Phaùt ngoân vieân Toøa Thaùnh pheâ bình
moät soá phaûn öùng veà phim Spotlight
Phaùt ngoân vieân Toøa Thaùnh pheâ bình moät soá phaûn öùng veà phim Spotlight.
Vatican (Vat. 4-03-2016) - Cha Lombardi, Giaùm ñoác Phoøng baùo chí Toøa Thaùnh, pheâ bình phaûn öùng cuûa moät soá ngöôøi veà cuoán phim Spotlight (Ñeøn Chieáu), "coù trí nhôù cuït luûn" vaø hoï ñoøi Giaùo Hoäi Coâng Giaùo "phaûi baét ñaàu phaûi coù bieän phaùp choáng naïn laïm duïng treû em, nhaát laø töø phía giaùo só".
Trong thoâng caùo daøi coâng boá ngaøy 4 thaùng 3 naêm 2016, Cha Lombardi noùi: "Nhöõng ñieàu traàn cuûa Ñöùc Hoàng Y Pell tröôùc UÛy ban hoaøng gia ñieàu tra ñöôïc noái tröïc tieáp giöõa Australia vaø Roma, vaø vieäc trao taëng ñoàng thôøi giaûi Oscar cho cuoán phim hay nhaát "Spotlight" veà vai troø cuûa baùo Boston Globe trong vieäc toá caùo vieäc che ñaäy nhöõng toäi aùc cuûa nhieàu linh muïc aáu daâm ôû Boston (nhaát laø trong nhöõng naêm töø 1960-1980), ñaõ loâi keùo theo moät laøn soùng môùi nhöõng quan taâm cuûa caùc cô quan truyeàn thoâng vaø dö luaän quaàn chuùng veà vaán ñeà theâ thaûm laïm duïng tính duïc treû vò thaønh nieâm, ñaëc bieät töø phía thaønh vieân haøng giaùo só.
Söï trình baøy "giaät gaân" veà hai bieán coá ñoù ñaõ laøm cho phaàn lôùn daân chuùng - nhaát laø nhöõng ngöôøi khoâng am töôøng hoaëc coù trí nhôù cuït luûn - nghó raèng trong Giaùo Hoäi ngöôøi ta khoâng laøm gì caû hoaëc laøm raát ít ñeå ñaùp laïi nhöõng thaûm traïng kinh khuûng aáy vaø caàn phaûi baét ñaàu laïi töø ñaàu. Moät söï cöùu xeùt khaùch quan chöùng toû khoâng phaûi nhö vaäy. Vò Toång Giaùm Muïc tröôùc ñaây cuûa giaùo phaän Boston ñaõ töø nhieäm naêm 2002 sau nhöõng vuï maø phim Spotlight ñaõ noùi tôùi (vaø sau cuoäc hoïp noåi tieáng cuûa caùc Hoàng Y Hoa kyø ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ 2 trieäu taäp taïi Roma hoài thaùng 4 naêm 2002) vaø töø naêm 2003 (töùc laø töø 13 naêm nay), Toång giaùo phaän Boston do Ñöùc Hoàng Y Sean O'Malley cai quaûn, ngaøi ñöôïc moïi ngöôøi bieát ñeán vì söï nghieâm ngaët vaø khoân ngoan trong vieäc ñöông ñaàu vôùi nhöõng vaán ñeà laïm duïng tính duïc, ñeán ñoä ñaõ ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha boå nhieäm vaøo soá caùc coá vaán cuûa ngaøi vaø laøm Chuû tòch UÛy ban Toøa Thaùnh do Ñöùc Giaùo Hoaøng thaønh laäp ñeå baûo veä caùc treû vò thaønh nieân.
Caû nhöõng bieán coá bi thaûm laïm duïng tính duïc ôû Australlia cuõng laø ñoái töôïng caùc vuï ñieàu tra vaø thuû tuïc phaùp lyù vaø giaùo luaät töø nhieàu naêm nay. Khi Ñöùc Giaùo Hoaøng Bieån Ñöùc 16 ôû Sydney nhaân dòp Ngaøy Quoác Teá giôùi treû naêm 2008 (töùc laø ñaõ 8 naêm roài), ngaøi gaëp moät nhoùm nhoû caùc naïn nhaân ngay taïi toøa Toång Giaùm Muïc giaùo phaän do Ñöùc Hoàng Y Pell cai quaûn, xeùt vì vuï naøy baáy giôø coù tính chaát thôøi söï roäng raõi vaø Ñöùc Toång Giaùm Muïc thaáy raèng moät cuoäc gaëp gôõ nhö vaäy raát thích hôïp. Ñeå cho thaáy nhöõng vaán ñeà naøy ñöôïc quan taâm theo doõi, chæ caàn nhaéc ñeán söï kieän nguyeân phaàn daønh cho vaán ñeà "Laïm duïng treû vò thaønh nieân. Caâu traû lôøi cuûa Giaùo Hoäi" treân maïng internet cuûa Vatican, ñaõ ñöôïc khôûi söï caùch ñaây 10 naêm, vaø chöùa ñöïng 60 vaên kieän hoaëc nhöõng bieän phaùp can thieäp cuûa Giaùo Hoäi.
Söï daán thaân can ñaûm cuûa caùc vò Giaùo Hoaøng ñeå ñöông ñaàu vôùi caùc cuoäc khuûng hoaûng xaûy ra sau ñoù taïi nhieàu nöôùc vaø nhöõng hoaøn caûnh khaùc - nhö Hoa Kyø, Ai Len, Ñöùc, Bæ, Hoøa Lan, doøng Ñaïo binh Chuùa Kitoâ - khoâng phaûi laø nhoû vaø cuõng khoâng phaûi laø döûng döng. Caùc thuû tuïc xeùt xöû vaø caùc khoaûn giaùo luaät phoå quaùt ñaõ ñöôïc canh taân; nhöõng ñöôøng höôùng chæ ñaïo ñöôïc yeâu caàu vaø ñöôïc soaïn thaûo töø phía caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc, khoâng nhöõng ñeå xöû lyù nhöõng vuï laïm duïng ñaõ xaûy ra, nhöng con ñeå phoøng ngöøa chuùng moät caùch thích hôïp; caùc cuoäc thanh tra toâng toøa ñeå can thieäp trong nhöõng tình caûng traàm troïng nhaát; söï caûi toå saâu roäng doøng Ñaïo binh Chuùa Kitoâ, ñoù laø nhöõng haønh ñoäng nhaém ñaùp laïi moät caùch saâu roäng vaø vôùi söï saùng suoát ñoái vôùi moät tai öông ñöôïc bieåu loä moät caùch traàm troïng laï thöôøng vaø tai haïi, nhaát laø trong moät soá mieàn vaø trong moät soá thôøi kyø. Laù thö cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Bieån Ñöùc 16 göûi caùc tín höõu Ailen hoài thaùng 3 naêm 2010 coù leõ vaãn coøn laø vaên kieän tham chieáu huøng hoàn nhaát, vöôït ra ngoaøi nöôùc Ailen, ñeå hieåu thaùi ñoä vaø caâu traû lôøi phaùp lyù, muïc vuï vaø tinh thaàn cuûa caùc vò Giaùo Hoaøng cho nhöõng thaûm traïng aáy cuûa Giaùo Hoäi thôøi nay: nhìn nhaän nhöõng sai laàm ñaõ phaïm vaø thöïc thi coâng lyù cho caùc naïn nhaân, hoaùn caûi vaø thanh taåy, daán thaân phoøng ngöaø vaø canh taân vieäc huaán luyeän veà maët nhaân baûn vaø tinh thaàn.
Nhöõng cuoäc gaëp gôõ cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Bieån Ñöùc vaø Phanxicoâ vôùi nhöõng nhoùm naïn nhaân ñaõ thaùp tuøng con ñöôøng daøi vôùi göông veà söï laéng nghe, xin loãi, an uûi vaø vôùi söï ñích thaân can döï cuûa caùc vò Giaùo Hoaøng.
Taïi nhieàu quoác gia, caùc keát quaû söï daán thaân ñoåi môùi thaät laø khaû quan, nhöõng vuï laïm duïng trôû neân raát hoïa hieám vaø vì theá, phaàn lôùn nhöõng vuï maø ngaøy nay ngöôøi ta coøn xöû lyù vaø tieáp tuïc ñöôïc ñöa ra aùnh saùng thuoäc veà moät quaù khöù töông ñoái xa vaøi chuïc naêm. Taïi caùc nöôùc khaùc, thöôøng vì lyù do tình caûnh vaên hoùa raát khaùc vaø vaãn coøn coù tính chaát im laëng, coøn nhieàu ñieàu phaûi laøm vaø khoâng thieáu nhöõng khaùng cöï vaø khoù khaên, nhöng con ñöôøng phaûi theo ñaõ trôû neân roõ raøng hôn.
Vieäc thaønh laäp UÛy ban baûo veä treû vò thaønh nieân ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ loan baùo hoài thaùng 12 naêm 2013, goàm caùc thaønh vieân ñeán töø moïi luïc ñòa, cho thaáy söï tröôûng thaønh trong haønh trình cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo. Sau khi aán ñònh vaø phaùt trieån trong noäi boä moät caâu traû lôøi quyeát lieät ñoái vôùi nhöõng vaán ñeà laïm duïng tính duïc treû vò thaønh nieân (töø phía caùc linh muïc hoaëc caùc nhaân vieân khaùc cuûa Giaùo Hoäi), ngöôøi ta nhaát loaït ñaët vaán ñeà khoâng nhöõng laøm sao ñaùp öùng moät caùch thích hôïp vaán ñeà moïi moãi nôi trong Giaùo Hoäi, nhöng coøn phaûi laøm sao giuùp xaõ hoäi roäng lôùn hôn trong ñoù Giaùo Hoäi ñang soáng, ñoái phoù vôùi caùc vaán ñeà laïm duïng vaø vi phaïm caùc treû vò thaønh nieân, xeùt vì - nhö taát caû ñeàu phaûi bieát, tuy raèng nhieàu khi ngöôøi ta deø daët khoâng muoán nhìn nhaän - ôû moïi nôi treân theá giôùi phaàn lôùn nhöõng vuï laïm duïng khoâng xaûy ra trong caùc laõnh vöïc Giaùo Hoäi, nhöng ôû beân ngoaøi caùc laõnh vöïc naøy (ôû AÙ chaâu ngöôøi ta coù theå noùi veà haøng chuïc haøng chuïc trieäu treû vò thaønh nieân bò laïm duïng, chaéc chaén laø khoâng phaûi trong laõnh vöïc Coâng Giaùo...).
Toùm laïi, Giaùo hoäi bò thöông toån vaø tuûi nhuïc vì tai öông laïm duïng, muoán phaûn öùng khoâng nhöõng ñeå thanh taåy chính mình, nhöng cuõng ñeå daønh kinh nghieäm cam go cuûa mình trong laõnh vöïc naøy, ñeå laøm cho vieäc phuïc vuï giaùo duïc vaø muïc vuï daønh cho toaøn theå xaõ hoäi ñöôïc phong phuù hôn, xaõ hoäi noùi chung coøn moät con ñöôøng daøi phaûi ñi ñeå yù thöùc söï traàm troïng cuûa caùc vaán ñeà vaø ñeå ñöông ñaàu vôùi chuùng".
Trong vieãn töôïng aáy, nhöõng bieán coá ôû Roma trong nhöõng ngaøy qua, roát cuoäc coù theå ñöôïc ñoïc trong moät vieãn töôïng tích cöïc. Ngöôøi ta phaûi ghi nhaän Ñöùc Hoàng Y Pell ñaõ trình baøy chöùng töø baûn thaân moät caùch xöùng ñaùng vaø phuø hôïp (khoaûng 20 tieáng ñoàng hoà ñoái thoaïi vôùi UÛy ban hoaøng gia!) töø ñoù moät laàn nöõa coù moät khung caûnh khaùch quan vaø saùng suoát hôn veà nhöõng sai laàm ñaõ xaûy ra trong nhieàu laõnh vöïc cuûa Giaùo Hoäi (trong tröôøng hôïp naøy laø Australia) trong nhöõng thaäp nieân quaù khöù. Vaø ñaây laø moät söï thuû ñaéc khoâng phaûi laø voâ ích trong vieãn töôïng "cuøng thanh taåy kyù öùc".
Ngöôøi ta cuõng phaûi nhìn nhaän nhieàu thaønh vieân cuûa nhoùm caùc naïn nhaân ñeán töø Australia ñeå chöùng toû söï saün saøng thieát laäp moät cuoäc ñoái thoaïi xaây döïng vôùi chính Ñöùc Hoàng Y vaø vôùi ñaïi dieän cuûa UÛy ban Toøa Thaùnh baûo veä treû vò thaønh nieân - cha Hans Zollner SJ, thuoäc Ñaïi hoïc Giaùo Hoaøng Gregoriana, - vôùi cha, caùc naïn nhaân aáy ñaõ ñaøo saâu nhöõng vieãn töôïng daán thaân höõu hieäu ñeå phoøng ngöøa nhöõng laïm duïng.
Vì theá, neáu nhöõng lôøi keâu goïi tieáp theo sau phim Spotlight vaø söï ñoäng vieân cuûa caùc naïn nhaân vaø cuûa caùc toå chöùc nhaân dòp caùc cuoäc ñieàu traàn cuûa Ñöùc Hoàng Y Pell seõ goùp phaàn hoã trôï vaø taêng cöôøng haønh trình daøi choáng laïi nhöõng laïm duïng treân treû vò thaønh nieân trong Giaùo Hoäi Coâng Giaùo hoaøn vuõ vaø treân theá giôùi ngaøy nay (nôi maø chieàu kích caùc thaûm traïng naøy thaät laø voâ bieân), thì cuõng caàn ñöôïc chaøo ñoùn.
G. Traàn Ñöùc Anh OP chuyeån yù
(Radio Vatican)