Ñöùc Phanxicoâ noùi veà Giaùo Hoäi Phaùp
Ñöùc Phanxicoâ noùi veà Giaùo Hoäi Phaùp.
Roma (VietCatholic News 17-05-2016) - Trong cuoäc phoûng vaán cuûa Nhaät Baùo Coâng Giaùo Phaùp La Croix vöøa qua, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ cho raèng Giaùo Hoäi taïi ñaây coù moät khaû naêng saùng taïo.
Traû lôøi caâu hoûi "Ñöùc Giaùo Hoaøng nghó gì veà nöôùc Phaùp" cuûa Guillaume Goubert, giaùm ñoác cuûa tôø baùo, Ñöùc Phanxicoâ noùi raèng: Phaùp laø "tröôûng nöõ cuûa Giaùo Hoäi... nhöng khoâng phaûi laø ñöùa con gaùi trung thaønh nhaát! (cöôøi). Trong caùc naêm 1950, ngöôøi ta cuõng hay noùi "Nöôùc Phaùp, xöù cuûa truyeàn giaùo". Theo nghóa naøy, Phaùp laø moät khu ngoaïi bieân caàn ñöôïc phuùc aâm hoùa. Nhöng ta phaûi coâng baèng vôùi nöôùc Phaùp. Giaùo Hoäi ôû ñaây coù moät khaû naêng saùng taïo. . Nöôùc Phaùp cuõng laø moät laõnh thoå cuûa caùc vò ñaïi thaùnh, caùc ñaïi tö töôûng gia: Jean Guitton, Maurice Blondel, Emmanuel Levinas, ngöôøi khoâng phaûi laø Coâng Giaùo, Jacques Maritain. Toâi cuõng nghó tôùi söï saâu saéc cuûa neàn vaên chöông Phaùp.
Toâi cuõng ñaùnh giaù cao vieäc neàn vaên hoùa Phaùp ñaõ thaám nhieãm linh ñaïo Doøng Teân ra sao so vôùi traøo löu Taây Ban Nha, coù tính khoå haïnh hôn. Traøo löu Phaùp, moät traøo löu khôûi ñaàu vôùi Thaùnh Pierre Favre, luoân nhaán maïnh tôùi vieäc bieän phaân thaàn khí, ñem laïi moät muøi vò khaùc haún. Vôùi nhöõng nhaø linh ñaïo Phaùp vó ñaïi: Louis Lallemant, Jean-Pierre de Caussade. Vaø vôùi nhöõng nhaø thaàn hoïc Phaùp vó ñaïi, töøng giuùp ích xieát bao cho Doøng Teân: Henri de Lubac vaø Michel de Certeau. Hai vò vöøa keå laøm toâi raát haøi loøng: hai tu só Doøng Teân coù oùc saùng taïo. Toùm laïi, ñoù laø ñieàu laøm toâi raát haøo höùng vôùi nöôùc Phaùp. Moät ñaøng, laø tính theá tuïc cöôøng ñieäu, di saûn cuûa Caùch Maïng Phaùp vaø, ñaøng khaùc, raát nhieàu caùc ñaïi thaùnh.
Hoûi: Vò thaùnh nam hay vò thaùnh nöõ naøo ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha quí chuoäng hôn?
Ñöùc Phanxicoâ: Thaùnh Nöõ Teâreâxa thaønh Lisieux.
Hoûi: Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ höùa seõ tôùi Phaùp. Khi naøo thì moät cuoäc toâng du nhö theá khaû thi?
Ñöùc Phanxicoâ: Toâi ñaõ nhaän ñöôïc thö môøi cuûa Toång Thoáng Francois Hollande. Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc cuõng ñaõ môøi toâi. Toâi khoâng bieát khi naøo thì cuoäc vieáng thaêm naøy dieãn ra vì naêm tôùi laø naêm tuyeån cöû ôû Phaùp vaø, noùi chung, thoùi quen cuûa Toøa Thaùnh laø khoâng thöïc hieän moät cuoäc vieáng thaêm nhö theá vaøo luùc aáy. Naêm ngoaùi, moät soá giaû thuyeát ñaõ ñöôïc ñöa ra ñoái vôùi cuoäc vieáng thaêm nhö theá, bao goàm vieäc thaêm Ba Leâ vaø vuøng ngoaïi oâ, thaêm Loä Ñöùc vaø moät thaønh phoá chöa coù vò giaùo hoaøng naøo tôùi thaêm, Marseille chaúng haïn, töôïng tröng cho moät haûi caûng môû ra theá giôùi.
Hoûi: Giaùo Hoäi taïi Phaùp hieän traûi qua cuoäc khuûng hoaûng traàm troïng veà ôn goïi linh muïc. Ngaøy nay, phaûi laøm theá naøo vôùi moät ít linh muïc nhö theá?
Ñöùc Phanxicoâ: Ñaïi Haøn cho ta moät ñieån hình lòch söû. Nöôùc naøy ñaõ ñöôïc phuùc aâm hoùa bôûi caùc nhaø truyeàn giaùo töø Trung Hoa, nhöng sau ñoù, caùc vò naøy ñaõ boû ñi. Roài, suoát trong hai theá kyû, Ñaïi Haøn ñaõ ñöôïc caùc giaùo daân phuùc aâm hoùa. Ñoù laø moät laõnh thoå cuûa caùc vò thaùnh vaø caùc vò töû ñaïo vôùi moät Giaùo Hoäi vöõng maïnh hieän nay. Ñeå phuùc aâm hoùa, khoâng nhaát thieát phaûi coù caùc linh muïc. Pheùp Röûa ban cho ta söùc maïnh ñeå phuùc aâm hoùa. Vaø Chuùa Thaùnh Thaàn, maø ta laõnh nhaän luùc chòu Pheùp Röûa, thuùc ñaåy ta leân ñöôøng, mang theo söù ñieäp Kitoâ Giaùo, moät caùch can ñaûm vaø ñaày nhaãn naïi.
Chính Chuùa Thaùnh Thaàn laø ñaáng chuû ñaïo cho caùc coâng trình cuûa Giaùo Hoäi, laø ñoäng cô cuûa Giaùo Hoäi. Raát nhieàu Kitoâ Höõu ñaõ laøm ngô ñieàu ñoù. Moät nguy cô phaûn laïi Giaùo Hoäi laø chuû nghóa duy giaùo só. Ñoù laø moät toäi maø caû hai ngöôøi ñeàu phaïm, gioáng nhö ñieäu tango! Caùc linh muïc muoán giaùo só hoùa caùc giaùo daân, coøn caùc giaùo daân thì ñoøi ñöôïc giaùo só hoùa, cho noù deã daøng. ÔÛ Buenos Aires, toâi coù bieát moät soá ñoâng cha xöù toát buïng, thaáy moät giaùo daân coù khaû naêng, beøn söôùng reân hoâ lôùn: "Phaûi cho oâng naøy laøm phoù teá!" Khoâng, phaûi ñeå oâng ta tieáp tuïc laøm giaùo daân. Chuû nghóa duy giaùo só (laø vaán ñeà) heát söùc quan troïng ôû Chaâu Myõ Latinh. Neáu loøng ñaïo bình daân maïnh meõ ôû ñoù, thì chæ vì noù laø saùng kieán duy nhaát cuûa giaùo daân, nhöõng ngöôøi naøy khoâng neân bò giaùo só hoùa. Haøng giaùo só vaãn chöa coi troïng hoï.
Hoûi: Giaùo Hoäi ôû Phaùp, nhaát laø ôû Lyon, hieän ñang bò lao ñao bôûi tai tieáng aáu daâm trong quaù khöù. Giaùo Hoäi aáy phaûi laøm gì tröôùc tình theá naøy?
Ñöùc Phanxicoâ: Quaû thöïc raát khoù phaùn ñoaùn caùc söï kieän sau nhieàu thaäp nieân, trong moät boái caûnh khaùc. Thöïc taïi khoâng luoân luoân saùng söûa.
Nhöng ñoái vôùi Giaùo Hoäi, trong laõnh vöïc naøy, hieän khoù coù theå coù toa thuoác. Qua caùc laïm duïng naøy, moät linh muïc, ngöôøi voán coù ôn goïi daãn daét moät ñöùa treû veà vôùi Thieân Chuùa, laïi tieâu huûy em. Ngaøi ñaõ phaùt taùn ñieàu aùc, söï oaùn haän, söï ñau ñôùn. Nhö Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI ñaõ noùi, khoan dung phaûi laø soá khoâng.
Theo caùc yeáu toá toâi hieän coù, toâi tin raèng ôû Lyon, Ñöùc Hoàng Y Barbarin ñaõ ñöa caùc bieän phaùp caàn thieát, ngaøi ñaõ naém moïi vieäc trong tay. Ñaây quaû laø moät vò can ñaûm, coù oùc saùng taïo, moät nhaø truyeàn giaùo. Nay ta phaûi chôø caùc thuû tuïc cuûa luaät phaùp daân söï.
Hoûi: Nhö theá, Ñöùc Hoàng Y Barbarin khoâng bò baõi chöùc?
Ñöùc Phanxicoâ: Khoâng, ñieàu ñoù voâ lyù, thieáu khoân ngoan. Ta seõ thaáy sau khi dieãn trình daân söï hoaøn taát. Coøn nay, ñieàu aáy töï noù laø moät toäi phaïm.
Caùc nhaø trí thöùc Phaùp ñöôïc Ñöùc Phanxicoâ nhaéc ñeán
Treân ñaây, Ñöùc Phanxicoâ coù nhaéc ñeán 4 nhaø trí thöùc Phaùp, trong ñoù moät ngöôøi khoâng phaûi laø Coâng Giaùo, ñoù laø Levinas. Tôø La Croix cho bieát moät soá chi tieát veà hoï:
Jean Guitton (1901-1999): trieát gia vaø vaên só, moät baïn thaân cuûa Ñöùc Phaoloâ VI vaø laø giaùo daân ñaàu tieân tham döï Coâng Ñoàng Vatican II.
Maurice Blondel (1861-1949): toát nghieäp Tröôøng Sö Phaïm Quoác Gia, thaïc só trieát hoïc, giaûng daïy suoát ñôøi taïi Aix-en-Provence. OÂng keát aùn "vieäc baùc boû sieâu vieät" hay quyeàn töï quyeát cuûa lyù trí ñaåy xa ñeán choã cho mình laø ñuû.
Emmanuel Levinas (1906-1995): sinh taïi Lithuania, nhaäp quoác tòch Phaùp, trieát gia goác Do Thaùi naøy daãn nhaäp caùc tö töôûng cuûa Husserl vaø cuûa Heidegger vaøo Phaùp. Caùc soaïn phaåm cuoái cuøng cuûa oâng ñeà caäp tôùi ñaïo ñöùc hoïc.
Jacques Maritain (1882-1973): trôû laïi Coâng Giaùo naêm 1906, taùc giaû cuûa cuoán "Chuû Nghóa Nhaân Baûn Toaøn Dieän" (Humanisme Integral, 1936), naêm 1945, ñöôïc töôùng de Gaulle cöû laøm Ñaïi Söù Phaùp beân caïnh Toøa Thaùnh, taïi ñaây, oâng ñaõ keát baïn thaân vôùi Ñöùc Phaoloâ VI töông lai.
Tröôûng nöõ cuûa Giaùo Hoäi
Nhaân dòp naøy, Baùo La Croix nhaéc ñeán moät baøi baùo ngaøy 15 thaùng 6 naêm 2015 noùi veà moät caâu phaùt bieåu cuûa Ñöùc Phanxicoâ ñoái vôùi Phaùp, nhaân cuoäc gaëp gôõ giôùi treû Phaùp ngaøy 11 thaùng 6 naêm 2016, qua trung gian cuûa Ñöùc Hoàng Y Barbarin. Caâu phaùt bieåu ñoù gaàn y heät nhö caâu ñaàu tieân ngaøi traû lôøi Baùo La Croix laàn naøy: Ñöùc Giaùo Hoaøng noùi baèng tieáng Phaùp: "ngöôøi ta baûo Phaùp laø tröôûng nöõ cuûa Giaùo Hoäi". "Vaø noù quaû raát ñuùng nhö theá!". Roài giô ngoùn tay leân, ngaøi noùi tieáp "Nhöng khoâng trung thaønh hôn heát". Vöøa cöôøi, ngaøi vöøa hoûi: "Ñuùng chöù, khoâng trung thaønh hôn heát?"
Giôùi truyeàn thoâng vin vaøo caâu naøy, ñoïc sai, cho raèng theo Ñöùc Phanxicoâ "Phaùp laø ñöùa con gaùi raát baát trung". La Croix ñaët caâu hoûi: thöïc ra boái caûnh cuûa caâu noùi treân laø gì? Theo moät ngöôøi treû trong ñoaøn, thì cuoäc gaëp gôõ keùo daøi 50 phuùt vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng naøy chuù muïc vaøo söï khoù khaên phaûi laøm sao ñeå Giaùo Hoäi (taïi Phaùp, chöù khoâng haún nöôùc Phaùp) chòu "nhuùc nhích". Ñöùc Giaùo Hoaøng noùi ñuøa vôùi nhoùm ngöôøi treû naøy raèng: "coù moät nôi duy nhaát khoâng coù thay ñoåi, ñoù laø... nghóa ñòa". Roài ngaøi giaûi thích: "Nhieàu ngöôøi beà ngoaøi thì soáng ñaáy, nhöng beà trong thì ñaõ cheát. Nhieàu ngöôøi ñaõ ñaùnh maát nieàm vui". Theo anh, Ñöùc Giaùo Hoaøng döôøng nhö muoán noùi ñeán moät giaác moäng khoâng thaønh, ñeán heïn laïi khoâng leân, nôi Giaùo Hoäi Phaùp, "nhö theå ngaøi chôø mong nôi ngöôøi Coâng Giaùo Phaùp moät cuoäc canh taân, moät söï thöùc giaác, moät loøng baïo daïn khoâng thaáy ñeán".
Vieäc ñoïc ra boái caûnh cuûa caâu noùi treân ñaây quaû aên khôùp vôùi yù nghóa cuoäc gaëp gôõ cuûa ngaøi vôùi caùc giaùm muïc Phaùp ngaøy 19 thaùng 12 naêm 2014, trong ñoù, ngaøi cuõng nöûa ñuøa nöûa thaät nhaéc tôùi caâu gaàn nhö ñaõ trôû thaønh coâng thöùc quen thuoäc "Phaùp laø tröôûng nöõ cuûa Giaùo Hoäi". Caùc vò giaùm muïc hoâm ñoù cuõng cho raèng Ñöùc Phanxicoâ tieác nuoái caùch chung vieäc thieáu naêng ñoäng tính nôi Giaùo Hoäi Phaùp. "Vôùi ngaøi, nöôùc Phaùp ngaøy nay laø moät trong caùc khu ngoaïi vi cuûa ngaøi" nhö nhaän ñònh cuûa Ñöùc Hoàng Y Beniamino Stella, Boä Tröôûng Thaùnh Boä Giaùo Só".
Giaùo só hoùa
Nhaân dòp Ñöùc Phanxicoâ ñeà caäp tôùi chuû nghóa duy giaùo só, Baùo La Croix cuõng muoán ñoäc giaû löu yù tôùi moät baøi baùo ngaøy 3 thaùng 5, naêm 2016 cuûa hoï noùi veà nguy cô naøy trong Giaùo Hoäi. Hoï coù yù noùi tôùi laù thö cuûa Ñöùc Phanxicoâ göûi Ñöùc Hoàng Y Marc Ouellet, Chuû Tòch UÛy Ban Giaùo Hoaøng veà Chaâu Myõ Latinh noùi ñeán vieäc hôïp taùc ñuùng ñaén giöõa giaùo só vaø giaùo daân, caû hai ñeàu laø caùc taùc nhaân trong Giaùo Hoäi.
Ñöùc Phanxicoâ ñaëc bieät pheâ phaùn vieäc "coâng chöùc hoùa" ngöôøi giaùo daân. Hoï "laø caùc nhaø chuû ñaïo cuûa Giaùo Hoäi vaø cuûa theá giôùi". Neân caùc giaùm muïc vaø caùc linh muïc ñöôïc môøi goïi "phuïc vuï hoï, chöù khoâng baét hoï phuïc vuï mình".
Vuõ Vaên An