Thaùi ñoä ñuùng ñaén trong vieäc chaøo ñoùn
toâng huaán Amoris Laetitia
Thaùi ñoä ñuùng ñaén trong vieäc chaøo ñoùn toâng huaán Amoris Laetitia.
Roma (VietCatholic News 7-04-2016) - Trong maáy ngaøy qua, hai phe baûo thuû vaø caáp tieán trong Giaùo Hoäi Coâng Giaùo lieân tieáp ñöa ra nhieàu "mong öôùc" ñoái vôùi toâng huaán Amoris Laetitia saép ñöôïc coâng boá vaøo ngaøy 8 thaùng Tö naêm 2016 veà chuû ñeà gia ñình, döïa vaøo keát quaû cuûa hai thöôïng hoäi ñoàng naêm 2014 vaø 2015.
Nhöng ít ai chòu löu yù tôùi taøi lieäu vaø thö höôùng daãn ñoïc toâng huaán treân cuûa Vaên Phoøng Thöôïng Hoäi Ñoàng. Taøi lieäu vaø thö höôùng daãn naøy nhaán maïnh raèng Amoris Laetitia "tröôùc nhaát vaø treân heát laø moät vaên kieän muïc vuï" vaø laø "lôøi môøi goïi ñoái thoaïi".
Taøi lieäu treân, do tôø National Catholic Reporter ñöa tin, noùi raèng "noùi veà gia ñình vaø ngoû lôøi vôùi caùc gia ñình, thaùch ñoá khoâng phaûi laø thay ñoåi tín lyù maø laø hoäi nhaäp vaên hoùa caùc nguyeân taéc toång quaùt caùch naøo ñoù ñeå chuùng ñöôïc hieåu bieát vaø ñem ra thöïc haønh".
Nhaân noùi tôùi ñoái thoaïi, taøi lieäu nhaán maïnh raèng "vieãn kieán cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng veà xaõ hoäi coù tính bao goàm. Vieäc bao goàm naøy lieân quan tôùi coá gaéng nhaèm chaáp nhaän tính ña daïng, ñoái thoaïi vôùi nhöõng ngöôøi suy nghó khaùc (vôùi ta), khuyeán khích vieäc tham gia cuûa nhöõng ngöôøi coù nhöõng khaû naêng khaùc".
Taøi lieäu treân ñöôïc göûi cho caùc vò giaùm muïc cuøng vôùi caùc baûn toùm löôïc caùc buoåi yeát kieán vaøo ngaøy thöù Tö gaàn ñaây veà gia ñình cuûa Ñöùc Phanxicoâ, vaø Thaàn Hoïc Thaân Xaùc cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II; caùc taøi lieäu naøy ñöôïc moâ taû nhö "nguoàn quan troïng" cuûa Amoris Laetitia.
Joshua J. McElwee, khi ñöa tin naøy, cho bieát theo taøi lieäu treân, Ñöùc Giaùo Hoaøng muoán Giaùo Hoäi chaáp nhaän moät chuû tröông bao goàm môùi ñoái vôùi xaõ hoäi vaø phaûi laøm sao ñeå caùc tín lyù "phuïc vuï söù meänh muïc vuï" cuûa mình. Ngaøi "khuyeán khích khoâng nhöõng moät cuoäc 'canh taân' maø coøn hôn nöõa, phaûi laø moät cuoäc 'hoaùn caûi ngoân töø' chaân thöïc nöõa".
Taøi lieäu treân vieát raèng "Tin Möøng khoâng neân chæ coù tính lyù thuyeát, noù khoâng ñöôïc xa rôøi khoûi ñôøi thöïc cuûa ngöôøi ta... Ngoân töø cuûa chuùng ta phaûi khích leä vaø laøm an taâm moïi böôùc ñi tích cöïc cuûa moïi gia ñình chaân chính".
Taøi lieäu noùi theâm raèng Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ "muoán phaùt bieåu baèng moät ngoân töø thöïc söï tôùi tai ngöôøi ñoïc, vaø ñieàu naøy nguï yù bieän phaân vaø ñoái thoaïi". Veà bieän phaân, taøi lieäu cho raèng phaûi "traùnh vieäc coi caùc chaân lyù vaø quyeát ñònh laø vieäc ñöông nhieân; noù buoäc ta phaûi khaûo saùt vaø chaáp nhaän coù yù thöùc caùc coâng thöùc cuûa ta veà chaân lyù vaø caùc quyeát ñònh ta ñaõ choïn".
Taøi lieäu vieát tieáp: "Gioáng caùc vò tieàn nhieäm cuûa ngaøi, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ yeâu caàu raèng laø caùc muïc töû, chuùng ta phaûi bieän phaân giöõa nhieàu tình huoáng khaùc nhau maø caùc tín höõu vaø moïi ngöôøi, moïi gia ñình, moïi caù nhaân töøng traûi nghieäm".
"Bieän phaân... khích leä ta phaùt trieån töø toát tôùi toát hôn. Theo Thaùnh Inhaxioâ thaønh Loyola, moät trong caùc ñaëc ñieåm cuûa bieän phaân laø nhaán maïnh khoâng nhöõng vieäc phaûi tính tôùi söï thaät khaùch quan, maø caû vieäc phaùt bieåu söï thaät naøy baèng moät tinh thaàn toát laønh, bieát xaây döïng".
"Bieän phaân laø cuoäc ñoái thoaïi cuûa caùc vò chaên chieân vôùi Ñaáng Chaên Chieân Laønh ñeå luoân ñi tìm phaàn roãi caùc con chieân".
Veà ñoái thoaïi, taøi lieäu höôùng daãn cho raèng ñoái thoaïi "nghóa laø ta khoâng neân... coi nhöõng ñieàu ta suy nghó laø ñöông nhieân, caû nhöõng ñieàu ngöôøi khaùc suy nghó cuõng theá".
Taøi lieäu cuøng nguï yù cho raèng toâng huaán muoán naïi tôùi 2 laïc giaùo ngaøy xöa ñeå pheâ phaùn nhöõng ngöôøi sôï ñoái thoaïi. Taøi lieäu vieát "Ñöùc Phanxicoâ cho chuùng ta thaáy 2 loaïi ngöôøi khoâng theå ñoái thoaïi vì hoï ñeàu co ruùt hay co cuïm vaøo chính hoï. Moät soá ngöôøi giaûn löôïc con ngöôøi cuûa hoï vaøo ñieàu hoï bieát hay caûm nhaän maø thoâi (ngaøi goïi hoï laø 'ngoä ñaïo'); moät soá khaùc giaûn löôïc con ngöôøi cuûa hoï vaøo caùc ñieåm maïnh cuûa hoï maø thoâi (ngaøi goïi hoï laø 'taân Peâlagioâ' = töï söùc mình, khoâng caàn Thieân Chuùa)".
Nhöng "ñoái vôùi vaên hoùa ñoái thoaïi, vieäc bao goàm moïi ngöôøi laø ñieàu chuû yeáu... Ñöùc Giaùo Hoaøng gôïi yù raèng ta neân minh nhieân hieän höõu trong caùch theá hieåu Giaùo Hoäi nhö theá naøy: nhö daân trung thaønh cuûa Thieân Chuùa", moät daân bieát chaáp nhaän söï ña daïng, ñoái thoaïi vaø khuyeán khích söï tham döï cuûa nhöõng ngöôøi khaùc vôùi ta.
Tuy nhieân, taøi lieäu cuõng coù ñoaïn nhaán maïnh raèng "khoâng neân giaûi thích öu tö muïc vuï nhö laø choáng ñoái luaät leä vaø vieäc chaêm soùc muïc vuï. Vì söï thaät khoâng heà tröøu töôïng; noù töï hoaø nhaäp vaøo cuoäc haønh trình nhaân baûn vaø Kitoâ giaùo cuûa töøng tín höõu".
Taøi lieäu cho hay: "Chaêm soùc muïc vuï cuõng khoâng phaûi chæ laø vieäc aùp duïng thaàn hoïc thuaàn ngaãu nhieân thöïc tieãn. Ta khoâng heà coù yù ñònh goàm toùm chaêm soùc muïc vuï vaøo tín lyù maø thoâi, nhöng duy trì aán tích muïc vuï nguyeân thuûy vaø caáu thaønh cuûa tín lyù".
Taøi lieäu keát luaän nhö sau: "ngoân töø cuûa loøng thöông xoùt laø hieän thaân cuûa söï thaät ôû trong ñôøi. Do ñoù, quan taâm cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng laø taùi caûnh huoáng hoùa (re-contextualize) tín lyù ñeå phuïc vuï söù meänh muïc vuï cuûa Giaùo Hoäi".
Theo taøi lieäu naøy, "tín lyù neân ñöôïc giaûi thích trong töông quan vôùi troïng ñieåm cuûa sô truyeàn (kerygma) Kitoâ Giaùo vaø döôùi aùnh saùng cuûa caûnh huoáng muïc vuï nôi noù ñöôïc aùp duïng". Vì duø gì, nguyeân taéc cuûa Boä Giaùo Luaät vaãn coù giaù trò: "Phaàn roãi caùc linh hoàn, ñieàu luoân laø luaät toái cao cuûa Giaùo Hoäi, phaûi ñöôïc ñeå tröôùc maét ta".
Quan ñieåm cuûa hai vò giaùo phaåm Hoa Kyø
Cuõng trong maáy ngaøy qua, hai vò giaùo phaåm cao caáp nhaát cuûa Giaùo Hoäi Hoa Kyø ñaõ leân tieáng, giuùp ta hieåu roõ hôn nhöõng ñieàu vöøa trình baày ôû phía treân.
Vò ñaàu tieân laø Ñöùc Hoàng Y Timothy Dolan, Toång Giaùm Muïc New York. Taïi Roâma gaëp gôõ nhieàu giôùi chöùc Toøa Thaùnh tröôùc khi leân ñöôøng tôùi vuøng ngöôøi Kurd ôû Iraq ñeå baày toû tình lieân ñôùi vôùi caùc Kitoâ höõu bò baùch haïi ôû ñaáy, Ñöùc Hoàng Y Dolan ñaõ daønh cho taïp chí Crux moät cuoäc phoûng vaán.
Traû lôøi caâu nhaän ñònh cho raèng baát luaän Ñöùc Phanxicoâ noùi gì trong Amoris Laetitia, nhieàu ngöôøi cuõng seõ khoâng haøi loøng, Ñöùc Hoàng Y Dolan traû lôøi raèng: thì ngay töø thuôû ñaàu, ñaõ coù ngöôøi khoâng haøi loøng vôùi giaùo huaán cuûa Chuùa Gieâsu roài. Sau ñoù, vôùi Giaùo Hoäi cuõng vaäy. Luoân coù nhöõng caùch nhìn söï vaät khaùc nhau, nhöõng caùch giaûi thích söï vaät khaùc nhau. Baát chaáp nhöõng ñieàu naøy, "trong söù ñieäp cuûa Chuùa Gieâsu, voán coù söï roõ raøng vaø chính xaùc maø ta khoâng ñöôïc phaù roái, vaø toâi khoâng muoán phaù roái, vaø toâi tin Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ muoán phaù roái. Söù ñieäp toâi hy voïng saép xuaát hieän moät caùch trong treûo trong toâng huaán# laø: moät laàn nöõa, Giaùo Hoäi, döôùi söï linh höùng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, seõ thaønh thöïc coá gaéng trung thaønh vôùi giaùo huaán vöôït thôøi gian cuûa Chuùa Gieâsu, nhöng bieát aùp duïng giaùo huaán naøy moät caùch ñaày thöông xoùt, hieåu bieát, nhaân haäu".
"Ñieàu aáy khoâng môùi meû gì, vì toâi hy voïng ta vaãn ñang coá laøm ñieàu aáy töø laâu. Toâi nghó hieän coù chuùt kòch tính hôn tröôùc, vaø ñöôïc nhieàu ngöôøi chuù yù tôùi noù hôn, vì nhaân caùch cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ, ngöôøi ñaõ laøm cho söï nhaäy caûm muïc vuï aáy thaønh tieâu ñieåm suoát ba naêm qua".
"Toâi nghó ñieàu baïn saép söûa thaáy seõ laø moät phöông thöùc Coâng Giaùo coå ñieån, minh baïch baûo veä giaùo huaán cuûa Giaùo Hoäi nhöng vaãn keâu goïi nhöõng phöông caùch saùng taïo ñeå ñem loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa tôùi ngöôøi ta".
Theo Ñöùc Hoàng Y Dolan, thaùi ñoä ñuùng ñaén nhaát laø khieâm nhöôøng chaêm chuù (humble attentiveness): ñoïc, nghieân cöùu, xem kyõ Ñöùc Giaùo Hoaøng muoán noùi gì, chöù khoâng chæ caùc tít lôùn, nhöõng caâu vöøa loøng truyeàn thoâng (sounbites), duø laø truyeàn thoâng ñöùng ñaén nhö Crux!
Ñaïo Coâng Giaùo, theo Ñöùc Hoàng Y, chæ bieán maïng (evolution) chöù khoâng caùch maïng. Giaùo Hoäi khoâng thay ñoåi ñeå laøm vöøa loøng con ngöôøi hieän nay. Nhöng neáu Toâng Huaán, döïa vaøo toøa trong, cho pheùp ngöôøi Coâng Giaùo ly dò taùi hoân röôùc leã thì sao? Ñöùc Hoàng Y Dolan cho bieát: ngaøi khoâng daønh nhieàu thì giôø cho ñieàu naøy. Thöù nhaát, vì ngaøi nghó noù seõ khoâng dieãn ra. Thöù hai, thöïc ra noù ñaõ dieãn ra baèng nhieàu caùch roài.
Dó nhieân, voán coù moät phöông thöùc baûo thuû ñoái vôùi giaûi phaùp toaø trong ñöôïc caùc giaùo luaät gia vaø thaàn hoïc gia beânh vöïc. Nhö Thaùnh Anphongsoâ Ñeä Liguori chaúng haïn. Ngöôøi ta chæ sôï söï vieäc trôû neân quaù loûng leûo thoâi.
Ñieàu cuõng khieán Ñöùc Hoàng Y Dolan quan taâm laø giaûi phaùp toaø trong, duø raát quan troïng, nhöng ñöøng che khuaát söï thaät naøy: söù meänh chính vaø khaån tröông cuûa Giaùo Hoäi hieän nay laø ñeà cao veû ñeïp vaø cao quí cuûa bí tích hoân nhaân vaø ñôøi soáng gia ñình, chöù khoâng phaûi ly dò. Duø gì, nhöõng ngöôøi Coâng Giaùo ly dò taùi hoân maø coøn ñi nhaø thôø chæ laø soá raát nhoû.
Vò giaùo phaåm cao caáp thöù hai cuûa Hoa Kyø laø Ñöùc Hoàng Y Donald Wuerl cuûa Washington D.C. Trong dòp tôùi thaêm Hoïc Vieän Baéc Myõ ôû Roâma, ngaøi cuõng ñaõ leân tieáng vôùi cuøng moät quan ñieåm nhö Ñöùc Hoàng Y Dolan. Vì duø Toâng Huaán coù cho pheùp ngöôøi Coâng Giaùo ly dò taùi hoân röôùc leã, döïa vaøo toøa trong, thì ñaây cuõng khoâng phaûi laø caùch maïng muïc vuï gì. Vì thöïc ra, vieäc naøy ñaõ ñöôïc nhieàu vò giaûi toäi thöïc hieän roài.
Veà tín lyù, Ñöùc Hoàng Y Wuerl cuõng cho raèng "Taïi taâm ñieåm giaùo huaán cuûa chuùng ta laø maïc khaûi cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ. Giaùo Hoäi coá gaèng duy trì vaø baûo veä maïc khaûi aáy baèng tín lyù cuûa mình. Nhöng tín lyù caàn ñöôïc laøm cho soáng ñoäng, vaø vieäc naøy, ñoái vôùi coäng ñoàng, mang hình thöùc giaùo luaät, coøn ñoái vôùi caùc caù nhaân, noù mang hình thöùc thöïc haønh muïc vuï".
"Toâi nghó chuùng ta saép ñöôïc thaáy moät vieäc laøm töôi maùt laïi caùc ñöôøng höôùng treân. Chuùng ta bieát giaùo huaán laø gì roài, nhöng trong caû hai thöôïng hoäi ñoàng, ta luoân nghe noùi raèng giaùo huaán khoâng y heät nhö thöïc haønh muïc vuï. Toâi nghó chuùng ta saép ñöôïc thaáy ñieàu ñoù trong vaên kieän naøy..."
Theo Ñöùc Hoàng Y Wuerl, vieäc söû duïng toøa trong khoâng heà laø tieâu hoân trong toøa giaûi toäi, cuõng khoâng phaûi laø aùn voâ hieäu, maø chæ laø gaëp gôõ ngöôøi ta moät caùch coù yù thöùc taïi nôi hoï thaáy hoï hieän dieän. Ñaây laø thöïc haønh muïc vuï, moät vieäc voán ñaõ coù töø thuôû ñaàu cuûa Giaùo Hoäi.
Vuõ Vaên An