Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI vaø Ñöùc Phanxicoâ
gaëp nhau ôû loøng thöông xoùt
Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI vaø Ñöùc Phanxicoâ gaëp nhau ôû loøng thöông xoùt.
Roma (VietCatholic News 21-03-2016) - Ngay töø ñaàu, moät phaàn cuûa truyeän keå veà Ñöùc Phanxicoâ ñaõ laø: ngaøi coù veû choáng laïi Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI. Trong khi Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI laïnh luøng vaø xa vaéng, thì Ñöùc Phanxicoâ aám aùp vaø thaân daân; trong khi Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI cöùng coûi vaø giaùo ñieàu, thì Ñöùc Phanxicoâ côûi môû vaø meàm deûo; trong khi Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI laø ngöôøi cuûa heä thoáng thì Ñöùc Phanxicoâ laø ñoái cöïc cuûa heä thoáng.
Coøn nhieàu nöõa, tuy nhieân ñieàu roõ raøng laø ngöôøi ta coá gaéng ñaët hai vò ôû theá traùi ngöôïc nhau. Ñieàu ñaàu tieân phaûi noùi laø Ñöùc Phanxicoâ chöa heà laøm gì ñeå cung caáp nhieân lieäu cho vieäc truyeàn baù hình aûnh naøy. Ngay khi vöøa leân ngoâi, vò taân giaùo hoaøng ñaõ duøng tröïc thaêng tôùi Castel Gandolfo, nôi vò tieàn nhieäm taïm truù, ñeå oâm hoân ngaøi. Thoâng ñieäp ñaàu tieân, "AÙnh Saùng Ñöùc Tin" do Ñöùc Phanxicoâ ban haønh thaùng Saùu naêm 2013, phaàn lôùn döïa vaøo baûn thaûo cuûa Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI vaø Ñöùc Phanxicoâ môøi Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI tham döï nhieàu bieán coá lôùn.
Vaán ñeà coâng chính hoùa
Nay, ta laïi ñöôïc moät nhaéc nhôû môùi cho thaáy caâu truyeän thöïc söï giöõa hai vò laø söï lieân tuïc chöù khoâng phaûi giaùn ñoaïn. Ñoù laø cuoäc phoûng vaán Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI cuûa Cha Jacques Servais, moät linh muïc vaø laø thaàn hoïc gia Doøng Teân, nhaân cuoäc hoäi nghò taïi Roâma veà hoïc lyù truyeàn thoáng Coâng Giaùo veà coâng chính hoùa.
Theo cuoäc phoûng vaán treân, Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI cho raèng hieän ñang coù cuoäc "khuûng hoaûng saâu xa hai maët" veà ñöùc tin, phaùt sinh töø nieàm tin thaàn hoïc hieän ñaïi cho raèng ngöôøi ta coù theå ñöôïc cöùu roãi ôû beân ngoaøi Kitoâ Giaùo. Duø uûng hoä nieàm tin naøy, ngaøi vaãn cho hay noù taïo ra vieäc ñaùnh maát nhieät taâm truyeàn giaùo, vaø khieán ngöôøi ta hoaøi nghi töï hoûi taïi sao caàn phaûi tuaân theo caùc ñoøi hoûi cuûa Kitoâ Giaùo neáu baïn vaãn coù theå veà Trôøi maø khoâng caàn caùc ñoøi hoûi naøy.
Taát caû nhöõng ñieàu treân ñeàu ñuùng vaø khoâng phaûi laàn ñaàu tieân Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI noùi theá. Tuy nhieân ñieàu ñaùng noùi ôû ñaây laø vieäc ngaøi noùi tôùi loøng thöông xoùt. Ngaøi cho hay: caùch nay 500 naêm, khi xaåy ra Phong Traøo Theä Phaûn, ngöôøi ta coi söï hieän höõu cuûa Thieân Chuùa laø ñieàu ñöông nhieân vaø cho raèng Thieân Chuùa phaùt giaän veà taát caû nhöõng loän xoän maø con ngöôøi ñaõ gaây ra treân theá giôùi. Cho neân, caâu hoûi chuû löïc laø laøm theá naøo, moät con ngöôøi nhaân baûn coù theå ñöôïc cöùu roãi.
Martin Luther traû lôøi caâu hoûi treân baèng caùch noùi raèng chæ nhôø moät mình ñöùc tin maø thoâi, coøn Giaùo Hoäi Coâng Giaùo thì daïy raèng phaûi nhôø caû ñöùc tin laãn vieäc laøm toát nöõa. Chính vì theá, ñaõ xaåy ra cuoäc ly giaùo lôùn.
Ngaøy nay, theo Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI, noäi dung cuoäc tranh luaän treân ñaõ bò ñaûo ngöôïc. Con ngöôøi nam nöõ ngaøy nay nhìn vaøo moïi baïo löïc, söï aùc vaø sa ñoaï treân theá giôùi, vaø töï hoûi tin vaøo moät Thieân Chuùa yeâu thöông coù coøn yù nghóa gì khoâng. Noùi caùch khaùc, ñaây khoâng coøn laø vaán ñeà nhaân loaïi phaûi töï bieän minh tröôùc Thieân Chuùa; chính Thieân Chuùa môùi caàn phaûi töï bieän minh tröôùc maët nhaân loaïi.
Loøng thöông xoùt
Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI tin raèng caâu traû lôøi cuûa Thieân Chuùa cho thaùch thöùc treân laø loøng thöông xoùt. Theo ngaøi, Thieân Chuùa khoâng theå chæ ñôn giaûn laøm cho moïi söï aùc treân theá giôùi bieán maát, vì laøm theá laø töôùc heát töï do cuûa con ngöôøi. Ñieàu Thieân Chuùa coù theå laøm laø toû loøng thöông xoùt, qua ñoù, khuyeán khích con ngöôøi thöông xoùt laãn nhau. Loøng thöông xoùt naèm ôû taâm ñieåm caâu truyeän cuûa Kitoâ Giaùo, vôùi Con duy nhaát cuûa Thieân Chuùa saün saøng cheát vì yeâu thöông.
Ngaøi noùi raèng: "chæ nôi naøo coù thöông xoùt nôi aáy taøn aùc môùi chaám döùt, chæ vôùi loøng thöông xoùt, söï aùc vaø baïo löïc môùi keát thuùc". Ñieàu naøy ñem chuùng ta tôùi Ñöùc Phanxicoâ moät caùch raát gaàn guõi vì Ñöùc Taân Giaùo Hoaøng roõ raøng nhaán maïnh tôùi loøng thöông xoùt. Chæ caàn nhìn huy hieäu giaùo hoaøng cuûa ngaøi cuõng ñuû thaáy: miserando atque eligendo, ñaïi khaùi coù nghóa: "choïn baèng con maét thöông xoùt".Baøi giaûng leã Chuùa Nhaät ñaàu tieân laøm giaùo hoaøng cuûa ngaøi noùi raèng "söù ñieäp maïnh nhaát cuûa Chuùa laø loøng thöông xoùt" vaø hieän ta ñang ôû giöõa Naêm Thaùnh Ñaëc Bieät do Ñöùc Phanxicoâ khai maïc vaø daønh cho chuû ñeà thöông xoùt.
Söù ñieäp ngaén noåi tieáng nhaát cuûa ngaøi laø caâu "Toâi laø ai maø daùm xeùt ñoaùn?", moät bieåu thöùc noùi leân loøng thöông xoùt vaø cuõng laø thaùi ñoä cuûa ngaøi ñoái vôùi nhieàu vaán ñeà khaùc: ngöôøi ngheøo, chieán tranh, ngöôøi Coâng Giaùo ly dò vaø taùi hoân...
Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI noùi raèng "Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ hoaøn toaøn ñoàng yù vôùi ñöôøng höôùng treân... Thöïc haønh muïc vuï cuûa ngaøi ñöôïc phaùt bieåu qua söï kieän: ngaøi luoân noùi vôùi chuùng ta veà loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa. Chính loøng thöông xoùt thuùc ñaåy chuùng ta höôùng veà Thieân Chuùa trong khi ñöùc coâng baèng khieán chuùng ta sôï haõi tröôùc Nhan Thaùnh Ngöôøi".
Theo Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI, ngaøi thöøa höôûng vieäc nhaán maïnh tôùi loøng thöông xoùt töø trieàu giaùo hoaøng cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II, xaây döïng caên baûn tri thöùc cho noù vaø trao noù laïi cho Ñöùc Phanxicoâ, ngöôøi seõ ñem söù ñieäp naøy ra ñöôøng phoá.
Caùi nhìn cuûa Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI veà loøng thöông xoùt
Thieån nghó, ta neân ñoïc chính lôøi Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI traû lôøi Cha Servais ñeå thaáy roõ phaàn ñoùng goùp cuûa ngaøi vaøo yù nieäm thöông xoùt:
"Theo yù kieán toâi, tieáp tuïc vaãn coù caûm thöùc cho raèng chuùng ta caàn ôn thaùnh vaø söï tha thöù. Ñoái vôùi toâi, moät 'daáu chæ thôøi ñaïi' laø söï kieän yù nieäm loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa neân trôû thaønh moãi ngaøy moät trung taâm vaø chuû choát hôn, khôûi ñi töø Nöõ Tu Faustina, ngöôøi maø caùc thò kieán, veà nhieàu phöông dieän, voán phaûn aûnh moät caùch saâu xa hình aûnh Thieân Chuùa maø ngöôøi thôøi nay voán coù vaø khaùt mong cuûa hoï ñöôïc loøng toát cuûa Thieân Chuùa chieáu coá. Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II thaám nhuaàn vieãn kieán naøy moät caùch saâu saéc, duø khoâng luoân minh nhieân noùi ra. Nhöng chaéc chaén khoâng phaûi laø chuyeän tình côø khi cuoán saùch cuoái cuøng cuûa ngaøi, aán haønh ngay tröôùc ngaøy ngaøi qua ñôøi, ñaõ noùi veà loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa. Caên cöù vaøo caùc kinh nghieäm maø ngay töø thôøi nieân thieáu voán ñaõ khieán ngaøi phaûi giaùp maët vôùi moïi haønh vi taøn baïo coù theå coù cuûa con ngöôøi, ngaøi quaû quyeát raèng loøng thöông xoùt laø phaûn öùng duy nhaát chaân thöïc vaø höõu hieäu cuoái cuøng choáng laïi söùc maïnh cuûa söï aùc.
"Chæ ôû ñaâu coù thöông xoùt, baïo taøn môùi chaám döùt, chæ vôùi loøng thöông xoùt, söï aùc vaø baïo löïc môùi keát thuùc. Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ hoaøn toaøn nhaát trí vôùi ñöôøng höôùng naøy. Thöïc haønh muïc vuï cuûa ngaøi ñöôïc phaùt bieåu qua söï kieän naøy: ngaøi lieân tuïc noùi vôùi chuùng ta veà loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa. Loøng thöông xoùt giuùp chuùng ta höôùng veà Thieân Chuùa, trong khi ñöùc coâng baèng khieán chuùng ta sôï haõi tröôùc nhan Ngöôøi. Theo caùi nhìn cuûa toâi, ñieàu naøy cho thaáy roõ: döôùi nöôùc sôn töï tin vaø töï cho mình chính tröïc, con ngöôøi thôøi ñaïi ñaõ che ñaäy caùi hieåu saâu saéc cuûa hoï veà chính caùc thöông tích cuûa mình vaø söï baát xöùng cuûa hoï tröôùc maët Thieân Chuùa. Hoï ñang mong ñôïi söï thöông xoùt.
"Chaéc chaén khoâng phaûi laø chuyeän truøng hôïp ngaãu nhieân khi duï ngoân Ngöôøi Samaria Nhaân Haäu trôû thaønh loâi cuoán ñaëc bieät ñoái vôùi con ngöôøi thôøi nay. Vaø khoâng phaûi chæ vì duï ngoân naøy maïnh meõ nhaán maïnh tôùi chieàu kích xaõ hoäi cuûa söï hieän höõu Kitoâ Giaùo, cuõng khoâng haún vì trong noù, ngöôøi Samaria, moät con ngöôøi khoâng phaûi laø toân giaùo, so vôùi caùc ñaïi dieän cuûa toân giaùo, xem ra môùi laø ngöôøi, coù theå noùi, ñaõ thöïc söï haønh ñoäng phuø hôïp vôùi Thieân Chuùa, trong khi caùc ñaïi dieän chính thöùc cuûa toân giaùo döôøng nhö chaúng aên coù gì vôùi Thieân Chuùa caû. Ñieàu naøy roõ raøng laøm con ngöôøi hieän ñaïi thích thuù. Tuy nhieân, ñoái vôùi toâi, ñieàu xem ra cuõng quan troïng laø con ngöôøi, trong caùi thaúm saâu cuûa löông taâm hoï, luoân mong ñöôïc ngöôøi Samaria tôùi giuùp ñôõ mình; mong oâng cuùi xuoáng treân mình, xöùc daàu caùc veát thöông cuûa mình, saên soùc mình vaø ñöa mình tôùi beán laønh bình an. Phaân tích ñeán cuøng, hoï bieát raèng hoï caàn loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa vaø tình aâu yeám cuûa Ngöôøi. Trong caùi nghieät ngaõ cuûa theá giôùi kyõ thuaät hoùa trong ñoù xuùc caûm khoâng coøn ñaùng keå nöõa, ngöôøi ta caøng mong coù ñöôïc thöù tình yeâu cöùu vôùt nhöng khoâng. Ñoái vôùi toâi, hình nhö trong theå taøi loøng Chuùa thöông xoùt, coù ñieàu maø ta voán hieåu laø coâng chính hoùa nhôø ñöùc tin, nhöng môùi meû hôn. Khôûi ñi töø loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa, loøng thöông xoùt maø ai cuõng mong chôø, caû ngaøy nay, ta cuõng coù theå giaûi thích nhö môùi coát loõi neàn taûng cuûa hoïc lyù coâng chính hoùa vaø laøm cho noù xuaát hieän moät laàn nöõa trong moïi neùt lieân quan cuûa noù.
"Khi Thaùnh Anselmoâ noùi raèng Chuùa Kitoâ cheát treân Thaäp Giaù ñeå ñeàn buø söï xuùc phaïm khoân cuøng ñeán Thieân Chuùa, vaø nhôø theá ñaõ khoâi phuïc traät töï töøng bò phaù naùt, ngaøi ñaõ söû duïng moät ngoân töø raát khoù ñeå con ngöôøi hieän ñaïi chaáp nhaän (xem Gs 215.ss iv). Dieãn taû caùch naøy, ta lieàu mình phoùng chieáu leân Thieân Chuùa moät hình aûnh cuûa vò Thieân Chuùa giaän döõ, taøn nhaãn ñoái vôùi toäi loãi cuûa con ngöôøi, ñaày taâm tình baïo löïc vaø gaây haán so vôùi nhöõng ñieàu chính ta voán caûm nghieäm. Laøm theá naøo coù theå noùi veà ñöùc coâng baèng cuûa Thieân Chuùa maø laïi khoâng coù tieàm naêng phaù hoaïi nieàm xaùc tín voán ñaõ ñöôïc thieát laäp heát söùc vöõng vaøng nôi caùc tín höõu raèng Thieân Chuùa cuûa ngöôøi Kitoâ höõu laø vò Thieân Chuùa "giaàu loøng thöông xoùt" (Ep 2:4)? Hieän nay, caùch quan nieäm cuûa Thaùnh Anselmoâ ñaõ trôû neân baát khaû nieäm ñoái vôùi chuùng ta. Nhieäm vuï cuûa chuùng ta laø phaûi moät laàn nöõa coá gaéng hieåu ñöôïc söï thaät naèm phía sau kieåu phaùt bieåu naøy. Veà phaàn mình, toâi xin ñeà xuaát 3 ñieåm ñeå nhìn vaán ñeà naøy:
"a) Ngaøy nay, söï töông phaûn giöõa Chuùa Cha, Ñaáng nhaán maïnh tôùi coâng baèng moät caùch tuyeät ñoái, vaø Chuùa Con, Ñaáng vaâng lôøi Chuùa Cha vaø, vì vaâng lôøi, ñaõ chaáp nhaän caùc ñoøi hoøi taøn baïo cuûa coâng baèng, khoâng nhöõng baát khaû nieäm, maø, döïa vaøo neàn thaàn hoïc Ba Ngoâi, coøn töï sai laàm nöõa. Chuùa Cha vaø Chuùa Con laø moät vaø do ñoù, yù chí cuûa caùc vò töø noäi taïi voán chæ laø moät. Khi Chuùa Con lao ñao vôùi yù muoán cuûa Chuùa Cha trong Vöôøn Caây Daàu, thì ñoù khoâng phaûi laø chuyeän töï chaáp nhaän söï saép ñaët taøn baïo cuûa Chuùa Cha, nhöng ñuùng hôn laø loâi keùo nhaân loaïi vaøo chính yù muoán cuûa Thieân Chuùa. Sau ñaây, ta seõ coøn phaûi trôû laïi vôùi moái lieân heä giöõa hai yù chí cuûa Chuùa Cha vaø cuûa Chuùa Con.
"b) Neáu theá, taïi sao coøn coù chuyeän thaäp giaù vaø ñeàn toäi thay? Ngaøy nay, moät caùch naøo ñoù, trong caûnh meùo moù cuûa tö töôûng hieän ñaïi nhö treân ñaõ noùi, caâu traû lôøi cho caùc caâu hoûi naøy coù theå ñöôïc phaùt bieåu caùch môùi meû. Ta haõy ñaët mình tröôùc soá löôïng khoâng theå naøo tin ñöôïc caùc söï aùc, baïo löïc, gian doái, haän thuø, baïo taøn vaø ngaïo maïn ñang lan traøn vaø phaù huûy toaøn boä theá giôùi. Khoâng ai, keå caû Thieân Chuùa, coù theå ñôn giaûn tuyeân boá khoái löôïng söï aùc naøy khoâng heà coù. Khoái löôïng naøy phaûi ñöôïc thanh taåy, tu söûa vaø khuaát phuïc. Israel ngaøy xöa xaùc tín raèng hy leã ñeàn toäi haøng ngaøy vaø treân heát, ñaïi phuïng vuï Ngaøy Xaù Toäi (Yom Kippur) laø ñieàu caàn thieát ñeå laøm ñoái troïng (counterweight) cho khoái löôïng söï aùc kia treân theá giôùi vaø chæ nhôø söï taùi caân baèng naøy, theá giôùi môùi coù theå chòu ñöïng ñöôïc, coù theå noùi nhö theá. Moät khi caùc hy teá cuûa ñeàn thôø khoâng coøn nöõa, ngöôøi ta phaûi töï hoûi ñieàu gì coù theå choáng laïi caùc uy löïc cuûa söï aùc, laøm theá naøo tìm ñöôïc moät thöù laøm ñoái troïng ñaây. Caùc Kitoâ höõu bieát raèng ñeàn thôø bò huûy dieät ñaõ ñöôïc thay theá bôûi thaân xaùc soáng laïi cuûa Chuùa bò ñoùng ñinh vaø trong tình yeâu trieät ñeå vaø khoân löôøng cuûa Ngöôøi, moät ñoái troïng ñoái vôùi khoái löôïng söï aùc kia ñaõ ñöôïc taïo ra. Thöïc vaäy, hoï bieát raèng cuûa daâng ñöôïc daâng leân cho tôùi luùc ñoù chæ coù theå ñöôïc quan nieäm nhö moät cöû chæ mong chôø ñoái troïng chaân thöïc maø thoâi. Hoï cuõng bieát raèng tröôùc söùc maïnh quaù ñaùng cuûa söï aùc, chæ coù tình yeâu voâ giôùi haïn môùi ñuû, chæ moät ñeàn toäi thay voâ giôùi haïn môùi ñuû. Hoï bieát raèng Chuùa Kitoâ bò ñoùng ñinh vaø soáng laïi môùi laø söùc maïnh coù theå ñoái troïng laïi söùc maïnh söï aùc vaø cöùu ñöôïc theá giôùi. Vaø treân caên baûn naøy, hoï coøn hieåu ñöôïc caû yù nghóa cuûa chính ñau khoå cuûa mình nhö laø moät ñieàu ñöôïc loàng vaøo tình yeâu ñau khoå cuûa Chuùa Kitoâ vaø ñöôïc keå laø thaønh phaàn trong söùc maïnh cöùu chuoäc cuûa tình yeâu naøy. Treân ñaây, toâi ñaõ tröng daãn nhaø thaàn hoïc cho raèng Thieân Chuùa phaûi chòu ñau khoå vì toäi loãi cuûa Ngöôøi ñoái vôùi theá giôùi (1). Baây giôø, vì vieäc ñaûo ngöôïc caùch nhìn nhö theá, söï thaät sau ñaây ñaõ xuaát hieän: Thieân Chuùa khoâng theå ñeå khoái löôïng söï aùc phaùt xuaát töø söï töï do maø chính Ngöôøi ñaõ ban caáp "ôû nguyeân traïng" ñöôïc. Chæ coù Ngöôøi, ñeán chia seû söï ñau khoå cuûa theá giôùi, môùi coù theå cöùu chuoäc ñöôïc theá giôùi.
"c) Treân caên baûn treân, moái lieân heä giöõa Chuùa Cha vaø Chuùa Con trôû thaønh khaû nieäm hôn. ÔÛ ñaây, trong chuû ñeà naøy, toâi xin trích laïi moät ñoaïn trong cuoán saùch cuûa Henri de Lubac vieát veà Origen maø toâi thaáy raát roõ: "Ñaáng Cöùu Chuoäc ñeán theá gian vì caûm thöông nhaân loaïi. Ngöôøi mang laáy caùc thoáng khoå cuûa ta ngay tröôùc khi chòu ñoùng ñinh, thöïc söï coøn tröôùc caû luùc xuoáng theá nhaäp theå nöõa: vì neáu Ngöôøi khoâng caûm nghieäm caùc thoáng khoå aáy töø tröôùc, thì Ngöôøi ñaõ khoâng ñeán ñeå chia seû cuoäc nhaân sinh cuûa ta. Nhöng söï ñau khoå Ngöôøi chòu tröôùc cho chuùng ta laø söï ñau khoå naøo? Ñoù laø söï thoáng khoå vì yeâu. Nhöng chính Chuùa Cha, Thieân Chuùa cuûa vuõ truï, Ñaáng voán traøn ñaày chòu ñöïng, nhaãn naïi, thöông xoùt vaø caûm thöông, lieäu Ngöôøi coù chòu ñau khoå theo moät nghóa naøo ñoù khoâng? 'Chuùa, Thieân Chuùa cuûa caùc ngöôi, thöïc söï, ñaõ mang laáy cung caùch caùc ngöôi nhö ngöôøi boàng beá con trai mình' (Ñnl 1:31). Nhö theá, Thieân Chuùa ñaõ mang laáy caùc phong thaùi cuûa ta khi Con cuûa Ngöôøi mang laáy caùc ñau khoå cuûa ta. Chính Chuùa Cha cuõng khoâng khoûi thoáng khoå! Neáu Ngöôøi ñöôïc keâu cöùu, thì chaéc Ngöôøi bieát thöông xoùt vaø caûm thöông. Ngöôøi hieåu ñöôïc ñau khoå cuûa tình yeâu (Caùc Baøi Giaûng Leã veà EÂdeâkien 6:6)".
"ÔÛ moät soá nôi taïi Ñöùc, coù loøng suøng kính raát caûm ñoäng ñoái vôùi Not Gottes (Söï Ngheøo Khoå cuûa Thieân Chuùa). Veà phaàn toâi, ñieàu aáy khieán hieän ra tröôùc maét toâi moät hình aûnh gaây aán töôïng dieãn taû Chuùa Cha ñau khoå, Ñaáng, vì laø Cha, ñaõ chia seû trong loøng mình caùc ñau khoå cuûa Chuùa Con. Vaø hình aûnh "ngai ôn thaùnh" nöõa cuõng laø thaønh phaàn cuûa loøng sung kính naøy: Chuùa Cha naâng ñôõ thaäp giaù vaø Ñaáng chòu ñoùng ñinh, aâu yeám cuùi xuoáng vôùi Ngöôøi vaø caû hai nhö theå cuøng ôû treân thaäp giaù vôùi nhau. Bôûi theá, moät caùch cao caû vaø trong saùng, ôû ñaáy, ta hieåu ñöôïc loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa coù nghóa gì, söï tham döï cuûa Thieân Chuùa vaøo ñau khoå cuûa con ngöôøi coù nghóa gì. Ñaây khoâng phaûi laø chuyeän coâng baèng taøn baïo, cuõng khoâng phaûi laø chuû nghóa cuoàng tín cuûa Chuùa Cha, maø ñuùng hôn laø söï thaät vaø laø thöïc taïi cuûa saùng theá: söï chieán thaéng chaân thöïc vaø thaâm haäu söï aùc cuoái cuøng chæ coù theå thöïc hieän ñöôïc trong ñau khoå cuûa tình yeâu".
Ñieàu treân raát quan troïng vì moät soá nhaø pheâ bình Ñöùc Phanxicoâ phaùt xuaát töø nhoùm caùc thaàn hoïc gia baûo thuû voán meán moä Ñöùc Beâneâñíctoâ. Thöïc ra lieân heä giöõa Ñöùc Beâneâñíctoâ vaø Ñöùc Phanxicoâ khoâng phaûi nhö ngöôøi ta nghó laø ñoái laäp, maø laø lieân tuïc tuy caùc ngaøi thuoäc hai loaïi nhaân caùch khaùc nhau. Hai nhaân caùch naøy khoâng laøm cho caùc ngaøi khoâng cuøng nhau thöïc hieän nhöõng ñieàu laï luøng trong thôøi ñaïi maø duø gì cuõng naëng maàu saéc ña nguyeân.
- - - - - - - - - - - - - - - -
(1) Nhaø thaàn hoïc khoâng neâu teân naøy cho raèng Chuùa Kitoâ khoâng chòu ñau khoå vì toäi loãi ta maø 'ñaõ trieät tieâu loãi laàm cuûa Thieân Chuùa".
Vuõ Vaên An