Caùc Kitoâ höõu Chính thoáng giaùo
phaûi caáp baùch thöøa nhaän söï thaät kinh hoaøng
ngaøy 10 thaùng Ba naêm 1946
Caùc Kitoâ höõu Chính thoáng giaùo phaûi caáp baùch thöøa nhaän söï thaät kinh hoaøng ngaøy 10 thaùng Ba naêm 1946.
Ukraina (WHÑ 10-03-2016) - Trong nhöõng ngaøy ñang dieãn ra kyû nieäm 70 naêm "Thöôïng Hoäi ñoàng giaû maïo" Lviv (8-10/3/1946), moät nhoùm 18 nhaân vaät Chính thoáng giaùo ñaõ cuøng kyù teân vaøo moät Baûn tuyeân boá keâu goïi giôùi laõnh ñaïo Chính thoáng giaùo phuû nhaän Thöôïng Hoäi ñoàng Lviv, ñoàng thôøi ñöa ra lôøi xin loãi Giaùo hoäi Coâng giaùo - Hy Laïp Ukraina.
Trong soá nhöõng ngöôøi ñoàng kyù teân, coù caùc linh muïc: Georges Kovalenko, Andreù Doudtchenko, Michael Plekon, Christophe Levalois, Andreù Louth; nöõ giaùo sö ñaïi hoïc kieâm thi só Nga Olga Sedakova; nhaø söû hoïc Antoine Arjakovsky; caùc trieát gia: Bertrand Vergely vaø Constantin Sigov; Chuû tòch Phong traøo Acer-Mjo Cyrille Sollogoub; nhaø vaên Hoa Kyø Jim Forest; giaùo sö ñaïi hoïc Daniel Struve.
Baûn vaên ñöôïc Antoine Arjakovsky, moät trong nhöõng ngöôøi kyù teân, göûi cho haõng tin Zenit. Antoine Arjakovsky laø taùc giaû cuûa quyeån saùch "Chính thoáng giaùo laø gì?", oâng cuõng laø giaùm ñoác nghieân cöùu taïi Colleøge des Bernardins ôû Paris vaø laø nguyeân giaùm ñoác cuûa Vieän Nghieân cöùu Ñaïi keát Lviv, Ukraina.
Sau ñaây laø noäi dung Baûn tuyeân boá:
* * *
Ngaøy 10 thaùng Ba naêm 1946, taïi Lviv, Giaùo hoäi Chính thoáng Nga ñaõ duøng söùc maïnh saùp nhaäp Giaùo hoäi Coâng giaùo - Hy Laïp Ukraina vaøo Giaùo hoäi Chính thoáng döôùi aùp löïc cuûa chính quyeàn Xoâ vieát. Khi nhöõng ngöôøi tham gia Thöôïng Hoäi ñoàng boû phieáu vaøo hai ngaøy 8 vaø 9 thaùng Ba chaáp thuaän "taùi thoáng nhaát" Giaùo hoäi cuûa hoï vôùi Toaø Thöôïng phuï Moskva, taát caû caùc giaùm muïc Giaùo hoäi Coâng giaùo - Hy Laïp Ukraina coøn ñang bò giam giöõ. 216 linh muïc vaø 19 giaùo daân taäp hoïp taïi Nhaø thôø chính toaø Thaùnh Georges ôû Lviv do NKVD - tieàn thaân cuûa KGB- [i] trieäu taäp, ñaõ phoù maëc cho moät "nhoùm saùng kieán" do hai giaùm muïc Chính thoáng giaùo laø Antony Pelvetsky vaø Myhailo Melnyk vaø linh muïc Chính thoáng giaùo Gavril Kostelnyk chæ ñaïo. Caùc taøi lieäu löu tröõ tieát loä raèng chính Stalin ñaõ quyeát ñònh loaïi boû Giaùo hoäi Coâng giaùo-Hy Laïp Ukraina vaøo thaùng Hai 1945, möôøi hai ngaøy sau khi cuøng vôùi Winston Churchill vaø Franklin D. Roosevelt hoïp Hoäi nghò Yalta.
Caùc söû gia vaø caùc nhaø thaàn hoïc nghieâm tuùc khoâng chuùt nghi ngôø raèng Thöôïng Hoäi ñoàng Lviv töø ngaøy 8 ñeán 10 thaùng Ba naêm 1946 cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo - Hy Laïp Ukraina laø man traù. Bohdan Bociurkiw, voán laø giaùo sö moân lòch söû taïi Ñaïi hoïc Carleton ôû Ottawa, ñaõ vieát moät toång luaän veà ñeà taøi naøy maø chöa bao giôø bò phaûn baùc.[1] Naêm 2006, Ñöùc giaùo hoaøng Beâneâñictoâ XVI ñaõ noùi veà moät "nguïy Thöôïng Hoäi ñoàng" "aûnh höôûng nghieâm troïng ñeán söï hieäp nhaát cuûa Giaùo hoäi".[2] Nicolas Lossky, nhaø thaàn hoïc Chính thoáng ngöôøi Phaùp cuûa Toaø Thöôïng phuï Moskva, cuõng thöøa nhaän raèng ñoù laø moät ñieàu doái traù.[3] Vì bò giaûi theå vaøo naêm 1946 cho ñeán naêm 1989, Giaùo hoäi Coâng giaùo Hy Laïp vôùi hôn 5 trieäu tín höõu ôû Ukraina, ñaõ thöïc söï trôû thaønh naïn nhaân chính vaø cuõng laø löïc löôïng ñoái laäp chính cuûa cheá ñoä Xoâ vieát trong laõnh thoå Lieân Xoâ.[4] Vì theá chuùng toâi keâu goïi giôùi laõnh ñaïo Chính thoáng giaùo hieän nay ôû Nga, ôû Ukraina vaø caùc nôi khaùc, haõy thöøa nhaän tính voâ hieäu cuûa nhöõng quyeát ñònh bi thaûm cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng Lviv.
Giaùo hoäi Chính thoáng Nga noùi chung khoâng theå bò buoäc phaûi chòu traùch nhieäm veà nhöõng quyeát ñònh cuûa caùc nhaø laõnh ñaïo giaùo hoäi bò NKVD-KGB leøo laùi hay uy hieáp. Tuy nhieân, chuùng toâi, caùc Kitoâ höõu Chính thoáng giaùo, soáng sau caùc bieán coá naøy 70 naêm, chuùng toâi caûm thaáy mình coù traùch nhieäm ñoái vôùi söï im laëng ñaày toäi loãi veà vieäc cheá ñoä Xoâ vieát huûy dieät Giaùo hoäi naøy vôùi söï tieáp tay cuûa Toaø Thöôïng phuï Moskva. Chuùng toâi bieát raèng haøng trieäu Kitoâ höõu Chính thoáng treân theá giôùi maïnh meõ leân aùn caùc cuoäc ñaøn aùp choáng toân giaùo cuûa chính quyeàn Xoâ vieát vaø cuûa Iosif Dzhugashvili [ii] noùi rieâng.
Vaøo ngaøy kyû nieäm ngaøy 10 thaùng Ba naêm 1946 vaø tröôùc ngaøy Chuùa nhaät 13 thaùng 03 naêm 2016, laø Chuùa nhaät Xaù toäi trong lòch phuïng vuï Chính thoáng giaùo, chuùng toâi xin baøy toû tình ñoaøn keát vôùi Giaùo hoäi Coâng giaùo - Hy Laïp Ukraina, chuùng toâi ñoan höùa caàu nguyeän cho taát caû nhöõng naïn nhaân voâ toäi cuûa Giaùo hoäi naøy, nhöõng ngöôøi ñaõ bò giam caàm, tra taán, ñaøy aûi vaø bò chính quyeàn Xoâ vieát saùt haïi vôùi söï ñoàng loõa cuûa Toaø Thöôïng Phuï Moskva.
Chuùng toâi khieâm toán xin hoï tha thöù cho taát caû nhöõng baát coâng maø hoï ñaõ phaûi gaùnh chòu vì Giaùo hoäi Chính thoáng töï trò, vaø chuùng toâi nghieâng mình tröôùc caùc vò töû ñaïo cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo - Hy Laïp Ukraina.
- - - - - - - - - - - - - -
Chuù thích
[1] Bohdan Bociurkiw, Giaùo hoäi Coâng giaùo - Hy Laïp Ukraina vaø Nhaø nöôùc Xoâ vieát (1939-1950), Vieän Nghieân cöùu Ukrania cuûa Canada aán haønh, 1996; xem theâm B. Bociurkiw "Thöôïng Hoäi ñoàng Lviv", Istina, XXXIV, soá 3-4, 1989.
[2] "Thö cuûa Ñöùc giaùo hoaøng Beâneâñictoâ XVI göûi Ñöùc hoàng y Lubomyr Husar ngaøy 22 thaùng Hai naêm 2006", Istina, soá 2, 2006, tr. 193.
[3] UÛy ban ñoái thoaïi thaàn hoïc hoãn hôïp Coâng giaùo vaø Chính thoáng giaùo, Ngöôøi Coâng giaùo vaø ngöôøi Chính thoáng: nhöõng thaùch ñoá cuûa hieäp nhaát: Theo böôùc Balamand, Paris, Bayard, 2014.
[4] Antoine Arjakovsky, Trong khi chôø ñôïi Coâng ñoàng cuûa Giaùo hoäi Chính thoáng, Paris, Cerf, 2013.
- - - - - - - - - - - - - -
Ghi chuù cuûa ngöôøi dòch:
[i] NKVD (tieáng Nga): UÛy ban nhaân daân Noäi chính; KGB (tieáng Nga): UÛy ban An ninh Quoác gia, töùc Cô quan maät vuï Nga
[ii] Iosif Dzugashvili: töùc Stalin
Minh Ñöùc chuyeån ngöõ