Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ
cho Ngaøy Theá giôùi Truyeàn thoâng Xaõ hoäi laàn thöù 50
Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ cho Ngaøy Theá giôùi Truyeàn thoâng Xaõ hoäi laàn thöù 50:
Truyeàn thoâng vaø Loøng Thöông xoùt: Moät cuoäc gaëp gôõ ñem laïi hoa traùi
Roma (WHÑ 23-01-2016) - Trong söù ñieäp coâng boá hoâm 22 thaùng 1 naêm 2015, nhaân ngaøy theá giôùi truyeàn thoâng xaõ hoäi laàn thöù 50, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ keâu goïi caùc tín höõu haõy ñeå cho loøng thöông xoùt soi saùng vaø höôùng daãn moïi hoaït ñoäng truyeàn thoâng cuûa mình. Ngaøy theá giôùi truyeàn thoâng xaõ hoäi naêm 2016 seõ ñöôïc cöû haønh vaøo chuùa nhaät thöù 7 sau phuïc sinh, muøng 8 thaùng 5 naêm 2016, vôùi chuû ñeà: "Truyeàn thoâng vaø loøng thöông xoùt: moät cuoäc gaëp gôõ phong phuù".
Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ cho Ngaøy Theá giôùi Truyeàn thoâng Xaõ hoäi laàn thöù 50:
Anh chò em thaân meán,
Naêm Thaùnh Loøng Thöông Xoùt môøi goïi taát caû chuùng ta suy gaãm veà moái töông quan giöõa truyeàn thoâng vaø loøng thöông xoùt. Giaùo hoäi, trong söï hieäp thoâng vôùi Chuùa Kitoâ laø hieän thaân soáng ñoäng Loøng Thöông Xoùt cuûa Chuùa Cha, ñöôïc keâu goïi thöïc thi loøng thöông xoùt nhö laø neùt ñaëc tröng cuûa taát caû nhöõng gì mình laø vaø mình laøm. Ñieàu chuùng ta noùi vaø caùch chuùng ta noùi, töøng lôøi noùi vaø cöû chæ cuûa chuùng ta, phaûi dieãn taû loøng thöông xoùt, nhaân töø vaø tha thöù cuûa Thieân Chuùa ñoái vôùi moïi ngöôøi. Töï baûn chaát, tình yeâu laø truyeàn thoâng; tình yeâu daãn ñeán môû ra vaø chia seû. Neáu con tim vaø haønh ñoäng cuûa chuùng ta ñöôïc loøng baùc aùi vaø tình yeâu Thieân Chuùa thuùc ñaåy, thì vieäc truyeàn thoâng cuûa chuùng ta seõ coù ñöôïc söùc maïnh cuûa Thieân Chuùa.
Laø con caùi cuûa Thieân Chuùa, chuùng ta ñöôïc keâu goïi truyeàn thoâng vôùi moïi ngöôøi, khoâng tröø ai. Moät caùch ñaëc bieät, ngoân ngöõ vaø hoaït ñoäng cuûa Giaùo hoäi ñeàu nhaèm thoâng truyeàn loøng thöông xoùt, chaïm ñeán traùi tim con ngöôøi vaø naâng ñôõ hoï treân con ñöôøng tieán veà cuoäc soáng sung maõn maø Chuùa Gieâsu Kitoâ ñöôïc Chuùa Cha sai ñeán ñeå mang söï soáng aáy cho taát caû moïi ngöôøi. Ñieàu naøy coù nghóa laø chính chuùng ta phaûi saün saøng ñoùn nhaän hôi aám cuûa Meï Hoäi Thaùnh vaø chia seû cho moïi ngöôøi, ñeå hoï nhaän bieát vaø yeâu meán Chuùa Gieâsu. Hôi aám aáy laøm cho nhöõng lôøi ñöùc tin ñöôïc vöõng vaøng vaø thaép leân "aùnh löûa" trong lôøi rao giaûng vaø chöùng taù laøm cho chuùng trôû neân soáng ñoäng.
Truyeàn thoâng coù söùc maïnh baéc nhöõng nhòp caàu, thuùc ñaåy gaëp gôõ vaø hoaø nhaäp, laøm cho xaõ hoäi ñöôïc phong phuù. Ñeïp bieát bao khi thaáy moïi ngöôøi thaän troïng löïa lôøi vaø cöû chæ, ñeå vöôït qua nhöõng hieåu laàm, ñeå chöõa laønh nhöõng kyù öùc ñau thöông vaø xaây döïng hoaø bình vaø hoaø hôïp. Lôøi noùi coù theå baéc nhöõng nhòp caàu noái giöõa caùc caù nhaân, caùc gia ñình, caùc nhoùm xaõ hoäi vaø caùc daân toäc vôùi nhau. Ñieàu naøy laø coù theå ñöôïc, caû trong theá giôùi vaät chaát vaø theá giôùi kyõ thuaät soá.
Theá neân lôøi noùi vaø haønh ñoäng cuûa chuùng ta phaûi laøm sao ñeå giuùp taát caû chuùng ta thoaùt khoûi caùi voøng laån quaån cuûa söï leân aùn vaø traû thuø cöù luoân gaøi baãy caùc caù nhaân vaø caùc quoác gia khi kích ñoäng nhöõng lôøi leõ haän thuø. Traùi laïi, lôøi noùi cuûa ngöôøi Kitoâ höõu phaûi laøm cho tình hieäp thoâng ñöôïc lôùn leân vaø, caû khi phaûi maïnh meõ leân aùn ñieàu aùc, lôøi aáy cuõng khoâng heà tìm caùch phaù vôõ caùc moái töông quan vaø söï truyeàn thoâng.
Vì theá, toâi muoán môøi goïi moïi ngöôøi thieän chí khaùm phaù laïi söùc maïnh cuûa loøng thöông xoùt coù söùc chöõa laønh caùc moái töông quan ñaõ ñoå vôõ vaø khoâi phuïc hoaø bình vaø hoaø hôïp giöõa caùc gia ñình vaø caùc coäng ñoàng. Moïi ngöôøi chuùng ta ñeàu bieát raèng coù bieát bao caùch ñeå caùc veát thöông xöa cuõ vaø nhöõng moái baát hoaø dai daúng coù theå gaøi baãy caùc caù nhaân, khoâng cho hoï truyeàn thoâng vaø hoaø giaûi vôùi nhau. Ñieàu naøy cuõng ñuùng ñoái vôùi caùc moái quan heä giöõa caùc daân toäc. Trong moïi tröôøng hôïp, loøng thöông xoùt coù theå taïo ra moät phöông caùch noùi chuyeän vaø ñoái thoaïi môùi, nhö Shakespeare ñaõ dieãn taû raát taøi tình: "Loøng thöông xoùt khoâng phaûi laø ñieàu göôïng gaïo. Loøng thöông xoùt nhö hôi maùt cuûa möa rôi xuoáng maët ñaát. Loøng thöông xoùt laø moät phuùc laønh keùp: noù chuùc laønh cho caû ngöôøi ban laãn ngöôøi nhaän" (Ngöôøi laùi buoân thaønh Venise, Hoài IV, Caûnh I).
Mong sao ngoân ngöõ chính trò vaø ngoaïi giao cuûa chuùng ta seõ laáy caûm höùng töø loøng thöông xoùt, voán chaúng bao giôø maát ñi nieàm hy voïng. Ñaëc bieät toâi keâu goïi nhöõng ai coù traùch nhieäm trong caùc toå chöùc vaø trong lónh vöïc chính trò, nhöõng ai coù traùch nhieäm höôùng daãn coâng luaän, haõy luoân ñeå yù ñeán caùch noùi cuûa mình veà nhöõng ngöôøi coù suy nghó hay haønh ñoäng khaùc vôùi mình vaø veà nhöõng ngöôøi coù theå ñaõ maéc sai laàm. Thaät deã daøng chieàu theo caùm doã khai thaùc nhöõng tình huoáng nhö vaäy ñeå thoåi buøng ngoïn löûa cuûa söï hoà nghi, sôï haõi vaø haän thuø. Thay vì laøm nhö theá, haõy can ñaûm höôùng moïi ngöôøi vaøo tieán trình hoaø giaûi; vaø chính söï taùo baïo tích cöïc vaø saùng taïo aáy seõ ñem laïi caùc giaûi phaùp thöïc söï cho caùc cuoäc xung ñoät cuõ vaø cô hoäi xaây döïng hoaø bình laâu daøi. "Phuùc thay ai xaây döïng hoaø bình, vì hoï seõ ñöôïc goïi laø con Thieân Chuùa" (Mt 5,7-9).
Toâi mong muoán bieát bao raèng cung caùch truyeàn thoâng cuûa chuùng ta, cuõng nhö coâng vieäc phuïc vuï cuûa caùc muïc töû trong Giaùo hoäi, khoâng bao giôø toû ra töï cao töï ñaïi, ñaéc thaéng tröôùc ñoái phöông, hoaëc khinh reû nhöõng ngöôøi bò theá giôùi coi nhö vaát ñi vaø deã daøng bò loaïi boû! Loøng thöông xoùt coù theå giuùp giaûm bôùt ñi nhöõng nghòch caûnh cuûa cuoäc soáng vaø ñem laïi aám aùp cho nhöõng ai chæ coøn bieát söï laïnh luøng cuûa baûn aùn. Öôùc gì cung caùch truyeàn thoâng cuûa chuùng ta giuùp vöôït qua naõo traïng phaân caùch raïch roøi ngöôøi toäi loãi vôùi nhöõng ngöôøi coâng chính. Chuùng ta coù theå vaø phaûi phaùn xeùt nhöõng hoaøn caûnh cuûa toäi phaïm -nhö baïo löïc, tham nhuõng vaø boùc loät- nhöng chuùng ta khoâng ñöôïc phaùn xeùt nhöõng con ngöôøi, vì chæ coù Thieân Chuùa môùi coù theå nhìn thaáu taâm hoàn cuûa hoï. Boån phaän cuûa chuùng ta laø baûo ban nhöõng ai laàm laïc, toá caùo toäi aùc vaø baát coâng cuûa moät soá loái öùng xöû, ñeå giaûi thoaùt caùc naïn nhaân vaø naâng daäy nhöõng ai teù ngaõ. Tin möøng Gioan noùi vôùi chuùng ta raèng "söï thaät seõ giaûi thoaùt anh em" (Ga 8,32). Söï thaät toái thöôïng laø Chuùa Kitoâ, loøng thöông xoùt dòu daøng cuûa Ngöôøi laø thöôùc ño caùch thöùc chuùng ta loan baùo söï thaät vaø leân aùn baát coâng. Nghóa vuï chính cuûa chuùng ta laø baûo veä söï thaät vôùi loøng baùc aùi (x. Ep 4,5). Chæ nhöõng lôøi noùi ra baèng tình yeâu cuøng vôùi söï hieàn laønh vaø loøng thöông xoùt môùi coù theå chaïm vaøo traùi tim toäi loãi cuûa chuùng ta. Nhöõng lôøi noùi vaø cöû chæ khaéc nghieät hay raên daïy ñaïo ñöùc coù nguy cô ñaåy ra xa hôn nhöõng ngöôøi maø chuùng ta muoán daãn ñöa hoï ñeán choã hoaùn caûi vaø töï do, laøm taêng theâm yù muoán töø khöôùc vaø phoøng veä cuûa hoï.
Coù ngöôøi cho raèng moät quan ñieåm xaõ hoäi baét nguoàn nôi loøng thöông xoùt seõ chæ mang tính lyù töôûng voâ voïng hoaëc khoan dung thaùi quaù. Nhöng chuùng ta haõy thöû nhôù laïi kinh nghieäm ñaàu tieân cuûa chuùng ta veà nhöõng moái töông quan trong gia ñình maø xem. Cha meï chuùng ta yeâu thöông vaø quyù troïng chuùng ta vì chính chuùng ta, chöù khoâng phaûi vì khaû naêng hay thaønh coâng cuûa chuùng ta. Leõ töï nhieân caùc baäc cha meï ñeàu muoán ñieàu toát nhaát cho con caùi mình, nhöng tình yeâu cuûa hoï khoâng bao giôø phuï thuoäc vaøo vieäc phaûi ñaït ñöôïc nhöõng muïc tieâu naøo ñoù. Maùi aám gia ñình laø nôi chuùng ta luoân ñöôïc ñoùn nhaän (x. Lc 15,11-32). Toâi muoán khích leä taát caû anh chò em haõy nhìn xaõ hoäi khoâng phaûi nhö moät nôi maø nhöõng keû xa laï ganh ñua nhau ñeå tìm caùch thoáng trò, nhöng tröôùc heát nhö moät maùi aám hay moät gia ñình, nôi caùnh cöûa luoân môû roäng vaø ai cuõng thaáy mình ñöôïc ñoùn nhaän.
Ñeå ñöôïc nhö theá, ñieàu thieát yeáu laø phaûi laéng nghe. Truyeàn thoâng nghóa laø chia seû, vaø chia seû ñoøi hoûi laéng nghe vaø ñoùn nhaän. Laéng nghe khoâng chæ ñôn giaûn laø nghe. Nghe laø tieáp nhaän thoâng tin, coøn laéng nghe laø truyeàn thoâng, vaø ñoøi hoûi söï gaàn guõi. Laéng nghe giuùp chuùng ta coù thaùi ñoä ñuùng ñaén, ra khoûi tình traïng thuï ñoäng cuûa ngöôøi nghe nhìn hay ngöôøi tieâu thuï. Laéng nghe cuõng coù nghóa laø bieát chia seû nhöõng thaéc maéc vaø nghi ngôø, cuøng ñi caän keà beân nhau, ñeå ruõ boû moïi ñoøi hoûi quyeàn löïc vaø duøng khaû naêng vaø aân ban cuûa mình maø phuïc vuï coâng ích.
Laéng nghe chaúng bao giôø laø deã daøng. Laém khi giaû ñieác laïi deã hôn. Laéng nghe nghóa laø chuù taâm, muoán hieåu bieát, ñeå löôïng giaù, ñeå toân troïng vaø suy nghó veà nhöõng gì ngöôøi khaùc noùi. Laéng nghe cuõng gioáng nhö moät thöù töû ñaïo hay hy sinh, khi chuùng ta coá gaéng baét chöôùc Moâseâ ñöùng tröôùc buïi caây ñang chaùy: phaûi boû deùp ra khi ñöùng treân "ñaát thaùnh" cuûa cuoäc gaëp gôõ vôùi moät ngöôøi ñang noùi vôùi toâi (x. Xh 3,5). Bieát caùch laéng nghe laø moät aân hueä lôùn lao, ñoù laø ôn chuùng ta caàn caàu xin vaø roài phaûi noã löïc heát söùc ñeå thöïc thi.
Email, tin nhaén, maïng xaõ hoäi vaø troø chuyeän cuõng coù theå laø nhöõng hình thöùc truyeàn thoâng ñaày tính nhaân vaên. Khoâng phaûi laø coâng ngheä xaùc ñònh truyeàn thoâng coù xaùc thöïc hay khoâng, maø laø traùi tim con ngöôøi vaø khaû naêng cuûa con ngöôøi bieát söû duïng moät caùch khoân ngoan caùc phöông tieän saün coù. Caùc maïng xaõ hoäi coù theå giuùp cho nhöõng moái töông quan ñöôïc deã daøng vaø thuùc ñaåy thieän ích cuûa xaõ hoäi, nhöng chuùng cuõng coù theå laøm gia taêng söï phaân cöïc vaø chia reõ giöõa caùc caù nhaân vaø caùc nhoùm. Theá giôùi kyõ thuaät soá laø moät quaûng tröôøng, laø nôi gaëp gôõ maø ôû ñoù ngöôøi ta coù theå yeâu thöông hay gaây ñau thöông, tham gia moät cuoäc thaûo luaän boå ích hay neùm ñaù nhau taøn nhaãn. Toâi caàu xin cho Naêm Thaùnh naøy, khi ñöôïc soáng vôùi loøng thöông xoùt, "giuùp chuùng ta côûi môû hôn trong vieäc ñoái thoaïi, ñeå coù theå hieåu bieát vaø caûm thoâng nhau nhieàu hôn; mong sao Naêm Thaùnh seõ giaûi toaû moïi thaùi ñoä kheùp kín vaø thieáu toân troïng, cuõng nhö loaïi boû moïi hình thöùc baïo löïc vaø kyø thò" (Misericordiae Vultus, 23). Internet coù theå giuùp chuùng ta trôû neân nhöõng coâng daân toát hôn. Vieäc tham gia caùc maïng kyõ thuaät soá ñoøi hoûi chuùng ta phaûi coù traùch nhieäm ñoái vôùi ngöôøi thaân caän cuûa mình - duø chuùng ta khoâng nhìn thaáy hoï nhöng hoï vaãn coù thaät vaø coù moät phaåm giaù phaûi ñöôïc toân troïng. Internet coù theå ñöôïc söû duïng moät caùch khoân ngoan ñeå xaây döïng moät xaõ hoäi laønh maïnh vaø môû ra ñeå seû chia.
Truyeàn thoâng, duø ôû ñaâu vaø baèng caùch naøo, cuõng môû ra nhöõng chaân trôøi roäng lôùn hôn cho nhieàu ngöôøi. Ñaây laø quaø taëng cuûa Thieân Chuùa keøm theo moät traùch nhieäm lôùn lao. Toâi muoán duøng töø "söï gaàn guõi" ñeå noùi veà söùc maïnh truyeàn thoâng naøy. Cuoäc gaëp gôõ giöõa truyeàn thoâng vaø loøng thöông xoùt seõ mang laïi hoa traùi vì noù taïo neân ñöôïc söï gaàn guõi ñeå chaêm soùc, an uûi, chöõa laønh, ñoàng haønh vaø chung vui vôùi nhau. Trong moät theá giôùi vuïn vôõ, phaân maûnh vaø phaân cöïc, truyeàn thoâng vôùi loøng thöông xoùt nghóa laø giuùp kieán taïo söï gaàn guõi laønh maïnh, töï do vaø huynh ñeä giöõa caùc con caùi Thieân Chuùa vaø moïi ngöôøi anh chò em cuûa chuùng ta trong moät gia ñình nhaân loaïi duy nhaát.
Vatican, ngaøy 24 thaùng Gieâng naêm 2016
Phanxicoâ
(Minh Ñöùc chuyeån ngöõ theo baûn tieáng Anh vaø tieáng Phaùp
cuûa Libreria Editrice Vaticana)