chuùa Gieâsu hay cho nhöõng ngöôøi luoân luoân baùc boû noù (5). Trong söï caáp thieát cuûa moät cuoäc taân phuùc aâm hoùa naøy, ñieàu caàn hôn bao giôø heát laø phaûi thöøa nhaän vaø ñaùnh giaù cao raát nhieàu ñaëc suûng, coù theå khôi daäy vaø nuoâi döôõng ñôøi soáng ñöùc tin cuûa daân Chuùa.

Caùc hieäp hoäi Giaùo Hoäi ña daïng

2. Raát nhieàu hieäp hoäi Giaùo Hoäi ñaõ phaùt sinh tröôùc vaø sau Coâng Ñoàng Vatican II; caùc hieäp hoäi naøy taïo neân moät nguoàn canh taân quan troïng cho Giaùo Hoäi vaø cho "vieäc hoaùn caûi coù tính muïc vuï vaø truyeàn giaùo" (6) raát khaån thieát ñoái vôùi toaøn boä ñôøi soáng Giaùo Hoäi. Theâm vaøo giaù trò vaø söï phong phuù cuûa moïi toå chöùc voán coù xöa nay, moãi toå chöùc coù nhöõng muïc tieâu chuyeân bieät cuûa hoï, cuõng nhö cuûa caùc Vieän Ñôøi Soáng Thaùnh Hieán vaø caùc Hoäi Ñôøi Soáng Toâng Ñoà, ta coøn coù nhöõng thöïc taïi môùi gaàn ñaây naøy maø ta coù theå moâ taû nhö caùc hieäp hoäi cuûa tín höõu, caùc phong traøo Giaùo Hoäi, vaø caùc coäng ñoàng môùi. Taøi lieäu naøy suy tö veà caùc thöïc taïi vöøa noùi. Ta khoâng theå hieåu chuùng moät caùch ñôn giaûn nhö moät hieäp hoäi töï nguyeän goàm nhöõng ngöôøi muoán theo ñuoåi moät muïc tieâu xaõ hoäi hay toân giaùo ñaëc thuø. Ñaëc ñieåm "phong traøo" phaân bieät chuùng trong caûnh vöïc Giaùo Hoäi nhö nhöõng thöïc taïi heát söùc naêng ñoäng. Chuùng coù khaû naêng loâi keùo ngöôøi ta moät caùch ñaëc bieät vaøo Tin Möøng vaø ñöa ra moät ñeà xuaát ñoái vôùi loái soáng Kitoâ Giaùo; ñeà xuaát naøy, vôùi taàm nhìn coù tính hoaøn caàu töø trong caên baûn, ñuïng ñeán moïi khía caïnh cuûa nhaân sinh. Vieäc tuï taäp caùc tín höõu thaønh nhoùm, vôùi moät cuoäc soáng chung chia seû moïi söï nhaèm cuûng coá ñôøi soáng ñöùc tin, ñöùc caäy vaø ñöùc meán naøy noùi leân ñaày ñuû tính naêng ñoäng cuûa Giaùo Hoäi nhö maàu nhieäm hieäp thoâng ñeå truyeàn giaùo, vaø töï bieåu hieän mình nhö daáu chæ söï hôïp nhaát cuûa Giaùo Hoäi trong Chuùa Kitoâ. Theo nghóa naøy, caùc hieäp hoäi Giaùo Hoäi phaùt sinh töø moät ñaëc suûng chung coù khuynh höôùng nhaän "muïc ñích toâng ñoà roäng lôùn cuûa Giaùo Hoäi" laøm muïc tieâu rieâng cuûa hoï (7). Trong vieãn aûnh naøy, caùc hieäp hoäi Giaùo Hoäi, caùc phong traøo Giaùo Hoäi, vaø caùc coäng ñoàng môùi ñeà xuaát nhieàu hình thöùc ñoåi môùi ñoái vôùi vieäc theo chaân Chuùa Kitoâ trong ñoù, communio cum Deo (vieäc hieäp thoâng vôùi Thieân Chuùa) vaø communio fidelium (vieäc hieäp thoâng cuûa caùc tín höõu) ñaõ ñöôïc thaâm haäu hoùa. Nhôø theá, tính loâi cuoán trong cuoäc gaëp gôõ vôùi Chuùa Gieâsu vaø veû ñeïp cuûa cuoäc soáng Kitoâ höõu trong tính troïn veïn cuûa noù ñöôïc ñöa vaøo moät boái caûnh xaõ hoäi môùi meû. Moät hình thöùc truyeàn giaùo vaø laøm chöùng ñaëc thuø cuõng ñöôïc phaùt bieåu trong thöïc teá naøy, nhaèm khuyeán khích söï lôùn maïnh cuûa caû yù thöùc sinh ñoäng ñoái vôùi ôn goïi Kitoâ höõu cuûa caù nhaân laãn nhöõng phöông caùch vöõng chaéc nhaèm ñaøo luyeän Kitoâ Giaùo cuõng nhö soáng hoaøn thieän theo Tin Möøng. Theo caùc ñaëc suûng ña daïng cuûa hoï, tín höõu coù theå tham döï vaøo thöïc taïi tuï hoïp naøy trong nhieàu baäc soáng khaùc nhau (tín höõu giaùo daân, thöøa taùc vieân thuï phong vaø nhöõng ngöôøi thaùnh hieán). Nhôø caùch naøy, hoï bieåu loä söï phong phuù ña daïng cuûa hieäp thoâng Giaùo Hoäi. Khaû naêng maïnh meõ cuûa moät thöïc taïi nhö theá nhaèm tuï hoïp ngöôøi ta laïi vôùi nhau ñaõ taïo neân moät chöùng töø coù yù nghóa cho thaáy Giaùo Hoäi khoâng lôùn maïnh "nhôø vieäc caûi ñaïo maø 'nhôø loâi cuoán'" (8).

Ñöùc Gioan Phaoloâ II töøng noùi chuyeän vôùi ñaïi dieän caùc phong traøo coäng ñoàng môùi. Ngaøi nhìn ra nôi caùc phong traøo naøy moät "caâu traû lôøi ñaày tính quan phoøng" (9) phaùt sinh töø Chuùa Thaùnh Thaàn ñoái vôùi vieäc caàn thieát phaûi thoâng truyeàn Tin Möøng cho toaøn theá giôùi moät caùch thuyeát phuïc, coù xem xeùt tôùi caùc dieãn trình thay ñoåi lôùn lao trong haønh ñoäng ôû bình dieän hoaøn caàu, voán chòu aûnh höôûng naëng neà cuûa neàn vaên hoùa duy tuc. Chaát men cuûa Thaàn Khí naøy "ñaõ mang ñeán cho ñôøi soáng Giaùo Hoäi moät söï môùi meû baát ngôø, ñoâi luùc thaäm chí coù tính phaù hoaïi" (10). Cuõng vò giaùo hoaøng naøy ñaõ nhaéc nhôù raèng thôøi "chín muøi cuûa Giaùo Hoäi" ñaõ tôùi vôùi taát caû caùc hieäp hoäi Giaùo Hoäi naøy. Ñieàu naøy bao haøm giaù trò vaø vieäc hoäi nhaäp troïn veïn cuûa hoï "vaøo caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông vaø vaøo caùc giaùo xöù [#] luoân giöõ hieäp thoâng vôùi caùc muïc töû vaø chaêm chuù nghe theo söï höôùng daãn cuûa caùc ngaøi" (11). Caùc thöïc taïi môùi meû naøy laøm traùi tim Giaùo Hoäi traøn ñaày nieàm vui vaø bieát ôn, vaø hoï ñöôïc môøi goïi lieân heä moät caùch tích cöïc vôùi moïi hoàng aân khaùc ñang hieän dieän trong ñôøi soáng Giaùo Hoäi.

Muïc ñích cuûa taøi lieäu naøy

3. Vôùi taøi lieäu naøy, vaø döôùi aùnh saùng moái töông quan giöõa caùc "hoàng aân phaåm traät vaø ñaëc suûng", Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin coù yù ñònh laøm noåi baät caùc yeáu toá thaàn hoïc vaø Giaùo Hoäi hoïc maø vieäc thaáu hieåu chuùng seõ khích leä moät söï tham döï höõu hieäu vaø coù traät töï cuûa caùc hieäp hoäi môùi vaøo söï hieäp thoâng vaø vaøo söù meänh cuûa Giaùo Hoäi. Vì muïc ñích naøy, tröôùc nhaát, moät soá yeáu toá chuû choát thuoäc caû tín lyù ñaëc suûng tìm thaáy trong Taân Öôùc laãn suy tö cuûa Huaán Quyeàn veà caùc thöïc taïi naøy seõ ñöôïc trình baày. Laàn löôït, döïa vaøo moät soá nguyeân taéc cuûa thaàn hoïc heä thoáng, vieäc nhaän dieän caùc yeáu toá cuûa caû hoàng aân phaåm traät laãn hoàng aân ñaëc suûng seõ ñöôïc trình baày song song vôùi moät soá tieâu chuaån ñeå bieän phaân caùc hieäp hoäi Giaùo Hoäi môùi naøy.

I. Caùc ñaëc suûng theo Taân Öôùc

Ôn suûng vaø ñaëc suûng

4. "Ñaëc suûng" laø laáy nguyeân vaên töø chöõ Hy Laïp chaùrisma, moät chöõ thöôøng thaáy trong caùc thö cuûa Thaùnh Phaoloâ, nhöng cuõng xuaát hieän trong thö thöù nhaát cuûa Thaùnh Pheâroâ. Chöõ naøy ñaïi cöông coù nghóa "ôn suûng ñaïi löôïng" vaø trong Taân Öôùc, chæ ñöôïc duøng noùi tôùi caùc ôn suûng cuûa Thieân Chuùa. Trong moät soá ñoaïn vaên, boái caûnh cung caáp cho ta moät yù nghóa chính xaùc hôn (xem Rm 12:6; 1Cr 12: 4-31; 1Pr 4:10), maø neùt caên baûn laø phaân phoái caùc ôn suûng caùch dò bieät hoùa (12). Trong caùc ngoân ngöõ hieän ñaïi, ñaây cuõng laø yù nghóa troåi vöôït cuûa caùc töø laáy töø tieáng Hy Laïp. Khoâng nhö caùc ôn suûng neàn taûng nhö ôn thaùnh hoùa hay caùc ôn tin, caäy vaø meán, voán caàn thieát cho moïi Kitoâ höõu, moät ñaëc suûng caù theå khoâng caàn phaûi laø moät ôn ban cho moïi ngöôøi (xem 1 Cr 12:30). Caùc ñaëc suûng laø nhöõng ôn ñaëc thuø ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn ban phaùt "tuøy yù Ngöôøi" (1Cr 12:11). Ñeå ñöa ra moät giaûi thích ñoái vôùi söï hieän dieän caàn thieát cuûa caùc ñaëc suûng khaùc nhau trong Giaùo Hoäi, hai baûn vaên minh nhieân nhaát, Rm 12:4-8 vaø 1Cr 12:12-30, ñaõ söû duïng moät so saùnh vôùi thaân theå con ngöôøi: "Vì cuõng nhö trong moät thaân theå, ta coù nhieàu boä phaän, vaø moïi boä phaän khoâng coù cuøng moät chöùc naêng nhö nhau theá naøo, thì ta cuõng vaäy, duø laø nhieàu ngöôøi, nhöng chuùng ta chæ laø moät thaân theå trong Chuùa Kitoâ vaø xeùt töøng caù theå ñeàu laø caùc boä phaän cuûa nhau. Vì ta coù nhöõng hoàng aân khaùc nhau tuøy theo ôn suûng ñöôïc ban cho ta, ta haõy söû duïng chuùng" (Rm 12:4-6). Giöõa caùc chi theå cuûa thaân theå, tính ña daïng naøy khoâng taïo ra moät söï dò thöôøng caàn phaûi traùnh, traùi laïi, noù vöøa caàn thieát vöøa sinh ích. Noù laøm khaû höõu vieäc chu toaøn caùc chöùc naêng khaùc nhau ñem laïi söï soáng. "Giaû nhö taát caû chæ laø moät thöù boä phaän, thì laøm sao maø thaønh thaân theå ñöôïc? Nhö theá, boä phaän tuy nhieàu maø thaân theå chæ coù moät" (1Cr 12:19-20). Moät töông quan maät thieát giöõa caùc ñaëc suûng ñaëc thuø (charísmata) vaø ôn suûng (chaùris) cuûa Thieân Chuùa ñaõ ñöôïc quaû quyeát bôûi Thaùnh Phaoloâ trong Rm 12:6 vaø bôûi Thaùnh Pheâroâ trong thö 1Pr 4:10 (13). Caùc ñaëc suûng ñöôïc nhìn nhaän nhö laø bieåu hieän cuûa "ôn suûng ña daïng cuûa Thieân Chuùa" (1Pr 4:10). Do ñoù, chuùng khoâng phaûi chæ laø caùc khaû naêng nhaân baûn. Nguoàn goác thaàn thieâng cuûa noù ñaõ ñöôïc phaùt bieåu nhieàu caùch khaùc nhau: theo moät soá baûn vaên, chuùng phaùt xuaát töø Thieân Chuùa (xem Rm 12:3; 1Cr 12:28; 2Tm 1:6; 1Pr 4:10); theo Ep 4:7, chuùng phaùt xuaát töø Chuùa Kitoâ; theo 1Cr 12:4-11, chuùng phaùt xuaát töø Chuùa Thaùnh Thaàn. Vì ñoaïn vaên cuoái cuøng vöøa roài laø ñoaïn vaên nhaán maïnh hôn caû (noù nhaéc tôùi Chuùa Thaùnh Thaàn ñeán 7 laàn), caùc ñaëc suûng thöôøng ñöôïc trình baày nhö laø "caùc bieåu hieän cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn" (1Cr 12:7). Tuy nhieân, ñieàu roõ raøng laø söï qui keát naøy khoâng coù tính caùch ñoäc chieám vaø khoâng maâu thuaãn vôùi hai qui keát tröôùc ñoù. Caùc hoàng aân cuûa Thieân Chuùa luoân bao haøm troïn boä chaân trôøi Ba Ngoâi, nhö thaàn hoïc voán quaû quyeát ngay töø buoåi ñaàu, caû ôû Taây Phöông laãn ôû Ñoâng Phöông (14).

Caùc hoàng aân ban cho "ñeå gaây ích cho moïi ngöôøi" vaø öu vò cuûa ñöùc aùi

5. Trong 1 Cr 12:7, Thaùnh Phaoloâ tuyeân boá raèng "Ñoái vôùi töøng caù nhaân, bieåu hieän cuûa Thaùnh Thaàn ñöôc ban boá vì moät lôïi ích naøo ñoù". Nhieàu baûn dòch theâm "vì ích lôïi moïi ngöôøi" (*) vì ña soá caùc ñaëc suûng ñöôïc Thaùnh Toâng Ñoà nhaéc ñeán, duø khoâng phaûi taát caû, ñaõ tröïc tieáp nhaèm gaây ích lôïi cho moïi ngöôøi. Khuynh höôùng nhaèm xaây döïng moïi ngöôøi naøy ñaõ ñöôïc nhöõng ngöôøi nhö Thaùnh Basileâoâ Caû, chaúng haïn, thaáu hieåu, khi ngaøi vieát: "Caùc hoàng aân naøy ñöôïc moãi ngöôøi tieáp nhaän vì ngöôøi khaùc hôn vì chính hoï [...] Trong cuoäc soáng chung, ñieàu caàn thieát laø söùc maïnh cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, ban cho moät ngöôøi, phaûi ñöôïc thoâng truyeàn cho moïi ngöôøi. Ngöôøi chæ bieát soáng cho baûn thaân mình, coù theå nhaän ñöôïc ñaëc suûng, nhöng noù maõi voâ ích, cöù naèm cheát dí ôû ñaáy baát ñoäng, vì maõi maõi an taùng trong caùi toâi cuûa hoï" (15). Tuy nhieân, Thaùnh Phaoloâ khoâng baùc boû ñieàu naøy: moät ñaëc suûng coù theå chæ höõu ích ñoái vôùi ngöôøi tieáp nhaän noù maø thoâi. Ñaây laø tröôøng hôïp noùi tieáng laï, moät ñaëc suûng khaùc vôùi hoàng aân noùi tieân tri (16). Caùc ñaëc suûng coù ích lôïi chung, baát keå laø ñaëc suûng lôøi noùi (ôn khoân ngoan, ôn hieåu bieát, ôn noùi tieân tri, ôn khuyeân baûo) hay ñaëc suûng haønh ñoäng (ôn söùc maïnh, ôn thöøa taùc, ôn cai quaûn) cuõng ñeàu coù ích lôïi cho baûn thaân, vì vieäc chuùng phuïc vuï ích chung vaãn giuùp laøm lôùn maïnh ñöùc aùi nôi nhöõng ngöôøi naém ñöôïc chuùng.Veà phöông dieän naøy, Thaùnh Phaoloâ nhaän ñònh raèng neáu ngöôøi ta thieáu ñöùc aùi, thì ngay caùc ñaëc suûng cao nhaát cuõng chaúng ích lôïi chi cho ngöôøi tieáp nhaän chuùng (xem 1Cr 13:1-3). Moät ñoaïn vaên nghieâm khaéc trong Tin Möøng Maùttheâu (Mt 7:22-23) cuõng noùi leân cuøng moät söï thöïc: vieäc thi haønh caùc ñaëc suûng höõu hình hôn (noùi tieân tri, tröø quûy, laøm pheùp laï), baát haïnh thay, vaãn cuøng hieän dieän vôùi vieäc thieáu moái töông quan chaân chính vôùi Ñaáng Cöùu Theá. Thaønh thöû, Thaùnh Pheâroâ cuõng nhö Thaùnh Phaoloâ ñeàu nhaán maïnh tôùi söï caàn thieát phaûi qui höôùng moïi ñaëc suûng veà ñöùc aùi. Thaùnh Pheâroâ ñeà xuaát qui luaät toång quaùt naøy: Vì moãi ngöôøi nhaän ñöôïc moät hoàng aân, neân haõy duøng hoàng aân naøy ñeå phuïc vuï laãn nhau nhö nhöõng ngöôøi quaûn lyù ôn suûng ña daïng cuûa Thieân Chuùa" (1Pr 4:10). Thaùnh Phaoloâ thì quan taâm caùch rieâng tôùi vieäc söû duïng caùc ñaëc suûng trong caùc cuoäc tuï hoïp cuûa coäng ñoàng Kitoâ höõu, vaø noùi raèng "Phaûi laøm moïi söï ñeå xaây döïng" (1Cr 14:26).

Söï ña daïng cuûa caùc ñaëc suûng

6. Trong moät soá baûn vaên, ta tìm thaáy baûng lieät keâ caùc ñaëc suûng, coù khi ñöôïc toùm taét (xem 1Pr 4:10), coù khi vôùi nhieàu chi tieát hôn (xem 1Cr 12:8-10, 28-30; Rm 12:6-8). Trong soá caùc ñaëc suûng lieät keâ, coù nhöõng ôn suûng ngoaïi thöôøng (chöõa beänh, laøm nhöõng vieäc ñoà xoä, noùi nhieàu tieáng laï) vaø caùc ôn suûng thoâng thöôøng (daïy doã, phuïc vuï, laøm phuùc), caùc thöøa taùc vuï höôùng daãn coäng ñoàng (xem Ep 4:11) vaø nhöõng hoàng aân ñöôïc ban qua vieäc ñaët tay (xem 1Tm 4:14; 2Tm 1:6). Theo nghóa heïp cuûa töø ngöõ, vieäc caùc hoàng aân naøy coù phaûi laø caùc "ñaëc suûng" hay khoâng laø ñieàu khoâng luoân luoân roõ raøng. Caùc hoàng aân ngoaïi thöôøng ñöôïc nhaéc ñi nhaéc laïi trong 1Cr 12-14 boãng bieán maát trong caùc baûn vaên sau ñoù: baûng lieät keâ cuûa 1Rm 12:6-8 chæ trình baày caùc ñaëc suûng ít troâng thaáy hôn, nhöng coù ích lôïi lieân tieáp ñoái vôùi ñôøi soáng cuûa coäng ñoàng Kitoâ höõu. Khoâng baûn lieät keâ naøo treân ñaây töï cho mình laø roát raùo (exhaustive). ÔÛ nôi khaùc, chaúng haïn, Thaùnh Phaoloâ gôïi yù: choïn soáng ñoäc thaân vì tình yeâu ñoái vôùi Chuùa Kitoâ neân ñöôïc coi nhö hoa traùi cuûa moät ñaëc suûng, cuõng nhö ñaëc suûng hoân nhaân vaäy (xem 1 Cr 7:7 trong ngöõ caûnh toaøn chöông). Caùc thí duï ngaøi ñöa ra tuøy thuoäc trình ñoä phaùt trieån ñaït ñöôïc nôi caùc Giaùo Hoäi cuûa thôøi aáy vaø do ñoù, leä thuoäc caùc theâm bôùt veà sau. Thöïc vaäy, vôùi thôøi gian, Giaùo Hoäi luoân lôùn maïnh nhôø haønh ñoäng ban sinh khí cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn.

Vieäc thi haønh thích ñaùng caùc ñaëc suûng trong coäng ñoàng Giaùo Hoäi

7. Töø caùc nhaän xeùt treân ñaây, ta thaáy caùc baûn vaên Thaùnh Kinh khoâng trình baày baát cöù söï choáng choïi naøo giöõa caùc ñaëc suûng ña daïng; ñuùng hôn, caùc baûn vaên naøy cho thaáy moät noái keát hoøa hôïp vaø moät söï boå tuùc giöõa chuùng vôùi nhau. Phaûn ñeà giöõa moät Giaùo Hoäi ñònh cheá theo kieåu Do Thaùi Kitoâ Giaùo vaø moät Giaùo Hoäi ñaëc suûng theo kieåu Thaùnh Phaoloâ, maø moät soá loái giaûi thích theo kieåu giaûn löôïc veà Giaùo Hoäi quaû quyeát, treân thöïc teá thieáu haún neàn taûng trong caùc baûn vaên Taân Öôùc. Khoâng heà ñaët caùc ñaëc suûng veà moät phía vaø thöïc taïi ñònh cheá veà phía khaùc, nhaèm ñoái choïi moät Giaùo Hoäi "cuûa ñöùc aùi" vaø moät Giaùo Hoäi "cuûa ñònh cheá", Thaùnh Phaoloâ gom vaøo moät baûn lieät keâ caû caùc ñaëc suûng uy quyeàn vaø giaûng daäy, voán laø caùc ñaëc suûng höõu ích cho ñôøi soáng bình thöôøng cuûa moät coäng ñoàng, laãn caùc ñaëc suûng ñaùng keå khaùc (17). Thaùnh Phaoloâ moâ taû chính thöøa taùc vuï Toâng Ñoà cuûa ngaøi nhö moät thöøa taùc vuï "cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn" (2Cr 3:8). Ngaøi caûm thaáy nhö ñöôïc maëc laáy moät thaåm quyeàn (exousía), do Chuùa ban cho ngaøi (xem 2Cr 10:8; 13:10), moät thaåm quyeàn cuõng ñöôïc môû roäng cho caùc ngöôøi ñöôïc ôn ñoaøn suûng (charismatics). Caû ngaøi laãn Thaùnh Pheâroâ ñeàu cho caùc ngöôøi laõnh ôn ñoaøn suûng nhieàu lôøi huaán giaùo veà cung caùch thi haønh caùc ñaëc suûng cuûa hoï. Treân heát, thaùi ñoä cuûa hoï laø thaùi ñoä chaøo ñoùn thuaän lôïi; hoï phaûi xaùc tín ñöôïc nguoàn coäi thaàn thieâng cuûa caùc ñaëc suûng; tuy nhieân, hoï khoâng ñöôïc coi nhöõng hoàng aân naøy nhö cho pheùp hoï khoûi vaâng lôøi ñoái vôùi phaåm traät Giaùo Hoäi, hay ban cho hoï quyeàn ñöôïc thöøa taùc ñoäc laäp. Thaùnh Phaoloâ töï chöùng toû ngaøi hieåu roõ caùc trôû ngaïi maø vieäc thi haønh caùc ñaëc suûng caùch baát traät töï coù theå gaây ra cho coäng ñoàng Kitoâ höõu (18). Cho neân, Thaùnh Toâng Ñoà ñaõ duøng quyeàn cuûa mình can thieäp vaøo vieäc thieát laäp ra caùc qui luaät chính xaùc ñeå thi haønh caùc ñaëc suûng "trong Giaùo Hoäi" (1Cr 14:19-28), töùc laø, trong caùc cuoäc tuï hoïp cuûa coäng ñoàng (xem 1Cr 14:23-26). Thí duï, ngaøi giôùi haïn vieäc thi haønh ôn ngoân ngöõ (glossolalia) (19). Caùc qui luaät töông töï cuõng ñaõ ñöôïc ñöa ra cho ôn noùi tieân tri (xem 1Cr 14:29-31) (20).

Caùc hoàng aân phaåm traät vaø caùc hoàng aân ñaëc suûng

8. Toùm taét, töø vieäc khaûo saùt caùc baûn vaên Kinh Thaùnh lieân quan tôùi caùc ñaëc suûng, ta thaáy Taân Öôùc, duø khoâng ñöa ra moät giaùo huaán coù tính heä thoáng ñaày ñuû, nhöng ñaõ trình baày nhieàu quaû quyeát coù taàm raát quan troïng coù khaû naêng höôùng daãn caùc suy nghó vaø thöïc haønh cuûa Giaùo Hoäi. Ta cuõng phaûi nhìn nhaän raèng ta khoâng tìm ñöôïc moät söï söû duïng nhaát trí naøo ñoái vôùi haïn töø "ñaëc suûng"; ñuùng hôn, laø caû moät loaït yù nghóa khaùc nhau ñaõ ñöôïc nhaän thaáy; caùc yù nghóa naøy ñang ñöôïc suy tö thaàn hoïc cuõng nhö Huaán Quyeàn giuùp ta hieåu thaáu trong boái caûnh caùi nhìn toaøn dieän veà maàu nhieäm Giaùo Hoäi. Trong taøi lieäu naøy, söï chuù yù ñöôïc ñaët vaøo nhò thöùc (binomial) ñaõ ñöôïc nhaán maïnh trong ñoaïn 4 cuûa Hieán Cheá Tín Lyù Lumen Gentium, laø ñoaïn noùi tôùi "caùc hoàng aân phaåm traät vaø caùc hoàng aân ñaëc suûng". Moái töông qan giöõa chuùng roõ raøng raát maät thieát vaø ñaõ ñöôïc trình baày ñaày ñuû. Chuùng coù cuøng moät nguoàn goác vaø moät muïc ñích nhö nhau. Chuùng laø aùc hoàng aân cuûa Thieân Chuùa, cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, cuûa Chuùa Kitoâ, ban cho ta ñeå ta goùp phaàn caùch naøy hay caùch khaùc vaøo vieäc xaây döïng Giaùo Hoäi. Ai nhaän laõnh hoàng aân laõnh ñaïo trong Giaùo Hoäi cuõng coù traùch nhieäm troâng coi vieäc thi haønh ñuùng ñaén caùc ñaëc suûng khaùc, caùch naøo ñoù ñeå taát caû ñeàu goùp phaàn vaøo ích lôïi cuûa Giaùo Hoäi vaø söù meänh truyeàn giaûng Tin Möøng cuûa Giaùo Hoäi, vì bieát roõ raèng Chuùa Thaùnh Thaàn ñaõ phaân phoái caùc hoàng aân ñaëc suûng cho baát cöù ai Ngöôøi muoán (xem 1Cr 12:11). Cuõng moät Chuùa Thaùnh Thaàn ñaõ ban cho phaåm traät Giaùo Hoäi khaû naêng bieän phaân tính chaân chính cuûa caùc ñaëc suûng, chaøo ñoùn chuùng moät caùch haân hoan vaø bieát ôn, coå vuõ chuùng moät caùch quaûng ñaïi, vaø ñoàng haønh vôùi chuùng baèng moät tình phuï töû ñaày quan taâm. Chính lòch söû ñaõ laøm chöùng cho haønh ñoäng ña daïng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, nhôø ñoù, Giaùo Hoäi, "ñöôïc xaây treân neàn taûng caùc Toâng Ñoà vaø tieân tri, vôùi Chuùa Gieâsu Kitoâ nhö hoøn ñaù choát" (Ep 2:20), soáng ñöôïc söù meänh cuûa mình trong loøng theá giôùi.

II. Moái töông quan giöõa caùc hoàng aân phaåm traät vaø ñaëc suûng trong Huaán Quyeàn gaàn ñaây

Coâng Ñoàng Vatican II

9. Duø chöa bao giôø coù söï thieáu vaéng caùc ñaëc suûng ña daïng trong suoát doøng thôøi gian cuûa lòch söû Giaùo Hoäi, tuy nhieân, chæ trong caùc thôøi gaàn ñaây, môùi coù nhöõng suy nghó coù heä thoáng ñöôïc khai trieån veà chuùng. Vaø duø hoïc lyù veà ñaëc suûng töøng chieám moät khoaûng khoâng gian quan troïng trong Huaán Quyeàn cuûa Ñöùc Pioâ XII nhö ñaõ ñöôïc phaùt bieåu trong Mystici Corporis (21), nhöng böôùc döùt khoaùt tieán tôùi choã hieåu bieát thoûa ñaùng moái töông quan giöõa caùc hoàng aân phaåm traät vaø ñaëc suûng chæ ñöôïc thöïc hieän vôùi giaùo huaán cuûa Coâng Ñoàng Vatican II. Caùc ñoaïn lieân heä baøn ñeán theå taøi naøy (22) cho thaáy: trong ñôøi soáng Giaùo Hoäi, coäng vôùi Lôøi Thieân Chuùa, ñöôïc vieát ra vaø löu truyeàn, song song vôùi caùc bí tích, vaø vôùi thöøa taùc vuï phaåm traät thuï phong, coøn coù caùc hoàng aân, caùc hoàng aân ñaëc bieät hay ñaëc suûng, do Chuùa Thaùnh Thaàn ban phaùt nôi caùc tín höõu thuoäc moïi ñieàu kieän. Ñoaïn vaên ñieån hình nhaát veà phöông dieän naøy tìm thaáy trong Lumen Gentium, soá 4:

"Giaùo Hoäi, maø Chuùa Thaùnh Thaàn höôùng daãn trong moïi ñöôøng chaân lyù (xem Ga 16:13) vaø Ngöôøi hôïp nhaát trong hieäp thoâng vaø caùc coâng trình thöøa taùc, Ngöôøi vöøa trang bò vöøa daãn daét baèng caùc hoàng aân phaåm traät vaø ñaëc suûng vaø trang ñieåm baèng hoa quaû cuûa Ngöôøi (xem Ep 4:11-12,; 1Cr 12:4; Gl 5:22)" (23). Nhö theá, Hieán Cheá Tín Lyù Lumen Gentium, khi trình baày caùc hoàng aân ñöôïc ban phaùt qua Chuùa Thaùnh Thaàn, baèng caùch phaân bieät giöõa caùc hoàng aân phaåm traät vaø caùc hoàng aân ñaëc suûng, ñaõ laøm noåi baät söï dò bieät trong hôïp nhaát cuûa chuùng. Caùc xaùc quyeát trong Lumen Gentium soá 12 lieân quan tôùi caùc hieän töôïng ñaëc suûng xem ra cuõng coù yù nghóa trong boái caûnh Daân Chuùa tham döï vaøo chöùc vuï tieân tri cuûa Chuùa Kitoâ. Ta nhaän ra: Chuùa Thaùnh Thaàn khoâng töï giôùi haïn Ngöôøi vaøo vieäc naøy maø thoâi vì "khoâng phaûi chæ qua caùc bí tích vaø caùc thöøa taùc vuï cuûa Giaùo Hoäi maø Chuùa Thaùnh Thaàn thaùnh hoùa vaø daãn daét Daân Chuùa vaø phong phuù hoùa Daân naøy baèng caùc nhaân ñöùc", nhöng "Ngöôøi coøn phaân phaùt caùc hoàng aân ñaëc bieät nôi caùc tín höõu moïi baäc. Nhôø caùc hoàng aân naøy, Ngöôøi laøm cho hoï xöùng ñaùng vaø saün saøng ñaûm nhieäm caùc traùch vuï vaø chöùc vuï ña daïng goùp phaàn vaøo vieäc canh taân vaø xaây ñaép Giaùo Hoäi".

Cuoái cuøng, tính ña daïng vaø quan phoøng cuûa chuùng ñöôïc dieãn taû nhö sau: "Caùc ñaëc suûng naøy, baát chaáp troåi vöôït hôn hay ñôn giaûn hôn vaø ban phaùt roäng raõi hôn, ñeàu caàn ñöôïc laõnh nhaän vôùi loøng bieát ôn vaø caûm thaáy ñöôïc an uûi vì chuùng hoaøn toaøn thích hôïp vaø höõu ích cho nhu caàu cuûa Giaùo Hoäi" (24). Caùc suy tö töông töï cuõng ñöôïc tìm thaáy trong Saéc Leänh cuûa Coâng Ñoàng veà Toâng Ñoà Giaùo Daân (25). Vaên kieän naøy quaû quyeát raèng "töø vieäc chaáp nhaän caùc ñaëc suûng naøy, goàm caû caùc ñaëc suûng coù tính sô ñaúng hôn, moãi tín höõu ñeàu coù quyeàn vaø boån phaän phaûi duøng chuùng trong Giaùo Hoäi vaø trong theá giôùi ñeå gaây ích cho con ngöôøi vaø xaây döïng Giaùo Hoäi, trong töï do cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn" (26). Do ñoù, caùc ñaëc suûng chaân chính ñaõ ñöôïc coi nhö caùc hoàng aân coù taàm quan troïng tuyeät ñoái caàn thieát ñoái vôùi ñôøi soáng vaø söù meänh cuûa Giaùo Hoäi. Sau cuøng, giaùo huaán cuûa Coâng Ñoàng khoâng ngöøng thöøa nhaän vai troø chuû yeáu cuûa caùc muïc töû trong vieäc bieän phaân caùc ñaëc suûng vaø vieäc thi haønh chuùng caùch traät töï trong hieäp thoâng Giaùo Hoäi (27).

Huaán Quyeàn sau Coâng Ñoàng

10. Trong thôøi kyø sau Coâng Ñoàng Vatican II, caùc can thieäp cuûa Huaán Quyeàn veà chuû ñeà naøy ñaõ ñöôïc nhaân boäi (28). Sinh khí moãi ngaøy moãi gia taêng nôi caùc phong traøo môùi, caùc hieäp hoäi giaùo daân, vaø caùc coäng ñoàng Giaùo Hoäi, cuøng vôùi nhö caàu chuyeân bieät hoùa vò trí cuûa Ñôøi Soáng Thaùnh Hieán beân trong Giaùo Hoäi ñaõ goùp phaàn vaøo vieäc nhaân boäi naøy (29). Ñöùc Gioan Phaoloâ II, trong Huaán Quyeàn cuûa ngaøi, ñaõ nhaán maïnh caùch rieâng ñeán nguyeân taéc ñoàng yeáu tính (coessentiality) cuûa caùc hoàng aân naøy: "toâi thöôøng coù dòp nhaán maïnh raèng trong Giaùo Hoäi, khoâng heà coù tranh chaáp hay choáng choïi giöõa chieàu kích ñònh cheá vaø chieàu kích ñaëc suûng, maø caùc phong traøo laø moät bieåu thöùc quan troïng. Caû hai chieàu kích naøy ñeàu cuøng moät yeáu tính vôùi keát caáu thaàn linh cuûa Giaùo Hoäi do Chuùa Gieâsu thieát laäp, vì caû hai cuøng giuùp laøm cho maàu nhieäm Chuùa Kitoâ vaø coâng trình cöùu roãi cuûa Ngöôøi hieän dieän treân theá giôùi" (30). Ñöùc Giaùo Hoaøng Beâneâñíctoâ XVI, ngoaøi vieäc xaùc nhaän tính ñoàng yeáu tính cuûa caùc hoàng aân ra, coøn thaâm haäu hoùa lôøi xaùc quyeát cuûa vò tieàn nhieäm, khi nhaéc nhôù raèng "trong Giaùo Hoäi, caùc ñònh cheá coù tính yeáu tính cuõng ñeàu coù tính ñaëc suûng vaø quaû thöïc, caùc ñaëc suûng, caùch naøy hay caùch khaùc, ñeàu phaûi ñöôïc ñònh cheá hoùa ñeå coù ñöôïc söï gaén boù vaø lieân tuïc. Do ñoù, caû hai chieàu kích ñeàu baét nguoàn töø cuøng moät Chuùa Thaùnh Thaàn vì cuøng moät Nhieäm Theå Chuùa Kitoâ, vaø cuøng ñoàng tình laøm cho maàu nhieäm vaø coâng trình cöùu roãi cuûa Chuùa Kitoâ hieän dieän treân theá giôùi" (31). Nhö theá, caùc hoàng aân phaåm traät vaø caùc hoàng aân ñaëc suûng coù lieân heä hoã töông ngay töø nguoàn goác. Sau cuøng, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ nhaéc ta nhôù tôùi "söï hoøa hôïp" maø Chuùa Thaùnh Thaàn ñaõ taïo ra giöõa caùc hoàng aân ña daïng vaø ñaõ keâu goïi caùc hieäp hoäi ñaëc suûng côûi môû ñoái vôùi vieäc truyeàn giaùo, vaâng lôøi caàn thieát ñoái vôùi caùc muïc töû, vaø duy trì söï hieäp thoâng trong Giaùo Hoäi (32), vì "chính trong coäng ñoàng, caùc hoàng aân maø Chuùa Cha dö traøn ban cho chuùng ta môùi nôû roä vaø phaùt trieån; vaø chính giöõa loøng coäng ñoàng, ngöôøi ta hoïc ñöôïc caùch nhaän ra chuùng nhö daáu chæ tình yeâu cuûa Ngöôøi daønh cho moïi con caùi cuûa Ngöôøi" (33). Do ñoù, ñeå toùm taét, ta coù theå nhaän ra söï ñoàng thuaän trong Huaán Quyeàn gaàn ñaây ñoái vôùi tính ñoàng yeáu tính giöõa caùc hoàng aân phaåm traät vaø caùc hoàng aân ñaëc suûng. Söï choáng ñoái giöõa chuùng, vaø caû vieäc ñaët chuùng beân caïnh nhau laø trieäu chöùng cuûa moät sai laàm hay cuûa vieäc hieåu khoâng ñuû veà haønh ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn trong ñôøi soáng vaø söù meänh cuûa Giaùo Hoäi.

III. Neàn taûng thaàn hoïc cuûa moái töông quan giöõa caùc hoàng aân phaåm traät vaø ñaëc suûng

Caùc chaân trôøi Ba Ngoâi vaø Kitoâ hoïc cuûa caùc hoàng aân Chuùa Thaùnh Thaàn

11. Muoán naém ñöôïc caùc lyù do saâu xa cuûa moái töông quan giöõa caùc hoàng aân phaåm traät vaø caùc hoàng aân ñaëc suûng, ta neân nhôù tôùi neàn taûng thaàn hoïc cuûa chuùng. Thöïc vaäy, vieäc caàn thieát phaûi vöôït qua kieåu ñaët caùc hoàng aân phaåm traät vaø caùc hoàng aân ñaëc suûng ôû theá choáng choïi nhau voâ ích hay beân caïnh nhau nhöng ngoaïi taïi nhau laø moät ñoøi hoûi cuûa chính nhieäm cuïc cöùu roãi, moät nhieäm cuïc luoân bao haøm moái töông quan noäi taïi giöõa caùc söù meänh cuûa Ngoâi Lôøi vaø caùc söù meänh cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn. Thöïc theá, moïi hoàng aân cuûa Chuùa Cha ñeàu haøm nghóa phaûi quy chieáu vaøo caùc haønh ñoäng hoãn hôïp vaø dò bieät hoùa cuûa söù meänh Thieân Chuùa: moïi hoàng aân ñeàu phaùt xuaát töø Chuùa Cha, qua Chuùa Con, trong Chuùa Thaùnh Thaàn. Hoàng aân Chuùa Thaùnh Thaàn trong Giaùo Hoäi coù lieân quan chaët cheõ vôùi söù meänh cuûa Chuùa Con, ñöôïc döùt khoaùt chu toaøn trong Maàu Nhieäm Vöôït Qua cuûa Ngöôøi. Chính Chuùa Gieâsu ñaõ noái keát vieäc Ngöôøi chu toaøn söù meänh cuûa Ngöôøi vôùi vieäc sai Chuùa Thaùnh Thaàn xuoáng coäng ñoàng tín höõu (34). Qua vieäc sai xuoáng naøy, Chuùa Thaùnh Thaàn khoâng theå khai dieãn moät nhieäm cuïc naøo khaùc hôn nhieäm cuïc Ngoâi Lôøi Thieân Chuùa nhaäp theå, chòu ñoùnh ñinh vaø soáng laïi (35). Quaû thöïc, toaøn boä nhieäm cuïc bí tích cuûa Giaùo Hoäi ñeàu laø söï theå hieän thaàn khí cuûa Nhaäp Theå: bôûi theá, Chuùa Thaùnh Thaàn ñaõ ñöôïc Thaùnh Truyeàn coi laø linh hoàn cuûa Giaùo Hoäi, Nhieäm Theå Chuùa Kitoâ. Haønh ñoäng cuûa Thieân Chuùa trong lòch söû luoân bao haøm moái töông quan giöõa Chuùa Con vaø Chuùa Thaùnh Thaàn, nhöõng Ñaáng voán ñöôïc goïi laø "hai baøn tay cuûa Chuùa Cha" theo kieåu noùi kheâu gôïi cuûa Thaùnh Ireâneâ thaønh Lyon (36). Theo nghóa naøy, moïi hoàng aân cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn khoâng theå khoâng ôû trong moái töông quan vôùi Ngoâi Lôøi thaønh xaùc phaøm (37).

Daây noái keát töø nguoàn goác giöõa caùc hoàng aân phaåm traät, ñöôïc ban boá baèng ôn bí tích truyeàn chöùc, vaø caùc hoàng aân ñaëc suûng, ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn ban phaùt töï do, do ñoù, coù caùc goác reã heát söùc saâu xa trong moái töông quan giöõa Ngoâi Lôøi Thieân Chuùa nhaäp theå vaø Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng luoân laø Thaàn Khí cuûa Chuùa Cha vaø cuûa Chuùa Con. Chính vì ñeå traùnh caùc vieãn kieán thaàn hoïc maäp môø voán chuû tröông moät "Giaùo Hoäi cuûa Thaàn Khí", phaân bieät vaø taùch bieät haún vôùi Giaùo Hoäi phaåm traät-ñònh cheá, ta caàn phaûi nhaéc laïi ñieàu naøy: hai söù meänh thaàn thaùnh bao haøm laãn nhau trong moïi hoàng aân ñöôïc ban cho Giaùo Hoäi caùch töï do. Thöïc theá, söù meänh cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ voán bao haøm haønh ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn ngay trong chính noù. Trong thoâng ñieäp cuûa ngaøi veà Chuùa Thaùnh Thaàn, Dominum et Vivificantem, Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ cho thaáy taàm quan troïng döùt khoaùt cuûa haønh ñoäng Chuùa Thaùnh Thaàn trong söù meänh Chuùa Con (38). Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI thaâm haäu hoùa taàm nhìn thoâng xuoát naøy trong Toâng Huaán Sacramentum Caritatis cuûa ngaøi; ngaøi nhaéc nhôû raèng Ñaáng Phuø Trôï, Ñaáng "voán laøm vieäc ngay trong Saùng Theá (xem St 1:2), ñaõ hieän dieän suoát trong ñôøi soáng cuûa Ngoâi Lôøi nhaäp theå". Chuùa Gieâsu Kitoâ "ñöôïc Trinh Nöõ Maria thuï thai bôûi quyeàn naêng Chuùa Thaùnh Thaàn (xem Mt 1:18; Lc 1:35); ôû bôø soâng Gioùc Ñaêng, ngay töø ngaøy khôûi ñaàu söù meänh coâng khai cuûa Ngöôøi, Chuùa Gieâsu ñaõ thaáy Chuùa Thaùnh Thaàn hieän xuoáng treân Ngöôøi döôùi hình chim boà caâu (xem Mt 3:16 vaø nhöõng caâu song haønh); Ngöôøi haønh ñoäng, noùi naêng vaø haân hoan trong Chuùa Thaùnh Thaàn (xem Lc 10:21), vaø Ngöôøi coù theå hieán daâng mình trong Chuùa Thaùnh Thaàn (xem Dt 9:14). Trong ñieàu goïi laø "dieãn vaên töø bieät" ñöôïc Thaùnh Gioan töôøng thuaät, Chuùa Gieâsu ñaõ roõ raøng lieân keát vieäc hieán maïng soáng Ngöôøi trong Maàu Nhieäm Vöôït Qua vôùi hoàng aân Chuùa Thaùnh Thaàn ban cho nhöõng keû thuoäc veà Ngöôøi (xem Ga 16:7). Khi ñaõ soáng laïi, coøn mang treân da thòt caùc daáu tích cuûa cuoäc thoáng khoå, Ngöôøi ñaõ coù theå tuoân ban Chuùa Thaùnh Thaàn treân hoï (xem Ga 20:22), bieán hoï thaønh nhöõng ngöôøi tham döï vaøo chính söù meänh rieâng cuûa Ngöôøi (xem Ga 20:21). Roài, Chuùa Thaùnh Thaàn daïy caùc moân ñeä moïi ñieàu vaø giuùp hoï nhôù laïi moïi ñieàu Chuùa Kitoâ ñaõ noùi (xem Ga 14:26), vì cuõng nhö Thaàn Khí söï thaät (xem Ga 15:26), Ngöôøi coù nhieäm vuï daãn ñöa caùc toâng ñoà vaøo moïi söï thaät (xem Ga 16:13). Trong trình thuaät Coâng Vuï, Chuùa Thaùnh Thaàn ngöï xuoáng treân caùc Toâng Ñoà ñang tuï hoïp ñeå caàu nguyeän vôùi Ñöùc Maria vaøo Ngaøy Leã Nguõ Tuaàn (xem 2:1-4) vaø thuùc ñaåy hoï ñaûm nhaän söù meänh coâng boá Tin Möøng cho moïi daân toäc (39).

Haønh ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn trong caùc hoàng aân phaåm traät vaø ñaëc suûng

12. Nhaán maïnh tôùi chaân trôøi Ba Ngoâi vaø Kitoâ hoïc cuûa caùc hoàng aân Thieân Chuùa cuõng soi saùng moái töông quan giöõa caùc hoàng aân phaåm traät vaø caùc hoàng aân ñaëc suûng. Thöïc vaäy, moái töông quan ñoái vôùi caùc haønh ñoäng cöùu ñoä cuûa Chuùa Kitoâ, nhö vieäc thieát laäp Pheùp Thaùnh Theå (xem Lc 22:19 tt; 1Cr 11:25), quyeàn tha toäi (xem Ga 20:22tt), leänh truyeàn cho caùc toâng ñoà ñi rao giaûng Tin Möøng vaø laøm pheùp röûa (Mc 16:15tt; Mt 28:18-20), ñaõ xuaát hieän ñaàu tieân trong caùc hoàng aân phaåm traät vì chuùng voán thuoäc bí tích Truyeàn Chöùc Thaùnh. Cuõng hieån nhieân khoâng keùm laø khoâng moät bí tích naøo coù theå ñöôïc thoâng ban maø laïi khoâng coù haønh ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn (40). Maët khaùc, caùc hoàng aân ñaëc suûng, do Chuùa Thaùnh Thaàn töï do ban phaùt, "Ñaáng muoán thoåi ñaâu tuøy yù Ngöôøi" (Ga 3:8) vaø phaân phaùt caùc hoàng aân cuûa Ngöôøi "theo caùch Ngöôøi muoán" (1Cr 12:11), veà phöông dieän khaùch quan ñeàu coù töông quan vôùi söï soáng môùi trong Chuùa Kitoâ, vì caùc Kitoâ höõu "veà phaàn mình" (1Cr 12:27) ñeàu laø caùc chi theå cuûa Nhieäm Theå Ngöôøi. Do ñoù, vieäc thaáu hieåu thích ñaùng caùc hoàng aân ñaëc suûng chæ coù theå coù neáu bieát qui chieáu vaøo söï hieän dieän cuûa Chuùa Kitoâ vaø vieäc phuïc vuï Ngöôøi; nhö Ñöùc Gioan Phaoloâ II töøng quaû quyeát, "caùc ñaëc suûng ñích thöïc khoâng theå khoâng höôùng tôùi cuoäc gaëp gôõ vôùi Chuùa Kitoâ trong caùc bí tích" (41). Do ñoù, caùc hoàng aân phaåm traät vaø caùc hoàng aân ñaëc suûng roõ raøng hôïp nhaát khi qui chieáu vaøo moái töông quan noäi taïi giöõa Chuùa Gieâsu Kitoâ vaø Chuùa Thaùnh Thaàn. Ñaáng Phuø Trôï vöøa laø Ñaáng, qua caùc bí tích, phaân phaùt moät caùch höõu hieäu ôn cöùu roãi do Chuùa Kitoâ, Ñaáng ñaõ cheát vaø ñaõ soáng laïi, ñem tôùi, vöøa laø Ñaáng ban phaùt caùc ñaëc suûng.

Trong caùc phuïng vuï Phuïc Sinh cuûa Kitoâ Giaùo, nhaát laø trong truyeàn thoáng Syria, vai troø cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, ñöôïc moâ taû baèng hình aûnh löôõi löûa, goùp phaàn laøm cho kinh nghieäm naøy trôû thaønh hieån nhieân toû töôøng. Thöïc theá, Thaùnh Ephrem, ngöôøi Syria, nhaø thaàn hoïc vaø laø thi só vó ñaïi, töøng noùi raèng "Löûa caûm thöông hieän xuoáng / vaø mang laáy hình thöùc baùnh aên" (42), cho thaáy khoâng nhöõng haønh ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn coù lieân heä vôùi vieäc bieán ñoåi caùc hoàng aân maø coøn lieân heä vôùi caùc tín höõu aên baùnh Thaùnh Theå nöõa. Quan ñieåm Ñoâng Phöông, vôùi söï höõu hieäu cuûa aûnh töôïng, giuùp ta hieåu Chuùa Kitoâ ñaõ ban Chuùa Thaùnh Thaàn cho ta caùch naøo khi loâi keùo ta tôùi gaàn Thaùnh Theå. Nhö theá, cuõng moät Chuùa Thaùnh Thaàn, baèng caùc haønh ñoäng cuûa Ngöôøi nôi caùc tín höõu, ñaõ nuoâi döôõng hoï baèng chính söï soáng cuûa Chuùa Kitoâ, daãn hoï moät laàn nöõa tôùi ñôøi soáng bí tích saâu saéc hôn, nhaát laø trong Pheùp Thaùnh Theå. Vôùi cung caùch naøy, haønh ñoäng töï do cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn trong lòch söû vöôn tôùi caùc tín höõu baèng hoàng aân cöùu roãi vaø cuøng moät luùc sinh ñoäng hoùa hoï ñeå hoï bieát ñaùp öùng moät caùch töï do vaø troïn veïn baèng vieäc cam keát ñôøi hoï.

IV Moái töông quan giöõa caùc hoàng aân phaåm traät vaø caùc hoàng aân ñaëc suûng trong ñôøi soáng vaø söù meänh cuûa Giaùo Hoäi

Trong Giaùo Hoäi nhö maàu nhieäm hieäp thoâng

13. Giaùo Hoäi töï trình baày mình nhö "moät daân ñöôïc laøm neân moät vôùi söï hôïp nhaát cuûa Chuùa Cha, Chuùa Con vaø Chuùa Thaùnh Thaàn" (43), trong ñoù, moái töông quan giöõa caùc hoàng aân phaåm traät vaø caùc hoàng aân ñaëc suûng xuaát hieän nhö ñöôïc ñieàu höôùng vaøo vieäc tham döï troïn veïn cuûa tín höõu vaøo söï hieäp thoâng vaø söù meänh rao giaûng Tin Möøng cuûa Giaùo Hoäi. Ta ñöôïc tieàn ñònh caùch nhöng khoâng ñeå höôûng söï soáng môùi naøy nôi Chuùa Kitoâ (Rm 8:29-31; Ep 1:4-5). Chuùa Thaùnh Thaàn "taïo neân söï hieäp thoâng kyø dieäu naøy nôi caùc tín höõu. Ngöôøi ñem hoï vaøo söï keát hôïp thaân maät vôùi Chuùa Kitoâ, ñeán noãi Ngöôøi laø nguyeân lyù cuûa söï hôïp nhaát trong Giaùo Hoäi (44). Beân trong Giaùo Hoäi, ngöôøi ta ñöôïc keâu goïi cuøng nhau trôû thaønh caùc chi theå cuûa Chuùa Kitoâ vaø beân trong söï hieäp thoâng cuûa Giaùo Hoäi, hoï ñöôïc hôïp nhaát vôùi Chuùa Kitoâ, nhö caùc chi theå cuûa nhau. Hieäp thoâng luoân "laø moät söï tham döï keùp raát quan yeáu: thaùp nhaäp caùc Kitoâ höõu vaøo ñôøi soáng Chuùa Kitoâ, vaø toaû lan ñöùc aùi giöõa toaøn theå caùc tín höõu ôû ñôøi naøy vaø ñôøi sau. Hôïp nhaát vôùi Chuùa Kitoâ vaø trong Chuùa Kitoâ; vaø hôïp nhaát giöõa caùc Kitoâ höõu trong Giaùo Hoäi" (46). Trong chieàu höôùng naøy, maàu nhieäm Giaùo Hoäi saùng leân "trong Chuùa Kitoâ nhö moät bí tích hay nhö moät daáu chæ vaø laø duïng cuï cuûa caû söï keát hôïp heát söùc maät thieát vôùi Thieân Chuùa vaø söï hôïp nhaát cuûa toaøn theå nhaân loaïi" (47). Töø ñoù, ta coù theå thaáy: Giaùo Hoäi, nhö moät maàu nhieäm hieäp thoâng, coù nguoàn goác bí tích: "Töø trong neàn taûng, ñieàu naøy coù nghóa laø hieäp thoâng vôùi Thieân Chuùa qua Chuùa Gieâsu Kitoâ, trong Chuùa Thaùnh Thaàn. Söï hieäp thoâng naøy ñöôïc thöïc hieän trong Lôøi Chuùa vaø trong caùc bí tích. "Pheùp Röûa, keát hôïp maät thieát vôùi Pheùp Theâm Söùc, laø cöûa ngoõ böôùc vaøo vaø laø neàn taûng cuûa hieäp thoâng trong Giaùo Hoäi. Pheùp Thaùnh Theå laø nguoàn suoái vaø laø ñænh cao cuûa troïn boä ñôøi soáng Kitoâ höõu" (48). Caùc bí tích khai taâm naøy taïo ra ñôøi soáng Kitoâ höõu vaø caùc hoàng aân phaåm traät cuõng nhö caùc hoàng aân ñaëc suûng ñeàu döïa vaøo chuùng. Ñôøi soáng hieäp thoâng trong Giaùo Hoäi, voán ñöôïc saép ñaët töø beân trong nhö theá, ñöôïc soáng trong moät vieäc lieân tuïc cung kính laéng nghe Lôøi Chuùa vaø ñöôïc nuoâi döôõng baèng caùc bí tích. Lôøi Chuùa töï trình baày vôùi ta nhö ñöôïc noái keát saâu xa vôùi caùc bí tích, nhaát laø Pheùp Thaùnh Theå (49), trong chaân trôøi Maïc Khaûi duy nhaát coù tính bí tích. Truyeàn thoáng Ñoâng Phöông nhìn leân Giaùo Hoäi, nhieäm theå Chuùa Kitoâ "ñöôïc sinh ñoäng hoùa" bôûi Chuùa Thaùnh Thaàn vaø thaáy nôi Giaùo Hoäi moät söï hôïp nhaát coù traät töï, moät söï hôïp nhaát töï toû baày caû trong bình dieän caùc hoàng aân cuûa mình. Söï hieän dieän höõu hieäu cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn trong taâm hoàn caùc tín höõu (xem Rm 5:5) laø nguyeân nhaân coäi reã cuûa söï hôïp nhaát naøy ngay trong caùc bieåu hieän ñaëc suûng (50). Caùc hoàng aân ñaëc suûng ban cho caùc caù nhaân thöïc söï thuoäc veà chính Giaùo Hoäi vaø ñöôïc saép ñaët cho moät ñôøi soáng Giaùo Hoäi thaâm haäu hôn. Quan ñieåm naøy cuõng coù maët trong caùc tröôùc taùc cuûa Chaân Phuùc John Henry Newman: "Nhö theá, traùi tim moïi Kitoâ höõu phaûi ñaïi dieän cho Giaùo Hoäi Coâng Giaùo thu nhoû, vì Thaùnh Thaàn duy nhaát ñaõ bieán caû toaøn theå Giaùo Hoäi vaø moïi chi theå cuûa noù thaønh ñeàn thôø cuûa Ngöôøi" (51). Do ñoù, tính sai laïc cuûa baát cöù maâu thuaãn naøo hay ñaët caïnh nhau naøo giöõa caùc hoàng aân phaåm traät vaø caùc hoàng aân ñaëc suûng laïi caøng hieån nhieân hôn.

Toùm laïi, moái töông quan giöõa caùc hoàng aân ñaëc suûng vaø cô caáu bí tích cuûa Giaùo Hoäi xaùc nhaän tính ñoàng yeáu tính giöõa caùc hoàng aân phaåm traät (trong baûn chaát beàn vöõng, thöôøng haèng vaø baát khaû thu hoài cuûa chuùng) vaø caùc hoàng aân ñaëc suûng. Cho duø caùc hình thöùc lòch söû cuûa nhöõng hoàng aân ñaëc suûng khoâng coù chi baûo ñaûm laø cöù y nhö nhau moïi thôøi (52), tuy nhieân, chieàu kích ñaëc suûng thì seõ khoâng bao giôø thieáu trong ñôøi soáng vaø söù meänh cuûa Giaùo Hoäi.

Baûn saéc cuûa caùc hoàng aân phaåm traät

14. Ñeå thaùnh hoùa moïi thaønh vieân cuûa Daân Chuùa vaø vì söù meänh cuûa Giaùo Hoäi treân theá giôùi, trong soá caùc hoàng aân ña daïng, phaûi daønh "vò trí ñaëc bieät cho ôn laøm Toâng Ñoà maø chính Chuùa Thaùnh Thaàn ñaõ buoäc caû nhöõng ngöôøi ñöôïc ban ñaëc suûng cuõng phaûi leä thuoäc thaåm quyeàn cuûa caùc ngaøi" (53). Chính Chuùa Gieâsu Kitoâ cuõng muoán phaûi coù caùc hoàng aân phaåm traät ñeå baûo ñaûm söï hieän dieän lieân tuïc vieäc Ngöôøi laøm trung gian cöùu roãi duy nhaát: "Caùc Toâng Ñoà ñöôïc Chuùa Kitoâ phong phuù hoùa baèng vieäc tuoân ñoå caùch ñaëc bieät Chuùa Thaùnh Thaàn treân caùc ngaøi (xem Cv 1:8; 2:4; Ga 20:22-23), vaø caùc ngaøi chuyeån giao hoàng aân Chuùa Thaùnh Thaàn naøy cho caùc ngöôøi phuï taù caùc ngaøi baèng caùch ñaët tay (xem 1Tm 4:14; 2Tm 1:6-7)" (54). Do ñoù, vieäc trao ban caùc hoàng aân phaåm traät coù nguoàn goác tröôùc nhaát nôi tính vieân maõn cuûa bí tích Truyeàn Chöùc Thaùnh, ñöôïc ban phaùt luùc truyeàn chöùc giaùm muïc. Vieäc truyeàn chöùc naøy "cuøng vôùi chöùc vuï thaùnh hoùa, cuõng trao ban chöùc vuï giaûng daäy vaø cai quaûn, moät chöùc vuï, tuy theá, do chính baûn chaát cuûa noù, chæ coù theå thi haønh trong tình hieäp thoâng coù tính phaåm traät vôùi ñaàu vaø caùc thaønh vieân cuûa hôïp ñoaøn" (55). Vì lyù do naøy: "nôi caùc giaùm muïc, do ñoù, töùc caùc vò maø caùc linh muïc voán laø trôï taù, Chuùa Gieâsu Kitoâ cuûa chuùng ta [...] hieän dieän giöõa nhöõng ngöôøi tin [...] qua thöøa taùc vuï tuyeät dieäu cuûa caùc ngaøi, Ngöôøi rao giaûng Lôøi Chuùa cho moïi daân toäc vaø khoâng ngöøng ban caùc bí tích ñöùc tin cho nhöõng ngöôøi tin, qua haønh ñoäng ñaày tình cha con cuûa caùc ngaøi (xem 1Cr 4:15). Ngöôøi thaùp nhaäp caùc chi theå môùi vaøo Nhieäm Theå Ngöôøi qua vieäc taùi sinh thieân giôùi, vaø sau cuøng qua söï khoân ngoan vaø caån troïng cuûa caùc ngaøi, Ngöôøi ñieàu höôùng vaø höôùng daãn Daân Taân Öôùc trong cuoäc haønh trình cuûa hoï veà haïnh phuùc ñôøi ñôøi" (56). Truyeàn thoáng Kitoâ Giaùo Ñoâng Phöông, voán coù nhieàu noái keát quan yeáu vôùi caùc giaùo phuï, ñoïc taát caû nhöõng ñieàu naøy qua yù nieäm taxis heát söùc ñaëc tröng.Theo Thaùnh Basileâoâ Caû, vieäc xeáp ñaët Giaùo Hoäi cho coù traät töï hieån nhieân laø coâng trình cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn. Traät töï (taxis) naøy, moät traät töï ñöôïc Thaùnh Phaoloâ duøng ñeå lieät keâ caùc ñaëc suûng (xem 1Cr 12:28), laø traät töï "phuø hôïp vôùi söï phaân phaùt caùc hoàng aân cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn" (57) vaø theo traät töï naøy, hoàng aân Toâng Ñoà ñöùng haøng ñaàu. Khôûi ñi töø vieäc truyeàn chöùc giaùm muïc, ngöôøi ta cuõng coù theå hieåu caùc hoàng aân phaåm traät trong töông quan vôùi caùc thöù baäc khaùc cuûa bí tích truyeàn chöùc thaùnh; treân heát, trong töông quan vôùi caùc linh muïc, nhöõng vò "ñöôïc thaùnh hieán ñeå rao giaûng Tin Möøng vaø chaên daét caùc tín höõu cuõng nhö cöû haønh vieäc thôø phöôïng Thieân Chuùa", vaø laø nhöõng vò "thaùnh hoùa vaø cai quaûn thaønh phaàn trong ñoaøn chieân cuûa Chuùa ñöôïc trao phoù cho caùc vò", döôùi thaåm quyeàn cuûa vò giaùm muïc. Veà phaàn caùc vò, caùc vò phaûi trôû neân "moät khuoân maãu cho ñoaøn chieân", ñeå caùc vò coù theå "daãn daét vaø phuïc vuï coäng ñoàng ñòa phöông cuûa caùc vò"(58). Trong bí tích truyeàn chöùc thaùnh, caùc giaùm muïc vaø linh muïc, nhôø vieäc xöùc daàu linh muïc, "neân ñoàng hình ñoàng daïng vôùi Chuùa Kitoâ Linh Muïc moät caùch khieán caùc vò coù theå haønh ñoäng nhaân danh Chuùa Kitoâ laø Ñaàu" (59). Ngöôøi ta phaûi theâm vaøo caùc hoàng aân naøy caùc hoàng aân ban cho caùc phoù teá "treân hoï coù vieäc ñaët tay 'khoâng phaûi ñeå laøm linh muïc, nhöng ñeå ñaûm nhieäm thöøa taùc phuïc vuï'" vaø laø nhöõng ngöôøi "nhôø ñöôïc taêng cöôøng bôûi ôn suûng bí tích, vaø trong söï hieäp thoâng vôùi giaùm muïc vaø ñoaøn linh muïc cuûa ngaøi, hoï phuïc vuï trong chöùc phoù teá lo phuïng vuï, lôøi Chuùa, vaø ñöùc aùi ñoái vôùi Daân Chuùa" (60). Toùm laïi, caùc hoàng aân phaåm traät daønh rieâng cho bí tích truyeàn chöùc thaùnh, trong caùc thöù baäc khaùc nhau, ñaõ ñöôïc trao ban ñeå Giaùo Hoäi nhö moät hieäp thoâng khoâng bao giôø khoâng cung hieán cho moãi thaønh vieân trong ñoaøn tín höõu moät quaø phuùc ôn suûng khaùch quan trong caùc bí tích, vaø nhôø theá, ñem laïi cho hoï caû vieäc coâng boá Tin Möøng laãn vieäc chaêm soùc muïc vuï hôïp qui ñònh.

Baûn saéc caùc hoàng aân ñaëc suûng

15. Trong vieäc thi haønh caùc hoàng aân phaåm traät, neáu vieäc cung hieán ôn suûng cuûa Chuùa Kitoâ cho toaøn theå Daân Chuùa suoát trong lòch söû ñöôïc ñaûm baûo, thì moãi caù nhaân tín höõu vaãn ñöôïc keâu goïi phaûi ñích thaân tieáp nhaän vaø ñaùp laïi ôn suûng naøy trong caùc hoaøn caûnh cuï theå cuûa ñôøi soáng hoï. Do ñoù, caùc hoàng aân ñaëc suûng ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn ban phaùt töï do ñeå ôn suûng bí tích coù theå sinh hoa traùi trong ñôøi soáng Kitoâ höõu nhieàu caùch khaùc nhau vaø ôû moïi bình dieän.

Vì caùc hoàng aân naøy "hoaøn toaøn thích hôïp vaø höõu ích cho nhu caàu Giaùo Hoäi" (61), nhôø söï phong phuù ña daïng cuûa chuùng, Daân Chuùa coù ñuû khaû naêng soáng söù meänh Tin Möøng cuûa hoï, bieát bieän phaân caùc daáu chæ cuûa thôøi ñaïi vaø bieát giaûi thích chuùng döôùi aùnh saùng Tin Möøng (62). Thöïc vaäy, caùc hoàng aân ñaëc suûng giuùp caùc tín höõu khaû naêng ñaùp laïi hoàng aân cöùu roãi moät caùch hoaøn toaøn töï do vaø hoaøn toaøn thích öùng vôùi thôøi ñaïi. Nhôø caùch naøy, chính hoï trôû neân hoàng phuùc yeâu thöông cho ngöôøi khaùc vaø caùc chöùng taù chaân chính cuûa Tin Möøng tröôùc maët toaøn theå nhaân loaïi.

Chia seû caùc hoàng aân ñaëc suûng

16. Trong boái caûnh naøy, ñieàu quan troïng laø phaûi nhôù raèng caùc hoàng aân ñaëc suûng heát söùc ña daïng ngay trong chính chuùng, khoâng nhöõng vì ñaëc ñieåm chuyeân bieät cuûa chuùng maø coøn vì söï phaân phaùt chuùng trong coäng ñoàng Giaùo Hoäi. Caùc hoàng aân ñaëc suûng "ñöôïc ban cho nhöõng con ngöôøi caù theå, nhöng chuùng cuõng ñöôïc nhöõng ngöôøi khaùc chia seû, ñeán noãi qua doøng thôøi gian, caùc ñaëc suûng aáy toàn taïi nhö moät di saûn soáng ñoäng vaø quyù giaù, taïo neân moät lieân heä thieâng lieâng ñaëc bieät giöõa caùc caù nhaân" (63). Moái töông quan giöõa ñaëc tính caù nhaân cuûa ñaëc suûng vaø khaû theå chia seû noù noùi leân moät yeáu toá coù tính quyeát ñònh trong tính naêng ñoäng cuûa noù, vì noù ñuïng tôùi moät moái töông quan maø trong hieäp thoâng Giaùo Hoäi voán luoân lieân keát caù nhaân vôùi coäng ñoàng (64). Khi ñöôïc ñem ra thi haønh, caùc hoàng aân ñaëc suûng coù theå phaùt sinh ra sôïi daây ñoàng caûm, gaàn guõi, vaø caùc töông quan thieâng lieâng. Qua chuùng, gia taøi ñaëc suûng, phaùt sinh nôi con ngöôøi cuûa vò saùng laäp, ñöôïc chia seû vaø thaâm haäu hoùa, nhôø theá, ñem laïi söùc soáng cho caùc gia ñình thieâng lieâng ñích thöïc. Caùc hieäp hoäi Giaùo Hoäi môùi naøy, trong caùc hình thöùc ña daïng cuûa chuùng, töï trình baày mình nhö nhöõng hoàng aân ñaëc suûng ñöôïc chia seû. Caùc phong traøo Giaùo Hoäi vaø caùc coäng ñoàng môùi cho thaáy moät ñaëc suûng saùng laäp nhaát ñònh naøo ñoù ñaõ coù theå tuï taäp caùc tín höõu laïi vôùi nhau ra sao vaø giuùp hoï soáng troïn ôn goïi Kitoâ höõu vaø baäc soáng thích hôïp cuûa hoï nhö theá naøo trong vieäc phuïc vuï söù meänh Giaùo Hoäi. Caùc hình thöùc lòch söû cuï theå cuûa vieäc chia seû naøy coù theå ña daïng; chính vì lyù do naøy, nhö lòch söû linh ñaïo ñaõ chöùng minh, nhieàu cô sôû khaùc nhau ñaõ phaùt sinh töø moät ñaëc suûng goác duy nhaát.

Ñöôïc thaåm quyeàn Giaùo Hoäi thöøa nhaän

17. Trong soá caùc hoàng aân ñaëc suûng do Chuùa Thaùnh Thaàn ban phaùt töï do, nhieàu hoàng aân ñöôïc tieáp nhaän vaø soáng bôûi nhöõng ngöôøi trong coäng ñoàng Kitoâ Giaùo khoâng caàn baát cöù qui luaät ñaëc thuø naøo. Tuy nhieân, khi moät hoàng aân töï trình baày mình nhö laø "ñaëc suûng saùng laäp" hay "ñaëc suûng nguyeân khôûi", thì noù caàn ñöôïc thöøa nhaän caùch chuyeân bieät ñeå söï phong phuù cuûa noù ñöôïc minh taû trong hieäp thoâng Giaùo Hoäi vaø ñöôïc löu truyeàn moät caùch trung thaønh vôùi thôøi gian. ÔÛ ñaây, ta thaáy phaùt sinh traùch nhieäm coù tính quyeát ñònh phaûi bieän phaân, moät traùch vuï voán thuoäc caùc thaåm quyeàn Giaùo Hoäi (65). Thöøa nhaän tính chaân chính cuûa moät ñaëc suûng khoâng luoân luoân laø moät traùch vuï deã daøng, tuy nhieân, ñaây laø moät phuïc vuï mang tính boån phaän maø caùc muïc töû buoäc phaûi chu toaøn. Caùc tín höõu coù "quyeàn ñoøi caùc muïc töû thoâng tri veà tính chính ñaùng cuûa caùc ñaëc suûng vaø tính ñaùng tin caäy cuûa nhöõng ngöôøi töï cho mình ñaõ laõnh nhaän caùc ñaëc suûng naøy" (66). Ñeå ñaït muïc tieâu naøy, caùc thaåm quyeàn Giaùo Hoäi neân löu yù tôùi baûn chaát khoù coù theå ñoaùn tröôùc cuûa caùc ñaëc suûng ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn linh höùng vaø ñaùnh giaù caùc ñaëc suûng naøy theo qui luaät ñöùc tin vôùi yù höôùng xaây döïng Giaùo Hoäi (67). Dieãn trình naøy ñoøi hoûi nhieàu thôøi gian. Noù ñoøi phaûi qua moät thôøi kyø thích ñaùng môùi coù theå chöùng thöïc ñöôïc moät ñaëc suûng, voán phaûi ñöôïc ñeä trình cho moät cuoäc bieän phaân nghieâm tuùc cho tôùi khi ñöôïc thöøa nhaän laø chaân chính. Thöïc taïi cuûa nhoùm phaùt sinh töø ñaëc suûng phaûi coù thôøi gian thích ñaùng ñeå lôùn leân vaø tröôûng thaønh. Thôøi gian naøy phaûi vöôït quaù thôøi kyø höùng khôûi luùc ban ñaàu cho tôùi khi moät caáu hình oån ñònh xuaát hieän.Trong suoát dieãn trình chöùng thöïc naøy, thaåm quyeàn cuûa Giaùo Hoäi phaûi ñoàng haønh moät caùch nhaân töø vôùi nhoùm môùi meû naøy. Vieäc ñoàng haønh cuûa vò muïc töû khoâng bao giôø ñöôïc giaûm thieåu vì, tình yeâu saên ñoùn cuûa Ñaáng Chaên Chieân Laønh luoân ñoàng haønh vôùi ñoaøn chieân nhö theá naøo, thì tình phuï töû cuûa caùc vò trong Giaùo Hoäi voán ñöôïc keâu goïi laøm ñaïi dieän cho Ñaáng Chaên Chieân Laønh cuõng khoâng bao giôø ñöôïc suy taøn nhö theá.

Caùc tieâu chuaån ñeå bieän phaân caùc hoàng aân ñaëc suûng

18. Trong boái caûnh ñoù, ñieàu höõu ích laø ghi nhôù moät soá tieâu chuaån, nhö ñaõ ñöôïc Huaán Quyeàn cuûa Giaùo Hoäi ñöa ra trong maáy naêm gaàn ñaây, ñeå bieän phaân caùc hoàng aân ñaëc suûng nôi caùc hieäp hoäi Giaùo Hoäi. Caùc tieâu chuaån naøy nhaèm muïc ñích giuùp vieäc thöøa nhaän baûn chaát Giaùo Hoäi chaân chính cuûa caùc ñaëc suûng.

a) Tính öu vò cuûa lôøi môøi goïi moïi Kitoâ höõu neân thaùnh. Moïi thöïc theå phaùt sinh töø vieäc cuøng chia seû moät ñaëc suûng chaân chính luoân luoân phaûi phuïc vuï vieäc neân thaùnh trong Giaùo Hoäi vaø, do ñoù, vieäc gia taêng ñöùc aùi vaø thöïc söï tieán tôùi söï hoaøn thieän cuûa yeâu thöông (68).

b) Cam keát loan truyeàn Tin Möøng. Caùc ñaëc suûng chaân chính "laø caùc hoàng aân cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn ñöôïc thaùp nhaäp vaøo thaân theå Giaùo Hoäi, ñöôïc loâi cuoán vaøo taâm ñieåm laø chính Chuùa Kitoâ vaø sau ñoù, ñöôïc tuoân vaøo löïc ñaåy rao giaûng Tin Möøng" (69). Theo caùch naøy, chuùng phaûi coù ñaëc ñieåm "phuø hôïp vôùi vaø tham döï vaøo caùc muïc tieâu toâng ñoà cuûa Giaùo Hoäi" vaø bieåu loä "moät loøng nhieät thaønh truyeàn giaùo laøm gia taêng tính höõu hieäu cuûa chuùng nhö caùc yeáu toá tham döï vaøo vieäc taùi phuùc aâm hoùa" (70).

c) Tuyeân xöng ñöùc tin Coâng Giaùo. Moïi thöïc theå ñaëc suûng phaûi laø nôi ñeå giaùo duïc ñöùc tin trong tính vieân maõn cuûa noù baèng caùch "tuaân theo vaø tuyeân xöng söï thaät veà Chuùa Kitoâ, veà Giaùo Hoäi vaø nhaân loaïi, trong söï vaâng lôøi Huaán Quyeàn Giaùo Hoäi, nhö Giaùo Hoäi giaûi thích noù" (71); vì lyù do naøy, hoï phaûi traùnh vieäc phieâu löu "vöôït quaù (proagon) tín lyù vaø coäng ñoàng Giaùo Hoäi". Thöïc vaäy, neáu "ngöôøi ta khoâng ôû trong nhöõng ñieàu naøy, hoï khoâng hôïp nhaát vôùi Thieân Chuùa vaø vôùi Chuùa Gieâsu Kitoâ" (xem 2Ga 9) (72).

d) Laøm chöùng cho vieäc hieäp thoâng thöïc söï vôùi toaøn theå Giaùo Hoäi. Ñieàu naøy ñoøi moät "töông quan con thaûo vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng, hoaøn toaøn gaén boù vôùi nieàm tin raèng ngaøi laø taâm ñieåm hôïp nhaát vónh cöûu vaø höõu hình cuûa Giaùo Hoäi hoaøn vuõ, vaø vôùi giaùm muïc ñòa phöông, ngaøi laø 'nguyeân taéc vaø neàn taûng höõu hình cuûa hôïp nhaát' trong caùc Giaùo Hoäi ñaëc thuø" (73). Ñieàu naøy haøm nghóa moät loøng "saün saøng trung thaønh tuaân theo caùc giaùo huaán tín lyù vaø caùc saùng kieán muïc vuï" (74), cuõng nhö "moät loøng saün saøng tham döï vaøo chöông trình vaø hoaït ñoäng cuûa Giaùo Hoäi treân caùc bình dieän ñòa phöông, quoác gia vaø quoác teá; moät cam keát ñoái vôùi vieäc giaûng daïy giaùo lyù vaø moät khaû naêng daïy doã vaø ñaøo taïo caùc Kitoâ höõu" (75).

e) Nhìn nhaän vaø traân quùi tính boå tuùc hoã töông cuûa caùc thaønh phaàn ñaëc suûng khaùc trong Giaùo Hoäi. Töø tieâu chuaån naøy, phaùt sinh loøng saün saøng hôïp taùc hoã töông (76). Thöïc vaäy, "moät daáu chæ chaéc chaén cuûa tính chaân chính nôi moät ñaëc suûng laø ñaëc tính Giaùo Hoäi cuûa noù, khaû naêng cuûa noù trong vieäc ñöôïc thaùp nhaäp moät caùch haøi hoøa vaøo ñôøi soáng cuûa daân thaùnh thieän vaø trung thaønh cuûa Thieân Chuùa vì ích lôïi cuûa moïi ngöôøi. Ñieàu gì thöïc söï môùi meû do Chuùa Thaùnh Thaàn ñem ñeán cuõng khoâng caàn phaûi che phuû caùc hoàng aân vaø caùc neàn linh ñaïo khaùc ñöôïc ngöôøi ta caûm nhaän" (77).

f) Chaáp nhaän caùc giaây phuùt bò thöû thaùch trong luùc bieän phaân caùc ñaëc suûng. Vì moät hoàng aân ñaëc suûng coù theå bao haøm "moät yeáu toá coù tính ñoäc ñaùo thöc söï vaø coù tính saùng kieán ñaëc bieät naøo ñoù ñoái vôùi ñôøi soáng thieâng lieâng cuûa Giaùo Hoäi" vaø ôû chung quanh noù, "söï vieäc coù theå coù phaàn raéc roái", thaønh thöû moät trong caùc tieâu chuaån xaùc nhaän tính chaân chính laø "loøng khieâm nhöôøng chòu ñöïng nghòch caûnh" sao cho "moái töông quan thöïc söï giöõa moät ñaëc suûng chaân chính, vôùi vieãn töôïng môùi meû cuûa noù, vaø söï ñau khoå noäi taâm, mang theo ñöôïc moät lòch söû khoâng thay ñoåi cuûa sôïi daây noái keát giöõa ñaëc suûng vaø thaäp giaù" (78). Baát cöù söï caêng thaúng naøo coù theå phaùt sinh cuõng ñeàu laø moät lôøi keâu goïi phaûi thöïc haønh loøng baùc aùi lôùn hôn, nhaèm höôùng tôùi moät hieäp thoâng vaø hôïp nhaát Giaùo Hoäi saâu saéc hôn laø hieän coù.

g) Phaûi coù caùc hoa traùi thieâng lieâng nhö ñöùc aùi, nieàm vui, hoøa bình vaø tröôûng thaønh naøo ñoù veà nhaân baûn (Xem Gl 5:22); öôùc ao ñöôïc "soáng ñôøi soáng cuûa Giaùo Hoäi caùch maõnh lieät hôn " (79), öôùc ao ñöôïc "laéng nghe vaø suy nieäm lôøi Chuùa" nhieàu hôn (80); "ñaùnh giaù cao moät caùch ñoåi môùi vieäc caàu nguyeän, vieäc chieâm nieäm, sinh hoaït phuïng vuï vaø bí tích, ñaùnh thöùc ôn goïi hoân nhaân Kitoâ Giaùo, chöùc linh muïc thöøa taùc vaø ñôøi soáng thaùnh hieán" (81).

h) Chieàu kích xaõ hoäi cuûa vieäc rao giaûng Tin Möøng. Ñieàu cuõng caàn thieát laø thöøa nhaän raèng "giaùo huaán sô truyeàn (kerygma) voán coù moät noäi dung xaõ hoäi roõ raøng: ñôøi soáng coäng ñoàng vaø vieäc noái keát vôùi ngöôøi khaùc naèm ngay ôû taâm ñieåm cuûa Tin Möøng" (82). Tieâu chuaån bieän phaân naøy, moät tieâu chuaån khoâng chæ giôùi haïn vaøo caùc thöïc theå giaùo daân trong Giaùo Hoäi, voán nhaán maïnh tôùi söï nhaát thieát phaûi laø "caùc cöûa ngoõ phong phuù cho vieäc tham gia vaø tình lieân ñôùi trong vieäc taïo ra caùc ñieàu kieän soáng coâng bình vaø yeâu thöông hôn trong xaõ hoäi" (83). Veà phöông dieän naøy, "loøng öôùc ao ñöôïc hieän dieän nhö Kitoâ höõu trong caùc khung caûnh khaùc nhau cuûa dôøi soáng xaõ hoäi vaø vieäc taïo ra cuõng nhö ñaùnh thöùc caùc coâng trình baùc aùi, vaên hoùa vaø thieâng lieâng; tinh thaàn khoâng dính beùn vaø ñöùc khoù ngheøo thieâng lieâng daãn tôùi moät loøng quaûng ñaïi lôùn hôn trong tình baùc aùi vôùi moïi ngöôøi" thaåy ñeàu quan troïng (84). Qui chieáu vaøo Hoïc Thuyeát Xaõ Hoäi cuûa Giaùo Hoäi cuõng laø moät nhaân toá coù tính quyeát ñònh (85). Caùch rieâng, "ñöùc tin cuûa chuùng ta vaøo Chuùa Kitoâ, Ñaáng ñaõ trôû neân ngheøo, vaø luoân gaàn guõi ngöôøi ngheøo vaø ngöôøi bò xua ñuoåi, laø caên baûn ñoái vôùi quan taâm cuûa chuùng ta ñoái vôùi vieäc phaùt trieån toaøn dieän caùc thaønh vieân bò laõng queân nhaát cuûa xaõ hoäi" (86). Ñieàu naøy khoâng theå thieáu nôi moät thöïc theå coù tính Giaùo Hoäi chaân chính.

V. Thöïc haønh trong Giaùo Hoäi lieân heä tôùi moái töông quan giöõa caùc hoàng aân phaåm traät vaø caùc hoàng aân ñaëc suûng

19. Sau cuøng, ñieàu caàn thieát laø phaûi noùi tôùi moät soá yeáu toá trong vieäc Giaùo Hoäi thöïc haønh cuï theå moái töông quan giöõa caùc hoàng aân phaåm traät vaø caùc hoàng aân ñaëc suûng ñaõ ñöôïc ñònh hình nhö caùc nhoùm ñaëc suûng trong hieäp thoâng Giaùo Hoäi.

Tính hoã töông

20. Tröôùc nhaát, vieäc thieát laäp caùc moái töông quan toát ñeïp giöõa caùc hoàng aân ña daïng trong Giaùo Hoäi ñoøi phaûi thöïc söï thaùp nhaäp thöïc theå ñaëc suûng vaøo ñôøi soáng muïc vuï cuûa Giaùo Hoäi ñaëc thuø. Ñieàu naøy buoäc caùc nhoùm ña daïng phaûi thöøa nhaän thaåm quyeàn cuûa caùc muïc töû trong Giaùo Hoäi nhö laø moät thöïc taïi trong chính ñôøi soáng Kitoâ Giaùo, vaø khi thaønh thöïc öôùc muoán ñöôïc thöøa nhaän, ñöôïc tieáp ñoùn vaø sau cuøng ñöôïc thanh luyeän, hoï phaûi töï ñaët mình vaøo theá saün saøng phuïc vuï söù meänh cuûa Giaùo Hoäi. Maët khaùc, nhöõng vò ñöôïc uûy thaùc caùc hoàng aân phaåm traät, khi thi haønh vieäc bieän phaân vaø ñoàng haønh vôùi caùc ñaëc suûng, caàn phaûi thaân aùi tieáp nhaän nhöõng gì maø Chuùa Thaùnh Thaàn ñaõ linh höùng trong hieäp thoâng Giaùo Hoäi, do ñoù, löu yù tôùi caùc hoaït ñoäng muïc vuï vaø traân quùi söï ñoùng goùp cuûa hoï nhö laø moät nguoàn chaân chính gaây ích lôïi cho moïi ngöôøi.

Caùc hoàng aân ñaëc suûng trong Giaùo Hoäi hoaøn vuõ vaø ñaëc thuø

21. Lieân heä tôùi vieäc phaân taùn vaø tính ñaëc thuø cuûa caùc thöïc theå ñaëc suûng, ta cuõng phaûi xeùt tôùi moái töông quan coù tính cô caáu vaø yeáu tính giöõa Giaùo Hoäi hoaøn vuõ vaø caùc Giaùo Hoäi ñaëc thuø. Vì lyù do naøy, caàn phaûi minh xaùc raèng: nhö ta ñaõ tuyeân xöng trong Kinh Tin Kính Caùc Thaùnh Toâng Ñoà, Giaùo Hoäi cuûa Chuùa Kitoâ "laø Giaùo Hoäi phoå quaùt, nghóa laø, moät coäng ñoàng khaép theá giôùi cuûa caùc moân ñeä Chuùa, moät coäng ñoàng hieän dieän vaø hoaït ñoäng giöõa nhöõng ñaëc ñieåm ñaëc thuø vaø tính ña daïng veà ngöôøi, veà nhoùm, veà thôøi gian vaø nôi choán" (87). Do ñoù, chieàu kích ñaëc thuø laø chieàu kích noäi taïi ñoái vôùi chieàu kích phoå quaùt vaø ngöôïc laïi; coù moät "noäi taïi tính hoã töông" (88) giöõa caùc Giaùo Hoäi ñaëc thuø vaø Giaùo Hoäi hoaøn vuõ. Trong boái caûnh naøy, caùc hoàng aân phaåm traät rieâng cuûa Vò Thöøa Nhieäm Thaùnh Pheâroâ ñöôïc thi haønh ñeå baûo ñaûm vaø laøm deã noäi taïi tính cuûa Giaùo Hoäi hoaøn vuõ beân trong caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông; cuõng theá, Chöùc Vuï Toâng Ñoà cuûa caùc giaùm muïc caù theå khoâng bò giôùi haïn beân trong caùc giaùo phaän cuûa caùc ngaøi nhöng ñöôïc keâu goïi tuoân traøo ra toaøn theå Giaùo Hoäi, nhôø caû tình aâu yeám thích ñaùng ñoái vôùi tính hôïp ñoaøn vaø caùc hieäu quaû cuûa tính naøy, vaø nhaát laø nhôø tình hieäp thoâng vôùi centrum unitatis Ecclesiae (taâm ñieåm söï hôïp nhaát Giaùo Hoäi) laø chính Giaùm Muïc Roâma. "Laø ngöôøi keá nhieäm Thaùnh Pheâroâ, ngaøi laø nguyeân lyù vaø neàn taûng tröôøng cöûu vaø höõu hình cuûa söï hôïp nhaát caû caùc giaùm muïc laãn tín höõu giaùo daân. Tuy nhieân, caùc giaùm muïc caù theå laø nguyeân lyù vaø neàn taûng höõu hình cuûa söï hôïp nhaát trong caùc Giaùo Hoäi ñaëc thuø cuûa caùc ngaøi, ñöôïc leân khuoân theo maãu möïc Giaùo Hoäi hoaøn vuõ; chính trong vaø töø caùc Giaùo Hoäi naøy, maø coù Giaùo Hoäi Coâng Giaùo duy nhaát" (89). Ñieàu naøy haøm nghóa: trong moïi Giaùo Hoäi ñaëc thuø, "Giaùo Hoäi duy nhaát, thaùnh thieän, Coâng Giaùo vaø toâng truyeàn cuûa Chuùa Kitoâ thöïc söï hieän dieän vaø hoaït ñoäng" (90). Do ñoù, vieäc qui chieáu tôùi thaåm quyeàn cuûa Vò Keá Nhieäm Thaùnh Pheâroâ, töùc vieäc hieäp thoâng cum Petro et sub Petro (vôùi Pheâroâ vaø döôùi Pheâroâ) laø coù tính caáu taïo ñoái vôùi moïi Giaùo Hoäi ñòa phöông (91).

Nhôø caùch naøy, neàn taûng cuûa moái töông quan giöõa caùc hoàng aân phaåm traät vaø ñaëc suûng ñaõ ñöôïc ñaët trong moái töông quan giöõa Giaùo Hoäi phoå quaùt vaø caùc Giaùo Hoäi ñaëc thuø. Moät ñaøng, caùc hoàng aân ñaëc suûng ñöôïc ban cho toaøn theå Giaùo Hoäi; ñaøng khaùc, tính naêng ñoäng cuûa caùc hoàng aân naøy phaûi töï theå hieän trong vieäc phuïc vuï moät giaùo phaän cuï theå, voán "laø moät phaàn cuûa Daân Chuùa ñaõ ñöôïc uûy thaùc cho moät giaùm muïc ñeå ñöôïc ngaøi chaên daét vôùi söï hôïp taùc cuûa linh muïc ñoaøn" (92). Vì muïc ñích naøy, ñieàu höõu ích laø nhôù tôùi tröôøng hôïp Ñôøi Soáng Thaùnh Hieán; ñaây khoâng phaûi laø moät thöïc taïi naèm ôû ngoaøi vaø ñoäc laäp ñoái vôùi ñôøi soáng cuûa Giaùo Hoäi ñòa phöông; ñuùng hôn, noù taïo ra moät caùch theá ñeå hieän dieän giöõa Giaùo Hoäi ñòa phöông, moät caùch hieän dieän ñöôïc ñaùnh daáu bôûi tính trieät ñeå cuûa Tin Möøng vaø sôû ñaéc caùc hoàng aân chuyeân bieät cuûa mình. Ñaëc aân "mieãn tröø" (exemption) maø truyeàn thoáng voán ban cho nhieàu Vieän Soáng Ñôøi Thaùnh Hieán (93) khoâng nguï haøm moät thöù sieâu toøng thoå khoâng nhaäp tòch (disincarnated dislocation) hay moät thöù ñoäc laäp bò hieåu sai laàm, maø ñuùng hôn laø moät söï töông taùc saâu saéc hôn giöõa chieàu kích phoå quaùt vaø chieàu kích ñaëc thuø cuûa Giaùo Hoäi (94). Töông töï nhö theá, caùc thöïc theå ñaëc suûng môùi, khi sôû höõu ñaëc tính sieâu giaùo phaän (supra-diocesan), khoâng neân töï coi mình nhö hoaøn toaøn ñoäc laäp ñoái vôùi Giaùo Hoäi ñaëc thuø; ñuùng hôn, hoï neân phong phuù hoùa vaø phuïc vuï Giaùo Hoäi naøy baèng chính tính ñaëc thuø aáy, moät tính ñaëc thuø voán ñöôïc chia seû beân kia bieân giôùi cuûa moät giaùo phaän.

Caùc hoàng aân ñaëc suûng vaø caùc baäc soáng cuûa Kitoâ höõu

22. Caùc hoàng aân ñaëc suûng do Chuùa Thaùnh Thaàn ban phaùt coù theå coù lieân heä vôùi toaøn boä traät töï hieäp thoâng cuûa Giaùo Hoäi veà caû phöông dieän bí tích laãn Lôøi Thieân Chuùa. Tuøy theo caùc neùt ña daïng cuûa chuùng, caùc hoàng aân naøy coù theå mang nhieàu hoa traùi trong vieäc chu toaøn caùc boån phaän voán phaùt sinh töø pheùp röûa toäi, pheùp theâm söùc, pheùp hoân phoái vaø pheùp truyeàn chöùc thaùnh. Chuùng cuõng giuùp ta khaû naêng hieåu roõ hôn Truyeàn Thoáng Toâng Ñoà veà phöông dieän thieâng lieâng; ngoaøi vieäc nghieân cöùu thaàn hoïc vaø vieäc giaûng daäy cuûa nhöõng vò ñöôïc uûy thaùc charisma veritatis certum (ñaëc suûng chaân lyù chaéc chaén) (95), truyeàn thoáng naøy coøn coù theå ñöôïc thaâm haäu hoùa nhôø nhöõng vò naém ñöôïc "moät söï hieåu bieát saâu saéc caùc thöïc taïi thieâng lieâng do caûm nghieäm baûn thaân" (96). Trong boái caûnh naøy, ñieàu höõu ích laø lieät keâ caùc caâu hoûi neàn taûng lieân heä tôùi moái töông quan giöõa caùc hoàng aân ñaëc suûng vaø caùc baäc soáng khaùc nhau, löu yù ñaëc bieät tôùi chöùc linh muïc chung cuûa Daân Chuùa vaø chöùc linh muïc thöøa taùc vaø phaåm traät, hai chöùc linh muïc "duø khaùc nhau trong yeáu tính chöù khoâng phaûi chæ trong möùc ñoä [...] nhöng coù lieân heä qua laïi vôùi nhau: moãi chöùc, theo caùch rieâng cuûa noù, ñeàu laø moät tham döï vaøo chöùc linh muïc duy nhaát cuûa Chuùa Kitoâ" (97). Thöïc vaäy, chuùng taïo ra "hai caùch tham döï vaøo chöùc linh muïc duy nhaát cuûa Chuùa Kitoâ, laø chöùc bao goàm hai chieàu kích nhöng keát hôïp laøm moät trong haønh vi hy sinh toái thöôïng treân thaäp giaù" (98).

a) Thöù nhaát, ta caàn nhìn nhaän söï toát laønh cuûa caùc ñaëc suûng khaùc nhau ñaõ khai sinh ra nhieàu hieäp hoäi coù tính Giaùo Hoäi giöõa moïi tín höõu, ñöôïc keâu goïi laøm cho ôn suûng bí tích sinh nhieàu hoa traùi, döôùi söï laõnh ñaïo cuûa caùc muïc töû hôïp phaùp cuûa hoï. Chuùng ñem laïi moät dòp may chaân chính ñeå ngöôøi ta soáng vaø phaùt trieån ôn goïi laøm Kitoâ höõu caùch thích ñaùng cuûa hoï (99). Caùc hoàng aân ñaëc suûng naøy giuùp caùc tín höõu coù theå soáng chöùc linh muïc chung cuûa Daân Chuùa nhö laø moät phaàn trong cuoäc soáng haèng ngaøy cuûa hoï: laø "caùc moân ñeä cuûa Chuùa Kitoâ, chuyeân chaêm caàu nguyeän vaø ca ngôïi Thieân Chuùa, (xem Cv 2:42-47), [hoï] neân töï trình baày mình nhö cuûa leã hy sinh soáng ñoäng, thaùnh thieän vaø ñeïp loøng Thieân Chuùa (xem Rm 12:1). ÔÛ khaép nôi treân traùi ñaát, hoï phaûi laøm chöùng cho Chuùa Kitoâ vaø traû lôøi cho nhöõng ai muoán coù lôøi giaûi thích veà nieàm hy voïng ñöôïc soáng ñôøi ñôøi cuûa hoï (xem 1Pr 3:15)" (100). Thuoäc loaïi naøy coøn coù nhöõng hieäp hoäi raát coù yù nghóa ñoái vôùi ñôøi soáng hoân nhaân Kitoâ Giaùo; nhöõng hieäp hoäi naøy "neân coá gaéng duøng caùc chöông trình huaán giaùo vaø caùc haønh ñoäng cuûa hoï ñeå cuûng coá giôùi treû vaø chính caùc caëp vôï choàng, nhaát laø nhöõng caëp vôï choàng môùi cöôùi, vaø huaán luyeän ñeå hoï ñaûm nhieäm cuoäc soáng gia ñình, xaõ hoäi vaø toâng ñoà" (101).

b) Nhôø vieäc tham döï cuûa hoï vaøo moät thöïc theå ñaëc suûng, caùc thöøa taùc vieân thuï phong cuõng coù theå ñöôïc nhaéc nhôû veà yù nghóa pheùp röûa cuûa chính hoï, nhôø ñoù hoï trôû neân con caùi Thieân Chuùa, cuõng nhö söù meänh vaø ôn goïi chuyeân bieät cuûa rieâng mình. Nôi moät hieäp hoäi Giaùo Hoäi nhaát ñònh, thaønh vieân thuï phong cuûa ñoaøn tín höõu coù khaû naêng tìm ñöôïc moät trôï giuùp naøo ñoù ñeå hoï soáng caùch saâu saéc hôn caùc thaùch ñoá trong thöøa taùc vuï chuyeân bieät cuûa hoï trong töông quan vôùi toaøn theå Daân Chuùa, nhaát laø boä phaän ñöôïc uûy thaùc cho hoï, vaø trong töông quan vôùi vieäc thaønh thöïc vaâng lôøi Ñaáng Baûn Quyeàn (102). Töông töï nhö theá, ta cuõng coù theå noùi cuøng moät ñieàu vöøa noùi vôùi caùc öùng vieân chòu chöùc linh muïc thuoäc moät hieäp hoäi Giaùo Hoäi ñaëc thuø, nhö Toâng Huaán Haäu Thöôïng Hoäi Ñoàng Pastores Dabo Vobis (103) ñaõ quaû quyeát; moät töông quan nhö theá caàn ñöôïc baày toû moät caùch trung thaønh tích cöïc ñoái vôùi chính vieäc ñaøo taïo chuyeân bieät cuûa hoï, laøm giaàu vieäc ñaøo taïo naøy baèng ñaëc suûng lieân heä. Cuoái cuøng, tuøy theo ñaëc tính rieâng cuûa töøng hieäp hoäi, söï trôï giuùp muïc vuï maø vò linh muïc coù khaû naêng cung öùng cho hieäp hoäi phaûi luoân phuø hôïp vôùi regimen (toâng hieán?) ñaõ ñöôïc döï truø cho vieäc hieäp thoâng trong Giaùo Hoäi, nhaát laø phaàn daønh cho caùc Chöùc Thaùnh, lieân quan tôùi vieäc nhaäp tòch (incardination) (104) vaø vaâng lôøi ñoái vôùi ñaáng baûn quyeàn (105).

c) Söï ñoùng goùp cuûa hoàng aân ñaëc suûng vaøo chöùc linh muïc do pheùp röûa vaø vaøo chöùc linh muïc do thöøa taùc ñaõ ñöôïc minh taû baèng Ñôøi Soáng Thaùnh Hieán; ñôøi soáng naøy, töï noù, voán ñöôïc ñònh vò trong chieàu kích ñaëc suûng cuûa Giaùo Hoäi (106). Moät ñaëc suûng nhö theá, moät ñaëc suûng noùi leân "söï ñoàng hình ñoàng daïng ñaëc bieät vôùi Chuùa Kitoâ, Ñaáng khieát tònh, ngheøo khoù vaø vaâng lôøi" (107) nhö moät hình thöùc soáng beàn ñoã (108) do lôøi khaán giöõ caùc lôøi khuyeân cuûa Tin Möøng, ñaõ ñöôïc ban giuùp ngöôøi ta "coù khaû naêng haùi löôïm ñöôïc nhieàu hoa traùi dö thöøa hôn töø [...]ôn suûng cuûa pheùp röûa" (109). Ñoái vôùi caû tín höõu giaùo daân laãn caùc linh muïc, linh ñaïo cuûa Caùc Vieän Ñôøi Soáng Thaùnh Hieán coù theå trôû thaønh nguoàn taøi nguyeân quan troïng giuùp hoï soáng ôn goïi rieâng cuûa hoï. Hôn nöõa, caùc thaønh vieân cuûa caùc Vieän Ñôøi Soáng Thaùnh Hieán, vôùi söï ñoàng thuaän caàn thieát cuûa caùc beà treân cuûa hoï (110), thöôøng coù theå tìm thaáy nôi caùc hieäp hoäi môùi moät söï trôï giuùp quan troïng ñeå soáng ôn goïi cuûa mình, vaø ngöôïc laïi, coù theå cung öùng moät "chöùng taù trung tín, haân hoan vaø coù tính ñaëc suûng ñoái vôùi ñôøi soáng thaùnh hieán" (111), nhôø theá, taïo neân moät söï phong phuù hoùa hoã töông.

d) Sau cuøng, ñieàu coù yù nghóa laø tinh thaàn caùc lôøi khuyeân cuûa Tin Möøng cuõng ñaõ ñöôïc Huaán Quyeàn ñeà nghò cho moïi thöøa taùc vieân thuï phong (112). Ngay baäc soáng ñoäc thaân, moät ñieàu baét buoäc ñoái vôùi caùc linh muïc trong truyeàn thoáng Latinh ñaùng kính (113) cuõng ñaõ roõ raøng coù cuøng moät ñöôøng höôùng vôùi caùc hoàng aân ñaëc suûng; baäc soáng naøy khoâng chuû yeáu coù tính chöùc naêng; ñuùng hôn, noù "thöïc söï laøm ngöôøi ta ñaëc bieät trôû neân ñoàng hình ñoàng daïng vôùi chính loái soáng rieâng cuûa Chuùa Kitoâ" (114), trong ñoù, vieäc hoaøn toaøn hieán mình cho söù meänh maø bí tích truyeàn chöùc thaùnh trao ban ñaõ ñöôïc theå hieän (115).

Caùc hình thöùc thöøa nhaän cuûa Giaùo Hoäi

23. Taøi lieäu naøy coù yù ñònh minh giaûi vò trí thaàn hoïc vaø Giaùo Hoäi hoïc cuûa caùc hieäp hoäi môùi trong Giaùo Hoäi döôùi aùnh saùng moái töông quan giöõa caùc hoàng aân phaåm traät vaø ñaëc suûng. Hy voïng raèng taøi lieäu naøy seõ ñoùng goùp vaøo vieäc nhaän dieän ñöôïc moät caùch cuï theå caùc phöông theá thoaû ñaùng nhaát ñeå Giaùo Hoäi thöøa nhaän chuùng. Boä Giaùo Luaät hieän haønh cung caáp caùc phöông theá phaùp lyù khaùc nhau ñeå thöøa nhaän caùc thöïc theå môùi trong Giaùo Hoäi, voán do caùc hoàng aân ñaëc suûng maø coù. Caùc phöông theá naøy caàn phaûi ñöôïc xem xeùt moät caùch thaän troïng (116), traùnh caùc tieàn leä khoâng bieát xem xeùt thoaû ñaùng caû caùc nguyeân taéc luaät leä neàn taûng laãn baûn chaát vaø tính ñaëc thuø cuûa caùc thöïc theå ñaëc suûng ña daïng.

Nhìn töø moái töông quan giöõa caùc hoàng aân phaåm traät vaø ñaëc suûng, ñieàu caàn laø phaûi xem xeùt hai tieâu chuaån caên baûn khoâng theå taùch bieät nhau: a) toân troïng tính ñaëc thuø cuûa caùc nhoùm ñaëc suûng caù theå, traùnh nhöõng troùi buoäc phaùp lyù boùp ngheït tính môùi meû voán phaùt sinh töø kinh nghieäm chuyeân bieät. Nhôø caùch naøy, ngöôøi ta traùnh ñöôïc nguy cô caùc ñaëc suûng ña daïng bò coi nhö caùc nguoàn taøi nguyeân taàm thöôøng trong Giaùo Hoäi; b) toân troïng caùc regimen (hieán cheá?) neàn taûng trong Giaùo Hoäi, nhôø caùch naøy, ta laøm deã vieäc thaùp nhaäp höõu hieäu caùc hoàng aân ñaëc suûng vaøo ñôøi soáng cuûa caû Giaùo Hoäi ñaëc thuø laãn Giaùo Hoäi hoaøn vuõ. Nhôø theá, traùnh ñöôïc baát cöù nguy cô naøo khieán caùc thöïc theå ñaëc suûng bò coi nhö hoaït ñoäng song song vôùi ñôøi soáng Giaùo Hoäi hay khoâng ñöôïc saép xeáp trong töông quan vôùi caùc hoàng aân phaåm traät.

Keát luaän

24. Khi chôø ñeå ñöôïc tuoân ñoå Chuùa Thaùnh Thaàn, caùc moân ñeä ñaàu tieân ñaõ raát chuyeân chaêm vaø hôïp nhaát trong lôøi caàu nguyeän cuøng vôùi Ñöùc Maria, Meï Chuùa Gieâsu (xem Cv 1:14). Ngaøi ñaõ hoaøn toaøn chaáp nhaän moïi ôn suûng vaø laøm cho chuùng sinh hoa traùi, nhôø theá, ngaøi ñaõ ñöôïc Thieân Chuùa Ba Ngoâi Chí Thaùnh phong phuù hoùa moät caùch sieâu dö traøn: quan troïng nhaát laø ôn ñöôïc laøm Meï Thieân Chuùa. Moïi con caùi cuûa Giaùo Hoäi coù theå chieâm ngöôõng söï ngoan ngoaõn hoaøn toaøn cuûa ngaøi ñoái vôùi haønh ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn: moät söï ngoan ngoaõn khoâng tì veát trong ñöùc tin vaø trong söï khieâm nhöôøng trong saùng. Do ñoù, Ñöùc Meï ñaõ chöùng toû moät caùch troïn veïn vieäc ngoan ngoaõn vaø trung thaønh laõnh nhaän moïi hoàng aân cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn. Hôn nöõa, nhö Coâng Ñoàng Vatican daïy, Ñöùc Trinh Nöõ Maria, baèng ñöùc aùi maãu thaân cuûa ngaøi, "chaêm soùc anh em cuûa Con mình, nhöõng ñöùa con vaãn coøn ñang löõ thöù treân traàn gian giöõa voøng vaây cuûa nguy hieåm vaø thöû thaùch, cho tôùi luùc chuùng ñöôïc ñöa vaøo coõi haïnh phuùc taïi queâ höông ñích thöïc cuûa chuùng" (117). Vì ngaøi "töï ñeå mình ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn daãn daét treân con ñöôøng ñöùc tin höôùng veà ñích phuïc vuï vaø sinh hoa traùi, neân hoâm nay, ta nhìn leân ngaøi vaø xin ngaøi giuùp chuùng ta coâng boá söù ñieäp cöùu roãi cho moïi ngöôøi vaø giuùp caùc moân ñeä môùi, ñeán löôït hoï, trôû thaønh caùc ngöôøi rao giaûng Tin Möøng" (118). Vì lyù do naøy, Ñöùc Maria ñöôïc nhìn nhaän laø Meï Giaùo Hoäi vaø chuùng ta, ñaày loøng tin töôûng, cuøng chaïy ñeán vôùi ngaøi, ñeå, nhôø söï giuùp ñôõ ñaéc löïc vaø söï caàu baàu maïnh theá cuûa ngaøi, caùc ñaëc suûng, ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn ban phaùt cho caùc tín höõu, ñöôïc laõnh nhaän moät caùch ngoan ngoaõn vaø sinh hoa traùi cho ñôøi soáng vaø söù meänh cuûa Giaùo Hoäi vaø cho thieän ích cuûa theá giôùi.

Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ, trong buoåi yeát kieán daønh cho Ñöùc Hoàng Y Boä Tröôûng ngaøy 14 thaùng Ba, 2016, ñaõ chaáp thuaän Thö naøy, töøng ñöôïc Phieân Hoïp Toaøn Theå cuûa Thaùnh Boä naøy thoâng qua, vaø truyeàn cho coâng boá.

Roâma, töø Vaên Phoøng Thaùnh Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin, ngaøy 15 thaùng Naêm naêm 2016, Ngaøy Leã Hieän Xuoáng.

Hoàng Y Gerhard Muller, Boä Tröôûng

Luis F. Ladaria, S.I., Toång Giaùm Muïc hieäu toøa Thibica, Thö Kyù

- - - - - - - - - - - - - -

(*) Nhoùm Phuïng Vuï Caùc Giôø Kinh: "Thaàn Khí toû mình ra nôi moãi ngöôøi moät caùch, laø vì ích chung". Baûn dòch cuûa Cha Nguyeãn Theá Thuaán cuõng töông töï nhö theá.

[1] Hieán cheá tín lyù Lumen Gentium, soá 4.

[2] Thaùnh Gioan Chrysostom, Homilia de Pentecoste, II, 1: PG 50, 464.

[3] Ñöùc Phanxicoâ, Toâng Huaán Evangelii Gaudium (24 tah1ng 11, 2013), 49: AAS 105 (2013), 1040.

[4] Xem ñaõ daãn, 20-24: AAS 105 (2013), 1028-1029.

[5] Xem ñaõ daãn, 14: AAS 105 (2013), 1025.

[6] Ñaõ daãn, 25: AAS 105 (2013), 1030.

[7] Saéc leänh Apostolicam Actuositatem, 19.

[8] Ñöùc Phanxicoâ, Toâng Huaán Evangelii Gaudium, 14: AAS 105 (2013), 1026; Xem Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI, Baøi giaûng trong Thaùnh Leã khai maïc hoäi nghò toaøn theå laàn thöù naêm haøng giaùm muïc Myõ Chaâu Latinh vaø vuøng Caribbean taïi "La Aparecida" (13 thaùng 5 2007): AAS 99 (2007), 43.

[9] Ñöùc Gioan Phaoloâ II, Dieãn vaên cho nhöõng ngöôøi thuoäc Caùc Phong Traøo Giaùo Hoäi vaø Caùc Coäng Ñoàng môùi ngaøy voïng Leã Hieän Xuoáng (30 thaùng 5, 1998), 7: Insegnamenti 21/1 (1998), 1123.

[10] Ñaõ daãn, 6: Insegnamenti 21/1 (1998), 1122.

[11] Ñaõ daãn., 8: Insegnamenti 21/1 (1998), 1124.

[12] "Coù nhöõng loaïi ñaëc suûng ñaëc thuø (charismata) khaùc nhau" (Rm 12:6); "moãi ngöôøi chuùng ta ñeàu coù ñaëc suûng rieâng do Chuùa ban, ngöôøi thì ñaëc suûng naøy, ngöôøi thì ñaëc suûng kia" (1 Cr 7:7).

[13] Trong tieáng Hy Laïp, hai töø (chaùrisma and chaùris) coù chung moät goác.

[14] Xem. Origen, De principiis, I, 3, 7: PG 11, 153: "ñieàu ñöôïc goïi laø hoàng aân Chuùa Thaùnh Thaàn ñaõ ñöôïc chuyeån giao qua coâng trình Chuùa Con vaø ñöôïc taïo ra bôøi coâng trình Chuùa Cha"

[15] Thaùnh Basileâoâ thaønh Caesarea, Regulae fusius Tractae, 7, 2: PG 31, 933-934.

[16] "Ai noùi tieáng laï töï xaây döïng chính mình, nhöng ai noùi tieân tri thì xaây döïng Giaùo Hoäi" (1 Cr 14:4). Thaùnh Toâng Ñoà khoâng baùc boû ôn noùi tieáng laï (glossolalia), moät ñaëc suûng caàu nguyeän höõu ích cho moái töông quan baûn thaân vôùi Thieân Chuùa, vaø ngaøi thöøa nhaän noù laø moät ñaëc suûng chaân chính, duø khoâng tröïc tieáp coù ích lôïi coäng ñoàng: "toâi caûm taï Thieân Chuùa vì toâi ñaõ noùi tieáng laï hôn baát cöù ai trong anh em, nhöng trong Giaùo Hoäi, toâi chaúng thaø noùi naêm chöõ baèng ñaàu oùc mình, ñeå coù theå huaán giaùo caû ngöôøi khaùc nöõa, hôn laø noùi möôøi ngaøn chöõ tieáng laï" (1 Cor 14:18-19).

[17] Xem 1 Cor 12:28: "Trong Hoäi Thaùnh, Thieân Chuùa ñaõ ñaët moät soá ngöôøi, thöù nhaát laø caùc Toâng Ñoà, thöù hai laø caùc ngoân söù, thöù ba laø caùc thaày daïy, roài ñeán nhöõng ngöôøi ñöôïc ôn laøm pheùp laï, ñöôïc nhöõng ñaëc suûng ñeå chöõa beänh, ñeå giuùp ñôõ ngöôøi khaùc, ñeå quaûn trò, ñeå noùi caùc thöù tieáng laï"

[18] Trong caùc tuï hoïp coäng ñoàng, vieäc coù quaù dö caùc bieåu hieän ñaëc suûng coù theå taïo ra khoù khaên, taïo ra baàu khí tranh chaáp, maát traät töï vaø hoãn ñoän. Nhöõng Kitoâ höõu ít hoàng aân hôn coù nguy cô rôi vaøo maëc caûm töï ti (xem 1Cr 12:15-16); trong khi aáy, nhöõng ngöôøi coù nhieàu ñaëc suûng deã bò caùm doã coù nhöõng daùng boä töï cao töï ñaïi (xem 1 Cr 12:21).

[19] Neáu trong coäng ñoaøn, khoâng tìm thaáy ai coù khaû naêng giaûi thích caùc töø ngöõ laï luøng cuûa ngöôøi noùi tieáng laï, thì Thaùnh Phaoloâ daïy nhöõng ngöôøi noùi tieáng laï neân giöõ im laëng. Neáu coù ngöôøi bieát giaûi thích, Thaùnh Phaoloâ cho pheùp hai, hay nhieàu nhaát ba ngöôøi noùi tieáng laï (xem 1Cr 14:27-28).

[20] Thaùnh Phaoloâ khoâng chaáp nhaän yù nieäm linh höùng tieân tri khoâng kieàm cheá; thay vaøo ñoù, ngaøi quaû quyeát raèng "Ngoân söù thì laøm chuû nhöõng caûm höùng tieân tri cuûa mình, bôûi vì Thieân Chuùa khoâng phaûi laø Thieân Chuùa gaây hoãn loaïn, nhöng laø Thieân Chuùa taïo bình an" (1 Cr 14:32-33). Ngaøi quaû quyeát raèng "Neáu ai töôûng mình laø ngoân söù hoaëc ñöôïc Thaàn Khí linh höùng, thì haõy nhìn nhaän raèng caùc ñieàu toâi vieát ñaây laø meänh leänh cuûa Chuùa. Ai khoâng nhaän bieát ñieàu aáy, thì cuõng khoâng ñöôïc Chuùa bieát ñeán" (1Cr 14:37-39). Tuy nhieân, ngaøi keát luaän moät caùch tích cöïc khi môøi goïi hoï haõy khao khaùt ôn noùi tieân tri vaø ñöøng ngaên caám noùi caùc tieáng laï (xem 1 Cr 14:39).

[21] Ñöùc Pioâ XII, Thoâng Ñieäp Mystici Corporis (29 thaùng 6, 1943): AAS 35 (1943), 206-230.

[22] Xem Hieán Cheá Tín Lyù Lumen Gentium, 4, 7, 11, 12, 25, 30, 50; Hieán Cheá Tín Lyù Dei Verbum, 8; Saéc Leänh Apostolicam Actuositatem, 3, 4, 30; Saéc Leänh Presbyterorum Ordinis 4, 9.

[23] Hieán Cheá Tín Lyù Lumen Gentium, 4.

[24] Ñaõ daãn, 12.

[25] Xem Saéc Leänh Apostolicam Actuositatem, 3: "Ñeå theå hieän vieäc toâng ñoà naøy, Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng thaùnh hoùa daân Chuùa qua taùc vuï vaø caùc bí tích, cuõng ban cho caùc tín höõu nhöõng ôn ñaëc bieät (xem 1Cr 12:7), 'phaân phaùt nhöõng ôn ñoù cho moïi ngöôøi tuøy yù Ngaøi' (1Cr 12:11) ñeå moãi ngöôøi tuøy theo ôn ñaõ nhaän maø giuùp ñôõ nhau vaø chính hoï trôû neân nhö 'nhöõng ngöôøi quaûn lyù trung tín giöõ moïi thöù ôn cuûa Thieân Chuùa' (1Pr 4:10) haàu xaây döïng toaøn thaân trong ñöùc aùi (xem Ep 4:16)"

[26] Ñaõ daãn.

[27] Xem Hieán Cheá Tín Lyù Lumen Gentium, 12: "Nhöõng vò thuû laõnh trong Giaùo Hoäi coù thaåm quyeàn phaùn quyeát veà tính caùch chaân chính vaø söï söû duïng hôïp lyù caùc ôn laï aáy; caùc ngaøi coù nhieäm vuï ñaëc bieät phaûi khaûo saùt taát caû, khoâng phaûi ñeå daäp taét Thaùnh Thaàn, nhöng ñeå giöõ laïi nhöõng ñieàu thieän haûo (x. 1Th 5,12 vaø 19-21)". Duø caâu naøy noùi caän keà tôùi vieäc bieän phaân caùc hoàng aân ngoaïi thöôøng, nhöng do loaïi suy, ñieàu noùi ôû ñaây cuõng aùp duïng chung cho moïi ñaëc suûng.

[28] Thí duï xem Ñöùc Phaoloâ VI, Toâng Huaán Evangelii nuntiandi (8 thaùng 12, 1975), 58: AAS 68 (1976), 46-49; Thaùnh Boä Caùc Vieän Tu Doøng vaø Tu Trieàu - Thaùnh Boä Giaùm Muïc, Chæ Thò Mutuae relationis (14 thaùng 5, 1978), AAS 70 (1978), 473-506; Ñöùc Gioan Phaoloâ II, Toâng Huaán Christifideles Laici (30 thaùng 12, 1988): AAS 81 (1989), 393-521; Toâng Huaán Vita Consecrata (25 thaùng 3, 1996): AAS 88 (1996), 377-486.

[29] Lôøi quaû quyeát cuûa vaên kieän lieân boä noùi treân töùc Mutuae relationes khaù ñieån hình. Trong ñoaïn 34, vaên kieän naøy nhaán maïnh: "Seõ laø moät sai laàm nghieâm troïng khi bieán hai thöïc taïi: ñôøi soáng tu doøng vaø cô caáu Giaùo Hoäi, ñoäc laäp vôùi nhau, hay ñaët chuùng ñoái nghòch nhau nhö theå chuùng hieän toàn nhö hao thöïc theå xa laï, moät coù tính ñaëc suûng, moät coù tính ñònh cheá. Caû hai yeâu toá, töùc caùc hoàng aân thieâng lieâng vaø cô caáu Giaùo Hoäi taïo neân moät thöïc taïi duy nhaát, dcho duø phöùc taïp".

[30] Ñöùc Gioan Phaoloâ II, Söù ñieäp göûi caùc tham döï vieân Hoäi Nghò Theá Giôùi caùc Phong Traøo Giaùo Hoäi ñöôïc Hoäi Ñoàng Giaùo Hoaøng veà Giaùo Daân coå vuõ (27 thaùng 5, 1998), 5: Insegnamenti 21/1 (1998), 1065; Cuõng neân xem Ñaõ Daãn, Caùc Phong Traøo Giaùo Hoäi tuï hoïp döï hoäi nghò chuyeân ñeà quoác teá (2 thaùng 3, 1987): Insegnamenti 10/1 (1987), 476-479.

[31] Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI, Dieãn vaên tröôùc caùc tham döï vieân veà haønh höông ñöôïc huynh ñoaøn Hieäp Thoâng vaø Giaûi Phoùng coå vuõ (24 thaùng 3, 2007): Insegnamenti 3/1 (2007), 558.

[32] "Haønh trình vôùi nhau trong Giaùo Hoäi, döôùi söï höôùng daãn cuûa caùc muïc töû Giaùo Hoäi coù ñaëc suûng vaø thöøa taùc vuï ñaëc bieät, laø daáu chæ haønh ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn. Coù moät caûm thöùc veà Giaùo Hoäi laø moät ñieàu neàn taûng ñoái vôùi moïi Kitoâ höõu, moïi coäng ñoàng vaø moïi phong traøo": Ñöùc Phanxicoâ, Baøi giaûng trong Leã Troïng Hieän Xuoáng (19 thaùng 5, 2013): Insegnamenti 1 (2013), 208.

[33] Ñöùc Phanxicoâ, Baøi Giao Lyù (1 thaùng 10, 2014): L'Osservatore Romano (2 thaùng 10, 2014), 8.

[34] Xem Ga 7:39; 14:26; 15:26; 20:22.

[35] Xem Thaùnh Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin, Tuyeân Boá Dominus Iesus (6 thaùng 8, 2000), 9-12: AAS 92 (2000), 749-754.

[36] Thaùnh Ireâneâ thaønh Lyon, Adversus haereses, IV, 7, 4: PG 7, 992-993; V, 1, 3: PG 7, 1123; V, 6, 1: PG 7, 1137; V, 28, 4: PG 7, 1200.

[37] Xem Thaùnh Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin, Tuyeân Boá Dominus Iesus, 12: AAS 92 (2000), 752-754.

[38] Xem Ñöùc Gioan Phaoloâ II, Thoâng Ñieäp Dominum et Vivificantem (18 thaùng 5, 1986), 50: AAS 78 (1986), 896-870; Saùch Giaùo Lyù Cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo 727-730

[39] Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI, Toâng Huaán Sacramentum Caritatis (22 thaùng 2, 2007), 12: AAS 99 (2007), 114.

[40] Xem Saùch Giaùo Lyù cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, 1104-1107.

[41] Ñöùc Gioan Phaoloâ II, Dieãn Vaên vôùi nhöõng ngöôøi thuoäc caùc phong traøo Giaùo Hoäi vaø caùc coäng ñoàng môùi ngaøy Voïng Leã Hieän Xuoáng (30 thaùng 5, 1998), 7: Insegnamenti 21/1 (1998) 1123.

[42] Thaùnh Ephrem ngöôøi Syria, Caùc Thaùnh Ca veà ñöùc tin, 10, 12: CSCO 154, 50.

[43] Thaùnh Cyprianoâ thaønh Carthage, De oratione dominica, 23: PL 4, 553; xem Coâng Ñoàng Vatican II, Hieán Cheá Tín Lyù Lumen Gentium, 4.

[44] Coâng Ñoàng Vatican II, Saéc leänh Unitatis Redintegratio, 2.

[45] Xem Thaùnh Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin, Tuyeân Boá Dominus Iesus, 16: AAS 92 (2000), 757: "Söï vieân maõn cuûa maàu nhieäm cöùu roãi cuûa Chuùa Kitoâ cuõng thuoäc veà Giaùo Hoäi, voán keát hôïp baát khaû phaân vôùi Chuùa cuûa mình".

[46] Ñöùc Phaoloâ VI, Baøi Giaùo Lyù (8 thaùng 6, 1966): Insegnamenti 4 (1966), 794.

[47] Coâng Ñoàng Vatican II, Hieán Cheá Tín Lyù Lumen Gentium, 1.

[48] Kyø Hoïp Toaøn Theå Ñaëc Bieät Laàn Thöù Hai Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc, Ecclesia sub Verbo mysteria Christi celebrans pro salute mundi (Giaùo Hoäi döôùi Ngoâi Lôøi, maàu nhieäm Chuùa Kitoâ cöû haønh ñeå cöùu roãi theá gian). Phuùc trình sau cuøng (7 thaùng 12, 1985), II, C, 1: Enchiridion Vaticanum, 9, 1800; Xem Thaùnh Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin, Thö Communionis Notio (28 thaùng 5, 1992), 4-5: AAS 85 (1993), 839-841.

[49] Xem Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI, Toâng Huaán Verbum Domini (30 thaùng 9, 2010), 54: AAS 102 (2010), 733-734; Ñöùc Phanxicoâ, Toâng Huaán Evangelii Gaudium, 174: AAS 105 (2013), 1092-1093.

[50] Xem Thaùnh Basileâoâ thaønh Cesarea, De Spiritu Sancto, 26: PG 32, 181.

[51] J.H. Newman, Sermons Bearing on Subjects of the Day, London 1869, 132.

[52] Lôøi khaúng ñònh ñieån hình veà vaán ñeà naøy lieân quan tôùi Ñôøi Soáng Thaùnh Hieán coù theå tìm thaáy trong Ñöùc Gioan Phaoloâ II, Baøi Giaùo Lyù (28 thaùng 9, 1994), 5: Insegnamenti 17/2 (1994), 404-405.

[53] Coâng Ñoàng Vatican II, Hieán Cheá Tín Lyù Lumen Gentium, 7.

[54] Ñaõ daãn., 21.

[55] Ñaõ daãn.

[56] Ñaõ daãn.

[57] Thaùnh Basileâoâ thaønh Cesarea, De Spiritu Sancto, 16, 38: PG 32, 137.

[58] Coâng Ñoàng Vatican II, Hieán Cheá Tín Lyù Lumen Gentium, 28.

[59] Ñaõ daãn, Saéc Leänh Presybyterium Ordinis, 2.

[60] Coâng Ñoàng Vatican II, Hieán Cheá Tín Lyù Lumen Gentium, 29.

[61] Ñaõ daãn, 12.

[62] Xem Coâng Ñoàng Vatican II, Hieán Cheá Muïc Vuï Gaudium et Spes, 4, 11.

[63] Ñöùc Gioan Phaoloâ II, Toâng Huaán Christifideles Laici, 24: AAS 81 (1989), 434.

[64] Xem Ñaõ daãn, 29: AAS 81 (1989), 443-446.

[65] Xem Coâng Ñoàng Vatican II, Hieán Cheá Tín Lyù Lumen Gentium,, 12.

[66] Ñöùc Gioan Phaoloâ II, Baøi Giaùo Lyù (9 thaùng 3, 1994), 6: Insegnamenti 17/1 (1994), 641.

[67] Xem Saùch Giaùo Lyù Cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, 799 tt; Thaùnh Boä Caùc Vieän Ñôøi Soáng Thaùnh Hieán vaø Caùc Hoäi Ñôøi Soáng Toâng Ñoà, Chæ Thò Mutuae Relationes, 51: AAS 70 (1978), 499-500; Ñöùc Gioan Phaoloâ II, Toâng Huaán Vita Consecrata, 48: AAS 88 (1996), 421-422; Ñaõ daãn, Baøi Giaùo Lyù (24 thaùng 6, 1992), 6: Insegnamenti 15/1 (1992), 1935-1936.

[68] Xem Coâng Ñoàng Vatican II, Hieán Cheá Tín Lyù Lumen Gentium, 39-42; Ñöùc Gioan Phaoloâ II, Toâng Huaán Christifideles Laici, 30: AAS 81 (1989), 446.

[69] Ñöùc Phanxicoâ, Toâng Huaán Evangelii Gaudium, 130: AAS 105 (2013), 1074.

[70] Ñöùc Gioan Phaoloâ II, Toâng Huaán Christifideles Laici, 30: AAS 81 (1989), 447; Xem Ñöùc Phaoloâ VI, Toâng Huaán Evangelii Nuntiandi, 58: AAS 68 (1976), 49.

[71] Ñöùc Gioan Phaoloâ II, Toâng Huaán Christifideles Laici, 30: AAS 81 (1989), 446-447.

[72] Ñöùc Phanxicoâ, Baøi Giaûng Leã Hieän Xuoáng (19 thaùng 5, 2013), Insegnamenti 1 (2013), 208.

[73] Ñöùc Gioan Phaoloâ II, Toâng Huaán Christifideles Laici, 30: AAS 81 (1989), 447; Xem Ñöùc Phaoloâ VI, Toâng Huaán Evangelii Nuntiandi, 58: AAS 68 (1976), 48.

[74] Ñöùc Gioan Phaoloâ II, Toâng Huaán Christifideles Laici, 30: AAS 81 (1989), 447.

[75] Ñaõ daãn: AAS 81 (1989), 448.

[76] Xem Ñaõ daãn: AAS 81 (1989), 447.

[77] Ñöùc Phanxicoâ, Toâng Huaán Evangelii Gaudium, 130: AAS 105 (2013), 1074-1075.

[78] Thaùnh Boä Caùc Vieän Ñôøi Soáng Thaùnh Hieán vaø Caùc Hoäi Ñôøi Soáng Toâng Ñoà, Chæ Thò Mutuae Relationes, 12: AAS 70 (1978), 480-481; Xem Ñöùc Gioan Phaoloâ II, Dieãn Vaên Dòp gaëp Caùc Phong Traøo Giaùo Hoäi vaø Coäng Ñoàng Môùi ngaøy Voïng Leã Hieän Xuoáng (30 thaùng 5, 1998), 6: Insegnamenti 21/1 (1998), 1122.

[79] Ñöùc Phaoloâ VI, Toâng Huaán Evangelii Nuntiandi, 58: AAS 68 (1976), 48.

[80] Ñaõ daãn; Xem Ñöùc Phanxicoâ, Toâng Huaán Evangelii Gaudium, 174-175: AAS 105 (2013), 1092-1093.

[81] Ñöùc Gioan Phaoloâ II, Toâng Huaán Christifideles Laici, 30: AAS 81 (1989), 448.

[82] Ñöùc Phanxicoâ, Toâng Huaán Evangelii Gaudium, 177: AAS 105 (2013), 1094.

[83] Ñöùc Gioan Phaoloâ II, Toâng Huaán Christifideles Laici, 30: AAS 81 (1989), 448.

[84] Ñaõ daãn.

[85] Xem Ñöùc Phanxicoâ, Toâng Huaán Evangelii Gaudium, 184, 221: AAS 105 (2013), 1097, 1110-1111.

[86] Ñaõ daãn, 186: AAS 105 (2013), 1098.

[87] Thaùnh Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin, Thö Communionis Notio, 7: AAS 85 (1993), 842.

[88] Ñaõ daãn, 9: AAS 85 (1993), 843.

[89] Coâng Ñoàng Vatican II, Hieán Cheá Tín Lyù Lumen Gentium, 23.

[90] Ñaõ daãn, Saéc Leänh Christus Dominus, 11.

[91] Xem Ñaõ daãn, 2; Thaùnh Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin, Thö Communionis Notio, 13-14, 16: AAS 85 (1993), 846-848.

[92] Coâng Ñoàng Vatican II, Saéc Leänh Christus Dominus, 11.

[93] Xem Ñaõ daãn, 35; Boä Giaùo Luaät, ñieàu 591; Boä Giaùo Luaät Ñoâng Phöông, ñieàu 412,-2: Thaùnh Boä Caùc Vieän Ñôøi Soáng Thaùnh Hieán vaø Caùc Hoäi Ñôøi Soáng Toâng Ñoà, Chæ Thò Mutuae Relationes, 22: AAS 70 (1978), 487.

[94] Xem Thaùnh Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin, Thö Communionis Notio, 15: AAS 85 (1993), 847.

[95] Xem Coâng Ñoàng Vatican II, Hieán Cheá Tín Lyù Dei Verbum, 8; Saùch Giaùo Lyù Cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, 888-892.

[96] Coâng Ñoàng Vatican II, Hieán Cheá Tín Lyù Dei Verbum, 8.

[97] Ñaõ daãn, Hieán Cheá Tín Lyù Lumen Gentium, 10.

[98] Ñöùc Gioan Phaoloâ II, Toâng Huaán Pastores Gregis (16 thaùng 10, 2003), 10: AAS 96 (2004), 838.

[99] Xem Ñaõ daãn, Toâng Huaán Christifideles Laici, 29: AAS 81 (1989), 443-446.

[100] Coâng Ñoàng Vatican II, Hieán Cheá Tín Lyù Lumen Gentium, 10.

[101] Ñaõ daãn, Hieán Cheá Muïc Vuï Gaudium et Spes, 52; Xem Ñöùc Gioan Phaoloâ II, Toâng Huaán Familiaris Consortio (22 thaùng 11, 1981), 72: AAS 74 (1982), 169-170.

[102] Xem Ñöùc Gioan Phaoloâ II, Toâng Huaán Pastores Dabo Vobis (25 thaùng 3, 1992), 68: AAS 84 (1992), 777.

[103] Xem Ñaõ daãn, 31, 68: AAS 84 (1992), 708-709, 775-777.

[104] Xem Boä Giaùo Luaät, ñieàu 265; Boä Giaùo Luaät Ñoâng Phöông, ñieàu 357,-1.

[105] Xem Boä Giaùo Luaät, ñieàu 273; Boä Giaùo Luaät Ñoâng Phöông, ñieàu 370.

[106] Thaùnh Boä Caùc Vieän Ñôøi Soáng Thaùnh Hieán vaø Caùc Hoäi Ñôøi Soáng Toâng Ñoà, Chæ Thò Mutuae Relationes, 19, 34: AAS 70 (1978), 485-486, 493.

[107] Ñöùc Gioan Phaoloâ II, Toâng Huaán Vita Consecrata, 31: AAS 88 (1996), 404-405.

[108] Xem Coâng Ñoàng Vatican II, Hieán Cheá Tín Lyù Lumen Gentium, 43.

[109] Ñaõ daãn 44; Xem Saéc Leänh Perfectae Caritatis, 5; Ñöùc Gioan Phaoloâ II, Toâng Huaán Vita Consecrata, 14, 30: AAS 88 (1996), 387-388, 403-404.

[110] Xem Boä Giaùo Luaät, ñieàu 307,-3; Boä Giaùo Luaät Ñoâng Phöông, ñieàu 578,-3.

[111] Thaùnh Boä Caùc Vieän Ñôøi Soáng Thaùnh Hieán vaø Caùc Hoäi Ñôøi Soáng Toâng Ñoà, Chæ Thò Ripartire Da Cristo (19 thaùng 5, 2002), 30: Enchiridion Vaticanum, 21, 472.

[112] Xem Ñöùc Gioan Phaoloâ II, Toâng Huaán Pastores Dabo Vobis, 27-30: AAS 84 (1992), 700-707.

[113] Xem Ñöùc Phaoloâ VI, Thoâng Ñieäp Sacerdotalis Caelibatus (24 thaùng 6, 1967): AAS 59 (1967), 657-697.

[114] Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI, Toâng Huaán Sacramentum Caritatis, 24: AAS 99 (2007), 124.

[115] Xem Ñöùc Gioan Phaoloâ II, Toâng Huaán Pastores Dabo Vobis, 29: AAS 84 (1992), 703-705; Coâng Ñoàng Vatican II, Saéc Leänh Presbyterorum Ordinis, 16.

[116] Hình thöùc phaùp lyù ñôn giaûn nhaát ñeå thöøa nhaän caùc thöïc theå Giaùo Hoäi coù baûn chaát ñaëc suûng hieän nay döôøng nhö laø hình thöùc hieäp hoäi tö cuûa caùc tín höõu Kitoâ (Xem Boä Giaùo Luaät, ñieàu 321-326; Boä Giaùo Luaät Ñoâng Phöông, ñieàu 573,-2-583). Tuy nhieân, cuõng neân xem xeùt caùc hình thöùc phaùp lyù khaùc vôùi caùc ñaëc ñieåm chuyeân bieät, nhö caùc hieäp hoäi coâng cuûa caùc tín höõu Kitoâ (xem Boä Giaùo Luaät, ñieàu 573-730; Boä Giaùo Luaät Ñoâng Phöông, ñieàu 573,-1-583), caùc hieäp hoäi giaùo só cuûa tín höõu Kitoâ (Xem Boä Giaùo Luaät, ñieàu 302), caùc vieän ñôøi soáng thaùnh hieán (Xem Boä Giaùo Luaät, ñieàu 573-730; Boä Giaùo Luaät Ñoâng Phöông, ñieàu 410-571), caùc Hoäi Ñôøi Soáng Toâng Ñoà (Xem Boä Giaùo Luaät, ñieàu 731-746; Boä Giaùo Luaät Ñoâng Phöông, ñieàu 572) vaø caùc giaùm haït toøng nhaân (Xem Boä Giaùo Luaät, ñieàu 294-297).

[117] Coâng Ñoàng Vatican II, Hieán Cheá Tín Lyù Lumen Gentium, 62.

[118] Ñöùc Phanxicoâ, Toâng Huaán Evangelii Gaudium, 287: AAS 105 (2013), 1136.

Vuõ Vaên An

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page