Phuùc trình môùi nhaát nhaán maïnh
ISIS phaïm toäi dieät chuûng choáng caùc Kitoâ höõu
Phuùc trình môùi nhaát nhaán maïnh: ISIS phaïm toäi dieät chuûng choáng caùc Kitoâ höõu.
Washington (VietCatholic News 10-03-2016) - Ngaøy 10 thaùng Ba naêm 2016, tröôùc haïn kyø Boä Ngoaïi Giao Hoa Kyø tìm hieåu xem lieäu coù neân aùp duïng haïn töø "dieät chuûng" vaøo caùc naïn nhaân cuûa ISIS khoâng, moät phuùc trình cuûa hai toå chöùc Kitoâ Giaùo coù truï sôû taïi Hoa Kyø quaû quyeát caàn phaûi keå caùc Kitoâ höõu Iraq, Syria vaø Libya vaøo soá caùc naïn nhaân cuûa naïn dieät chuûng do ISIS chuû tröông.
Duø caùc nhaø chuyeân moân cho raèng tìm ra toäi dieät chuûng cuõng khoâng töùc khaéc khieán Hoa Kyø thay ñoåi chính saùch ngoaïi giao hay tieáp nhaän theâm ngöôøi tî naïn hay taïm truù, nhöng ñaây vaãn laø ñieàu quan troïng vì caû luaät phaùp trong nöôùc laãn luaät phaùp quoác teá ñeàu ñoøi phaûi ñieàu tra caùc haønh vi dieät chuûng vaø keát toäi cuøng truy toá nhöõng keû coù traùch nhieäm.
Phuùc trình daày 278 trang cuûa Hoäi Hieäp Só Columbus hôïp taùc vôùi cô sôû "Ñeå Baûo Veä Caùc Kitoâ Höõu", moät cô quan nghieân cöùu vaø vaän ñoäng nhaèm baûo veä caùc Kitoâ höõu Trung Ñoâng.
Thaùng Möôøi naêm 2015, caùc vieân chöùc cuûa Boä Ngoaïi Giao Hoa Kyø gôïi yù cho raèng haïn töø "dieät chuûng" coù theå qui cho ISIS, nhöng chæ aùp duïng trong tröôøng hôïp thieåu soá Yazidi, chöù khoâng phaûi caùc Kitoâ höõu, khieán nhieàu nhoùm toân giaùo, vaän ñoäng nhaân quyeàn, vaø nhieàu löïc löôïng chính trò khaùc leân tieáng phaûn ñoái.
Vì cuoäc tranh caõi leân cao, Quoác Hoäi Hoa Kyø ñaõ boû phieáu yeâu caàu Boä Ngoaïi Giao coâng boá keát quaû tìm hieåu vaøo giöõa thaùng Ba naêm 2016.
Phuùc trình vöøa coâng boá yeâu caàu phaûi bao goàm caùc Kitoâ höõu vaøo loaïi bò "dieät chuûng". Baûn phuùc trình naøy coù keøm baûn toùm taét cuûa luaät sö vaø caùc lôøi phaùt bieåu cuûa nhaân chöùng cho thaáy caùc ñoái xöû taøn aùc ñoái vôùi caùc Kitoâ höõu.
Phuùc trình töïa laø "Cuoäc Dieät Chuûng Choáng Caùc Kitoâ Höõu ôû Trung Ñoâng" naøy ghi nhaän raèng caùc nhaân vaät vaø cô cheá hoaøn caàu khaùc töøng ñaõ aùp duïng haïn töø "dieät chuûng" vaøo caùc cuoäc taán coâng cuûa ISIS ñoái vôùi caùc Kitoâ höõu, trong ñoù, coù Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ, Quoác Hoäi AÂu Chaâu, Vaên Phoøng Cao UÛy Lieân Hieäp Quoác veà Nhaân Quyeàn, UÛy Ban Lieân Hieäp Quoác veà Töï Do Toân Giaùo, vaø caû caùc chính phuû Iraq vaø Kurd nöõa. Baûn phuùc trình naøy vieát: "ISIS ñang phaïm toäi dieät chuûng, moät thöù toäi aùc cuûa caùc toäi aùc, choáng laïi caùc Kitoâ höõu vaø caùc nhoùm toân giaùo khaùc ôû Syria, Iraq, vaø Libya. Ñaõ ñeán luùc Hieäp Chuùng Quoác tham gia cuøng caû theá giôùi neâu ñích danh vaø ñöa ra haønh ñoäng choáng laïi vieäc naøy nhö luaät leä ñoøi hoûi".
Döïa vaøo vieäc taùi duyeät luaät phaùp quoác teá, baûn phuùc trình lyù luaän raèng vieäc tìm ra toäi "dieät chuûng" khoâng ñoøi phaûi coù vieäc saùt haïi toaøn boä moät nhoùm, maø ñuùng hôn laø moät chieán dòch nhaèm tieâu dieät nhoùm naøy "toaøn boä hay töøng phaàn", vaø coù theå coi vieäc toáng xuaát cöôõng böùc laø moät haønh vi dieät chuûng.
Baûn phuùc trình nhaán maïnh raèng yù ñònh choáng Kitoâ Giaùo cuûa caùc löïc löôïng ISIS laø ñieàu khoâng theå naøo laàm laãn ñöôïc nöõa, vì ngoaøi nhöõng ñieàu khaùc ra, taïp chí Dabiq, moät taïp chí haøo nhoaùng cuûa ISIS, coøn ñaêng böùc hình cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ôû ngoaøi bìa cuøng vôùi haøng chöõ lôùn "OÂng Giaùo Hoaøng Thaäp Töï Quaân".
Tôø baùo naøy hueânh hoang vieát raèng: "Chuùng tao seõ chinh phuïc Roâma, ñaäp phaù caùc thaùnh giaù cuûa caùc ngöôi, vaø baét phuï nöõ cuûa caùc ngöôi laøm noâ leä, neáu ñöôïc Allah, Ñaáng Vinh Hieån, cho pheùp. Ñaây laø lôøi höùa cuûa Ngöôøi vôùi chuùng tao; Ngöôøi ñaày vinh quang vaø Ngöôøi khoâng bao giôø lôõ lôøi ñaõ höùa. Neáu luùc ñoù chuùng tao chöa tôùi, thì coøn chaùu chuùng tao seõ tôùi, vaø chuùng seõ baùn caùc con trai cuûa caùc ngöôi laøm noâ leä ôû chôï noâ leä".
Cho raèng ñaây khoâng phaûi laø lôøi ñe doïa xuoâng, tôø baùo ghi nhaän caùc ñieån hình trong ñoù, phuï nöõ Kitoâ Giaùo vaø phuï nöõ Yazidi ñaõ bò baùn laøm noâ leä tình duïc vaø moät "thöïc ñôn" ñaày oâ nhuïc ñaêng treân tröïc tuyeán coøn lieät keâ giaù caû mua nhöõng phuï nöõ naøy theo loaïi tuoåi.
Baûn phuùc trình cuõng quaû quyeát raèng saùt haïi caùc Kitoâ höõu laø chuyeän bình thöôøng trong caùc laõnh thoå do ISIS kieåm soaùt; Ñöùc Toång Giaùm Muïc Coâng Giaùo theo Nghi Leã Melkite cuûa Aleppo ôû Syria, laø Jean-Cleùment Jeanbart, öôùc löôïng "haøng ngaøn ngöôøi" ñaõ bò gieát khaép nöôùc, keå caû "haøng traêm" ngöôøi bò baét coùc vaø bò gieát ngay trong thaønh phoá cuûa hoï.
Ñieåm chính cuûa baûn phuùc trình laø thaùch thöùc ñieàu ngöôøi ta vaãn cho raèng caùc Kitoâ höõu ít nguy hieåm ñoái vôùi ISIS hôn caùc nhoùm khaùc vì hoï coøn ñöôïc pheùp ñoùng thueá ñeå ñöôïc khoan dung, moät ñieàu, trong lòch söû, ñaõ laø thaønh phaàn cuûa luaät Hoài Giaùo coù teân laø jizya.
Trích daãn caùc chuyeân vieân nhö hoïc giaû chuyeân veà Trung Ñoâng Alberto Fernandez, phuùc trình cho raèng treân thöïc teá, saéc thueá maø ISIS ñoøi ñoùng khoâng phaûi chæ laø "moät troø quaûng caùo giaât gaân" maø ñuùng thaät laø moät hình thöùc baûo veä cuûa luaät phaùp, vaø vieäc thu thöù thueá naøy thöôøng laø khuùc daïo ñaàu cho nhieàu hình thöùc "toáng tieàn vaø baïo löïc" khaùc.
Baûn toùm taét cuûa luaät sö göûi cho Boä Tröôûng Ngoaïi Giao John F. Kerry yeâu caàu oâng naøy aùp duïng haïn töø "dieät chuûng" vaøo caùc haønh ñoäng cuûa ISIS. Noù vieát: "Neáu Syria vaø caùc phaàn khaùc cuûa Iraq rôi vaøo tay ISIS, caùc theá heä töông lai seõ thaéc maéc taïi sao ñaùng lyù ra oâng coù theå goïi caùc haønh ñoäng naøy baèng teân rieâng cuûa chuùng laø 'dieät chuûng', nhöng oâng ñaõ khoâng laøm theá".
Ñöôïc soaïn bôûi luaät sö L. Martin Nussbaum ôû Colorado Spring, baûn toùm taét naøy döïa vaøo Luaät Thi Haønh Coâng Öôùc Dieät Chuûng naêm 1987, laø luaät buoäc Hieäp Chuùng Quoác phaûi tuaân giöõ caùc ñieàu khoaûn cuûa Coâng Öôùc Lieân Hieäp Quoác veà Ngaên Ngöøa vaø Tröøng Phaït Toäi AÙc Dieät Chuûng.
(Coâng Öôùc treân ñöôïc Lieân Hieäp Quoác chaáp thuaän naêm 1948, nhöng khoâng ñöôïc Hieäp Chuùng Quoác pheâ chuaån tröôùc naêm 1986, moät phaàn vì caùc coá gaéng cuûa Thöôïng Nghò Só quaù coá William Proxmire cuûa Wisconsin, ngöôøi, maø naêm 1967 theà seõ ñoïc moät baøi dieãn vaên taïi Thöôïng Vieän moãi ngaøy cho tôùi khi coâng öôùc ñöôïc pheâ chuaån. Cuoái cuøng oâng ñaõ ñoïc 3,211 baøi dieãn vaên trong 19 naêm).
Lyù luaän raèng caùc tieâu chuaån ñaët ra cho vieäc tìm ra naïn dieät chuûng choáng laïi caùc Kitoâ höõu roõ raøng ñaõ ñöôïc thoûa maõn, baûn toùm taét cuûa luaät sö Nussbaum nhaán maïnh raèng "caùc ñình hoaõn do aûnh höôûng cuûa caû chính trò noäi boä laãn ñòa chính trò cuûa Trung Ñoâng laø ñieàu khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc, xeùt veà caû luaät phaùp laãn luaân lyù".
Ngoaøi vieäc thu löôïm baèng côù vaø khuyeán caùo truy toá, caùc nhaø chuyeân moân noùi raèng ngöôøi ta chöa bieát roõ ñaâu laø haäu quaû neáu Boä Ngoaïi Giao Hoa Kyø keát luaän raèng ISIS coù can döï vaøo vieäc dieät chuûng.
Noùi veà maët chính thöùc, Hieäp Chuùng Quoác chæ thöøa nhaän raát ít caùc hoaøn caûnh cho laø "dieät chuûng", nhö caùc tröôøng hôïp taøn saùt (Holocaust) taïi Bosnia naêm 1995, taïi Rwanda naêm1994, taïi Burundi naèm 1972 vaø 1993, vaø taïi Darfur naêm 2003.
Greg Stanton, Chuû Tòch Voïng Quan Saùt Dieät Chuûng vaø laø cöïu chuû tòch cuûa Hieäp Hoäi Quoác Teá Caùc Hoïc Giaû Veà Dieät Chuûng, ñaõ noùi vôùi tôø The Washington Post vaøo thaùng Hai raèng goïi caùc haønh ñoäng cuûa ISIS laø "dieät chuûng" seõ giuùp cho vieäc nhöõng keû phaïm toäi bò truy toá tröôùc Toøa Hình Söï Quoác Teá. OÂng baûo: "ISIS hieän baát caàn, nhöng chuùng seõ caàn neáu ngöôøi cuûa baét ñaàu trôû laïi vaø bò xöû vì toäi aùc chieán tranh".
Nhöng Cameron Hudson, giaùm ñoác moät trung taâm ngaên ngöøa dieät chuûng taïi Vieän Baûo Taøng Kyû Nieäm Dieät Chuûng Hoa Kyø laïi caûnh caùo raèng cuoäc tranh luaän veà teân goïi (nomenclature) coù nguy cô trôû thaønh ñieàu laøm sao laõng. OÂng noùi: "chuùng ta daønh thì giôø noùi veà vieäc lieäu coù phaûi laø dieät chuûng hay khoâng maø khoâng coù luùc naøo töï hoûi: chuùng ta seõ laøm gì veà vieäc naøy? Moïi khoâng gian cuûa chính saùch ñaõ bò cuoäc tranh luaän giaønh maát, moät cuoäc tranh luaän maø cuoái cuøng khoâng thay ñoåi ñöôïc ñieàu gì".
Ñöôïc thaønh laäp taïi New Haven, Connecticut, naêm 1882, Hoäi Hieäp Só Columbus laø hoäi huynh ñeä Coâng Giaùo lôùn nhaát. Töø naêm 2014, Hoäi naøy ñaõ quyeân ñöôïc hôn 8 trieäu dollars giuùp ngöôøi tî naïn ôû Trung Ñoâng, phaân chia cho caû ngöôøi Yazidi, ngöôøi Hoài Giaùo cuõng nhö ngöôøi Kitoâ Giaùo.
Vuõ Vaên An