Troïn noäi dung cuoäc hoïp baùo treân khoâng
cuûa Ñöùc Phanxicoâ
treân ñöôøng töø Meã Taây Cô trôû veà Roâma
Troïn noäi dung cuoäc hoïp baùo treân khoâng cuûa Ñöùc Phanxicoâ treân ñöôøng töø Meã Taây Cô trôû veà Roâma.
Roma (VietCatholic News 21-02-2016) - Ñeâm ngaøy 17 thaùng Hai naêm 2016, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ keát thuùc chuyeán vieáng thaêm Meã Taây Cô trong 5 ngaøy cuûa ngaøi vaø ngaøi ñaõ leân ñöôûng trôû veà Roâma töø phi tröôøng quoác teá taïi Juaùrez, nôi ngaøi cöû haønh Thaùnh Leã cuoái cuøng vôùi söï tham döï cuûa ngöôøi ôû caû hai beân bieân giôùi Myõ Meã ñeå noùi raèng "khoâng bieân giôùi naøo ngaên caûn chuùng ta laø moät gia ñình".
Tröôùc khi leân maùy bay, ngaøi caùm ôn ñaïi gia ñình Meã Taây Cô ñaõ môû roäng cöûa ñôøi soáng hoï vaø quoác gia hoï ñeå nghinh ñoùn ngaøi. Trích daãn thi haøo Octavio Paz, ngöôøi vieát trong baøi thô "Tình Anh Em" raèng "Toâi laø moät con ngöôøi: toâi chæ keùo daøi giaây laùt, vaø ñeâm toái thì meânh moâng. Nhöng nhìn leân, toâi thaáy caùc vì sao ñang vieát. Toâi hieåu tuy khoâng quaùn trieät: toâi cuõng ñang vieát vaø chính trong khoaûnh khaéc naøy, moät ai ñoù ñang giaûi nghóa cho toâi", ngaøi cho hay: ngöôøi giaûi nghóa vaø chæ ñöôøng cho ta chính laø Thieân Chuùa maàu nhieäm nhöng raát thöïc trong xaùc thòt thöïc cuûa moïi ngöôøi, nhaát laø nhöõng ngöôøi ngheøo nhaát vaø thieáu thoán nhaát cuûa Meã Taây Cô".
Ngaøi noùi theâm: "Ñeâm xem ra meânh moâng vaø toái ñen, nhöng trong caùc ngaøy qua, toâi ñaõ coù theå quan saùt thaáy raèng trong daân toäc naøy, coù raát nhieàu ñuoác saùng ñang coâng boá hy voïng; toâi ñaõ coù theå nhìn thaáy, trong nhieàu chöùng töø, treân nhieàu göông maët, söï hieän dieän cuûa Thieân Chuùa, Ñaáng tieáp tuïc böôùc ñi treân laõnh thoå naøy, höôùng daãn anh chò em, naâng ñôõ hy voïng; vôùi caùc coá gaéng haøng ngaøy cuûa hoï, nhieàu ngöôøi nam nöõ ñaõ laøm xaõ hoäi Meã Taây Cô khoâng bò trô troïi trong boùng toái. Hoï laø caùc tieân tri cuûa ngaøy mai, hoï laø daáu chæ cuûa moät höøng ñoâng môùi".
Hoïp baùo treân khoâng
Treân chuyeán phi cô cuûa haõng Haøng Khoâng Meã Taây Cô, töø Ciudad Juaùrez trôû laïi Roâma, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ daønh cho caùc nhaø baùo thaùp tuøng ngaøi moät cuoäc phoûng vaán veà ñuû moïi vaán ñeà, noåi baät nhaát laø ca ngôïi caùc coá gaéng cuûa Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI trong vieäc choáng traû cuoäc khuûng hoaûng giaùo só laïm duïng tình duïc, leân aùn phaù thai vaø vieäc buøng phaùt cuûa vi khuaån Zika. Cuõng trong cuoäc hoïp baùo naøy, ngaøi cho raèng neáu Donald Trump chuû tröông xaây töôøng chöù khoâng xaây caàu di daân, oâng ta khoâng phaûi laø 1 Kitoâ höõu.
Sau ñaây laø troïn noäi dung cuoäc phoûng vaán, döïa vaøo baûn tieáng Anh cuûa Catholic News Agency:
Cha Lombardi: Kính thöa Ñöùc Thaùnh Cha, xin caùm ôn Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ hieän dieän ôû ñaây, gioáng nhö vaøo cuoái moïi chuyeán ñi, ñeå chuyeän troø toùm keát, coù caùi nhìn bao quaùt veà chuyeán ñi ñaõ dieãn ra, vaø Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ saün loøng traû lôøi raát nhieàu caâu hoûi töø coäng ñoàng quoác teá chuùng con. Gioáng nhö bình thöôøng, chuùng con ñaõ yeâu caàu caùc nhoùm ngoân ngöõ khaùc nhau toå chöùc vaø chuaån bò moät ít caâu hoûi, nhöng leõ dó nhieân chuùng con baét ñaàu vôùi caùc ñoàng nghieäp Meã Taây Cô cuûa chuùng con.
Maria Eugenia Jimenez Caliz, Milenio (Meã Taây Cô): Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, taïi Meã Taây Cô, coù caû haøng nghìn ngöôøi "desaparecidos" (maát tích). Nhöng vuï 43 (sinh vieân) ôû Ayotzinapa laø ñieån hình. Con muoán hoûi Ñöùc Thaùnh Cha, taïi sao Ñöùc Thaùnh Cha khoâng gaëp gia ñình hoï? Vaø vieäc naøy nöõa, (xin Ñöùc Thaùnh Cha göûi) 1 thoâng ñieäp cho caùc gia ñình cuûa haøng nghìn "desaparecidos".
Ñöùc Phanxicoâ: Neáu coâ chuù yù ñoïc caùc söù ñieäp, (coâ seõ thaáy) toâi lieân tuïc nhaéc tôùi caùc vuï saùt haïi, caùi cheát, vaø söï soáng bò cöôùp maát bôûi caùc baêng ñaûng buoân baùn ma tuùy vaø buoân baùn ngöôøi. Toâi noùi tôùi vaán ñeà naøy nhö nhöõng veát thöông maø Meã Taây Cô ñang gaùnh chòu. Ñaõ coù caùc coá gaéng tieáp ñoùn moät trong caùc nhoùm naøy, vaø coù nhieàu nhoùm laém, thaäm chí caùc nhoùm naøy choáng ñoái laãn nhau, ñaùnh nhau ngay trong noäi boä, do ñoù, toâi thích noùi raèng toâi muoán thaáy moïi nhoùm döï Thaùnh Leã taïi Juaùrez hay taïi moät Thaùnh Leã khaùc. Treân thöïc teá, khoâng theå gaëp heát moïi nhoùm ñöôïc, vì maët khaùc, hoï coøn ñaùnh nhau nöõa. Ñaây laø moät tình theá khoù hieåu, nhaát laø ñoái vôùi toâi vì toâi laø ngöôøi ngoaïi quoác, ñuùng khoâng? Toâi nghó raèng ngay xaõ hoäi Meã Taây Cô cuõng laø moät naïn nhaân cuûa taát caû caùc ñieàu naøy, cuûa nhöõng toäi aùc muoán "röûa saïch" ngöôøi ta, muoán lieäng boû ngöôøi ta. Toâi noùi veà noù trong 4 baøi dieãn vaên taát caû vaø coâ coù theå kieåm tra vieäc naøy ôû ñoù. Quaû laø moät ñau ñôùn lôùn lao maø toâi töøng gaëp, vì quoác gia naøy khoâng ñaùng chòu moät bi kòch nhö theá.
Javier Solorzano, Canal 11 (Meã Taây Cô): Nhö Ñöùc Thaùnh Cha bieát, chuû ñeà aáu daâm ôû Meã Taây Cô coù moät goác reã raát nguy hieåm, raát ñau loøng. Tröôøng hôïp Cha Marciel ñeå laïi moät daáu aán raát maïnh, nhaát laø ñoái vôùi caùc naïn nhaân. Hoï tieáp tuïc caûm thaáy khoâng ñöôïc Giaùo Hoäi che chôû. Nhieàu ngöôøi tieáp tuïc laøm ngöôøi coù ñöùc tin. Thaäm chí, moät soá ngöôøi vaãn coøn trong chöùc linh muïc. Con muoán hoûi Ñöùc Thaùnh Cha, Ñöùc Thaùnh Cha nghó gì veà chuû ñeà naøy? Ñöùc Thaùnh Cha coù nghó ñeán moät luùc naøo ñoù, ngaøi seõ gaëp gôõ caùc naïn nhaân khoâng? Vaø noùi chung, yù töôûng cho raèng khi caùc linh muïc bò khaùm phaù trong caùc vuï coù baûn chaát naøy, ñieàu ñöôïc laøm laø caùc ngaøi ñöôïc ñoåi ñi nôi khaùc, khoâng coøn gì khaùc nöõa? Con xin caùm ôn.
Ñöùc Phanxicoâ: Roài, toâi seõ baét ñaàu vôùi caâu hoûi thöù hai. Tröôùc nhaát, vò giaùm muïc naøo ñoåi moät linh muïc tôùi moät giaùo xöù khaùc khi bò khaùm phaù laø aáu daâm thì laø moät ngöôøi voâ yù thöùc vaø ñieàu toát nhaát ngaøi coù theå laøm laø noäp ñôn töø chöùc. Roõ chöù?
Thöù hai, noùi trôû lui, vuï Marciel, vaø ôû ñaây, toâi töï cho pheùp mình vinh danh ngöôøi ñaõ tranh ñaáu trong nhöõng luùc khoâng coøn söùc ñeå gaùnh vaùc, cho tôùi khi ngaøi coù theå lo lieäu ñeå gaùnh vaùc. Ratzinger. Ñöùc Hoàng Y Ratzinger ñaùng ñöôïc voã tay. (Voã tay). Ñuùng, haõy voã tay ngaøi. Ngaøi coù ñuû taøi lieäu. Ngaøi laø ngöôøi, trong tö caùch ñöùng ñaàu Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin, ñaõ coù ñuû taøi lieäu trong tay. Ngaøi ñaõ tieán haønh moïi cuoäc ñieàu tra, cöù theá tieáp dieãn, tieáp dieãn, tieáp dieãn, cho tôùi luùc khoâng theå ñi xa hôn nöõa. Nhöng neáu oâng coøn nhôù, 10 ngaøy tröôùc khi Thaùnh Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II qua ñôøi, trong Ñaøng Thaùnh Giaù Thöù Saùu Tuaàn Thaùnh naêm aáy, ngaøi noùi vôùi toaøn theå Giaùo Hoäi raèng caàn phaûi queùt doïn moïi raùc röôûi cuûa Giaùo Hoäi. Vaø trong Thaùnh Leã Caàu Cho Vieäc Baàu Cöû Giaùo Hoaøng, duø bieát mình laø moät öùng vieân, ngaøi cuõng khoâng daïi, ngaøi cuõng khoâng ngaïi ñöa ra caâu traû lôøi, ngaøi ñaõ noùi y heät caâu traû lôøi aáy. Ngaøi laø ngöôøi can ñaûm ñaõ giuùp raát nhieàu trong vieäc môû toang chieác cöûa naøy. Bôûi theá, toâi muoán nhôù tôùi ngaøi vì ñoâi luùc chuùng ta queân khuaáy coâng trình kín ñaùo naøy maø thöïc ra laø neàn taûng cho vieäc "môû naép chieác bình".
Thöù ba, chuùng ta ñang thöïc hieän raát nhieàu vieäc vôùi Ñöùc Hoàng Y Quoác Vuï Khanh (Pietro Parolin), vaø vôùi nhoùm 9 Hoàng Y coá vaán. Sau khi laéng nghe, toâi ñaõ quyeát ñònh ñeà cöû phuï taù thö kyù thöù ba cho Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin ñeå chuyeân ñaûm traùch caùc vuï naøy, vì Boä khoâng giaûi quyeát kòp moïi vuï hieän coù.
Ngoaøi ra, toøa choáng aùn cuõng ñaõ ñöôïc thieát laäp bôûi Ñöùc OÂng Scicluna ñeå xöû lyù caùc tröôøng hôïp cuûa toøa thöù hai khi coù choáng aùn, vì phaùn quyeát ñaàu ñöôïc toaøn Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin ñöa ra, hoï goïi laø "feria quarta", thöôøng hoïp vaøo hoâm thöù Tö. Khi coù choáng aùn, neáu noù ñöôïc ñeä naïp ôû toøa ñaàu, thì ñaâu coù coâng baèng. Do ñoù, toøa thöù hai cuõng laø moät vaán ñeà luaät leä, vôùi luaät sö beânh vöïc, nhöng chuùng ta caàn laøm nhanh hôn, vì chuùng ta ñaõ khoâng laøm kòp nhieàu vuï, vì caùc vuï cöù tieáp tuïc xaåy ra.
Moät ñieàu nöõa hieän ñang tieán trieån toát laø uûy ban baûo veä vò thaønh nieân. Noù khoâng chuyeân nhaát chæ ñaûm traùch caùc vuï aáu daâm, nhöng baûo veä treû vò thaønh nieân. ÔÛ ñoù, toâi ñaõ töøng daønh caû moät buoåi saùng cho 6 ngöôøi hoï, 2 ngöôøi Ñöùc, 2 ngöôøi Anh vaø 2 ngöôøi AÙi Nhó Lan. (Hoï laø) caùc ngöôøi ñaøn oâng vaø ñaøn baø bò laïm duïng. Laø naïn nhaân. Vaø toâi cuõng ñaõ gaëp caùc naïn nhaân ôû Philadelphia. Nhö theá, chuùng toâi quaû coù ñang laøm vieäc. Nhung toâi taï ôn Thieân Chuùa vì naép bình ñaõ ñöôïc môû, vaø chuùng ta phaûi tieáp tuïc caát caùi naép bình aáy ñi. Chuùng ta caàn coù yù thöùc.
Vaø, ñieàu cuoái cuøng toâi muoán noùi: ñaây laø ñieàu quaùi dò, vì linh muïc ñöôïc thaùnh hieán ñeå daãn moät ñöùa treû tôùi Thieân Chuùa, theá maø ngaøi laïi nghieán ngaáu em trong moät hy leã quæ quaùi. Ngaøi huûy dieät em.
Javier Solorzano: Theá coøn Marciel?
Ñöùc Phanxicoâ: AØ, veà Marciel, trôû laïi vôùi hoäi doøng (ghi chuù: Ñaïo Binh Chuùa Kitoâ, hoäi doøng do Cha Marciel luùc aáy thieát laäp), ñaõ coù söï can thieäp vaø hieän nay vieäc quaûn trò hoäi doøng coù tính can döï baùn phaàn. Nghóa laø, beà treân caû do moät hoäi ñoàng, do hoäi ñoàng toaøn doøng, baàu leân, coøn hai vò khaùc thì do Ñöùc Giaùo Hoaøng choïn. Nhôø caùch naøy, chuùng ta giuùp duyeät laïi caùc vaán ñeà cuõ.
Phil Pullella, Reuters: Hoâm nay, Ñöùc Thaùnh Cha noùi raát huøng hoàn tôùi vaán ñeà di daân. ÔÛ phía beân kia bieân giôùi, hieän ñang coù cuoäc tranh cöû raát gay go. Moät trong caùc öùng vieân vaøo Nhaø Traéng, ñaûng vieân Coäng Hoøa Donald Trump, trong moät cuoäc phoûng vaán gaàn ñaây noùi raèng Ñöùc Thaùnh Cha laø moät ngöôøi chính trò vaø thaäm chí oâng ta coøn noùi raèng Ñöùc Thaùnh Cha laø moät con toát, moät duïng cuï cuûa chính phuû Meã Taây Cô trong baøn côø chính trò di daân. OÂng Trump noùi raèng neáu oâng ñöôïc baàu, oâng muoán xaây moät böùc töôøng daøi 2,500 kiloâ meùt doïc theo bieân giôùi. OÂng muoán truïc xuaát 11 trieäu di daân baát hôïp phaùp, phaân reõ caùc gia ñình, v.v... Con muoán hoûi Ñöùc Thaùnh Cha ngaøi nghó gì veà nhöõng caùo buoäc choáng laïi ngaøi naøy vaø khi moät ngöôøi Coâng Giaùo Baéc Myõ boû phieáu cho moät ngöôøi nhö theá naøy?
Ñöùc Phanxicoâ: Taï ôn Thieân Chuùa, oâng ta baûo toâi laø moät chính khaùch vì Aristoát töøng ñònh nghóa con ngöôøi laø 'animal politicus' (con vaät chính trò). Ít nhaát, toâi cuõng laø moät con ngöôøi. Coøn veà vieäc lieäu toâi coù phaûi laø moät con toát hay khoâng, thì, coù theå, toâi khoâng bieát. Toâi ñeå chuyeän naøy cho oâng phaùn ñoaùn vaø cho ngöôøi ta phaùn ñoaùn. Coøn ngöôøi naøo chæ nghó ñeán vieäc xaây töôøng, baát cöù ôû ñaâu, chöù khoâng xaây caàu, thì ngöôøi ñoù khoâng phaûi laø Kitoâ höõu. Ñieàu naøy khoâng coù trong Tin Möøng. Coøn veà vieäc oâng baûo lieäu toâi coù neân cho yù kieán baàu hay khoâng baàu, thì toâi seõ khoâng can döï vaøo vieäc naøy ñaâu. Toâi chæ noùi raèng ngöôøi naøy khoâng phaûi laø Kitoâ höõu neáu oâng ta noùi nhöõng ñieàu nhö theá. Chuùng ta phaûi thaáy lieäu oâng ta coù noùi nhöõng ñieàu aáy caùch aáy khoâng vaø trong chuyeän naøy, toâi nghó laø khoâng coù.
Jean-Louis de la Vaisserie, AFP (Phaùp): Cuoäc gaëp gôõ Thöôïng Phuï Chính Thoáng Giaùo Nga Kirill vaø vieäc kyù baûn tuyeân boá chung ñaõ ñöôïc toaøn theá giôùi nghinh ñoùn nhö moät böôùc tieán lòch söû. Nhöng hoâm nay ôû Ukraine, ngöôøi Coâng Giaùo Hy Laïp caûm thaáy bò phaûn boäi. Hoï noùi tôùi moät vaên kieän chính trò nhaèm uûng hoä caùc chính saùch cuûa Nga. ÔÛ ñaáy, chieán tranh baèng lôøi ñang ñöôïc chaâm ngoøi trôû laïi. Ñöùc Thaùnh Cha coù nghó laø ngaøi seõ coù khaû naêng ñi Maïc Tö Khoa khoâng? Ngaøi coù ñöôïc thöôïng phuï môøi khoâng? Hay, ngaøi seõ tôùi Crete ñeå chaøo möøng Coâng Ñoàng Toaøn Chính Thoáng Giaùo vaøo muøa xuaân?
Ñöùc Phanxicoâ: Toâi seõ baét ñaàu vôùi caâu hoûi sau cuøng. Toâi seõ coù maët baèng tinh thaàn. Vaø baèng moät thoâng ñieäp. Toâi raát muoán chaøo möøng caùc ngaøi ôû ñaáy taïi coâng ñoàng toaøn Chính Thoáng. Caùc ngaøi laø anh em, nhöng toâi phaûi toân troïng caùc ngaøi. Nhöng toâi bieát roõ: hoï muoán môøi caùc quan saùt vieân Coâng Giaùo vaø ñaây laø moät chieác caàu toát, nhöng phía sau caùc quan saùt vieân Coâng Giaùo, toâi seõ caàu nguyeän vôùi moät öôùc muoán toát nhaát cuûa toâi laø: ngöôøi Chính Thoáng Giaùo tieán leân phía tröôùc vì hoï laø anh em vaø caùc giaùm muïc cuûa hoï laø giaùm muïc gioáng chuùng toâi.
Roài Ñöùc Kirill, ngöôøi anh em cuûa toâi. Chuùng toâi hoân nhau, oâm laáy nhau, roài noùi chuyeän caû moät giôø (Cha Lomardi noùi ñôõ)... hai giôø. Tuoåi giaø luù laãn. (Cöôøi). Hai giôø chuùng toâi noùi chuyeän vôùi nhau nhö anh em, moät caùch thaønh thaät vaø khoâng ai bieát noùi veà gì, chæ nhöõng ñieàu chuùng toâi noùi tôùi vaøo luùc keát thuùc, moät caùch coâng khai, veà vieäc chuùng toâi caûm nhaän ra sao khi noùi chuyeän vôùi nhau.
Thöù hai, lôøi phaùt bieåu aáy, lôøi tuyeân boá veà Ukraine. Khi ñoïc ñieàu naøy, toâi hôi lo laéng moät chuùt vì chính (Ñöùc Toång Giaùm Muïc) Sviatoslav Schevchuk ñaõ noùi raèng ngöôøi Ukraine, moät soá ngöôøi Ukraine, caû nhieàu ngöôøi Ukraine caûm thaáy thaát voïng vaø bò phaûn boäi. Toâi raát bieát (Ñöùc Toång Giaùm Muïc) Sviatoslav. ÔÛ Buenos Aires, chuùng toâi laøm vieäc vôùi nhau 4 naêm. Khi ngaøi ñöôïc baàu, luùc môùi 42 tuoåi nhaù, moät con ngöôøi toát laønh, ngaøi ñöôïc baàu laøm toång giaùm muïc chính, ngaøi trôû laïi Buenos Aires ñeå laáy ñoà ñoaøn. Ngaøi tôùi gaëp toâi vaø taëng toâi böùc aûnh, lôùn theá naøy, böùc aûnh Ñöùc Meï AÂu Yeám. Vaø ngaøi baûo toâi, 'böùc aûnh naøy töøng ñoàng haønh vôùi con suoát ñôøi. Con muoán ñeå laïi cho Ñöùc Hoàng Y, ngöôøi ñaõ ñoàng haønh vôùi con trong 4 naêm qua. Ñoù laø moät trong ít moùn toâi mang theo töø Buenos Aires vaø toâi hieän giöõ treân baøn laøm vieäc cuûa toâi. Nghóa laø, ngaøi laø ngöôøi toâi kính troïng vaø thaân quen nöõa. Chuùng toâi duøng chöõ "tu" (anh) vôùi nhau (chöõ "tu" trong tieáng YÙ laø caùch noùi suoàng saõ ñeå noùi vôùi baèng höõu thaân maät) v.v...
Bôûi theá, vieäc naøy xem ra khaù laï luøng ñoái vôùi toâi vaø toâi nhôù laïi moät ñieàu toâi ñaõ noùi ôû ñaây vôùi oâng: ñeå hieåu moät maåu tin, moät lôøi phaùt bieåu, oâng caàn phaûi nhôø ñeán khoa chuù giaûi moïi ñieàu.
Nhöng, khi oâng noùi ñieàu naøy, ñieàu ñöôïc noùi trong moät lôøi phaùt bieåu hoâm 14 thaùng Gieâng, thaùng Hai vöøa qua, Chuùa Nhaät vöøa roài... moät cuoäc phoûng vaán do moät ngöôøi anh em thöïc hieän... toâi khoâng nhôù... moät linh muïc, moät linh muïc Ukraine, ñaõ ñöôïc tieán haønh taïi Ukraine vaø ñöôïc coâng boá. Tin töùc aáy, cuoäc phoûng vaán aáy daøi 1 trang, hai trang, hôn moät chuùt, ít nhieàu nhö theá. Cuoäc phoûng vaán aáy ñaêng ôû trang cuoái, ít nhieàu nhö theá. Toâi ñaõ ñoïc cuoäc phoûng vaán naøy vaø toâi xin noùi ñieàu naøy: (Ñöùc Toång Giaùm Muïc) Schevchuk, veà phía tín lyù, tuyeân boá ngaøi laø ngöôøi con cuûa Giaùo Hoäi vaø hieäp thoâng vôùi giaùm muïc Roâma vaø vôùi Giaùo Hoäi. Ngaøi noùi tôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng vaø söï gaàn guõi cuûa ngaøi vôùi Ñöùc Giaùo Hoaøng, vaø noùi veà chính ngaøi, veà ñöùc tin cuûa ngaøi, vaø veà caû ngöôøi Chính Thoáng ôû ñaáy nöõa. Khoâng coù gì khoù khaên veà tín lyù heát. Ngaøi chính thoáng theo nghóa toát cuûa töø ngöõ, nghóa laø chính thoáng trong tín lyù Coâng Giaùo. Khoâng phaûi sao.
Vaø roài, trong moät cuoäc phoûng vaán gioáng nhö cuoäc phoûng vaán naøy, moïi ngöôøi ñeàu coù quyeàn noùi chuyeän cuûa mình vaø ñieàu naøy khoâng ñöôïc thöïc hieän trong cuoäc gaëp gôõ, vì cuoäc gaëp gôõ, ñoù laø ñieàu toát vaø chuùng ta phaûi tieán veà phía tröôùc. Ñieàu naøy, ngaøi khoâng laøm trong cuoäc gaëp gôõ, cuoäc gaëp gôõ laø moät ñieàu toát vaø chuùng ta phaûi tieán veà phía tröôùc. Coøn ñieàu naøy, ñieàu thöù hai, yù nghó rieâng cuûa moät ngöôøi. Thí duï ñieàu naøy, ñieàu toâi ñaõ noùi veà caùc giaùm muïc ñoåi caùc linh muïc aáu daâm ñi nôi khaùc, vieäc toát nhaát caùc ngaøi coù theå laøm laø töø chöùc. Ñaây khoâng phaûi laø chuyeän tín lyù, nhöng laø ñieàu toâi nghó. Bôûi theá, ngaøi coù yù nghó rieâng. Caùc yù nghó naøy ñeå ñoái thoaïi vaø ngaøi coù quyeàn coù caùc yù nghó aáy.
Thöù ba... aø, taát caû caùc ñieàu ngaøi noùi tôùi ñeàu ôû trong vaên kieän, ñoù laø vaán ñeà. Veà söï kieän gaëp gôõ: Chuùa muoán noù tieán veà phía tröôùc, caùi oâm hoân vaø moïi ñieàu ñeàu toát. Vaên kieän. Ñaây laø moät vaên kieän coù theå ñem ra baøn caõi vaø cuõng coù theå theâm bôùt. ÔÛ Ukraine, ñaây laø luùc ñang coù chieán tranh, ñang coù ñau khoå, vôùi thaät nhieàu giaûi thích. Toâi ñaõ neâu danh ngöôøi Ukraine, xin ngöôøi ta caàu nguyeän, gaàn guõi, raát nhieàu laàn caû trong khi ñoïc kinh Truyeàn Tin laãn trong caùc buoåi yeát kieán ngaøy thöù Tö. Coù söï gaàn guõi nhö theá. Nhöng söï kieän lòch söû veà chieán tranh, ñöôïc caûm nghieäm nhö# toâi khoâng bieát lieäu# vaâng ñuùng, moïi ngöôøi ñeàu coù yù nghó rieâng veà chieán tranh, ai khôûi dieãn noù, phaûi laøm gì vaø hieån nhieân ñaây laø vaán ñeà coù tính lòch söû, nhöng cuõng laø moät vaán ñeà rieâng tö, lòch söû, hieän sinh cuûa ñaát nöôùc aáy vaø noù noùi tôùi ñau khoå. Vaø toâi xin cheâm vaøo ñoaïn naøy. OÂng coù theå hieåu caùc tín höõu, vì Stalislav cho toâi hay 'raát nhieàu tín höõu ñaõ vieát cho toâi, noùi raèng hoï thaát voïng saâu xa vaø bò Roâma phaûn boäi'. OÂng coù theå hieåu ngöôøi trong hoaøn caûnh naøy haún phaûi caûm nghó nhö theá, khoâng phaûi sao? Nhöng vaên kieän sau cuøng quaû coù ghi nhanh moät soá ñieàu. Tha thöù, ngöôøi ta coù theå baøn luaän veà vaán ñeà naøy taïi Ukraine. Nhöng trong ñoù, noù noùi phaûi laøm cho chieán tranh keát thuùc, phaûi tìm caùc thoûa hieäp. Chính toâi cuõng töøng noùi: caùc thoaû öôùc Minsk phaûi tieán veà phía tröôùc chöù khoâng bò loaïi tröø. "Ñieàu khoâng ñöôïc vieát baèng tay thì vieát baèng cuøi choû" (nguyeân vaên tieáng YÙ: "Con il gomito quello che non e scritto con le mani").
Giaùo Hoäi Roâma, Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ luoân luoân noùi: 'haõy tìm kieám hoøa bình'. Toâi cuõng ñaõ tieáp kieán caû hai vò toång thoáng. Bình ñaúng, phaûi khoâng? Vaø vì theá, khi ngaøi baûo ngaøi nghe ñieàu treân töø daân chuùng cuûa ngaøi, toâi hieåu. Toâi hieåu laém. Nhöng ñoù khoâng phaûi laø tin töùc. Tin töùc laø moïi söï.
Neáu oâng ñoïc toaøn boä cuoäc phoûng vaán, oâng seõ thaáy tuy vaãn coøn nhöõng vaán ñeà tín lyù nghieâm troïng, nhöng ñaõ coù yù muoán hôïp nhaát, tieán böôùc treân ñöôøng ñaïi keát, vaø ngaøi laø con ngöôøi ñaïi keát. Coù moät soá yù kieán. Ngaøi vieát cho toâi khi nghe bieát chuyeán ñi, cuoäc gaëp gôõ, nhöng nhö moät ngöôøi anh em, goùp yù kieán nhö moät ngöôøi anh em. Toâi khoâng ngaïi vaên kieän noù ra sao. Toâi thích noù theo nghóa chuùng ta caàn toân troïng caùc ñieàu maø moïi ngöôøi ñöôïc töï do nghó vaø trong (ngöõ caûnh) hoaøn caûnh quaù khoù khaên naøy. Töø Roâma, ñöùc söù thaàn hieän ñang ôû bieân giôùi nôi ñang ñaùnh nhau, giuùp ñôõ binh só vaø ngöôøi bò thöông. Giaùo Hoäi Roâma ñaõ göøi nhieàu trôï giuùp tôùi ñoù. Luoân phaûi coù hoøa bình, thoûa hieäp. Chuùng ta phaûi toân troïng Thoûa Öôùc Minks, v.v... Phaûi toaøn dieän. Nhöng ñöøng hoaûng sôï haïn töø naøy. Ñaây laø moät baøi hoïc: moät maåu tin phaûi ñöôïc giaûi thích baèng khoa chuù giaûi moïi söï, chöù khoâng phaûi chæ moät phaàn.
de la Vaisserie: Thöôïng Phuï coù môøi Ñöùc Thaùnh Cha moät ngaøy naøo ñoù tôùi Maïc Tö Khoa khoâng?
Ñöùc Phanxicoâ: Thöôïng Phuï Kirill. Toâi thích, vì neáu toâi ñaõ noùi moät ñieàu, toâi phaûi noùi moät ñieàu khaùc, roài moät ñieàu khaùc vaø moät ñieàu khaùc nöõa. Toâi thích nhöõng ñieàu chuùng ta ñang noùi ôû ñaây, giöõa chuùng ta maø thoâi, seõ chæ laø nhöõng gì chuùng ta ñaõ noùi coâng khai. Ñaây laø moät söï kieän. Vaø neáu toâi noùi ñieàu naøy, thì toâi phaûi noùi moät ñieàu khaùc vaø moät ñieàu khaùc# khoâng ñuùng sao! Ñieàu toâi ñaõ noùi coâng khai, ñieàu ngaøi ñaõ noùi coâng khai. Ñoù laø ñieàu coù theå noùi veà cuoäc ñaøm ñaïo rieâng tö. Ñaõ noùi ra thì khoâng coøn rieâng tö nöõa. Nhöng, xin noùi vôùi oâng, toâi ra khoûi noù moät caùch vui veû, vaø ngaøi cuõng theá.
Carlo Marroni, Il Sole 24 (YÙ): Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, caâu hoûi cuûa con laø veà gia ñình, moät ñeà taøi maø Ñöùc Thaùnh Cha thöôøng noùi tôùi trong chuyeán ñi naøy. Quoác hoäi YÙ ñang thaûo luaän moät ñaïo luaät veà caùc cuoäc keát hôïp daân söï, moät ñeà taøi ñang khieâu khích taïo ra caùc va chaïm chính trò maïnh meõ nhöng cuõng laø moät cuoäc tranh bieän maïnh meõ trong xaõ hoäi vaø giöõa ngöôøi Coâng Giaùo. Ñaëc bieät, con muoán bieát yù nghó cuûa Ñöùc Thaùnh Cha veà vieäc chaáp nhaän caùc cuoäc keát hôïp daân söï vaø do ñoù, veà quyeàn lôïi treû em vaø cuûa caùc con trai con gaùi noùi chung.
Ñöùc Phanxicoâ: Tröôùc nhaát, toâi khoâng bieát hieän nay quoác hoäi YÙ nghó theá naøo. Ñöùc Giaùo Hoaøng khoâng pha mình vaøo chính trò YÙ. Thaùng Naêm, 2013, trong cuoäc gaëp gôõ ñaàu tieân cuûa toâi vôùi caùc giaùm muïc (YÙ), moät trong ba ñieàu toâi noùi laø: veà chính phuû YÙ, tuøy caùc hieàn huynh xöû lyù. Vì Ñöùc Giaùo Hoaøng laø ngöôøi cuûa moïi ngöôøi vaø ngaøi khoâng theå gheùp mình vaøo moät neàn chính trò chuyeân bieät noäi trò naøo cuûa moät quoác gia. Ñoù khoâng phaûi vai troø cuûa giaùo hoaøng, ñuùng khoâng? Vaø ñieàu toâi nghó laø ñieàu caû Giaùo Hoäi nghó vaø voán töøng noùi xöa nay, vì ñaây khoâng phaûi laø nöôùc ñaàu tieân coù traûi nghieäm naøy, nhieàu nöôùc laém, neân toâi suy nghó nhö Giaùo Hoäi voán luoân noùi xöa nay veà vieäc naøy.
Paloma García Ovejero, Cadena COPE (Taây Ban Nha): Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, trong maáy tuaàn qua, ñaõ coù khaù nhieàu quan taâm ñoái vôùi vi khuaån Zika taïi nhieàu nöôùc Myõ Chaâu Latinh vaø caû ôû AÂu Chaâu nöõa. Nguy cô lôùn nhaát naøy taùc ñoäng ñoái vôùi caùc phuï nöõ mang thai. Ngöôøi ta raát xao xuyeán. Moät soá nhaø caàm quyeàn ñaõ ñeà nghò phaù thai, hay caùch naøo ñoù ñeå traùnh coù thai. Lieân quan tôùi vieäc traùnh coù thai, veà vaán ñeà naøy, lieäu Giaùo Hoäi coù theå xem xeùt yù nieäm choïn "söï aùc keùm hôn" hay khoâng?
Ñöùc Phanxicoâ: Phaù thai khoâng phaûi laø söï aùc keùm hôn. Noù laø moät toäi aùc. Ñoù laø chuyeän vöùt boû moät ngöôøi ñeå cöùu moät ngöôøi khaùc. Ñoù laø ñieàu Mafia laøm. Noù laø moät toäi aùc, moät söï aùc tuyeät ñoái. Veà "söï aùc keùm hôn", töùc traùnh coù thai. Ñöùc Phaoloâ VI, moät ngöôøi vó ñaïi, trong moät tình huoáng khoù khaên ôû Phi Chaâu, ñaõ cho pheùp caùc nöõ tu söû duïng thuoác ngöøa thai trong tröôøng hôïp bò hieáp.
Coâ ñöøng laãn loän söï aùc traùnh coù thai ñuùng nghóa vôùi phaù thai. Phaù thai khoâng phaûi laø moät vaán ñeà thaàn hoïc, noù laø moät vaán ñeà nhaân baûn, moät vaán ñeà y khoa. Coâ gieát moät con ngöôøi ñeå cöùu moät con ngöôøi khaùc, aáy laø xeùt trong moät hoaït caûnh toát ñeïp nhaát. Hay ñeå soáng thoaûi maùi, khoâng chöù? Ñieàu naøy choáng laïi lôøi theà cuûa Hippocrate maø caùc baùc só phaûi tuyeân theä. Trong noù vaø töï noù, noù laø moät toäi aùc, nhöng ngay töø ñaàu noù ñaõ khoâng phaûi laø moät söï aùc toân giaùo maø laø moät söï aùc nhaân baûn. Thaønh thöû hieån nhieân, moãi vieäc gieát ngöôøi ñeàu bò keát aùn, y heät moïi söï aùc nhaân baûn.
Maët khaùc, traùnh coù thai khoâng phaûi laø moät söï aùc tuyeät ñoái. Trong moät soá tröôøng hôïp, nhö trong tröôøng hôïp naøy chaúng haïn, hay trong tröôøng hôïp cuûa Chaân Phuùc Phaoloâ VI, vaán ñeà ñaõ roõ. Toâi muoán thuùc giuïc caùc baùc só laøm heát caùch ñeå tìm ra thuoác chích choáng laïi hai thöù muoãi mang beänh naøy. Caàn phaûi coá gaéng veà phöông dieän naøy.
Jurgen Erbacher, ZDF (Ñöùc): Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, khoâng laâu nöõa Ñöùc Thaùnh Cha seõ laõnh Giaûi Charlemagne, vaø ñaây laø moät giaûi chính ôû AÂu Chaâu. Ñöùc Thaùnh Cha noùi gì vôùi AÂu Chaâu, moät luïc ñòa xem ra hieän ñang rôi töøng maûnh, tröôùc nhaát vôùi cuoäc khuûng hoaûng ñoàng euro vaø nay cuoäc khuûng hoaûng tî naïn? Coù leõ Ñöùc Thaùnh Cha coù lôøi naøo ñoù noùi vôùi chuùng con trong tình huoáng khuûng hoaûng ôû AÂu Chaâu chaêng?
Ñöùc Phanxicoâ: Tröôùc nhaát, veà Giaûi Charlemagne. Toâi coù thoùi quen khoâng nhaän caùc giaûi thöôûng hay caùc vinh döï, nhöng khoâng phaûi luoân do loøng khieâm nhöôøng, maø vì toâi khoâng thích chuùng. Coù leõ hôi khuøng moät chuùt, vì nhaän chuùng laø ñieàu toát, nhöng chæ laø toâi khoâng thích chuùng. Nhöng trong tröôøng hôïp naøy, toâi khoâng noùi (laø mình) bò eùp buoäc, maø laø ñöôïc thuyeát phuïc bôûi söï öông ngaïnh thaùnh thieän vaø thaàn hoïc cuûa Ñöùc Hoàng Y Kasper, vì ngaøi ñaõ ñöôïc choïn, ñöôïc Aachen baàu ñeå thuyeát phuïc toâi. Vaø toâi noùi vaâng, nhöng phaûi ôû Vatican. Vaø toâi noùi toâi seõ taëng noù cho AÂu Chaâu, nhö moät thöù ñoàng vinh döï cho AÂu Chaâu, moät giaûi thöôûng ñeå AÂu Chaâu laøm nhöõng ñieàu noù muoán taïi Strasburg; ñeå noù khoâng coøn laø "baø AÂu Chaâu" nöõa maø laø "meï AÂu Chaâu".
Thöù hai, moät ngaøy kia, ñoïc tin töùc veà cuoäc khuûng hoaûng naøy, vaân vaân, toâi ñoïc chuùt chuùt, chæ lieác maét qua moät nhaät baùo, toâi seõ khoâng noùi teân ñeå khoûi gaây ghen töông, nhöng tôø baùo naøy coù tieáng! Chì 15 phuùt thoâi, roài toâi nhaän tín lieäu töø Phuû Quoác Vuï Khanh vaân vaân. Vaø coù moät chöõ toâi thích, nhöng khoâng bieát ngöôøi ta coù chaáp nhaän noù hay khoâng, chöù ñoù laø "taùi laäp Lieân Hôp AÂu Chaâu" ("the re-foundation of the European Union"). Toâi nghó tôùi caùc vò cha giaø vó ñaïi, nhöng ngaøy nay caùc Schuman, caùc Adenauer ñang ôû ñaâu, nhöõng con ngöôøi vó ñaïi naøy sau chieán tranh ñaõ laäp neân Lieân Hôïp AÂu Chaâu. Toâi thích yù nieäm taùi laäp Lieân Hôïp AÂu Chaâu, coù leõ noù coù theå thöïc hieän ñöôïc, vì AÂu Chaâu, toâi khoâng noùi noù ñoäc ñaùo, nhöng noù coù moät söùc maïnh, moät neàn vaên hoùa, moät lòch söû khoâng theå phí phaïm, vaø chuùng ta phaûi laøm moïi söï ñeå Lieân Hôïp AÂu Chaâu coù söùc maïnh vaø cuõng coù linh höùng ñeå tieán leân phía tröôùc. Ñoù laø yù nghó cuûa toâi.
Anne Thompson, NBC (Myõ): Moät soá ngöôøi thaéc maéc laøm theá naøo moät Giaùo Hoäi töï cho mình coù loøng thöông xoùt, laøm theá naøo Giaùo Hoäi laïi coù theå tha thöù cho moät teân saùt nhaân deã daøng hôn laø moät ngöôøi ly dò vaø taùi hoân?
Ñöùc Phanxicoâ: Toâi thích caâu hoûi naøy! Veà gia ñình, hai thöôïng hoäi ñoàng ñaõ noùi veà noù. Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ noùi veà noù quanh naêm trong caùc baøi giaùo lyù Thöù Tö. Vaán ñeà ñích thöïc, coâ ñaët raát hay. Trong vaên kieän haäu thöôïng hoäi ñoàng saép söûa ñöôïc phaùt haønh, coù leõ tröôùc Phuïc Sinh, noù ñeà caäp ñeán moïi chuyeän cuûa thöôïng hoäi ñoàng, trong moät chöông, vì noù coù nhieàu chöông, noù noùi tôùi caùc tranh chaáp, caùc gia ñình bò thöông toån vaø vieäc chaêm soùc muïc vuï caùc gia ñình. Ñaây laø moät trong caùc quan taâm. Quan taâm khaùc laø vieäc chuaån bò hoân nhaân vaø roài sau moät thôøi gian khoâng theå chòu ñöôïc nöõa, coâ coù theå xin pheùp chuaån, coâ boû ñi, vaø moïi chuyeän ñeàu O.K. Maët khaùc, thöïc hieän moät (hoân nhaân) bí tích, ñaây laø chuyeän suoát ñôøi, coù ba tôùi boán hoäi ñoàng# Chuaån bò hoân nhaân laø ñieàu raát quan troïng. Noù raát, raát ö laø quan troïng, vì toâi tin ñaây laø moät ñieàu maø trong Giaùo Hoäi, trong thöøa taùc muïc vuï chung, ít nhaát taïi nöôùc toâi, taïi Myõ Chaâu Latinh,Giaùo Hoäi chöa ñaùnh giaù nhieàu.
Thí duï, chöa nhieàu nöõa nhöng maáy naêm qua taïi queâ höông toâi, ñaõ coù thoùi quen, ñieàu coù theå goïi laø 'casamiento de apuro', laáy nhau voäi vaøng vì ñöùa con saép ra ñôøi vaø ñeå cöùu vaõn danh döï cuûa gia ñình veà maët xaõ hoäi. Nhö theá, hoï khoâng coù töï do vaø trong phaàn lôùn caùc tröôøng hôïp naøy, cuoäc hoân nhaân baát thaønh. Laø moät giaùm muïc, toâi ñaõ caám caùc linh muïc cuûa toâi khoâng ñöôïc laøm theá. Khi coù nhöõng ñieàu nhö theá, toâi daùm noùi, caùc linh muïc cöù ñeå ñöùa beù ra ñôøi, ñeå hoï tieáp tuïc laø nhöõng ngöôøi ñính hoân, vaø tôùi khi hoï caûm thaáy hoï coù theå tieáp tuïc suoát ñôøi hoï, thì hoï coù theå tieán tôùi. Seõ khoâng coù thieáu soùt luùc aáy.
Moät chöông khaùc raát ñaùng löu yù laø vieäc giaùo duïc con caùi: caùc naïn nhaân cuûa caùc vaán ñeà gia ñình laø con caùi. Con caùi. Thaäm chí cuûa caùc vaán ñeà maø caû choàng laãn vôï cuõng khoâng noùi gì ñöôïc. Thí duï, nhu caàu laøm vieäc. Khi oâng boá khoâng coù giôø raûnh noùi vôùi con caùi, khi baø meï khoâng coù giôø noùi vôùi con caùi. Khi toâi giaûi toäi cho moät caëp vôï choàng coù con, toâi hoûi "caùc con coù maáy ñöùa con?" Moät soá caëp lo laéng vaø nghó laø oâng linh muïc naøy seõ hoûi taïi sao khoâng coù theâm. Toâi thöôøng hoûi caâu thöù hai, "caùc con coù chôi vôùi caùc con khoâng?" Ña soá traû lôøi, "nhöng thöa cha, con khoâng coù giôø. Con laøm suoát ngaøy". Con caùi laø naïn nhaân cuûa vaán ñeà xaõ hoäi ñang laøm toån thöông gia ñình. Ñaây laø moät vaán ñeà# toâi thích caâu hoûi cuûa coâ.
Moät chuyeän ñaùng löu yù nöõa töø cuoäc gaëp gôõ caùc gia ñình ôû Tuxtla. ÔÛ ñaáy, coù moät caëp, taùi hoân trong cuoäc keát hôïp laàn thöù hai ñöôïc hoäi nhaäp vaøo thöøa taùc muïc vuï cuûa Giaùo Hoäi. Thuaät ngöõ chuû yeáu ñöôïc thöông hoäi ñoàng söû duïng, maø toâi vöøa laëp laïi, laø "hoäi nhaäp" (integrate) caùc gia ñình bò thöông toån, caùc gia ñình taùi hoân v.v# vaøo ñôøi soáng Giaùo Hoäi. Nhöng khoâng ñöôïc queân con caùi ôû giöõa trong caùc tröôøng hôïp naøy. Chuùng laø caùc naïn nhaân ñaàu tieân, caû trong caùc veát thöông laãn trong caùc hoaøn caûnh ngheøo ñoùi, laøm vieäc, v.v...
Thompson: Ñieàu aáy coù nghóa hoï ñöôïc röôùc leã?
Ñöùc Phanxicoâ: Ñaây laø ñieàu sau cuøng. Hoäi nhaäp vaøo Giaùo Hoäi khoâng coù nghóa laø röôùc leã. Toâi bieát nhöõng ngöôøi Coâng Giaùo keát hoân trong cuoäc keát hôïp laàn thöù hai ñi nhaø thôø, ñi nhaø thôø moãi naêm moät hay hai laàn vaø noùi con muoán röôùc leã, nhö theå tham döï vieäc röôùc leã laø moät phaàn thöôûng. Ñaây laø vieäc höôùng tôùi hoäi nhaäp, moïi caùnh cöûa ñeàu ñöôïc môû roäng, nhöng ta khoâng theå noùi, "töø nay, hoï ñöôïc röôùc leã". Laøm theá seõ gaây thöông tích cho chính hoân nhaân, cho caëp vôï choàng, vì seõ khoâng giuùp hoï tieáp tuïc tieán treân ñöôøng hoäi nhaäp. Vaø hai ngöôøi aáy raát haïnh phuùc. Hoï duøng moät caâu phaùt bieåu raát ñeïp: chuùng con khoâng hieäp leã, nhöng chuùng con tieáp nhaän söï hieäp thoâng moãi khi ñi thaêm beänh vieän hoaëc laøm vieäc naøy vieäc noï. Söï hoäi nhaäp cuûa hoï laø nhö theá. Neáu coù gì hôn, Chuùa seõ cho hoï bieát, nhöng ñaây laø moät neûo ñöôøng, moät con loä.
Antoine Marie Izoard, I.Media (Phaùp): Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, con chaøo Ñöùc Thaùnh Cha, xin cho pheùp con tröôùc nhaát noùi ñuøa moät caâu, ñeå noùi vôùi Ñöùc Thaùnh Cha: chuùng con, caùc ngöôøi vieát veà Vatican, ñaõ laø con tin xieát bao cuûa nghò trình cuûa Ñöùc Thaùnh Cha neân chuùng con ñaõ khoâng chôi vôùi con caùi chuùng con ñöôïc. Thöù baåy laø ngaøy tieáp kieán trong Naêm Thaùnh, Chuùa Nhaät ñoïc kinh Truyeàn Tin vaø töø thöù Hai tôùi thöù Saùu chuùng con phaûi ñi laøm. Vaø do ñoù, xin oâm Alberto moät caùi, ngöôøi cuøng Cha Lombardi ñaõ thueâ con caùch nay 20 naêm taïi Ñaøi Phaùt Thanh Vatican. Chuùng ta laø moät gia ñình ôû ñaây.
Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, moät caâu hoûi hôi "risqueù" (lieàu) moät chuùt. Nhieàu phöông tieän truyeàn thoâng ñaõ khieâu khích vaø khaù aàm ó veà vieäc thö töø qua laïi ñaày nhieät tình giöõa Ñöùc Gioan Phaoloâ II vaø nöõ trieát gia Myõ, Ana Teresa Tymieniecka, ngöôøi ñöôïc ngöôøi ta cho laø coù raát nhieàu tình caûm aâu yeám ñoái vôùi vò Giaùo Hoaøng ngöôøi Ba Lan. Theo quan ñieåm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha, lieäu moät giaùo hoaøng coù theå coù moái lieân heä thaân maät vôùi moät ngöôøi ñaøn baø khoâng? Vaø ñieàu naøy nöõa, neáu Ñöùc Thaùnh Cha cho pheùp con, Ñöùc Thaùnh Cha laø ngöôøi ñaõ coù vieäc thö töø quan troïng, Ñöùc Thaùnh Cha coù bieát loaïi kinh nghieäm naøy khoâng?
Ñöùc Phanxicoâ: Toâi ñaõ bieát tình baïn giöõa Thaùnh Giaùo Hoaøng Gioan Phaoloâ II vaø trieát gia naøy khi coøn ôû Buenos Aires. Ai cuõng bieát. Vaø saùch vôû cuûa baø noåi tieáng. Ñöùc Gioan Phaoloâ II laø moät ngöôøi hieáu ñoäng. Roài toâi coøn coù theå noùi raèng moät ngöôøi khoâng bieát laøm theá naøo ñeå coù moái lieân heä baïn beø vôùi moät ngöôøi ñaøn baø - toâi khoâng noùi tôùi nhöõng ngöôøi gheùt ñaøn baø, laø nhöõng ngöôøi beänh hoaïn - ñuùng, ngaøi laø moät ngöôøi thieáu moät ñieàu gì ñoù.
Vaø trong kinh nghieäm cuûa toâi, keå caû luùc coâ hoûi yù kieán toâi, toâi seõ hoûi ngöôøi hôïp taùc, ngöôøi baïn, toâi cuõng muoán nghe yù kieán moät ngöôøi ñaøn baø vì hoï nhieàu hieåu bieát xieát bao. Hoï nhìn söï vieäc caùch khaùc. Toâi thích noùi raèng phuï nöõ laø nhöõng ngöôøi taïo söï soáng trong buïng hoï, vaø ñaây laø loái ví von cuûa toâi, hoï coù ñaëc suûng ñem ñeán cho coâ nhöõng ñieàu coâ coù theå duøng ñeå xaây döïng. Tình baïn vôùi moät ngöôøi ñaøn baø ñaâu phaûi laø moät toäi. Noù laø moät tình baïn. Moät tình baïn thô moäng vôùi moät ngöôøi ñaøn baø khoâng phaûi laø vôï baïn, ñieàu aáy môùi laø toäi. Coâ hieåu chöù?
Nhöng Giaùo Hoaøng laø moät con ngöôøi. Giaùo Hoaøng cuõng caàn nhaäp lieäu (input) cuûa phuï nöõ. Vaø Giaùo Hoaøng cuõng coù moät traùi tim coù theå coù moät tình baïn laønh maïnh, thaùnh thieän vôùi moät ngöôøi ñaøn baø. Coù nhöõng baïn beø laøm thaùnh, Thaùnh Phanxicoâ vaø Thaùnh Clara, Thaùnh Teâreâxa vaø Thaùnh Gioan Thaùnh Giaù, coâ ñöøng sôï. Nhöng phuï nöõ vaãn chöa ñöôïc coi troïng laém: chuùng ta vaãn khoâng hieåu lôïi ích maø moät ngöôøi ñaøn baø laøm cho ñôøi soáng vò linh muïc vaø ñôøi soáng Giaùo Hoäi trong chieàu höôùng coá vaán, giuùp ñôõ qua moät tình baïn laønh maïnh.
Franca Giansoldati, Il Messaggero (YÙ): Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, con xin chaøo Ñöùc Thaùnh Cha. Con xin trôû laïi vôùi chuû ñeà luaät leä ñang ñöôïc boû phieáu taïi quoác hoäi YÙ. Xeùt theo moät vaøi caùch naøo ñoù, thì ñaây laø moät luaät leä lieân quan tôùi caùc quoác gia khaùc, vì caùc quoác gia khaùc ñaõ coù luaät veà caùc cuoäc keát hôïp giöõa nhöõng ngöôøi cuøng phaùi roài. Coù moät vaên kieän cuûa Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin naêm 2003 voán löu yù nhieàu tôùi vaán ñeà naøy vaø thaäm chí, coøn daønh haún moät chöông noùi veà laäp tröôøng cuûa caùc daân bieåu Coâng Giaùo ñoái vôùi vaán ñeà naøy nöõa. Vaên kieän naøy minh nhieân noùi raèng caùc daân bieåu Coâng Giaùo khoâng ñöôïc boû phieáu uûng hoä caùc luaät naøy. Xeùt vì hieän coù nhieàu lôø môø veà vaán ñeà naøy, con muoán hoûi, tröôùc nhaát, vaên kieän naêm 2003 naøy coøn hieäu löïc khoâng? Vaø ñaâu laø laäp tröôøng maø moät daân bieåu quoác hoäi phaûi coù? Vaø roài vaán ñeà nöõa, sau Maïc Tö Khoa vaø Cairo. Lieäu coù moät cuoäc tan baêng giaù naøo khaùc ôû chaân trôøi khoâng? Con coù yù noùi tôùi cuoäc hoäi kieán maø Ñöùc Thaùnh Cha muoán coù cho Ñöùc Giaùo Hoaøng vaø phaùi Sunni (cuûa Hoài Giaùo), ta haõy goïi hoï nhö theá, Imam cuûa Al Azhar.
Ñöùc Phanxicoâ: Vì vieäc naøy, Ñöùc OÂng Ayuso ñaõ tôùi Cairo tuaàn roài ñeå gaëp vò thöù hai sau Imam vaø chaøo kính Imam. Ñöùc OÂng Ayuso, thö kyù cuûa Ñöùc Hoàng Y Tauran ôû Hoäi Ñoàng Giaùo Hoaøng veà Ñoái Thoaïi Lieân Toân. Toâi muoán gaëp ngaøi. Toâi bieát ngaøi muoán theá. Chuùng toâi ñang tìm caùch, luoân luoân qua Ñöùc Hoàng Y Tauran vì ñaây laø moät con ñöôøng, nhöng chuùng toâi seõ ñaït ñöôïc thoâi.
Veà vaên kieän kia, toâi khoâng nhôù vaên kieän naêm 2003 cuûa Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin maáy nhöng moïi daân bieåu Coâng Giaùo phaûi boû phieáu theo löông taâm ñöôïc ñaøo luyeän kyõ cuûa mình. Toâi chæ muoán noùi nhö theá. Toâi tin nhö theá ñaõ ñuû vì - toâi noùi ñöôïc ñaøo luyeän kyõ vì ñaây khoâng phaûi laø thöù löông taâm cuûa "ñieàu hình nhö ñoái vôùi toâi". Toâi nhôù khi hoân nhaân daønh cho nhöõng ngöôøi cuøng phaùi ñöôïc boû phieáu ôû Buenos Aires vaø soá phieáu raát xít xao. Vaø cuoái cuøng, coù ngöôøi noùi ñeå coá vaán cho ngöôøi kia: "Nhöng noù khoâng roõ vôùi anh sao? Khoâng, caû vôùi toâi cuõng khoâng, theá maø ta laïi thua nhö theá naøy. Nhöng neáu ta khoâng ñeán ñoù thì laøm gì coù tuùc soá (quorum) caàn thieát". Ngöôøi kia baûo: "Neáu coù tuùc soá caàn thieát ta seõ daønh cho Kirchner". Vaø, ngöôøi naøy traû lôøi "thích daønh tuùc soá cho Kirchner chöù khoâng cho Bergoglio". Vaø hoï ñaõ cöù theá maø lao ñaàu vaøo. Ñaáy khoâng phaûi laø moät löông taâm ñöôïc ñaøo luyeän kyõ.
Veà nhöõng ngöôøi cuøng phaùi, toâi nhaéc laïi ñieàu ñaõ noùi treân chuyeán bay ñi Rio de Janeiro. Noù coù trong Saùch Giaùo Lyù Cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo.
Javier Martinez-Brocal, Rome Reports (YÙ): Chuùng ta chöa veà tôùi Roâma, nhöng chuùng con ñaõ nghó tôùi caùc chuyeán ñi töông lai, veà vieäc chuaån bò haønh trang moät laàn nöõa. Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, khi naøo Ñöùc Thaùnh Cha seõ ñi AÙ Caên Ñình, nôi ngöôøi ta ñang chôø Ñöùc Thaùnh Cha töø laâu? Khi naøo Ñöùc Thaùnh Cha seõ trôû laïi Myõ Chaâu La Tinh? Hay ñi Trung Hoa? Roài, moät caâu nhaän ñònh nhanh, Ñöùc Thaùnh Cha nhieàu laàn, trong chuyeán ñi naøy, noùi tôùi vieäc mô - Ñöùc Thaùnh Cha mô veà nhöõng gì? Vaø ñaâu laø côn aùc moäng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha?
Ñöùc Phanxicoâ: Trung Hoa. (Cöôøi) Ñi tôùi ñoù. Toâi raát thích vieäc naøy. Toâi muoán noùi moät ñieàu chæ veà nhaân daân Meã Taây Cô thoâi. Ñaáy laø moät daân toäc giaàu coù, heát söùc giaàu coù, moät daân toäc laøm ta ngaïc nhieân. Hoï coù moät neàn vaên hoùa, moät neàn vaên hoùa caû haøng thieân nieân kyû nay. OÂng coù bieát ôû Meã Taây Cô ngaøy nay, hoï noùi 65 ngoân ngöõ khaùc nhau, keå caû caùc ngoân ngöõ baûn ñòa, 65 ngoân ngöõ. Ñoù laø moät daân toäc coù ñöùc tin vó ñaïi. Hoï cuõng ñaõ chòu baùch haïi toân giaùo. Coù nhöõng vò töû ñaïo, maø nay toâi seõ phong hieån thaùnh cho hai vò. Ñaây laø moät daân toäc oâng khoâng theå giaûi thích ñöôïc, oâng khoâng theå giaûi thích vì chöõ "daân toäc" khoâng phaûi laø moät phaïm truø hôïp luaän lyù, noù laø moät phaïm truø huyeàn thoaïi hoïc. Daân toäc Meã Taây Cô, oâng khoâng theå giaûi thích söï phong phuù naøy, lòch söû naøy, nieàm vui naøy, khaû naêng hoäi heø giöõa nhieàu thaûm kòch maø oâng ñaõ hoûi veà. Toâi coù theå noùi moät ñieàu nöõa, laø söï thoáng nhaát naøy, laø daân toäc naøy ñaõ lo lieäu ñeà khoûi thaát baïi, khoâng keát lieãu moïi söï duø sau nhieàu cuoäc chieán tranh, nhöõng ñieàu vaãn ñang xuaát hieän baây giôø. Taïi thaønh phoá Juaùrez, ñaõ coù thoaû hieäp hoøa bình keùo daøi 12 tieáng trong chuyeán vieáng thaêm cuûa toâi. Sau ñoù, hoï laïi tieáp tuïc ñaùnh nhau, khoâng phaûi theá sao? Nhöõng oâng buoân laäu. Nhöng daân toäc aáy thì vaãn ôû vôùi nhau baát chaáp moïi chuyeän kia, oâng chæ coù theå giaûi thích baèng Guadalupe maø thoâi. Vaø toâi môøi oâng nghieâm tuùc nghieân cöùu caùc söï kieän ôû Guadalupe. Ñöùc Meï ñang ôû ñaáy. Toâi khoâng theå tìm ñöôïc lôøi giaûi thích khaùc. Vaø seõ laø ñieàu toát neáu caùc nhaø baùo caùc oâng - coù moät soá saùch giaûi thích böùc aûnh nhö theá naøo, yù nghóa cuûa noù, vaø ñoù laø caùch caùc oâng coù theå hieåu toát hôn daân toäc vó ñaïi vaø töôi ñeïp naøy.
Caroline Pigozzi, Paris Match (Phaùp): Kính thöa Ñöùc Thaùnh Cha, con xin kính chaøo Ñöùc Thaùnh Cha. Hai ñieàu, con muoán bieát Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ xin Ñöùc Meï Guadalupe ñieàu gì? Vì Ñöùc Thaùnh Cha ôû ñaáy khaù laâu trong ngaø nguyeän caàu nguyeän cuøng Ñöùc Meï Guadalupe. Vaø roài moät ñieàu khaùc nöõa, Ñöùc Thaùnh Cha mô baèng tieáng YÙ hay tieáng Taân Ban Nha?
Ñöùc Phanxicoâ: Toâi daùm noùi toâi mô baèng tieáng Esperanto (tieáng quoác teá) (cöôøi). Toâi khoâng bieát phaûi traû lôøi caâu hoûi ñoù ra sao. Thöïc theá. Ñoâi luùc toâi nhôù moät soá giaác mô baèng moät ngoân ngöõ khaùc, nhöng mô baèng caùc ngoân ngöõ thì khoâng, nhöng baèng hình aûnh thì coù, taâm lyù toâi laø nhö theá. Toâi mô raát ít baèng lôøi, khoâng ñuùng sao? Coøn caâu hoûi thöù nhaát?
(Guadalupe)
Toâi caàu xin cho theá giôùi, cho hoøa bình, nhieàu thöù laém. Ñieàu baát haïnh leân ñeán ñaàu ngaøi theá naøy (naâng tay leân khoaûng ñaàu). Toâi xin söï tha thöù, toâi xin cho Giaùo Hoäi phaùt trieån laønh maïnh, caàu xin cho daân toäc Meã Taây Cô. Vaø moät ñieàu nöõa toâi xin nhieàu laø: caùc linh muïc trôû thaønh caùc linh muïc ñích thöïc, caùc nöõ tu trôû thaønh caùc nöõ tu ñích thöïc, vaø caùc giaùm muïc thaønh caùc giaùm muïc ñích thöïc. Nhö Chuùa mong muoán. Ñieàu aáy toâi xin nhieàu laém, nhöng roài, nhöõng ñieàu moät ñöùa treû thöa cuøng meï noù thì hôi bí maât moät chuùt. Caùm ôn coâ, coâ Carolina.
Vuõ Vaên An