Nhaân kyû nieäm ba naêm
ngaøy Ñöùc Phanxicoâ laøm giaùo hoaøng
Nhaân kyû nieäm ba naêm ngaøy Ñöùc Phanxicoâ laøm giaùo hoaøng.
Roma (VietCatholic News 12-03-2016) - Ngaøy 13 thaùng Ba naêm 2016 laø ngaøy kyû nieäm naêm thöù ba Ñöùc Hoàng Y Jorge Mario Bergoglio cuûa AÙ Caên Ñình ñöôïc baàu laøm Giaùm Muïc Roâma. Taïi nhaø nguyeän Sistine, khi ñöôïc baàu, ngaøi laáy teân hieäu Phanxicoâ vaø cho moïi ngöôøi hay ngaøi choïn teân hieäu naøy vì ngaøi raát moä meán Thaùnh Phanxicoâ Assisi. Trong ba naêm qua, nhieàu ngöôøi lieân keát caùc cöû chæ vaø haønh ñoäng cuûa vò taân giaùo hoaøng vôùi "Poverello" hay "Ngöôøi Ngheøo Heøn" cuûa Assisi, vò thaùnh coù leõ ñöôïc yeâu meán nhieàu nhaát trong truyeàn thoáng Coâng Giaùo...
Ta deã daøng bò thu huùt bôûi nhieàu bieåu töôïng beà ngoaøi raát baét maét, gaây baøn taùn, nhieàu dòp vó ñaïi ñeå chuïp hình vaø hieän nay thaät nhieàu nhöõng phaùt bieåu ngaén raát thôøi danh maø Ñöùc Phanxicoâ cung öùng cho chuùng ta haøng ngaøy: moät vò giaùo hoaøng boû nhöõng chieác giaày ñoû, maø duø gì cuõng chöa bao giôø laø thaønh phaàn chính thöùc trong tuû aùo cuûa moät giaùo hoaøng! Moät vò giaùo hoaøng aên vaän khieâm toán, töï traû tieàn phoøng, ñi laïi quanh Toøa Thaùnh baèng moät chieác Ford Focus hoaëc nhöõng chieác xe hôi nhoû khi vieáng caùc nöôùc ngoaøi. Moät vò giaùo hoaøng môøi ngöôøi heø phoá döï böõa saùng möøng sinh nhaät cuûa mình. Moät vò giaùo hoaøng noùi vôùi taøi xeá döøng laïi ôû böùc töôøng phaân caùch giöõa Gieârusalem vaø Beâlem ñeå caàu nguyeän tröôùc daáu chæ chia reõ vaø ñau khoå nhaõn tieàn. Moät vò giaùo hoaøng môøi giaùo só Hoài Giaùo cuøng ngoài vôùi mình trong giaùo hoaøng xa laøm moät voøng coâng vieân ôû Coäng Hoøa Trung Phi. Vò giaùm muïc Roâma naøy chuyeân hoân caùc treû thô vaø oâm aáp caùc cô theå beänh hoaïn, dò hình, tan naùt, vaø nhöõng keû bò xaõ hoäi boû rôi. Ngaøi bieát söû duïng ñieän thoaïi vaø söû duïng noù luoân. Ngaøi xeáp haøng ñeå kieåm tra aùo choaøng taïi Phoøng Thöôïng Hoäi Ñoàng ôû Vatican vaø vui veû hoïp baùo treân khoâng vôùi caùc kyù giaû trong khi nhieàu nhaø laõnh ñaïo Giaùo Hoäi nín thôû ñoái vôùi nhöõng cuoäc gaëp gôõ nay ñaõ trôû thaønh truyeàn thuyeát. Ngaøi ñaõ phuïc hoài caùc Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc ñeå chuùng coù vò trí thích ñaùng cuûa chuùng trong Giaùo Hoäi: nhöõng buoåi gaëp gôõ cuûa caùc nhaø laõnh ñaïo Giaùo Hoäi maïnh baïo, can ñaûm, töï do vaø côûi môû leân tieáng hôn laø nhöõng buoåi gaëp maët coù tính daøn döïng vôùi nhöõng thoûa hieäp giaû hieäu.
Nhieàu ngöôøi thoaûi maùi töïa löng, mæm cöôøi maø thoát leân: "quaû laø moät cuoäc thay ñoåi saâu roäng!", "quaû laø moät cuoäc caùch maïng!", "quaû laø moät söï ñôn sô!", "OÀ!", "tuyeät dieäu!", "Coù theá chöù!".
Vaø ñoái vôùi nhieàu ngöôøi ñang nhìn caùc vieäc treân baèng nhieàu hình thöùc khoù chòu vaø ngôõ ngaøng ña daïng, hoï thöôøng hoûi "ngaøi ñang laøm gì vaäy?", "Laøm theá naøo ngaøi coù theå tieáp tuïc vôùi caùi ñaø naøy?" "Ngaøi coù nhôù raèng ngaøi laø Vò Ñaïi Dieän cuûa Chuùa Kitoâ khoâng?", "Lieäu cuoäc caûi toå cuûa Ñöùc Phanxicoâ coù thaønh coâng khoâng?". Caâu traû lôøi: coù. Cuoäc caøi toå cuûa Ñöùc Phanxicoâ laø ñieàu khoâng theå traùnh ñöôïc vì noù khoâng phaùt xuaát töø Assidi, Loyola, Manresa hay ngay caû Roâma nöõa, duø nhöõng nôi naøy coù thaùnh thieâng tôùi côõ naøo! Noù ñaët caên baûn treân caâu truyeän vó ñaïi phaùt xuaát töø caùc laõnh thoå nôi ta thaáy Beâlem, Nadareùt, Naim, Emmau, Nuùi Tabo, Galileâ, Gieârusalem vaø Möôøi Tænh: caùc laõnh thoå cuûa Ñaát Thaùnh. Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaët caên baûn Thöøa Taùc Vuï Pheâroâ cuûa ngaøi treân Tin Möøng cuûa ngöôøi ngö phuû xöù Galileâ, voán laø Con Thieân Chuùa vaø laø Chuùa, Ñaáng Cöùu Roãi vaø Cöùu Chuoäc cuûa gia ñình nhaân loaïi.
Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ muoán chuùng ta aám aùp, chaøo ñoùn vaø tha thöù nhö Chuùa Gieâsu voán laøm göông cho ta treân moãi trang Taân Öôùc. Ngaøy qua ngaøy, Ngöôøi nhaéc ta nhôù raèng chuùng ta coù moät Chuùa vaø moät Chuû bieát chia seû nieàm vui cuûa caëp vôï choàng ôû Cana, xöù Galileâ, vaø nieàm xao xuyeán laéng lo cuûa ngöôøi goùa phuï thaønh Naim; moät Chuùa vaø moät Chuû khoâng ngaïi böôùc vaøo nhaø Giairoâ, nöïc muøi cheát, vaø vaøo nhaø Beâtania, nöïc muøi thôm. Moät vò Chuû töï chuoác laáy beänh taät vaø ñau khoå, ñeán ñoä hy sinh maïng soáng mình laøm giaù chuoäc toäi.
Theo chaân Chuùa Kitoâ laø ñi tôùi nôi Ngöôøi ñaõ ñi; laø nhö ngöôøi Samaria nhaân haäu, töï nhaän laáy ngöôøi bò thöông ta gaëp treân ñöôøng; laø ñi tìm chieân laïc. Laø, gioáng nhö Chuùa Gieâsu, gaàn guõi moïi ngöôøi; laø chia seû nieàm vui vaø ñau khoå, toû baày moät caùch ñaày yeâu thöông göông maët hieàn phuï cuûa Thieân Chuùa vaø söï môn trôùn hieàn maãu cuûa Giaùo Hoäi. Ñöùc Phanxicoâ muoán chuùng ta aên uoáng vôùi caùc ngöôøi thu thueá vaø caùc keû toäi loãi; ngaøi muoán chuùng ta tha thöù cho ngöôøi ñaøn baø quaû tang ngoaïi tình (duø khuyeân naøng ñöøng phaïm toäi nöõa); ngaøi muoán chuùng ta chaøo ñoùn vaø toân troïng khaùch laï (thaäm chí caû keû thuø cuûa ta), vaø treân heát, ñöøng ñoaùn xeùt ngöôøi khaùc. Ngaøi voán noùi ñôn giaûn, maïnh meõ vaø heát söùc töôi ñeïp veà vieäc trôû veà vôùi söï hôïp nhaát ñaõ maát. Ngaøi muoán xaây caàu ñeå moïi ngöôøi qua laïi. Ngaøi ñaëc bieät yù thöùc ngöôøi ngheøo vaø nhöõng ngöoøi bò ñaåy qua beân leà, nhöõng keû xaõ hoäi ruoàng boû soáng beân leà noù. Ngaøi maïnh meõ leân tieáng cho soá phaän ngöôøi tî naïn, vaø leân aùn toäi phaù thai vaø an töû. Ngaøi ñaïi dieän cho neàn ñaïo ñöùc nhaát quaùn phoø söï soáng, töø nhöõng luùc thuï thai sôùm nhaát tôùi nhöõng luùc töï nhieân cheát sau cuøng.
Ngay töø ñaàu Thöøa Taùc Vuï Pheâroâ cuûa mình, ngaøi ñaõ noùi lôùn tieáng vaø roõ raøng ôû Coâng Tröôøng Nhaø Thôø Thaùnh Pheâroâ raèng "Chæ moät chuùt thöông xoùt cuõng laøm theá giôùi bôùt laïnh leõo vaø coâng lyù hôn. Chuùng ta caàn hieåu thích ñaùng loøng thöông xoùt naøy cuûa Thieân Chuùa, ngöôøi Cha hay thöông xoùt heát daï kieân nhaãn naøy" (Kinh Truyeàn Tin, 17 thaùng Ba, 2013). Lôøi keâu goïi taäp hoïp cuûa ngaøi laø "thöông xoùt" suoát ba naêm qua. Ngay tröôùc Muøa Chay naêm nay, cuoán saùch rieâng cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ, "Teân Thieân Chuùa laø Thöông Xoùt", ñaõ cuøng moät luùc ñöôïc phaùt haønh khaép theá giôùi. Ñeà taøi chuû yeáu cuûa cuoán saùch laø loøng thöông xoùt, vaø laø lyù do ñeå Ñöùc Giaùo Hoaøng coâng boá Naêm Thaùnh Loøng Thöông Xoùt naêm nay. Tính trung taâm cuûa loøng thöông xoùt laø "söù ñieäp quan troïng nhaát" cuûa Chuùa Gieâsu. Loøng thöông xoùt laø vaán ñeà thuoäc yeáu tính vì moïi ngöôøi ñeàu coù toäi, caàn ñöôïc Thieân Chuùa tha thöù vaø ban ôn thaùnh, vaø noù ñaëc bieät caàn thieát hieän nay, vaøo thôøi ñieåm luùc "nhaân loaïi ñang bò thöông", chòu "nhieàu aùch noâ leä cuûa thieân nieân kyû thöù ba", khoâng chæ chieán tranh vaø ngheøo ñoùi cuøng loaïi tröø xaõ hoäi, maø coøn caû ñònh meänh thuyeát, söï cöùng loøng vaø töï cho mình chính tröïc nöõa.
Trong moät thaùch thöùc ñaày kích thích ñaët ra cho caùc taân Hoàng Y ngaøy 15 thaùng Hai naêm 2015, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ nhaéc nhôû caùc vò raèng "töø thôøi Coâng Ñoàng Gieârusalem, con ñöôøng cuûa Giaùo Hoäi luoân laø con ñöôøng cuûa Chuùa Gieâsu, con ñöôøng thöông xoùt vaø phuïc hoài". Ñieàu naøy coù nghóa "chaøo ñoùn ngöôøi con trai hoang ñaøng; haøn gaén caùc veát thöông toâi loãi moät caùch can ñaûm vaø cöông queát; saén tay aùo chuùng ta leân vaø ñöøng ñöùng beân leà vaø thuï ñoäng ngaém nhìn ñau thöông cuûa theá giôùi".
Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ maïnh meõ chæ trích nhöõng ngöôøi chæ muoán neùm ñaù. Kieâu caêng, giaû hình, vaø haêm hôû ñoaùn xeùt ngöôøi khaùc theo "caùc quan nieäm coù saün vaø söï trong saïch coù tính nghi thöùc" laø muïc tieâu lôøi ngaøi pheâ phaùn. Ngaøi chæ trích caùc nhaø haønh chaùnh cuûa Giaùo Hoäi vì "chuû nghóa thaàn hoïc töï yeâu mình thaùi quaù", vaø ngaøi noùi trong cuoán saùch môùi ñaây cuûa ngaøi raèng "chuùng ta phaûi traùnh thaùi ñoä cuûa ngöôøi xeùt ñoaùn vaø keát aùn töø nhöõng ñænh cao ngaát cuûa söï chaéc chaén rieâng cuûa hoï, chæ tìm nhöõng maûnh vuïn trong maét ngöôøi anh em mình maø khoâng nhìn thaáy caùi xaø trong chính maét mình".
Xeá chieàu ngaøy 13 thaùng Ba naêm 2013, Jorge Mario Bergoglio nhaän ñöôïc lôøi keâu goïi ra ñi, taùi thieát, tu söûa, ñoåi môùi vaø chöõa laønh Giaùo Hoäi. Ñieàu chuùng ta muïc kích suoát ba naêm qua ñôn giaûn chæ laø ngöôøi moân ñeä Chuùa Gieâsu, vaø moân ñeä trung thaønh cuûa Thaùnh Inhaxioâ thaønh Loyola vaø cuûa Thaùnh Phanxicoâ Assidi, tu söûa, ñoåi môùi, phuïc hoài, hoøa giaûi vaø haøn gaén Giaùo Hoäi. Coù nhöõng ngöôøi thích moâ taû taân giaùo hoaøng nhö moät nhaø caùch maïng taùo baïo, trô traùo ñöôïc phaùi tôùi ñeå laøm lung lay Giaùo Hoäi. Nhieàu ngöôøi khaùc coøn nghó ngaøi ñaõ gaây ra vuï ñaém taàu vó ñaïi.
Nhöng cuoäc caùch maïng duy nhaát maø Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ khai maøo laø cuoäc caùch maïng cuûa loøng aâu yeám, voán laø nhöõng chöõ ngaøi duøng trong toâng thö môùi ñaây cuûa ngaøi veà "Nieàm Vui Tin Möøng" [Evangelii Gaudium #88].
Vaø cuoäc caùch maïng thöù hai ñöôïc ngaøi khai maøo laø cuoäc caùch maïng cuûa söï bình thöôøng. Nhöõng gì ngaøi ñang laøm ñeàu laø taùc phong nhaân baûn vaø Kitoâ giaùo bình thöôøng. Ñoù laø caùc cuoäc caùch maïng trong taâm hoàn thöøa taùc vuï cuûa Ñöùc Phanxicoâ. Chính söï töï do khoâng nao nuùng cuûa ngaøi ñaõ giuùp ngaøi laøm ñieàu ngaøi ñang laøm vì ngaøi khoâng sôï vaø hoaøn toaøn töï do töï taïi ñoàng thôøi vaãn laø ngöôøi con trung thaønh nhaát cuûa Giaùo Hoäi. Chính tính nhaân baûn, loøng toát, nieàm vui, loøng nhaân haäu vaø thöông xoùt cuûa Ñöùc Phanxicoâ ñaõ daãn ñöa chuùng ta vaøo loøng aâu yeám cuûa Thieân Chuùa chuùng ta. Khoâng laï gì taïi sao ngaøi ñaõ laøm chaán ñoäng theá giôùi, taïi sao quaù nhieàu ngöôøi laïi chuù yù tôùi ngaøi, nhöng nhieàu keû khaùc laïi naûn loøng tröôùc vieäc ngaøi theå hieän söï töï do cuûa ngaøi vaø vieäc baét tay vôùi moïi ngöôøi cuûa ngaøi. Moïi ñieàu Ñöùc Giaùo Hoaøng ñang laøm hieän nay, khoâng phaûi chæ laø baét chöôùc thaùnh quan thaày voán yeâu thöông ngöôøi ngheøo, oâm aáp ngöôøi phong cuøi, thu phuïc ñöôïc vua chuùa Hoài Giaùo, taïo hoøa bình vaø baûo veä thieân nhieân cuûa ngaøi. Chuùng coøn phaûn aûnh beù trai Beâlem lôùn leân thaønh ngöôøi cuûa thaäp giaù taïi Gieârusalem, Ñaáng Soáng Laïi maø khoâng ngoâi moä naøo coøn chöùa ñöïng ñöôïc nöõa, ngöôøi maø Kitoâ höõu chuùng ta xöng laø Ñaáng Cöùu Theá vaø laø Chuùa. Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ cho chuùng ta moät thoaùng nhìn maïnh meõ vaøo taâm trí Thieân Chuùa.
Vò Giaùm Muïc Roâma naøy ñoøi hoûi khaù nhieàu trong khi rao giaûng veà Thieân Chuùa cuûa loøng thöông xoùt, qua vieäc haân hoan giao tieáp vôùi nhöõng ngöôøi khoâng tin, nhöõng ngöôøi voâ thaàn, nhöõng ngöôøi baát khaû tri, nhöõng ngöôøi hoaøi nghi vaø nhöõng ngöôøi khoâng bieát phaûi quyeát ñònh ra sao veà cuoäc ñôøi, maø nhieàu ngöôøi nghó raèng Kitoâ giaùo chaúng theâm ñöôïc gì vaøo caùc phöông trình cuoäc ñôøi naøy. Ñoái vôùi caùc nhaø baùo vaø giôùi truyeàn thoâng, ngaøi ñaõ laøm cho vieäc töôøng trình veà toân giaùo vaø Giaùo Hoäi thaønh thích thuù, phaán chaán, loâi cuoán vaø ñaùng ñoïc trôû laïi. Chuùng ta caàn cuoäc caùch maïng taùo baïo, aâu yeám, thöông xoùt vaø bình thöôøng cuûa Ñöùc Phanxicoâ hôn bao giôø heát.
Laïy Thieân Chuùa laø Chuùa chuùng con,
Chuùng con taï ôn Chuùa ñaõ luoân ban caùc vò muïc töû ñeå höôùng daãn Giaùo Hoäi.
Chuùng con taï ôn Chuùa caùch ñaëc bieät ñaõ ban cho chuùng con Ñöùc Phanxicoâ,
Ñaáng Chuùa ñaõ choïn laøm vò tröôûng muïc töû
vaø tröôûng höùông daãn chuùng con trong thôøi ñieåm naøy cuûa lòch söû.
Xin Chuùa chuùc laønh cho ngaøi, ban cho ngaøi söùc khoûe vaø vieãn kieán, daùm laøm vaø can ñaûm,
Khoân ngoan vaø caûm thöông, haân hoan voâ bôø vaø hy voïng.
Xin bieán ngaøi thnaøh khí cuï bìh an, caûm thöông vaø thöông xoùt cuûa Chuùa,
Vì thöông xoùt, Chuùa ñaõ keâu goïi Ñöùc Phanxicoâ vaø keâu goïi moãi ngöôøi chuùng con
Baùm vaøo Chuùa Gieâsu, taûng ñaù trung thaønh vaø chaân lyù.
Xin cho Ñöùc Giaùo Hoaøng linh höùng cho chuùng con trôû thaønh caùc Kitoâ höõu toát hôn ,
nhöõng ngöôøi Coâng Giaùo trung thaønh vaø nhöõng nhaø kieán truùc vaø coâng daân
cuûa neàn vaên minh tình thöông maø Con Chuùa ñaõ uûy thaùc cho chuùng con.
Chuùng con xin ñieàu naøy nhaân danh Chuùa Gieâsu, Ñaáng haèng soáng vôùi Chuùa maõi maõi. Amen.
(Vieát theo Cha Thomas Rosica,
phuï taù Phoøng Baùo Chí Toøa Thaùnh vaø Toång Giaùm Ñoác heä thoáng Muoái vaø AÙnh Saùng, Canada.)
Vuõ Vaên An